Xem một số hình ảnh trích từ Facebook cuả Cộng đoàn Tiệp Khắc
Những lúc tha phương, một lần trở lại bỡ ngỡ
Đất nước Séc và Slôvakia (người Việt nam quen gọi là Tiệp khắc) chuyển đổi từ chế độ Cộng sản sang chế độ Tư bản vào cuối thập niên 80 thế kỷ 20. Tôi từ Việt nam đặt chân lên đất nước Tiệp theo nhiều bài vòng vo của một văn phòng dịch vụ, tôi đã có được giấy phép cư trú dài hạn để sống hợp pháp. Vì cuộc sống mưu sinh thủa ban đầu, mặc dù là người Công Giáo tôi gần như chẳng biết đến Nhà Thờ. Vả lại có đến Nhà Thờ thì cũng chẳng hiểu gì vì tiếng tăm chẳng biết. Năm 1999, có một Thánh Lễ đầu tiên bằng tiếng Việt do một Linh mục dòng Ngôi lời từ Đức quốc sang dâng Lễ cho gần hai chục người tại Thành phố Cheb, một thành phố giáp ranh với Đức. Sau đó đến lượt một Linh mục dòng Tên người Đức biết tiếng Việt thỉnh thoảng sang cho Lễ vào những dịp Lễ trọng. Tới năm 2004 có hai Linh mục dòng Chúa cứu thế Việt nam sang mục vụ. Từ đó có thêm vài Cộng đoàn khác được hình thành với số người khoảng vài chục.
Năm 2008 do cuộc khủng hoảng toàn cầu mà nước Tiệp cũng bị ảnh hưởng lớn, tình trạng thất nghiệp và thu nhập quá thấp khiến tôi quyết định di cư sang một đất nước Tây Âu, và cũng như bao người Việt nam khác, tôi bị cuốn vào dòng xoáy của mưu sinh, quên hết những bổn phận của người Công Giáo.
Đầu tháng 10/2019, một người bạn cũ vẫn còn đang sống tại Tiệp có gọi điện hỏi thăm và mời tôi về tham dự Đại hội Công Giáo của người Việt nam tại cộng hòa Tiệp. Lúc đầu tôi cười thầm, tưởng gì chứ tôi đã từng tham dự hai kỳ Đại hội đầu tiên ở bên ấy. Tiếng là Đại hội cho oai chứ thực ra chỉ có vài chục người đến tham dự. Tôi nhớ lúc ấy mượn một nhà Xứ của Tiệp, dâng một Thánh Lễ trên nhà nguyện, sau đó tổ chức liên hoan do các bà tự vào bếp nấu nướng. Đêm đến, mỗi người mỗi góc, ngủ ngay trên sàn nhà nguyện và phòng bếp.
Tôi đã định chối từ nhưng bạn tôi cứ nói đi nói lại rằng, anh cứ về một lần, chắc chắn anh sẽ ngạc nhiên. Suy đi tính lại, mấy ngày nghỉ Lễ bên này cũng chẳng có gì vui, tôi bèn nhận lời. Bạn tôi liền cho địa chỉ Đại hội. Ô hay chắc nhầm lẫn gì chăng vì địa chỉ lại là một Hotel ba sao giữa Thủ đô Praha, tôi hỏi lại cho rõ thì bạn tôi khẳng định không nhầm, còn nói rõ đã nộp phiếu đăng ký tham dự và đóng lệ phí cho tôi rồi. Vậy là sang 24/12/2019 vợ chồng tôi cùng hai con lên xe cài định vị thẳng tiến Praha.
Đến nơi vào lúc 14h, quả thật đây là một khách sạn Ba sao hẳn hoi, bước chân vào cửa chúng tôi đã thấy một hàng người xếp hàng check in, mà phụ trách Lễ tân lại là mấy anh chị người Việt đeo biển Ban tổ chức. Tới lượt chúng tôi, vừa nói tên tuổi, họ tra danh sách rồi nhanh chóng đưa cho tôi chìa khóa phòng, phiếu ăn, sách Đại hội với lời dặn dò: sau khi lên phòng xin anh chị xem ngay chương trình Đại hội được in ở đầu sách để biết giờ giấc sinh hoạt. Tôi nhanh chóng lên phòng cất đồ rồi mặc bà vợ lo cho hai đứa nhỏ, tôi liền xuống phòng hội, nơi sẽ diễn ra các chương trình của Đại hội.
Cảnh rộn ràng đón Giáng Sinh
Tới nơi, một không khí khẩn trương, rộn ràng đang diễn ra tại một hội trường rộng lớn: nhóm thì đang gắn chữ và logo trên sân khấu, nhóm thì đang dựng Hang đá, nhóm các bà thì cắm hoa trang trí, lại một nhóm các cháu thì ríu rít treo những đồ trang trí lên các cây thông tươi đã được dựng cạnh sân khấu. Đang ngơ ngác thì thấy một ông gọi to (sau mới biết ông này là trưởng ban tổ chức): Đề nghi ban âm thanh, ánh sang khẩn trương hoàn thiện. Tôi nhìn bộ loa âm thanh mà thật choáng, như một ban nhạc luôn (lại sau mới biết bộ này ban tổ chức đã mua lại cách đây mấy năm của một ban nhạc chuyên nghiêp). Vòng ngược ra ngoài hành lang tôi lại thấy một dãy bàn đã được kê ngay ngắn: một bàn dành để bán tượng ảnh, sách đạo, một bàn dành cho ban xổ số, một bàn thấy mấy bạn thanh niên Savio đang bày trái cây, máy xay sinh tố. Dãy bàn cuối là 10 bộ hang đá Betlem mini, mỗi hang mỗi kiểu bài trí. Tôi hỏi một cháu gái chừng 11, 12 tuổi vừa lễ mễ và rất rón rén,cẩn trọng bê một hang đá đặt lên bàn, thì được biết cha Tuyên úy tổ chức cho các gia đình dựng hang đá tại nhà và đem đến Đại hội để chấm điểm. Lại là một sự ngạc nhiên thú vị.
