1. Vụ ám sát Cựu Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe

Cựu Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe vừa qua đời sau khi bị bắn trên đường phố ở thành phố Nara hôm thứ Sáu - một hành động bạo lực gây chấn động ở quốc gia có tỷ lệ tội phạm súng đạn thấp nhất thế giới.

Ông Abe bị bắn vào khoảng 11:30 sáng giờ địa phương ở Nara, phía đông Osaka, khi ông đang có bài phát biểu vận động bầu cử trên đường phố. Ông bị một vết thương do đạn bắn vào bên phải cổ, theo các quan chức ở Tokyo. Ông được đưa đến bệnh viện bằng xe cấp cứu, sau đó là trực thăng y tế.

Abe đến bệnh viện trong tình trạng nguy kịch lúc 12h20 theo giờ địa phương, theo các bác sĩ tại Đại học Y Nara. Trong cuộc họp báo vài giờ sau vụ xả súng, Thủ tướng Fumio Kishida xúc động xác nhận rằng Thủ tướng Abe đang trong tình trạng nguy kịch, đang được cấp cứu. Em trai của Abe, cũng là Bộ trưởng Quốc phòng nước này, cho biết ông đang được truyền máu.

Ông Abe được thông báo đã chết lúc 5:03 chiều giờ địa phương, theo người đứng đầu Đại học Y Nara. Tại một cuộc họp báo tại bệnh viện, các bác sĩ cho biết cựu lãnh đạo chết do chảy máu quá nhiều và viên đạn giết chết ông đã xuyên đủ sâu để chạm tới tim của ông.

Các bác sĩ tại Đại học Y Nara cho biết, có 20 chuyên gia y tế đang điều trị cho cựu lãnh đạo Nhật Bản Shinzo Abe sau khi ông bị bắn ở Nara hôm thứ Sáu. Lúc đầu, một nhóm 10 chuyên gia đã điều trị cho anh ta, nhưng con số đã tăng gấp đôi, các bác sĩ cho biết trong một cuộc họp báo hôm thứ Sáu. Abe chảy rất nhiều máu và các bác sĩ không thể cầm máu, các quan chức y tế cho biết.

Cảnh sát đã bắt giữ Tetsuya Yamagami, một cư dân Nara ở độ tuổi 40, liên quan đến vụ xả súng, theo NHK, dẫn nguồn tin từ cảnh sát. NHK đưa tin rằng người đàn ông không cố gắng bỏ chạy và đang bị giữ để thẩm vấn tại đồn cảnh sát Nara Nishi. Theo NHK, anh ta đã sử dụng một khẩu súng tự chế. Đoạn video ghi lại vụ việc cho thấy nhân viên an ninh vật ngã anh ta xuống đất gần nơi Abe đã đứng, ngay sau khi phát ra tiếng súng.

Thông điệp từ các nhà lãnh đạo thế giới, trong quá khứ và hiện tại, đã tràn ngập, bày tỏ sự lên án đối với vụ xả súng, gồm các nhân vật Âu Châu như các nhà lãnh đạo của Pháp, Vương quốc Anh và Ý; Các nhà lãnh đạo Á Châu - Thái Bình Dương như Ấn Độ, Singapore, Đài Loan, New Zealand và Úc Đại Lợi; và các nhà lãnh đạo khác của các tổ chức quốc tế.

2. Vài nét về Thủ tướng Shinzo Abe

Shinzo Abe, bị ám sát ở Nara, đã phục vụ hai nhiệm kỳ riêng biệt với tư cách là nhà lãnh đạo Nhật Bản của Đảng Dân chủ Tự do, gọi tắt là LDP.

Ông phục vụ lần đầu từ năm 2006 đến năm 2007, sau đó một lần nữa từ năm 2012 đến năm 2020. Nhiệm kỳ thứ hai của ông là nhiệm kỳ liên tiếp dài nhất đối với một người đứng đầu chính phủ Nhật Bản.

Trong nhiệm kỳ của mình, Abe đã tìm cách chống lại sự bành trướng của Trung Quốc trong khu vực bằng cách liên kết các đồng minh ở Thái Bình Dương.

Mạng xã hội Trung Quốc tràn ngập những bình luận vui mừng sau vụ xả súng, với những người bình luận theo chủ nghĩa dân tộc cực đoan hả hê trước vụ tấn công.

