Sau nhiều cuộc hành quân lục soát các tu viện và nhà thờ của Chính Thống Giáo liên kết với Tòa Thượng Phụ Mạc Tư Khoa, Ukraine đã đi thêm một bước nữa là cấm Giáo Hội Chính thống trực thuộc Mạc Tư Khoa hoạt động ở nước này.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy đã công bố hôm thứ Năm một cấm đoán lớn sắp tới đối với hoạt động của các nhà thờ Chính thống trực thuộc Mạc Tư Khoa ở Ukraine. Động thái này được đưa ra sau nhiều tuần đột kích vào các giáo xứ Chính thống giáo và các tòa Giám Mục, và được cho là đã phát hiện ra kho những tài liệu tuyên truyền của Nga, trong đó phủ nhận quyền độc lập của Ukraine.
“Hội đồng Quốc phòng và An ninh Quốc gia đã chỉ thị cho chính phủ đề xuất với quốc hội một dự luật nhằm ngăn chặn các hoạt động ở Ukraine của các tổ chức tôn giáo có liên kết với các trung tâm ảnh hưởng ở Liên bang Nga, phù hợp với luật pháp quốc tế trong lĩnh vực tự do ngôn luận, lương tâm và nghĩa vụ của Ukraine liên quan đến việc gia nhập Hội đồng Âu Châu.”
“Các quan chức an ninh quốc gia nên tăng cường các biện pháp để xác định và chống lại các hoạt động lật đổ của các các cơ quan đặc vụ Nga trong môi trường tôn giáo của Ukraine,” tổng thống nói thêm, nhấn mạnh quan điểm của chính phủ Ukraine rằng một số nhà thờ Chính thống đã trở thành trung tâm phân phối tuyên truyền và nguồn tin tình báo cho các điệp viên và cộng tác viên của Nga.
Sắc lệnh của Zelenskiy bắt buộc các bộ trưởng nội các Ukraine phải đệ trình trong vòng hai tháng một dự luật lên cơ quan lập pháp của đất nước có thể khiến người Ukraine phải đối mặt với “các biện pháp trừng phạt cá nhân, kinh tế và hạn chế” nếu tiếp tục hoạt động tôn giáo do Mạc Tư Khoa giám sát.
Kế hoạch nhắm thẳng vào Nhà thờ Chính thống Ukraine của Tòa Thượng phụ Mạc Tư Khoa, tồn tại dưới sự lãnh đạo của Thượng phụ Chính thống giáo Kiril của Mạc Tư Khoa.
Thông báo của tổng thống được đưa ra vài giờ sau khi Cơ quan An ninh Ukraine, một cơ quan tình báo và phản gián, đột kích một tu viện của các nữ tu Chính thống giáo ở Transcarpathia, một vùng xa xôi về phía Tây của Ukraine.
Theo một cuộc họp báo của chính phủ sau cuộc đột kích, các đặc vụ “đã tìm thấy một số lượng lớn tài liệu tuyên truyền. Hầu hết các tài liệu được viết bởi các nhân vật Nga và được xuất bản bởi các nhà in Nga.”
“Các nhân viên thực thi pháp luật đã phát hiện ra những cuốn sách có nội dung bài ngoại với những hư cấu xúc phạm đến các quốc gia và tôn giáo khác. Các tập sách nhỏ được tìm thấy phủ nhận quyền độc lập của Ukraine và nhấn mạnh rằng Nga, Ukraine và Belarus 'không thể bị chia cắt'“.
Quan điểm cho rằng Ukraine, Belarus và Nga được thống nhất một cách bền vững dưới sự lãnh đạo của Mạc Tư Khoa là một phần trong thế giới quan của Russiky-mir hay thế giới Nga được Tổng thống Nga Vladimir Putin tán thành và được sự ủng hộ nồng nhiệt của Thượng phụ Mạc Tư Khoa Kirill, người có quyền lực tối cao đối với Giáo Hội Chính thống Nga và các Giáo Hội Chính Thống Giáo trực thuộc.
Thế giới quan của Russiky-mir cho rằng “thế giới Nga” bao trùm gần như toàn bộ Đông Âu, và rằng Mạc Tư Khoa có quyền và nghĩa vụ lịch sử thực hiện ảnh hưởng đối với các khu vực này.
Nó đã hình thành một phần cơ sở triết học của cuộc xâm lược Ukraine của Nga, và là một phần trọng tâm trong tuyên truyền của Nga nhấn mạnh sự thống nhất về văn hóa và lịch sử đã được cho là giữa người dân Nga và Ukraine.
Cuộc xâm lược Ukraine đã có các khía cạnh thần học và giáo hội kể từ khi quân đội Nga tiến vào nước này vào tháng Hai.
Kể từ khi Nga bắt đầu cuộc xâm lược toàn diện vào Ukraine, hàng chục giáo xứ Chính thống giáo ở Ukraine đã bất hòa khỏi hàng giáo phẩm có liên hệ với Mạc Tư Khoa, và chuyển từ UOC-MP tức là Giáo Hội Chính Thống Giáo trực thuộc Mạc Tư Khoa, sang COU hay Giáo Hội Chính thống Ukraine, được Đức Thượng phụ Đại kết công nhận là một Giáo hội Chính thống độc lập. Đức Thượng Phụ Đại Kết Bácthôlômêô của Constantinople, một nhà lãnh đạo tinh thần trung tâm trong Chính thống giáo đã bị Thượng Phụ Kirill cắt đứt quan hệ vào năm 2018.
Trong những tuần gần đây, chính phủ Ukraine đã bắt đầu tiến hành các cuộc đột kích vào các Tòa Giám Mục, các bề trên và tu viện của UOC, và được cho là đã phát hiện ra kho dự trữ tuyên truyền thân Nga và xác định các giáo sĩ bị cáo buộc cộng tác với lực lượng Nga.