Ở ngay cửa ra vào có dán một tờ giấy in màu khổ to, tôi đến nhìn thì ra đó là Chương trình của 3 ngày Đại hội. Tôi đọc hết và lại ngạc nhiên lần nữa, bởi chương trình rất phong phú: Một nghi thức Hòa giải với năm Tòa giải tội bằng tiếng Việt và tiếng Tiệp, một chương trình Canh Thức, Ba Thánh Lễ, một giờ chầu Thánh thể, một hội thảo theo chủ đề: Đời sống đạo trong thời đại hiện nay, một hội thảo: Thắc mắc về đời sống đạo, hai tiết mục múa dâng hoa, rước Kiệu, hai sinh hoạt cho thanh niên và thiếu nhi, rồi thì Kinh sáng hàng ngày, rồi thì Ông già Nô en phát quà cho thiếu nhi, và có cả một đêm Văn nghệ và quay xổ số nữa. Tôi thầm lo không biết Ban tổ chức làm thế nào để thực hiện được bằng ấy chương trình.
Chương trình mừng Giáng Sinh ở xứ Tiệp
Sau khi lên phòng một lần nữa và tranh thủ chợp mắt cho đỡ mệt sau nhiều giờ lái xe, tôi trở xuống hội trường, Thật không tin vào mắt mình, mới hai tiếng trước cả hội trường còn ngổn ngang đầy những thùng các tông, những cây que. Vậy mà bây giờ hiện ra trước mắt là một sân khấu được chiếu sáng rực rỡ nổi bật với Logo và hàng chữ chủ đề Đại hội. Và một hang đá thật đẹp đã hình thành, rồi tượng Đức Mẹ La Vang- Bổn mạng của Liên Cộng đoàn Công Giáo Việt nam tại Tiệp được trang trọng ngự trên những đài hoa tươi thắm. Dưới hội trường là những hàng ghế thẳng tắp. Tôi đếm được 480 ghế. Và khi chương trình của Đại hội chính thức bắt đầu (mặc dù có trễ hơn dự kiến ), bốn Cha Việt nam và một Cha Tiệp ngồi Tòa đến tận giờ ăn tối.
Tôi đi hết ngạc nhiên này tới ngạc nhiên khác. Sau giờ ăn tối với các món ăn tự chọn rất phong phú do khách sạn cung cấp, là giờ Canh thức với các hoạt cảnh và bài hát của các Cộng đoàn trên toàn Tiệp,. Tôi đặc biệt ấn tượng với ca đoàn Sêraphim của Cộng đoàn Praha với ba hợp xướng liên tiếp nhau do bốn bè thể hiện cùng với phiên khúc mở đầu do Ca đoàn thiếu nhi lĩnh xướng. Thật là một sự kết hợp tuyệt vời giữa những giọng ca còn non nớt nhưng vô cùng ngây thơ, trong trẻo với những bè chuyên nghiệp của Ca đoàn người lớn đã tập luyện bài bản. họ hát rất hay và chuyên nghiệp đến nỗi khi kết thúc hợp xướng, tiếng vỗ tay nổi lên vang dội mặc dù trước giờ Canh thức, Cha Tuyên úy đã dặn không được vỗ tay.
Sau 10 phút nghỉ giải lao, dư âm của giờ Canh thức vẫn còn ngây ngất, Sau màn múa dâng hương của thiếu nhi, tất cả mọi người đều thành kính và sốt sắng hướng về Thánh Lễ. Đến bài giảng của Cha thuyết giảng cả hội trường im phăng phắc như nuốt lấy từng lời. Cũng nói về Thiên Chúa là tình yêu, một đề tài tôi đã được nghe rất nhiều lần mà sao hôm nay Cha giảng hay thế, lắng đọng thế, cảm động thế. (Cha giảng thuyết cho Đại hội năm nay là Cha Phê rô Bùi Quang Tuấn – bề trên Phụ tỉnh dòng Chúa cứu thế hải ngoại Việt nam tại Hoa kỳ). Trong hội trường không còn một chỗ trống, rất nhiều người phải ngồi ngoài hành lang.
Sau Thánh Lễ là màn phát quà do một Ông già No en chính thức và bốn, năm ông bà Nô en trẻ tuổi khác phụ giúp phát quà cho từng cháu thiếu nhi trong tiếng nhạc Giáng sinh rộn ràng. 150 túi quà đã được phát ra, còn năm cháu chưa có, trong đó có hai đứa con tôi, các ông, bà Nô en bối rối nhìn nhau. Lập tức tôi thấy ông Trưởng ban tổ chức chạy ra ngay với một hộp bánh kẹo trên tay, thế là cháu nào cũng có quà. Tôi khen ông ấy sao anh tài thế biết trước mà chuẩn bị vậy, anh ta cười bẽn lẽn: tài cán gì đâu, tôi quan sát thấy thiếu liền lấy tạm phần quà từ các giải thưởng ngày mai để cho các cháu ai cũng có quà, sáng mai mua bổ sung sau.
Sau một hồi nhóm thanh niên và cả người lớn trẻ con nhảy nhót trên sân khấu trong tiếng nhạc rộn ràng. Đồng hồ đã chỉ quá con số 12 giờ đêm. Tôi định lên phòng thì bạn tôi nói: ấy còn chương trình liên hoan ngay tại hội trường mừng Chúa Giáng sinh nữa chứ. Ban tổ chức đã hợp đồng và phía khách sạn đồng ý để chúng ta bày tiệc liên hoan.
Qủa thật ăn tối lúc 6h chiều, đến giờ bụng đã thấy ngon ngót, quay đi quay lại đã thấy rất đông các ông xếp ghế, kê bàn theo từng nhóm và các bà nhanh chóng đặt lên bàn những món ăn đậm chất Việt nam: nào là cháo gà, xôi, gà luôc, giò, chả, heo quay…Hóa ra mỗi Cộng đoàn đều mang từ nhà đi đồ ăn thức nhậu, đến nơi cùng nhau bày ra và thưởng thức. Bia là món uống chủ đạo, dân Tiệp mà, bia ngon nổi tiếng. Ngồi đến hơn 1h sáng tôi muốn về nhưng băn khoăn vì không tham gia dọn dẹp gì cả, bạn tôi bảo: ông cứ về phòng đi, đã có Ban vệ sinh làm việc. Đảm bảo sáng mai trước giờ Kinh sáng, cả Hội trường sẽ lại sạch bóng.