Quan hệ giữa Trung Quốc và Nhật Bản xấu đi trong thời gian Abe nắm quyền, trở nên tồi tệ hơn do tranh chấp về chủ quyền đối với các đảo do Nhật Bản quản lý được gọi là quần đảo Senkaku ở Nhật Bản. Trung Quốc gọi là Đảo Điếu Ngư (Diaoyus, 钓鱼岛).

Nhiều người Trung Quốc cũng chỉ trích Abe vì đã đến thăm đền Yasukuni gây tranh cãi, vì ngôi đền này người Trung Quốc coi là biểu tượng của quá khứ quân phiệt.

Sau khi rời nhiệm sở, Abe vẫn là người đứng đầu nhóm lớn nhất của LDP cầm quyền và duy trì ảnh hưởng trong đảng. Năm ngoái, ông đã khiến Trung Quốc tức giận khi kêu gọi cam kết lớn hơn từ các đồng minh để bảo vệ nền dân chủ ở Đài Loan. Đáp lại, Bắc Kinh đã triệu tập đại sứ Nhật Bản và cáo buộc Abe công khai thách thức chủ quyền của Trung Quốc.

3. Người đứng đầu NATO nói rằng ông “rất đau buồn” trước cái chết của Abe

Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg đã gửi “lời chia buồn sâu sắc nhất” tới gia đình của cựu Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe bị ám sát và người dân Nhật Bản trong một tweet hôm thứ Sáu.

“Vô cùng đau buồn trước cái chết dã man của Shinzo Abe, một người bảo vệ nền dân chủ và là người bạn và đồng nghiệp của tôi trong nhiều năm,” Stoltenberg viết.

4. Tòa Bạch Ốc “sốc và đau buồn” trước cuộc tấn công vào Abe

Phát ngôn nhân Tòa Bạch Ốc nói chính quyền Mỹ “bị sốc và đau buồn” trước vụ bắn chết Shinzo Abe vào thứ Sáu.

“Chúng tôi rất sốc và đau buồn khi biết tin về vụ tấn công bạo lực nhằm vào cựu Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe. Chúng tôi đang theo dõi chặt chẽ các báo cáo và hướng suy nghĩ của chúng tôi với gia đình ông ấy và người dân Nhật Bản”. Đó là phản ứng chính thức đầu tiên từ Tòa Bạch Ốc.

5. Shinzo Abe và Trung Quốc

Ngay cả sau khi từ chức Thủ tướng Nhật Bản vào năm 2020, với lý do sức khỏe, Shinzo Abe vẫn hoạt động chính trị.

Ông đã thường xuyên xuất hiện trên các phương tiện truyền thông để thảo luận về các vấn đề thời sự. Tháng Hai vừa qua ông nói với đài truyền hình Nhật Bản rằng Nhật Bản nên thảo luận về khả năng chia sẻ vũ khí hạt nhân tương tự như các thành viên NATO sau cuộc xâm lược của Nga vào Ukraine.

Vào thứ Sáu trước khi vụ nổ súng xảy ra, ông đã ở Nara để có một bài phát biểu về chiến dịch bầu cử trên đường phố, để ủng hộ các ứng cử viên của Đảng Dân chủ Tự do (LDP) trước cuộc bầu cử Thượng viện dự kiến vào hôm Chúa Nhật.

Ông đã định đến Kyoto tiếp theo, sau đó đến tỉnh Saitama, lân cận thủ đô Tokyo.

Ông Abe là Thủ tướng tại vị lâu nhất trong lịch sử Nhật Bản, đã phục vụ từ năm 2006 đến năm 2007, sau đó một lần nữa từ năm 2012 đến năm 2020, khi ông từ chức với lý do mắc bệnh viêm đại tràng mãn tính.

Vào thời điểm ông tái đắc cử vào năm 2012, Nhật Bản đang đối mặt với sự suy thoái kinh tế sau nhiều thập kỷ trì trệ - thúc đẩy một trong những sáng kiến mang tính bước ngoặt của Abe, một thử nghiệm được gọi là “Abenomics”. Các đồng minh của ông cho rằng động thái này đã ngăn chặn đà suy giảm thêm.

Abe cũng quảng cáo cải cách nơi làm việc trong nhiệm kỳ của mình, cam kết cải thiện đại diện giới và thu hẹp khoảng cách trong lực lượng lao động - ngày càng cấp thiết khi Nhật Bản đối mặt với sự suy giảm nhân khẩu học, với dân số già nhanh và tỷ lệ sinh giảm.

