1. Tổng thống Trump nói với Tổng thống Zelenskiy rằng ông sẽ cố gắng chấm dứt chiến tranh ‘trên đường ranh giới hiện tại’ trong cuộc họp khó khăn tại Tòa Bạch Ốc

Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump đã quay lại thảo luận về việc Kyiv nhượng bộ lãnh thổ cho Nga trong cuộc họp hôm thứ Sáu với người đồng cấp Ukraine Tổng thống Volodymyr Zelenskiy nhưng cuối cùng đã đồng ý “cố gắng chấm dứt vấn đề này theo đường lối hiện tại”, theo một người hiểu biết về vấn đề này.

Tổng thống Zelenskiy đã đến Tòa Bạch Ốc với hy vọng thuyết phục Tổng thống Trump đồng ý cung cấp cho Ukraine hỏa tiễn Tomahawk để chống lại cuộc xâm lược của Nga, nhưng đã ra về với tâm trạng không hài lòng với kết quả của hội nghị thượng đỉnh, theo một người thứ hai biết về cuộc họp và được giấu tên để thảo luận về vấn đề này.

Tổng thống Trump, người đã nói chuyện với Putin trong hai giờ vào thứ năm, phát biểu sau cuộc gặp với Tổng thống Zelenskiy vào thứ sáu: “Tôi nghĩ Tổng thống Putin muốn chấm dứt chiến tranh.”

Nhưng trong các cuộc đàm phán với Tổng thống Zelenskiy, theo người nắm rõ vấn đề được trích dẫn ở trên, “người Mỹ nói rằng Putin muốn tiếp tục chiến đấu và ông ấy có một cỗ máy chiến tranh mạnh mẽ”.

“Sau đó, [đặc phái viên Hoa Kỳ Steve] Witkoff tham gia cuộc trò chuyện và nói rằng người Nga có mục tiêu chiếm toàn bộ Donbas [khu vực ở miền đông Ukraine]… Và có một cảm giác trong phòng rằng người Mỹ đang thử thách người Ukraine và những gì họ [sẽ] đồng ý”, người này cho biết.

Việc từ bỏ vùng Donbas được phòng thủ vững chắc là điều không thể đối với Ukraine, vì họ lo ngại rằng làm như vậy sẽ mở đường cho Nga dễ dàng chiếm thêm lãnh thổ. Đây không phải lần đầu tiên chính quyền Tổng thống Trump đề xuất trao đổi đất đai có thể có lợi cho các mục tiêu chiến lược của Nga, mặc dù gần đây tổng thống Mỹ đã nói nhiều hơn về triển vọng của Kyiv trong cuộc chiến.

“Tổng thống Zelenskiy không đồng ý rằng Ukraine phải từ bỏ vùng đất mà Nga không xâm lược được. Cuối cùng, Tổng thống Trump kết thúc cuộc họp bằng câu nói: 'Được rồi, chúng ta hãy cố gắng chấm dứt tình hình theo đường ranh giới hiện tại'“, người được trích dẫn ở trên cho biết.

Sự cả tin dường như mới đây của tổng thống Hoa Kỳ liên quan đến quan điểm của Putin về cuộc chiến sẽ khiến các nhà lãnh đạo Âu Châu thất vọng, những người đang nỗ lực thuyết phục Tổng thống Trump rằng tuyên bố công khai của Nga về ý định chấm dứt cuộc xung đột mà họ khơi mào chỉ là trò hề.

Một người thứ hai am hiểu về các cuộc đàm phán chia sẻ với Brussels Playbook của POLITICO rằng: “Chỉ bằng một cuộc điện thoại, Putin dường như đã một lần nữa thay đổi được suy nghĩ của Tổng thống Trump về Ukraine”.

“Bốn ngày trước, chúng tôi còn thảo luận về hỏa tiễn Tomahawk; giờ đây, trọng tâm là việc Ukraine nhượng bộ về lãnh thổ,” họ nói thêm. “Âu Châu phải bảo đảm rằng sự thay đổi lập trường tiếp theo của Tổng thống Trump sẽ có lợi cho Ukraine.”