Sáng hôm sau quả đúng như vậy, Kinh sáng xong, ăn sáng tại phòng ăn, tôi để ý thấy mấy ông trong ban tổ chức đã có mặt, mặc dù các ông ấy đêm qua nhậu cũng nhiệt tình lắm.
Từ 9 h sáng quả đúng như chương trình Đại hội đã đề ra, mỗi Cha và thầy Phó tế, mỗi Ngài phụ trách một chương trình rất nhịp nhàng. Thánh Lễ trưa, tất cả các hàng ghế đều kín.
Buổi tối bắt đầu bằng việc trao phần thưởng cho các phần thi: Vẽ tranh, dựng hang đá. (nghe nói các phần thi cũng rất phong phú, mấy kỳ Đại hội trước còn có thêm phần thi Giáo lý cho thanh thiếu niên)
Sau đó là chương trình văn nghệ mừng sinh nhật Chúa. Mặc dù tôi đã bớt đi sự ngạc nhiên nhưng vẫn ngỡ ngàng khi thưởng thức đêm văn nghệ. Mặc dù là cây nhà lá vườn nhưng phải công nhận phần lớn các tiết mục biểu diễn đều được anh chị em luyện tập kỹ càng. Tôi rất ấn tượng với các vở kịch được các Cộng đoàn tự biên tự diễn nhưng rất ý nghĩa, thực tế và sâu sắc, có nhiều tiếng cười và cũng có nhiều giọt nước mắt đã rơi khi theo dõi các vở kịch ấy. Các bài múa thì thật đẹp. Đặc biệt nhất là bài múa của đoàn thanh niên Savio, kỳ công, độc đáo trong trang phục, chuyên nghiệp trong vũ đạo đã đưa khan giả đến những cảm xúc đẹp đẽ.
Ban xổ số năm nay nhàn vì vé đã bán hết từ chiều. Năm nay những người trúng giải to hầu hết đều là những gia đình mà vợ hoặc chồng chưa cùng Đức tin. Cũng có tý chút tiếc rẻ của những “ thợ săn giải thưởng” nhưng mọi người đều quên đi rất nhanh khi kết thúc Văn nghệ và nồi cháo khuya được mang ra.
Sáng 26/12, vậy là chỉ còn mấy tiếng đồng hồ là kết thúc Đại hội, tôi bỗng chợt thấy xao xuyến, cứ tiêng tiếc một cái gì đó mơ hồ và tự nhiên lại ước gì hôm nay Đại hội khai mạc trở lại. Đang bâng khuâng giữa hội trường thì bỗng thấy bốn ông trong trang phục cổ truyền khăn đóng, áo dài khiêng cỗ kiệu chạm rồng, sơn son thếp vàng và ngự trên ban kiệu là Chúa Hài đồng Giê su. Hành trình rước Kiệu thật trang trọng, cứ một quãng các bé thiên thần lại tung những cánh hoa tươi rải đường đón Chúa. Đầu Lễ là màn múa dâng hoa của thiếu nhi thật đều, thật đẹp.Thánh Lễ bế mạc do Cha bề trên Chủ tế, lại được nghe Cha giảng rất sâu sắc, rất lôi cuốn. cuối Lễ là những lời tri ân đầy chân thành và cảm động. Ban điều hành Liên Cộng đoàn kính tặng Qúy Cha, Qúy Thầy những bó hoa tươi thắm. Sau đó Cha Tuyên úy thay mặt cho toàn thể Đại hội mời ban điều hành lên nhận lời cảm ơn và tặng hoa. Tiếp đến ông Chủ tịch Liên Cộng đoàn lại xin phép Qúy Cha để nói lời tri ân tới các ông bà trưởng các Cộng đoàn, những bó hoa thơm ngát, những cái bắt tay thật chặt, những vòng tay ôm thân thiết lại được trao gửi cho nhau như nói lên tình hiệp thông nên một, như lòng tri ân với những vất vả hy sinh trong việc dẫn dắt Cộng đoàn.
Sau Thánh Lễ, hết thảy mọi người đều muốn chụp hình cùng Qúy Cha, Qúy Thầy, muốn lưu giữ lại những kỷ niệm của một kỳ Đại hội. Tội nghiệp các Ngài, dù mệt và đói nhưng cũng ráng chiều con cái. Qúa 1h chiều, các Ngài mới ra được phòng ăn.
Và hệt như khi bắt đầu, công tác dọn dẹp rất nhanh chóng. Mỗi người một tay tất cả các đồ dùng lại được đóng vào các thùng giấy và chuyển lên hai xe tải đã đợi sẵn để cất giữ tại kho.
Vài dòng lịch sử cộng đoàn Công Giáo nơi đất Tiệp
Để thỏa mãn cho những ngạc nhiên suốt từ đầu Đại hội, tôi tranh thủ hỏi ông Chủ tịch về những nguyên do để có được sự thăng tiến như vậy, ông ta nhìn tôi bằng đôi mắt đỏ hoe vì thiếu ngủ và giọng nói đã khan: Trước hết xin được chào đón anh cũng như nhiều người đã từng sống tại Tiệp đã về tham dự Đại hội. Đẻ có được ngày hôm nay là nhờ ơn Thiên Chúa qua lời cầu bầu của Đức Mẹ La Vang đã thưng và gìn giữ Cộng đoàn nơi đất Tiệp này thông qua việc gửi đến những vị Mục tử thiện tâm. Đầu tiên là công ơn sáng lập của Cha Phê rô Nguyễn Đức Vinh (dòng Ngôi lời việt nam, lúc ấy Ngài đang mục vụ tại Đức) và Cha Lê Phan(tên Việt nam của Cha Stefan – Cha người Đức thuộc dòng Tên )
-Đến năm 2004 có hai Cha từ dòng Chúa cứu thế Việt nam qua là Cha An Tôn Phạm Văn Tịnh và Cha Phan xi cô Nguyễn Minh Đức theo lời mời của cố Đức Hồng Y- Tổng Giám mục Praha Miloslav Vlk.