Về mặt ngoại giao, những thành tựu của Abe cũng rất khác nhau. Ông đã vun đắp mối quan hệ bền chặt với Washington - đồng minh lớn của Tokyo thời hậu chiến - và quan hệ cá nhân với Tổng thống Donald Trump khi đó.

6. Thủ tướng New Zealand Jacinda Ardern nói: “Những sự kiện như thế này làm rung chuyển tất cả chúng ta tận cốt lõi.

Thủ tướng New Zealand Jacinda Ardern cho biết bà “vô cùng sốc” khi biết tin về vụ bắn chết cựu lãnh đạo Nhật Bản Shinzo Abe hôm thứ Sáu.

“Ông ấy là một trong những nhà lãnh đạo đầu tiên tôi gặp khi trở thành Thủ tướng. Anh ấy rất tận tâm với vai trò của mình nhưng cũng rất hào phóng và tốt bụng, “Ardern viết trên Twitter. “Suy nghĩ của tôi là với vợ anh ấy và người dân Nhật Bản. Những sự kiện như thế này làm rung chuyển tất cả chúng ta về cốt lõi. “

7. Chuyên gia an ninh nói: Vụ ám sát Abe sẽ thay đổi Nhật Bản “mãi mãi”

Một chuyên gia an ninh nói rằng vụ bắn chết cựu Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe hôm thứ Sáu sẽ thay đổi đất nước “mãi mãi”.

Nancy Snow, Giám đốc Hội đồng Công nghiệp An ninh Quốc tế Nhật Bản, nói với CNN: “Nó không chỉ hiếm mà còn thực sự khó hiểu về mặt văn hóa. “Người dân Nhật Bản không thể tưởng tượng có một nền văn hóa sử dụng súng như chúng ta có ở Hoa Kỳ. Đây là một khoảnh khắc không nói nên lời. Tôi thực sự cảm thấy không nói nên lời. Tôi cầu nguyện những điều tốt đẹp nhất cho cựu thủ tướng”.

“Điều này sẽ tác động ra sao đối với tâm lý quốc gia, những người luôn muốn được di chuyển an toàn, tự do và có giao ước xã hội với nhau, rằng họ sẽ không sử dụng đến kiểu bạo lực này… Tôi thật kinh khủng khi nghĩ về điều đó.”

Snow nói rằng Nhật Bản là một “ốc đảo” và đã “cho thấy những gì họ có thể dạy cho Mỹ về súng.”

“Tôi nghĩ ám sát vào hôm thứ Sáu sẽ thay đổi Nhật Bản, thật không may là mãi mãi,” cô nói.

Việc Shinzo Abe bị bắn đã gây chấn động Nhật Bản, một trong những quốc gia có tỷ lệ tội phạm súng thấp nhất thế giới do luật kiểm soát súng cực kỳ nghiêm ngặt.

Trong năm 2018, Nhật Bản chỉ báo cáo 9 trường hợp tử vong vì súng, so với 39.740 người cùng năm ở Hoa Kỳ.

Theo luật súng ống của Nhật Bản, tất cả những loại súng ngắn đều nằm ngoài vòng pháp luật. Các loại súng duy nhất được phép bán là súng săn và súng hơi nhưng để có được chúng là một quá trình lâu dài và phức tạp, đòi hỏi nỗ lực vất vả - và rất nhiều kiên nhẫn.

Để mua súng ở Nhật Bản, những người muốn mua phải tham gia một lớp học cả ngày, vượt qua bài kiểm tra viết và bài kiểm tra tầm bắn với độ chính xác ít nhất là 95%. Họ cũng phải trải qua đánh giá sức khỏe tâm thần và kiểm tra ma túy, cũng như kiểm tra lý lịch nghiêm ngặt - bao gồm xem xét hồ sơ tội phạm, nợ cá nhân, có tham gia vào các băng nhóm tội phạm có tổ chức hay không và các mối quan hệ với gia đình và bạn bè.

Vào năm 2019, ước tính chỉ có khoảng 310.400 khẩu súng được dân thường ở Nhật Bản sử dụng, trong một quốc gia có 125 triệu dân.

Năm 2007, thị trưởng thành phố Nagasaki ở miền nam Nhật Bản, Iccho Ito, đã chết sau khi bị một tên xã hội đen bị cáo buộc bắn ít nhất hai phát vào lưng. Kể từ đó, Nhật Bản đã thắt chặt hơn nữa luật kiểm soát súng, áp dụng các hình phạt nặng hơn đối với tội phạm sử dụng súng của các thành viên của các băng nhóm tội phạm có tổ chức.