Thủ tướng Ba Lan Donald Tusk là người đi đầu trong vấn đề này, nói hôm Chúa Nhật rằng: “Không ai trong chúng ta nên gây áp lực lên Tổng thống Zelenskiy về vấn đề nhượng bộ lãnh thổ. Tất cả chúng ta nên gây áp lực lên Nga để chấm dứt hành vi xâm lược của họ. Nhân nhượng chưa bao giờ là con đường dẫn đến một nền hòa bình công bằng và lâu dài.”

Thông điệp của ông được đưa ra ngay sau khi tờ Financial Times, trích dẫn một số nguồn tin, đưa tin rằng cuộc gặp giữa Tổng thống Zelenskiy và Tổng thống Trump đã có lúc trở thành một cuộc đấu khẩu gợi nhớ đến cuộc gặp gay gắt của họ vào tháng 2 tại Tòa Bạch Ốc, với việc Tổng thống Trump “liên tục chửi thề” và có lúc ném bản đồ tiền tuyến sang một bên và yêu cầu Tổng thống Zelenskiy giao toàn bộ khu vực Donbas cho Nga.

Người đầu tiên được trích dẫn ở trên, người quen thuộc với cuộc họp, nói với POLITICO rằng “Tổng thống Trump không vứt bỏ bất kỳ bản đồ chiến tranh nào. Ông ấy chỉ nói rằng ông ấy đã chán ngấy những bản đồ khác nhau.”

Một nhà ngoại giao Liên Hiệp Âu Châu phát biểu với Playbook rằng cuộc họp “không ảm đạm như những gì đã đưa tin”.

Hai chuyên gia chính sách đối ngoại của Đảng Cộng hòa am hiểu trực tiếp về cuộc họp tại Tòa Bạch Ốc cho biết Tổng thống Trump không hề chửi thề. “Cuộc họp là một sự thất bại đối với người Ukraine chứ không phải là một thảm họa”, một người nói.

Người kia nói: “Đó không phải là một cuộc họp tồi, chỉ là nạn nhân của thời điểm không thích hợp và kỳ vọng quá cao.” Các đồng minh Cộng hòa của Ukraine đã thúc giục Tổng thống Zelenskiy hủy chuyến đi, lập luận rằng thời điểm không thích hợp vì Washington đang bận rộn với việc đóng cửa chính phủ và Tòa Bạch Ốc đang tập trung vào Trung Đông, họ nói thêm.

Nhóm của Tổng thống Zelenskiy cũng được khuyên không nên ưu tiên hỏa tiễn Tomahawk, đặc biệt là sau cuộc điện đàm giữa Tổng thống Trump và Putin một ngày trước cuộc họp tại Tòa Bạch Ốc với tổng thống Ukraine.

Phát biểu với các phóng viên sau cuộc họp, Tổng thống Zelenskiy cho biết thông điệp của Tổng thống Trump có phần “lẫn lộn”. Khi được hỏi liệu ông có tự tin về việc có được hỏa tiễn Tomahawk hay không, ông trả lời với một nụ cười gượng gạo: “Tôi thực tế”, ông nói, đồng thời nói thêm rằng sự miễn cưỡng của Tổng thống Trump chỉ là lập trường của Hoa Kỳ “hiện tại”.

[Politico: Trump told Zelenskyy he’d try to end the war ‘on the current line’ in difficult White House meeting]

2. HUR tấn công hệ thống radar thế hệ mới của Nga ở Crimea bằng máy bay điều khiển từ xa tầm xa

Vào ngày 20 tháng 10, Tổng cục Tình báo Ukraine, gọi tắt là HUR đã công bố một đoạn video về cuộc tấn công bằng máy bay điều khiển từ xa vào một trong những hệ thống radar chống UAV hàng đầu của Nga bảo vệ Crimea bị Nga tạm chiếm.

HUR xác định bối cảnh, được quay bằng công nghệ tầm nhìn nhiệt, là phi trường ở Jankoy. Video cho thấy những khoảnh khắc cuối cùng của máy bay điều khiển từ xa trước khi được tường trình bay vào cái mà họ gọi là “hệ thống định vị vô tuyến đắt đỏ trá hình kiểu Muscovite”.

“Quá trình phi quân sự hóa Crimea vẫn tiếp tục!” HUR viết.

