Giải thích các phản ứng dữ dội của Ukraine, Ba Lan và các quốc gia vùng Baltic những nhận xét của Đức Thánh Cha Phanxicô tại cuộc gặp gỡ với giới trẻ Công Giáo Nga vào ngày 25 tháng 8 năm 2023, Catholic World News có bài tường trình nhan đề “Catherine the Great, praised by Pope Francis, forcibly united 1.5 million Catholics to Orthodoxy”, nghĩa là “Catherine Đại đế, được Đức Giáo Hoàng Phanxicô ca ngợi, đã buộc 1,5 triệu người Công Giáo phải cải đạo theo Chính thống giáo”. Nguyên bản tiếng Anh có thể xem tại đây. Dưới đây là bản dịch toàn văn sang Việt Ngữ.

Catherine II (Đại đế), nữ hoàng Nga được Đức Giáo Hoàng Phanxicô ca ngợi trong một bài phát biểu gần đây, đã buộc 1,5 triệu người Công Giáo Đông phương thống nhất với Chính thống giáo.

Trong bài phát biểu qua video ngày 25 tháng 8 với giới trẻ Công Giáo Nga, Đức Thánh Cha Phanxicô đã nói một cách ứng khẩu:

“Đừng bao giờ quên di sản của các bạn. Các bạn là người thừa kế của nước Nga vĩ đại. Nước Nga vĩ đại của các vị thánh, của các vị vua, nước Nga vĩ đại của Peter Đại đế, của Nữ Hoàng Catherine II, đế quốc Nga vĩ đại được vun đắp với biết bao văn hóa và nhân văn. Đừng bao giờ từ bỏ di sản này. Đừng bao giờ từ bỏ di sản này. Các bạn là người thừa kế của Nước Nga vĩ đại, hãy tiến lên. Và cảm ơn. Cảm ơn vì cách sống của các bạn, vì cách các bạn trở thành người Nga”.

Những nhận xét của Đức Thánh Cha, không có trong phiên bản bài phát biểu của Vatican, đã gây ra sự tức giận từ các nhà lãnh đạo Ukraine. Đức Tổng Giám Mục Sviatoslav Shevchuk, nhà lãnh đạo Giáo Hội Công Giáo Hy Lạp Ukraine, cho biết trong một tuyên bố rằng những lời của Giáo hoàng đã gây ra “nỗi đau lớn”. Ngài nói thêm:

“Những lời về ‘nước Nga vĩ đại của Peter Đại Đế I, Nữ hoàng Catherine II, như các đế chế vĩ đại, khai sáng - một đất nước có nền văn hóa vĩ đại và lòng nhân đạo vĩ đại’ - là ví dụ tồi tệ nhất về chủ nghĩa đế quốc và chủ nghĩa dân tộc cực đoan của Nga. Có nguy cơ là những lời này có thể bị coi là ủng hộ chính chủ nghĩa dân tộc và chủ nghĩa đế quốc đã gây ra cuộc chiến ở Ukraine ngày nay - một cuộc chiến mang lại cái chết và sự hủy diệt cho người dân chúng ta mỗi ngày.

Những ví dụ do Đức Thánh Cha đưa ra thực sự mâu thuẫn với giáo huấn của ngài về hòa bình.”

Được Encyclopaedia Britannica mô tả là một “người cai trị khắc nghiệt và vô đạo đức”, Catherine Đại đế, người trị vì từ năm 1762 đến năm 1796, đã chào đón các tu sĩ Dòng Tên đến Nga và từ chối không cho phép chiếu chỉ của Đức Giáo Hoàng Clement XIV đàn áp nhà dòng được công bố trong vương quốc của bà vào năm 1773. Viết trong Bách khoa toàn thư Công Giáo Mới, Cha WC JasKyiviz, linh mục dòng Tên, nhà lãnh đạo Viện Nghiên cứu Nga đương đại của Đại học Fordham, lưu ý:

Mặc dù các tu sĩ Dòng Tên được Catherine bảo vệ, nhưng những người Công Giáo theo Nghi thức Đông phương vẫn bị đàn áp. Sau sự phân chia Ba Lan lần thứ nhất, bà đã cử các nhà truyền giáo cùng với binh lính đến để buộc “những kẻ phản bội” phải quay lại Chính thống giáo. Bà đã đồng ý đề cử một giám mục mới cho giáo phận Nghi lễ Đông phương tại Polotsk, nhưng sau đó, sau sự chia cắt Ba Lan lần thứ hai và bất chấp lời hứa bảo vệ những người Công Giáo theo cả hai nghi lễ, Catherine đã đàn áp tất cả các giáo phận Nghi thức Đông phương khác, buộc 1,5 triệu người Công Giáo theo nghi thức Đông phương phải cải đạo sang Chính thống giáo, và giải tán Dòng Basiliô.

Encyclopaedia Britannica cũng lưu ý rằng Peter Đại đế, Sa hoàng Nga từ năm 1682 đến năm 1725, “thường sử dụng các phương pháp của một địa chủ chuyên chế—bằng roi và cai trị độc đoán. Ông ấy luôn hành động như một kẻ chuyên quyền, tin tưởng vào sức mạnh kỳ diệu của sự ép buộc của nhà nước.” Bằng cách loại bỏ Tòa Thượng phụ Mạc Tư Khoa và thay thế nó bằng Thượng hội đồng thánh vốn “bắt bớ dữ dội tất cả những người bất đồng chính kiến và tiến hành kiểm duyệt tất cả các ấn phẩm”, Peter Đại đế đã buộc Giáo Hội phải tùng phục nhà nước và biến Giáo hội Chính thống Nga “trở thành trụ cột của chế độ chuyên chế”.

Thảo luận về mối quan hệ của Peter Đại đế với Giáo Hội Công Giáo, Cha JasKyivicz viết:

Mặc dù những người Công Giáo theo nghi lễ Latinh nhìn chung được sống trong hòa bình, nhưng điều đó lại không xảy ra với những người Công Giáo Đông phương ở các vùng phía Tây nước Nga. Mặc dù được Peter hứa bảo vệ nhưng họ vẫn liên tục bị quân Nga quấy rối. Một số linh mục thậm chí còn chết dưới tay quân lính.

Sự khoan dung của Peter đối với người Công Giáo xuất phát từ mong muốn được Vatican hỗ trợ chống lại Vua Charles XII của Thụy Điển. Ông phản đối mối lo ngại về việc buộc cải đạo, nhưng Đức Giáo Hoàng Clement XI nhận ra mục đích của ông là chính trị và từ chối tán thành chiến dịch chống lại Thụy Điển. Sau trận chiến ở Poltava (1709), Peter không còn sử dụng Vatican nữa và mọi cuộc bàn tán về hiệp nhất đã chấm dứt

Source:Catholic World News