Khía cạnh tôn giáo của cuộc chiến cũng đã ảnh hưởng đến người Ukraine theo Công Giáo Đông phương.
Hai linh mục Công Giáo Ukraine đã bị chính quyền chiếm đóng của Nga bắt giữ trong tháng này - và những người khác đã bị giam giữ - với cáo buộc cung cấp vũ khí cho lực lượng dân quân kháng chiến Ukraine.
Nhưng các viên chức của Giáo Hội Công Giáo Ukraine nghi lễ Đông phương nói với The Pillar trong tuần này rằng các vụ bắt giữ là để trả đũa cho các cuộc truy quét của chính phủ Ukraine.
Một giám mục nói rằng cáo buộc của quân Nga rằng các linh mục bị bắt đang cung cấp vũ khí cho người Ukraine là “vu khống”.
Cha Ivan Levytsky, một linh mục Công Giáo người Ukraine, đã bị lực lượng Nga bắt giữ trong tháng này ở miền đông Ukraine.
Thông báo của Zelenskiy hôm thứ Năm cũng được đưa ra sau nhiều năm cân nhắc chính trị của Ukraine về các hoạt động của UOC-MP có liên hệ với Nga, vốn đã trở nên đặc biệt gây tranh cãi sau khi Nga sáp nhập Crimea năm 2014.
Vào năm 2018, một số nhà chức trách Ukraine đã đưa ra nỗ lực yêu cầu các nhà thờ thuộc UOC-MP phải dán các biển báo cho thấy họ “phục tùng” Tòa Thượng phụ Mạc Tư Khoa, nhưng động thái này đã gây ra nhiều phản đối và cuối cùng nó đã bị hủy bỏ.
Sau khi quân đội Nga tiến vào Ukraine vào ngày 24 tháng 2, chính quyền của Zelenskiy đã bác bỏ những lời kêu gọi hạn chế các hoạt động tôn giáo của UOC-MP tại quốc gia này.
Nhưng tình cảm của công chúng đối với UOC-MP đã trở nên tồi tệ ở Ukraine khi Kirill phát biểu ủng hộ các mục tiêu của Putin trong khu vực và khi một số nhà lãnh đạo UOC-MP thể hiện sự sẵn sàng hợp tác với các lực lượng Nga.
Vào tháng 5, UOC-MP đã tổ chức một cuộc họp khoáng đại long trọng được gọi là “sobor”, tại đó các nhà lãnh đạo Giáo hội đã loại bỏ mọi đề cập đến Mạc Tư Khoa trong các đạo luật quản lý của Giáo hội và bỏ chữ MP tức là trực thuộc Tòa Thượng Phụ Mạc Tư Khoa khỏi danh xưng của họ để trở thành UOC thau vì UOC-MP như trước đây. Nhưng động thái này hóa ra chủ yếu mang tính biểu tượng, vì luật của UOC-MP xác định Mạc Tư Khoa là nguồn gốc của sự hiệp thông với các Giáo Hội Chính thống vẫn được duy trì.
Chính quyền Ukraine bắt đầu thay đổi đường lối với UOC sau khi Putin tuyên bố sáp nhập một số khu vực phía nam và phía đông Ukraine vào ngày 30 tháng 9. Lễ kỷ niệm sáp nhập ở Mạc Tư Khoa có sự tham dự của tổng giám mục và hai giáo sĩ khác của UOC - được người Ukraine xem là một biểu hiện gây sốc về tình đoàn kết của UOC với quân xâm lược Nga.
Các nhân viên tình báo Ukraine bắt đầu khám xét các tài sản của UOC vào đầu tháng 10; toàn bộ kết quả của những cuộc đột kích đó vẫn được giữ kín, vì chúng là một phần của các phiên tòa hình sự đang diễn ra ở Ukraine. Các phương tiện truyền thông đã được cung cấp những bức ảnh về các áp phích, tờ rơi và sách tuyên truyền của Nga, được cho là đã chụp trong các cuộc đột kích.
Sau một cuộc đột kích vào Tòa Giám Mục của giáo phận Chernivtsi, Cơ quan An ninh Ukraine đã công bố một bức thư trong đó giám mục Chernivtsi thừa nhận với một giám mục khác rằng UOC vẫn hoàn toàn là một phần của Giáo Hội Chính thống Nga và rằng các quyết định của “sobor” là không xác thực, và chỉ là hình thức.
UOC đã bác bỏ những tuyên bố của Cơ quan An ninh Ukraine. Giáo hội này đã tổ chức một thượng hội đồng giám mục vào ngày 23 tháng 11, đưa ra một tuyên bố nói rằng UOC vui mừng trước những chiến thắng của quân đội Ukraine, và các giáo sĩ ở các vùng lãnh thổ bị chiếm đóng không nên được coi là cộng tác viên, bởi vì họ phục vụ đàn chiên của họ ở đó.
Nhưng tuyên bố của thượng hội đồng đã không đề cập đến những nhà lãnh đạo UOC đã ủng hộ công khai cuộc xâm lược của Nga vào đất nước.
Trong một cuộc phỏng vấn ngày 27 tháng 10, Vasyl Malyuk, người đứng đầu Cơ quan An ninh Ukraine, nói rằng UOC là “một môi trường lý tưởng cho hoạt động của các điệp viên Nga”.
Mặc dù thông báo của Zelenskiy hôm thứ Năm bảo đảm rằng chính sách của Ukraine đối với UOC sẽ trở nên khó khăn hơn trong những tháng tới, nhưng các chi tiết cụ thể sẽ không rõ ràng cho đến khi một dự luật được đệ trình và tranh luận tại quốc hội nước này.
Source:Catholic Pillar