[Kyiv Independent: HUR strikes next-gen Russian radar system in Crimea with long-range drones]

3. Quân đội Ukraine cho biết đơn vị ‘phá hoại’ của Nga sát hại dân thường ở Pokrovsk sau đó đã bị tiêu diệt

Một nhóm tấn công của Nga đã bắn chết một số thường dân không vũ trang bên trong thành phố Pokrovsk đang bị bao vây sau khi xâm nhập vào phía sau phòng tuyến của Ukraine, Quân đoàn 7 thuộc Lực lượng Dù Ukraine đưa tin vào ngày 20 tháng 10.

Tội ác chiến tranh bị cáo buộc tại điểm nóng tiền tuyến ở Tỉnh Donetsk ban đầu được báo cáo vào ngày 19 tháng 10 bởi tình nguyện viên người Ukraine Denys Khrystov, người di tản dân thường khỏi các thị trấn tiền tuyến và ghi lại công việc của mình trên mạng xã hội.

Theo Quân đoàn 7, những người lính Nga tham gia vào vụ nổ súng vào dân thường đã bị tiêu diệt khi đang ẩn náu trong tòa nhà nhà ga xe lửa, mặc dù tình hình vẫn còn “căng thẳng”.

[Kyiv Independent: Russian ‘sabotage’ unit that killed civilians in Pokrovsk later eliminated, Ukrainian military says]

4. Động thái không đúng lúc của Ukraine tại Washington

Tuần trước, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy hy vọng có thể tận dụng mối quan hệ nồng ấm với Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump để bảo đảm nguồn cung cấp hỏa tiễn hành trình Tomahawk của Hoa Kỳ - loại vũ khí mà Kyiv tin rằng có thể thay đổi cục diện và giáng một đòn quyết định vào nền kinh tế chiến tranh của Điện Cẩm Linh.

Sau khi thành công trong việc làm trung gian cho lệnh ngừng bắn ở Gaza, chắc chắn Tổng thống Trump sẽ muốn trao cho Ukraine những gì họ cần để buộc Putin phải nghiêm chỉnh đàm phán.

Nhưng sự việc không diễn ra như vậy.

Cuộc gặp của Tổng thống Zelenskiy tại Tòa Bạch Ốc diễn ra hoàn toàn thân thiện — chính Tổng thống Trump đã dùng từ này để mô tả cuộc gặp gỡ giữa họ. Không hề có sự lạnh nhạt, và cũng không có sự quay trở lại của cuộc ẩu đả tai tiếng tại Phòng Bầu dục hồi tháng Hai năm ngoái. Tổng thống Zelenskiy đã rút ra bài học sâu sắc về điều đó và giờ đây hiểu rằng sự tôn trọng là điều bắt buộc khi tiếp cận Tổng thống Trump.

Tuy nhiên, cuộc họp đã không diễn ra suôn sẻ, chủ yếu là vì Ukraine quá vội vã.

“Đó không phải là một cuộc gặp tồi, chỉ là nạn nhân của việc chọn sai thời điểm và kỳ vọng quá mức”, một người trong ngành đối ngoại của Đảng Cộng hòa giấu tên chia sẻ thẳng thắn. Nhưng mọi chuyện đã có thể hiệu quả hơn nhiều nếu Tổng thống Zelenskiy điều chỉnh lại tư duy và sắp xếp lại chương trình nghị sự sau cuộc điện đàm dài dòng giữa Tổng thống Trump và Putin hôm trước.

Trong cuộc gọi kéo dài hai tiếng rưỡi đó, Tổng thống Trump đã trêu Putin về khả năng cung cấp hỏa tiễn Tomahawk cho Ukraine: “Tôi thực sự đã nói, liệu ông có phiền nếu tôi cung cấp vài ngàn hỏa tiễn Tomahawk cho phe đối lập của ông không? Tôi đã nói thế rồi”, Tổng thống Mỹ nói với các phóng viên. “Ông ấy không thích ý tưởng này”. Và kết quả là một thỏa thuận gặp nhau tại một hội nghị thượng đỉnh khác — lần này là ở Budapest — với Tổng thống Trump một lần nữa dường như tin chắc rằng Putin có thể đã sẵn sàng chấm dứt chiến tranh.