-Ngày 01/01/2007 Đại hội Công Giáo toàn Tiệp kỳ I: được tổ chức tại nhà Thờ Klokoty thành phố Tabor: có 70 người tham dự.
-Tháng 6 năm 2007 Cha Phan xi cô Assisi Đặng Phước Hòa từ Phụ tỉnh dòng Chúa cứu thế Việt nam hải ngoại tại Hoa kỳ tình nguyện sang phụng vụ thông qua lời mời của dòng Chúa cứu thế cộng hòa Séc
-Cùng tháng 6 năm 2007 có hai Cha thuộc dòng Ngôi lời Việt nam: Cha Gio an Baotixita Nguyễn Thế Hùng và Cha Giu se Đào Thành Khang từ Việt nam qua Tiệp theo lời mời của Đức Giám Mục Olomou.
-Năm 2007 Phụ tỉnh dòng Chúa cứu thế Việt nam hải ngoại tại Hoa kỳ chính thức nhận Tiệp khắc là nơi truyền giáo lâu dài của Phụ tỉnh dòng
-Ngày 25/12 năm 2008 tại Đại hội kỳ III thống nhất tên gọi Cộng đoàn Công Giáo Việt nam toàn Séc thành: Liên Cộng Đoàn Công Giáo Việt nam tại cộng hòa Tiệp. Bầu cử ban điều hành Liên Cộng đoàn nhiệm kỳ 1, nhằm mục đích liên kết các Cộng đoàn địa phương nên một để tổ chức các sự kiện trong phạm vi cả nước.
-Năm 2014, Cha Hòa hết nhiệm kỳ trở về Phụ tỉnh dòng Chúa cứu thế Việt nam hải ngoại tại Hoa kỳ,
-Năm 2014, Cha Giu se Nguyễn Tấn Đạt từ Phụ tỉnh dòng Chúa cứu thế Việt nam hải ngoại tại Hoa kỳ sang Tiệp mục vụ
-Năm 2017, Cha Giu se Đinh Thanh Tú từ Phụ tỉnh dòng Chúa cứu thế Việt nam hải ngoại tại Hoa kỳ sang Tiệp mục vụ
-Đến nay toàn Liên Cộng đoàn có 9 Cộng đoàn địa phương được các Cha Tuyên úy mục vụ dâng Thánh Lễ hàng tuần. Có nhiều các Hội, Đoàn Đức tin được thành lập: Hội Liên minh Thánh tâm, Hội các bà mẹ Công Giáo, Hội bảo trợ ơn gọi, Đoàn thanh niên Savio, các Ca đoàn người lớn, ca đoàn thiếu nhi.
-Toàn Tiệp ước tính có khoảng 1000 người Công Giáo.
-Kể từ Đại hội kỳ III, các kỳ Đại hội đều được tổ chức ở các khách sạn tại Praha từ ngày 24/12 đến 26/12 hàng năm
-Đại hội năm nay có 420 người đăng ký ở lại tại khách sạn (chưa tính trẻ em dưới 6 tuổi), Trong các Thánh Lễ có hơn 500 người tham dự.
-Ban điều hành Liên Cộng đoàn kháo này gồm: ông Phê rô Đinh Xuân Toàn - Chủ tịch, ông Ji rí Phạm Thanh Phong- phó chủ tịch ngoại vụ, ông Giu se Vũ Đức Tập – phó chủ tịch nội vụ, bà Rosaly Đặng Phương Thảo - Thư ký, bà Maria Nguyễn Thị Yến – thủ quỹ.
Xem trang Fb của Liên Cộng đoàn: Lcđcgvn CH Tiệp (với hình đại diện là Đức Mẹ La Vang và bản đồ nước Tiệp).
Sau khi liệt kê cho tôi các mốc thời gian quan trọng trong lịch sử hình thành và phát triển, ông ấy cười và nói thêm: mà sao anh phải ngạc nhiên, bây giờ đã là Đại hội kỳ thứ 14 rồi, Sau khi bỏ công đi học hỏi những kinh nghiệm tổ chức của các Liên đoàn anh em đã đi trước chúng tôi, sau vài năm được các Cha Tuyên úy cầm tay chỉ việc, thì chúng ta cũng phải tự lớn lên chứ.Còn về điều mà Liên Cộng đoàn trăn trở và thao thức đó là: Thế hệ chúng tôi là thế hệ thứ nhất, nên hiện nay đa số anh chị em vẫn còn phải vất vả vì cuộc sống mưu sinh, làm việc quá nhiều, quá ít thời giờ dành cho Chúa, cho Cộng đoàn, và điều cần thiết nhất là làm thé nào để cho thế hệ sau giữ được bản sắc văn hóa Việt nam, và giữ được Đức Tin trong xã hội tây phương đang dần một nguội lạnh. Điều này đã được Cha giảng thuyết nhắc lại rất nhiều lần trong Đại hội. Chúng tôi coi đây là nhiệm vụ khẩn thiết phải làm trong năm mới.
Lời chúc Giáng Sinh gởi cho VietCatholic
Khi biết được ý định của tôi sẽ gửi bài đăng lên báo Vietkatolic, thì Liên Cộng đoàn Công Giáo Việt nam có gửi lời kính chúc an bình của mùa Giáng sinh tới Quý báo và Qúy độc giả gần xa. Xin mọi người hãy cầu nguyện cho Cộng đoàn Công Giáo Việt nam tại Tiệp, để Chúa thương gìn giữ Cộng đoàn và củng cố, canh tân Đức tin cho các thế hệ mai sau hầu làm chứng nhân cho Chúa nơi quê hương thứ hai của họ.
Chia tay Đại hội với những cảm xúc lưu luyến, bồi hồi. Ngày mai lại bắt đầu vớ công việc thường ngày, long tôi đã thầm hứa sẽ lại về tham dự Đại hội kỳ sau.
 |
Đất nước Séc và Slôvakia (người Việt nam quen gọi là Tiệp khắc) chuyển đổi từ chế độ Cộng sản sang chế độ Tư bản vào cuối thập niên 80 thế kỷ 20. Tôi từ Việt nam đặt chân lên đất nước Tiệp theo nhiều bài vòng vo của một văn phòng dịch vụ, tôi đã có được giấy phép cư trú dài hạn để sống hợp pháp. Vì cuộc sống mưu sinh thủa ban đầu, mặc dù là người Công Giáo tôi gần như chẳng biết đến Nhà Thờ. Vả lại có đến Nhà Thờ thì cũng chẳng hiểu gì vì tiếng tăm chẳng biết. Năm 1999, có một Thánh Lễ đầu tiên bằng tiếng Việt do một Linh mục dòng Ngôi lời từ Đức quốc sang dâng Lễ cho gần hai chục người tại Thành phố Cheb, một thành phố giáp ranh với Đức. Sau đó đến lượt một Linh mục dòng Tên người Đức biết tiếng Việt thỉnh thoảng sang cho Lễ vào những dịp Lễ trọng. Tới năm 2004 có hai Linh mục dòng Chúa cứu thế Việt nam sang mục vụ. Từ đó có thêm vài Cộng đoàn khác được hình thành với số người khoảng vài chục.
Năm 2008 do cuộc khủng hoảng toàn cầu mà nước Tiệp cũng bị ảnh hưởng lớn, tình trạng thất nghiệp và thu nhập quá thấp khiến tôi quyết định di cư sang một đất nước Tây Âu, và cũng như bao người Việt nam khác, tôi bị cuốn vào dòng xoáy của mưu sinh, quên hết những bổn phận của người Công Giáo.
Đầu tháng 10/2019, một người bạn cũ vẫn còn đang sống tại Tiệp có gọi điện hỏi thăm và mời tôi về tham dự Đại hội Công Giáo của người Việt nam tại cộng hòa Tiệp. Lúc đầu tôi cười thầm, tưởng gì chứ tôi đã từng tham dự hai kỳ Đại hội đầu tiên ở bên ấy. Tiếng là Đại hội cho oai chứ thực ra chỉ có vài chục người đến tham dự. Tôi nhớ lúc ấy mượn một nhà Xứ của Tiệp, dâng một Thánh Lễ trên nhà nguyện, sau đó tổ chức liên hoan do các bà tự vào bếp nấu nướng. Đêm đến, mỗi người mỗi góc, ngủ ngay trên sàn nhà nguyện và phòng bếp.
Tôi đã định chối từ nhưng bạn tôi cứ nói đi nói lại rằng, anh cứ về một lần, chắc chắn anh sẽ ngạc nhiên. Suy đi tính lại, mấy ngày nghỉ Lễ bên này cũng chẳng có gì vui, tôi bèn nhận lời. Bạn tôi liền cho địa chỉ Đại hội. Ô hay chắc nhầm lẫn gì chăng vì địa chỉ lại là một Hotel ba sao giữa Thủ đô Praha, tôi hỏi lại cho rõ thì bạn tôi khẳng định không nhầm, còn nói rõ đã nộp phiếu đăng ký tham dự và đóng lệ phí cho tôi rồi. Vậy là sang 24/12/2019 vợ chồng tôi cùng hai con lên xe cài định vị thẳng tiến Praha.
Đến nơi vào lúc 14h, quả thật đây là một khách sạn Ba sao hẳn hoi, bước chân vào cửa chúng tôi đã thấy một hàng người xếp hàng check in, mà phụ trách Lễ tân lại là mấy anh chị người Việt đeo biển Ban tổ chức. Tới lượt chúng tôi, vừa nói tên tuổi, họ tra danh sách rồi nhanh chóng đưa cho tôi chìa khóa phòng, phiếu ăn, sách Đại hội với lời dặn dò: sau khi lên phòng xin anh chị xem ngay chương trình Đại hội được in ở đầu sách để biết giờ giấc sinh hoạt. Tôi nhanh chóng lên phòng cất đồ rồi mặc bà vợ lo cho hai đứa nhỏ, tôi liền xuống phòng hội, nơi sẽ diễn ra các chương trình của Đại hội.
Cảnh rộn ràng đón Giáng Sinh
Tới nơi, một không khí khẩn trương, rộn ràng đang diễn ra tại một hội trường rộng lớn: nhóm thì đang gắn chữ và logo trên sân khấu, nhóm thì đang dựng Hang đá, nhóm các bà thì cắm hoa trang trí, lại một nhóm các cháu thì ríu rít treo những đồ trang trí lên các cây thông tươi đã được dựng cạnh sân khấu. Đang ngơ ngác thì thấy một ông gọi to (sau mới biết ông này là trưởng ban tổ chức): Đề nghi ban âm thanh, ánh sang khẩn trương hoàn thiện. Tôi nhìn bộ loa âm thanh mà thật choáng, như một ban nhạc luôn (lại sau mới biết bộ này ban tổ chức đã mua lại cách đây mấy năm của một ban nhạc chuyên nghiêp). Vòng ngược ra ngoài hành lang tôi lại thấy một dãy bàn đã được kê ngay ngắn: một bàn dành để bán tượng ảnh, sách đạo, một bàn dành cho ban xổ số, một bàn thấy mấy bạn thanh niên Savio đang bày trái cây, máy xay sinh tố. Dãy bàn cuối là 10 bộ hang đá Betlem mini, mỗi hang mỗi kiểu bài trí. Tôi hỏi một cháu gái chừng 11, 12 tuổi vừa lễ mễ và rất rón rén,cẩn trọng bê một hang đá đặt lên bàn, thì được biết cha Tuyên úy tổ chức cho các gia đình dựng hang đá tại nhà và đem đến Đại hội để chấm điểm. Lại là một sự ngạc nhiên thú vị.