Nhà lãnh đạo Ukraine không tin rằng “Putin đã sẵn sàng kết thúc cuộc chiến này”, như ông đã nói với chương trình “Meet the Press” của NBC trong một cuộc phỏng vấn hôm Chúa Nhật. Tuy nhiên, lời kêu gọi của Putin lẽ ra phải thúc đẩy Tổng thống Zelenskiy và đội ngũ của ông điều chỉnh lại, giảm bớt kỳ vọng và trên hết là hạ thấp nỗ lực thúc đẩy hỏa tiễn hành trình, theo nguồn tin nội bộ. “Không đời nào Tổng thống Trump lại đồng ý mua Tomahawk trước cuộc gặp với Putin ở Budapest.”

Nhưng Ukraine đã phớt lờ lời khuyên của những người bạn Cộng hòa ở Washington — nhiều người trong số họ hoài nghi Tổng thống Trump sẽ đồng ý cung cấp hỏa tiễn Tomahawk cho Ukraine trong bất kỳ trường hợp nào, vì lo ngại leo thang và kéo Mỹ lún sâu hơn vào cuộc chiến. Đó là chưa kể đến những lo ngại của Ngũ Giác Đài về kho dự trữ hỏa tiễn của Mỹ, điều mà chính Tổng thống Trump đã đề cập với các phóng viên hôm thứ Sáu.

Việc không từ bỏ yêu cầu mua hỏa tiễn Tomahawk đã khiến Ukraine bỏ lỡ cơ hội tập trung vào một loạt các mặt hàng quan trọng khác — trong số đó, quan trọng nhất là hỏa tiễn không đối không cho máy bay chiến đấu F-16 và MiG, cũng như hỏa tiễn đánh chặn đất đối không cho hệ thống phòng không Patriot. Cả hai đều cần thiết để bắn hạ máy bay điều khiển từ xa và hỏa tiễn đạn đạo, và Ukraine đang thiếu hụt trầm trọng những vũ khí này do các cuộc không kích kỷ lục mà Nga đang tiến hành.

Việc tập trung vào Tomahawk cũng làm sao lãng các vấn đề quan trọng khác, chẳng hạn như việc xin sự chấp thuận của Tổng thống Trump cho việc sử dụng tài sản có chủ quyền của Nga để tài trợ cho quốc phòng của Ukraine.

Về phần mình, Bộ trưởng Tài chính Hoa Kỳ Scott Bessent ủng hộ đề xuất này. Hoa Kỳ chỉ nắm giữ 7 tỷ đô la tài sản của Nga, nhưng ba nước lớn của Liên Hiệp Âu Châu trong G7 — Đức, Pháp và Ý — muốn Nhật Bản và Mỹ tích cực tham gia, vì họ lo ngại rằng việc khai thác 140 tỷ euro tài sản của Nga tại Âu Châu có thể làm suy yếu uy tín toàn cầu của đồng euro. Nếu Washington và Tokyo thực hiện hành động tương tự, nỗi lo ngại của họ sẽ được xoa dịu.

Các cuộc thảo luận về việc Ukraine nhập khẩu khí thiên nhiên hóa lỏng, gọi tắt là LNG từ Mỹ cũng chỉ đạt được tiến triển hạn chế, do các cuộc không kích của Nga vào cơ sở hạ tầng khí đốt của Ukraine đã gia tăng cả về cường độ lẫn tần suất. Cho đến nay, công ty dầu khí nhà nước Naftogaz của Ukraine đã mua khoảng 0,5 tỷ mét khối LNG của Mỹ, nhưng sẽ cần nhiều hơn nữa nếu nước này muốn vượt qua mùa đông. Đầu tháng này, Bộ trưởng Năng lượng Ukraine Svitlana Hrynchuk cho biết Kyiv đang đặt mục tiêu tăng tổng lượng khí đốt nhập khẩu lên 30%.

Theo hướng này, Bộ trưởng Kinh tế Oleksii Sobolev tuần trước đã lưu ý rằng Ukraine đang “xem xét các cơ chế tài trợ cho việc mua khí đốt tự nhiên hóa lỏng, gọi tắt là LNG và thiết bị nén khí của Mỹ”. Tuy nhiên, theo một quan chức từ Ngân hàng Xuất nhập khẩu, cơ quan tín dụng xuất khẩu của Mỹ, người yêu cầu giấu tên vì không được phép phát biểu với giới truyền thông, các cuộc thảo luận này hiện đang bế tắc vì Ukraine phản đối các điều khoản vay khá hạn chế được đưa ra. Và ngân hàng này chỉ có rất ít biện pháp pháp lý để sửa đổi các điều khoản.