Ở ngay cửa ra vào có dán một tờ giấy in màu khổ to, tôi đến nhìn thì ra đó là Chương trình của 3 ngày Đại hội. Tôi đọc hết và lại ngạc nhiên lần nữa, bởi chương trình rất phong phú: Một nghi thức Hòa giải với năm Tòa giải tội bằng tiếng Việt và tiếng Tiệp, một chương trình Canh Thức, Ba Thánh Lễ, một giờ chầu Thánh thể, một hội thảo theo chủ đề: Đời sống đạo trong thời đại hiện nay, một hội thảo: Thắc mắc về đời sống đạo, hai tiết mục múa dâng hoa, rước Kiệu, hai sinh hoạt cho thanh niên và thiếu nhi, rồi thì Kinh sáng hàng ngày, rồi thì Ông già Nô en phát quà cho thiếu nhi, và có cả một đêm Văn nghệ và quay xổ số nữa. Tôi thầm lo không biết Ban tổ chức làm thế nào để thực hiện được bằng ấy chương trình.
Chương trình mừng Giáng Sinh ở xứ Tiệp
Sau khi lên phòng một lần nữa và tranh thủ chợp mắt cho đỡ mệt sau nhiều giờ lái xe, tôi trở xuống hội trường, Thật không tin vào mắt mình, mới hai tiếng trước cả hội trường còn ngổn ngang đầy những thùng các tông, những cây que. Vậy mà bây giờ hiện ra trước mắt là một sân khấu được chiếu sáng rực rỡ nổi bật với Logo và hàng chữ chủ đề Đại hội. Và một hang đá thật đẹp đã hình thành, rồi tượng Đức Mẹ La Vang- Bổn mạng của Liên Cộng đoàn Công Giáo Việt nam tại Tiệp được trang trọng ngự trên những đài hoa tươi thắm. Dưới hội trường là những hàng ghế thẳng tắp. Tôi đếm được 480 ghế. Và khi chương trình của Đại hội chính thức bắt đầu (mặc dù có trễ hơn dự kiến ), bốn Cha Việt nam và một Cha Tiệp ngồi Tòa đến tận giờ ăn tối.
Tôi đi hết ngạc nhiên này tới ngạc nhiên khác. Sau giờ ăn tối với các món ăn tự chọn rất phong phú do khách sạn cung cấp, là giờ Canh thức với các hoạt cảnh và bài hát của các Cộng đoàn trên toàn Tiệp,. Tôi đặc biệt ấn tượng với ca đoàn Sêraphim của Cộng đoàn Praha với ba hợp xướng liên tiếp nhau do bốn bè thể hiện cùng với phiên khúc mở đầu do Ca đoàn thiếu nhi lĩnh xướng. Thật là một sự kết hợp tuyệt vời giữa những giọng ca còn non nớt nhưng vô cùng ngây thơ, trong trẻo với những bè chuyên nghiệp của Ca đoàn người lớn đã tập luyện bài bản. họ hát rất hay và chuyên nghiệp đến nỗi khi kết thúc hợp xướng, tiếng vỗ tay nổi lên vang dội mặc dù trước giờ Canh thức, Cha Tuyên úy đã dặn không được vỗ tay.
Sau 10 phút nghỉ giải lao, dư âm của giờ Canh thức vẫn còn ngây ngất, Sau màn múa dâng hương của thiếu nhi, tất cả mọi người đều thành kính và sốt sắng hướng về Thánh Lễ. Đến bài giảng của Cha thuyết giảng cả hội trường im phăng phắc như nuốt lấy từng lời. Cũng nói về Thiên Chúa là tình yêu, một đề tài tôi đã được nghe rất nhiều lần mà sao hôm nay Cha giảng hay thế, lắng đọng thế, cảm động thế. (Cha giảng thuyết cho Đại hội năm nay là Cha Phê rô Bùi Quang Tuấn – bề trên Phụ tỉnh dòng Chúa cứu thế hải ngoại Việt nam tại Hoa kỳ). Trong hội trường không còn một chỗ trống, rất nhiều người phải ngồi ngoài hành lang.
Sau Thánh Lễ là màn phát quà do một Ông già No en chính thức và bốn, năm ông bà Nô en trẻ tuổi khác phụ giúp phát quà cho từng cháu thiếu nhi trong tiếng nhạc Giáng sinh rộn ràng. 150 túi quà đã được phát ra, còn năm cháu chưa có, trong đó có hai đứa con tôi, các ông, bà Nô en bối rối nhìn nhau. Lập tức tôi thấy ông Trưởng ban tổ chức chạy ra ngay với một hộp bánh kẹo trên tay, thế là cháu nào cũng có quà. Tôi khen ông ấy sao anh tài thế biết trước mà chuẩn bị vậy, anh ta cười bẽn lẽn: tài cán gì đâu, tôi quan sát thấy thiếu liền lấy tạm phần quà từ các giải thưởng ngày mai để cho các cháu ai cũng có quà, sáng mai mua bổ sung sau.
Sau một hồi nhóm thanh niên và cả người lớn trẻ con nhảy nhót trên sân khấu trong tiếng nhạc rộn ràng. Đồng hồ đã chỉ quá con số 12 giờ đêm. Tôi định lên phòng thì bạn tôi nói: ấy còn chương trình liên hoan ngay tại hội trường mừng Chúa Giáng sinh nữa chứ. Ban tổ chức đã hợp đồng và phía khách sạn đồng ý để chúng ta bày tiệc liên hoan.
Qủa thật ăn tối lúc 6h chiều, đến giờ bụng đã thấy ngon ngót, quay đi quay lại đã thấy rất đông các ông xếp ghế, kê bàn theo từng nhóm và các bà nhanh chóng đặt lên bàn những món ăn đậm chất Việt nam: nào là cháo gà, xôi, gà luôc, giò, chả, heo quay…Hóa ra mỗi Cộng đoàn đều mang từ nhà đi đồ ăn thức nhậu, đến nơi cùng nhau bày ra và thưởng thức. Bia là món uống chủ đạo, dân Tiệp mà, bia ngon nổi tiếng. Ngồi đến hơn 1h sáng tôi muốn về nhưng băn khoăn vì không tham gia dọn dẹp gì cả, bạn tôi bảo: ông cứ về phòng đi, đã có Ban vệ sinh làm việc. Đảm bảo sáng mai trước giờ Kinh sáng, cả Hội trường sẽ lại sạch bóng.
Sáng hôm sau quả đúng như vậy, Kinh sáng xong, ăn sáng tại phòng ăn, tôi để ý thấy mấy ông trong ban tổ chức đã có mặt, mặc dù các ông ấy đêm qua nhậu cũng nhiệt tình lắm.
Từ 9 h sáng quả đúng như chương trình Đại hội đã đề ra, mỗi Cha và thầy Phó tế, mỗi Ngài phụ trách một chương trình rất nhịp nhàng. Thánh Lễ trưa, tất cả các hàng ghế đều kín.
Buổi tối bắt đầu bằng việc trao phần thưởng cho các phần thi: Vẽ tranh, dựng hang đá. (nghe nói các phần thi cũng rất phong phú, mấy kỳ Đại hội trước còn có thêm phần thi Giáo lý cho thanh thiếu niên)
Sau đó là chương trình văn nghệ mừng sinh nhật Chúa. Mặc dù tôi đã bớt đi sự ngạc nhiên nhưng vẫn ngỡ ngàng khi thưởng thức đêm văn nghệ. Mặc dù là cây nhà lá vườn nhưng phải công nhận phần lớn các tiết mục biểu diễn đều được anh chị em luyện tập kỹ càng. Tôi rất ấn tượng với các vở kịch được các Cộng đoàn tự biên tự diễn nhưng rất ý nghĩa, thực tế và sâu sắc, có nhiều tiếng cười và cũng có nhiều giọt nước mắt đã rơi khi theo dõi các vở kịch ấy. Các bài múa thì thật đẹp. Đặc biệt nhất là bài múa của đoàn thanh niên Savio, kỳ công, độc đáo trong trang phục, chuyên nghiệp trong vũ đạo đã đưa khan giả đến những cảm xúc đẹp đẽ.
Ban xổ số năm nay nhàn vì vé đã bán hết từ chiều. Năm nay những người trúng giải to hầu hết đều là những gia đình mà vợ hoặc chồng chưa cùng Đức tin. Cũng có tý chút tiếc rẻ của những “ thợ săn giải thưởng” nhưng mọi người đều quên đi rất nhanh khi kết thúc Văn nghệ và nồi cháo khuya được mang ra.
Sáng 26/12, vậy là chỉ còn mấy tiếng đồng hồ là kết thúc Đại hội, tôi bỗng chợt thấy xao xuyến, cứ tiêng tiếc một cái gì đó mơ hồ và tự nhiên lại ước gì hôm nay Đại hội khai mạc trở lại. Đang bâng khuâng giữa hội trường thì bỗng thấy bốn ông trong trang phục cổ truyền khăn đóng, áo dài khiêng cỗ kiệu chạm rồng, sơn son thếp vàng và ngự trên ban kiệu là Chúa Hài đồng Giê su. Hành trình rước Kiệu thật trang trọng, cứ một quãng các bé thiên thần lại tung những cánh hoa tươi rải đường đón Chúa. Đầu Lễ là màn múa dâng hoa của thiếu nhi thật đều, thật đẹp.Thánh Lễ bế mạc do Cha bề trên Chủ tế, lại được nghe Cha giảng rất sâu sắc, rất lôi cuốn. cuối Lễ là những lời tri ân đầy chân thành và cảm động. Ban điều hành Liên Cộng đoàn kính tặng Qúy Cha, Qúy Thầy những bó hoa tươi thắm. Sau đó Cha Tuyên úy thay mặt cho toàn thể Đại hội mời ban điều hành lên nhận lời cảm ơn và tặng hoa. Tiếp đến ông Chủ tịch Liên Cộng đoàn lại xin phép Qúy Cha để nói lời tri ân tới các ông bà trưởng các Cộng đoàn, những bó hoa thơm ngát, những cái bắt tay thật chặt, những vòng tay ôm thân thiết lại được trao gửi cho nhau như nói lên tình hiệp thông nên một, như lòng tri ân với những vất vả hy sinh trong việc dẫn dắt Cộng đoàn.
Sau Thánh Lễ, hết thảy mọi người đều muốn chụp hình cùng Qúy Cha, Qúy Thầy, muốn lưu giữ lại những kỷ niệm của một kỳ Đại hội. Tội nghiệp các Ngài, dù mệt và đói nhưng cũng ráng chiều con cái. Qúa 1h chiều, các Ngài mới ra được phòng ăn.
Và hệt như khi bắt đầu, công tác dọn dẹp rất nhanh chóng. Mỗi người một tay tất cả các đồ dùng lại được đóng vào các thùng giấy và chuyển lên hai xe tải đã đợi sẵn để cất giữ tại kho.
Vài dòng lịch sử cộng đoàn Công Giáo nơi đất Tiệp
Để thỏa mãn cho những ngạc nhiên suốt từ đầu Đại hội, tôi tranh thủ hỏi ông Chủ tịch về những nguyên do để có được sự thăng tiến như vậy, ông ta nhìn tôi bằng đôi mắt đỏ hoe vì thiếu ngủ và giọng nói đã khan: Trước hết xin được chào đón anh cũng như nhiều người đã từng sống tại Tiệp đã về tham dự Đại hội. Đẻ có được ngày hôm nay là nhờ ơn Thiên Chúa qua lời cầu bầu của Đức Mẹ La Vang đã thưng và gìn giữ Cộng đoàn nơi đất Tiệp này thông qua việc gửi đến những vị Mục tử thiện tâm. Đầu tiên là công ơn sáng lập của Cha Phê rô Nguyễn Đức Vinh (dòng Ngôi lời việt nam, lúc ấy Ngài đang mục vụ tại Đức) và Cha Lê Phan(tên Việt nam của Cha Stefan – Cha người Đức thuộc dòng Tên )
-Đến năm 2004 có hai Cha từ dòng Chúa cứu thế Việt nam qua là Cha An Tôn Phạm Văn Tịnh và Cha Phan xi cô Nguyễn Minh Đức theo lời mời của cố Đức Hồng Y- Tổng Giám mục Praha Miloslav Vlk.