Trên thực tế, phái đoàn lớn gồm các bộ trưởng và quan chức Ukraine - bao gồm Chánh văn phòng quyền lực của Tổng thống Zelenskiy là Andriy Yermak và Thủ tướng Yulia Svyrydenko - được cử tới Washington trước cuộc họp tại Tòa Bạch Ốc vào thứ Sáu đã thất bại trên mọi phương diện, không thể hoàn tất một số thỏa thuận quan trọng liên quan đến cả chính phủ Hoa Kỳ và khu vực tư nhân.

“Ý tưởng là sẽ có những việc lớn được chuẩn bị, bao gồm một số thỏa thuận với các công ty quốc phòng và năng lượng lớn của Mỹ, tất cả sẽ được ký kết trong cuộc họp tại Tòa Bạch Ốc”, nguồn tin nội bộ của Đảng Cộng hòa cho biết. Nhưng cuối cùng, chẳng có gì được chuẩn bị sẵn sàng.

“Thật không may, không có thỏa thuận cụ thể nào được đưa ra trong suốt cả tuần”, một cố vấn chính sách đối ngoại khác của Đảng Cộng hòa đồng tình. Ông cũng cho biết việc tập trung sai lệch vào hỏa tiễn Tomahawk chỉ là một phần của vấn đề — vấn đề còn lại là thời điểm chuyến thăm của Tổng thống Zelenskiy và nỗ lực vận động hành lang chung của Ukraine tại Washington.

“Chúng tôi đã thúc giục họ trì hoãn”, ông nói. Việc Svyrydenko và các quan chức kinh tế có mặt tại Washington là rất quan trọng vì có các cuộc họp thường niên của IMF và Ngân hàng Thế giới, nhưng phần còn lại của nỗ lực vận động hành lang lẽ ra nên được hoãn lại khoảng một tuần. Và chắc chắn, lời đề nghị đổi công nghệ máy bay điều khiển từ xa Ukraine lấy hỏa tiễn Tomahawk của Tổng thống Zelenskiy là quá sớm.

Thứ nhất, chính quyền Tổng thống Trump vẫn còn rất tập trung vào Trung Đông. Thêm vào đó, với việc chính phủ đóng cửa và cuộc chiến đổ lỗi về ngân sách giữa Đảng Dân chủ và Đảng Cộng hòa, Ukraine không còn đủ sức.

Để bảo vệ họ, vị cố vấn nói thêm, Kyiv đang ngày càng lo ngại về việc Ukraine sẽ vượt qua mùa đông này như thế nào — có thể là mùa đông tồi tệ nhất của cuộc chiến cho đến nay. Tổng thống Zelenskiy đã ám chỉ điều này vào Chúa Nhật, nói với NBC rằng vì Nga không giành chiến thắng trên chiến trường, nên họ đang gia tăng các cuộc không kích vào cơ sở hạ tầng. “Ông ta đang sử dụng hỏa tiễn và máy bay điều khiển từ xa nhắm vào — ông ta muốn gây ra thảm họa — thảm họa năng lượng của chúng ta trong mùa đông này bằng cách tấn công chúng ta, mỗi ngày [bằng] 500 máy bay điều khiển từ xa của Iran và 20-30 hỏa tiễn”, ông nói.

Và cố vấn của đảng Cộng hòa đồng ý: “Có một mối nguy hiểm thực sự là Ukraine đang hướng tới một thảm họa năng lượng nếu các cuộc tấn công của Nga vào cơ sở hạ tầng năng lượng vẫn tiếp diễn.”

[Politico: Ukraine’s poorly timed heave in Washington]

5. Tài liệu cho thấy Liên Hiệp Âu Châu tìm cách tăng cường quyền hạn để tiếp cận các tàu của hạm đội bóng tối Nga

Theo một tài liệu được chuẩn bị cho cuộc họp của các Ngoại trưởng Liên Hiệp Âu Châu vào thứ Hai và được POLITICO xem, Liên Hiệp Âu Châu đang tìm cách tăng cường quyền hạn của khối này trong việc tiếp cận các tàu trong hạm đội ngầm của Nga để kiểm tra.