-Ngày 01/01/2007 Đại hội Công Giáo toàn Tiệp kỳ I: được tổ chức tại nhà Thờ Klokoty thành phố Tabor: có 70 người tham dự.
-Tháng 6 năm 2007 Cha Phan xi cô Assisi Đặng Phước Hòa từ Phụ tỉnh dòng Chúa cứu thế Việt nam hải ngoại tại Hoa kỳ tình nguyện sang phụng vụ thông qua lời mời của dòng Chúa cứu thế cộng hòa Séc
-Cùng tháng 6 năm 2007 có hai Cha thuộc dòng Ngôi lời Việt nam: Cha Gio an Baotixita Nguyễn Thế Hùng và Cha Giu se Đào Thành Khang từ Việt nam qua Tiệp theo lời mời của Đức Giám Mục Olomou.
-Năm 2007 Phụ tỉnh dòng Chúa cứu thế Việt nam hải ngoại tại Hoa kỳ chính thức nhận Tiệp khắc là nơi truyền giáo lâu dài của Phụ tỉnh dòng
-Ngày 25/12 năm 2008 tại Đại hội kỳ III thống nhất tên gọi Cộng đoàn Công Giáo Việt nam toàn Séc thành: Liên Cộng Đoàn Công Giáo Việt nam tại cộng hòa Tiệp. Bầu cử ban điều hành Liên Cộng đoàn nhiệm kỳ 1, nhằm mục đích liên kết các Cộng đoàn địa phương nên một để tổ chức các sự kiện trong phạm vi cả nước.
-Năm 2014, Cha Hòa hết nhiệm kỳ trở về Phụ tỉnh dòng Chúa cứu thế Việt nam hải ngoại tại Hoa kỳ,
-Năm 2014, Cha Giu se Nguyễn Tấn Đạt từ Phụ tỉnh dòng Chúa cứu thế Việt nam hải ngoại tại Hoa kỳ sang Tiệp mục vụ
-Năm 2017, Cha Giu se Đinh Thanh Tú từ Phụ tỉnh dòng Chúa cứu thế Việt nam hải ngoại tại Hoa kỳ sang Tiệp mục vụ
-Đến nay toàn Liên Cộng đoàn có 9 Cộng đoàn địa phương được các Cha Tuyên úy mục vụ dâng Thánh Lễ hàng tuần. Có nhiều các Hội, Đoàn Đức tin được thành lập: Hội Liên minh Thánh tâm, Hội các bà mẹ Công Giáo, Hội bảo trợ ơn gọi, Đoàn thanh niên Savio, các Ca đoàn người lớn, ca đoàn thiếu nhi.
-Toàn Tiệp ước tính có khoảng 1000 người Công Giáo.
-Kể từ Đại hội kỳ III, các kỳ Đại hội đều được tổ chức ở các khách sạn tại Praha từ ngày 24/12 đến 26/12 hàng năm
-Đại hội năm nay có 420 người đăng ký ở lại tại khách sạn (chưa tính trẻ em dưới 6 tuổi), Trong các Thánh Lễ có hơn 500 người tham dự.
-Ban điều hành Liên Cộng đoàn kháo này gồm: ông Phê rô Đinh Xuân Toàn - Chủ tịch, ông Ji rí Phạm Thanh Phong- phó chủ tịch ngoại vụ, ông Giu se Vũ Đức Tập – phó chủ tịch nội vụ, bà Rosaly Đặng Phương Thảo - Thư ký, bà Maria Nguyễn Thị Yến – thủ quỹ.
Xem trang Fb của Liên Cộng đoàn: Lcđcgvn CH Tiệp (với hình đại diện là Đức Mẹ La Vang và bản đồ nước Tiệp).
Sau khi liệt kê cho tôi các mốc thời gian quan trọng trong lịch sử hình thành và phát triển, ông ấy cười và nói thêm: mà sao anh phải ngạc nhiên, bây giờ đã là Đại hội kỳ thứ 14 rồi, Sau khi bỏ công đi học hỏi những kinh nghiệm tổ chức của các Liên đoàn anh em đã đi trước chúng tôi, sau vài năm được các Cha Tuyên úy cầm tay chỉ việc, thì chúng ta cũng phải tự lớn lên chứ.Còn về điều mà Liên Cộng đoàn trăn trở và thao thức đó là: Thế hệ chúng tôi là thế hệ thứ nhất, nên hiện nay đa số anh chị em vẫn còn phải vất vả vì cuộc sống mưu sinh, làm việc quá nhiều, quá ít thời giờ dành cho Chúa, cho Cộng đoàn, và điều cần thiết nhất là làm thé nào để cho thế hệ sau giữ được bản sắc văn hóa Việt nam, và giữ được Đức Tin trong xã hội tây phương đang dần một nguội lạnh. Điều này đã được Cha giảng thuyết nhắc lại rất nhiều lần trong Đại hội. Chúng tôi coi đây là nhiệm vụ khẩn thiết phải làm trong năm mới.
Lời chúc Giáng Sinh gởi cho VietCatholic
Khi biết được ý định của tôi sẽ gửi bài đăng lên báo Vietkatolic, thì Liên Cộng đoàn Công Giáo Việt nam có gửi lời kính chúc an bình của mùa Giáng sinh tới Quý báo và Qúy độc giả gần xa. Xin mọi người hãy cầu nguyện cho Cộng đoàn Công Giáo Việt nam tại Tiệp, để Chúa thương gìn giữ Cộng đoàn và củng cố, canh tân Đức tin cho các thế hệ mai sau hầu làm chứng nhân cho Chúa nơi quê hương thứ hai của họ.
Chia tay Đại hội với những cảm xúc lưu luyến, bồi hồi. Ngày mai lại bắt đầu vớ công việc thường ngày, long tôi đã thầm hứa sẽ lại về tham dự Đại hội kỳ sau.