Vấn đề tàu chở dầu của Nga treo cờ khác nhau để trốn tránh lệnh trừng phạt của Liên Hiệp Âu Châu có tác động sâu rộng đến khối này vì những tàu này không chỉ giúp thúc đẩy nền kinh tế thời chiến của Mạc Tư Khoa mà còn “gây ra mối đe dọa đối với môi trường và an toàn hàng hải”, theo tài liệu dài năm trang do Cơ quan Hành động Đối ngoại Âu Châu, cơ quan ngoại giao của Liên Hiệp Âu Châu, chuẩn bị.

Tài liệu nêu rõ các tàu chiến của hạm đội ngầm này cũng là mối đe dọa đối với cơ sở hạ tầng quan trọng và “có thể được sử dụng làm nền tảng cho các cuộc tấn công hỗn hợp nhằm vào lãnh thổ Liên Hiệp Âu Châu”. Trong một số trường hợp, các tàu này bị nghi ngờ là bệ phóng cho máy bay điều khiển từ xa của Nga, được sử dụng để do thám các địa điểm quan trọng của phương Tây và phá hoại các phi trường dân sự.

Theo tài liệu của EEAS, tháng này, EEAS đã khởi xướng một cuộc thảo luận ở cấp độ kỹ thuật dựa trên dự thảo tuyên bố của Liên Hiệp Âu Châu và các quốc gia thành viên về việc củng cố khuôn khổ Luật Biển Quốc tế. Nỗ lực này “sẽ cung cấp thêm một công cụ cho các quốc gia thành viên để tăng cường hiệu quả của các hành động thực thi, bao gồm cả việc cung cấp cơ sở để lên tàu của các hạm đội ngầm”, tài liệu cho biết.

Bản dự thảo tuyên bố đề xuất “các thỏa thuận song phương có thể có giữa các quốc gia treo cờ và Liên Hiệp Âu Châu về việc cho phép lên tàu để kiểm tra trước”, EEAS viết trong tài liệu.

Mục tiêu là hoàn thiện dự thảo tuyên bố vào cuối tháng 11 và thông qua tại cuộc họp tiếp theo của các Ngoại trưởng Liên Hiệp Âu Châu.

Theo tài liệu, sau khi tuyên bố được các quốc gia thành viên ủng hộ, nhà ngoại giao hàng đầu của Liên Hiệp Âu Châu Kaja Kallas sẽ “tìm kiếm sự cho phép của Hội đồng để mở các cuộc đàm phán về các thỏa thuận song phương với các quốc gia có cờ đã được xác định”.

Theo tài liệu, các quốc gia thành viên Liên Hiệp Âu Châu “ngày càng thể hiện động lực mới cho các hành động thực thi mạnh mẽ hơn nhằm giải quyết hạm đội ngầm”, trong đó nêu ví dụ về những binh lính Pháp đã lên tàu chở dầu Boracay vào đầu tháng, được tường trình một phần của hạm đội ngầm của Nga, đang ở ngoài khơi Đan Mạch khi các máy bay điều khiển từ xa không xác định buộc phải đóng cửa tạm thời một số phi trường và cũng neo đậu ngoài khơi miền tây nước Pháp trong vài ngày.

Tài liệu nêu rõ: “Liên Hiệp Âu Châu “có thể hỗ trợ các quốc gia thành viên trong nỗ lực của họ nếu họ đồng ý cấp cho Liên Hiệp Âu Châu quyền đàm phán các thỏa thuận thay mặt họ về việc lên tàu được ủy quyền trước để kiểm tra”.

Theo tài liệu của EEAS, Liên Hiệp Âu Châu hiện đang tiếp cận các quốc gia có tàu treo cờ và các quốc gia ven biển ưu tiên cung cấp hoặc cho phép hỗ trợ hậu cần và dịch vụ tiếp nhiên liệu cho đội tàu ngầm và trong số các hành động khác, Liên Hiệp Âu Châu cũng “nhằm mục tiêu huy động nhiều công cụ khác nhau để cung cấp hỗ trợ và khuyến khích các quốc gia có tàu treo cờ hủy ghi danh các tàu bị trừng phạt”.

Panama, cơ quan ghi danh tàu lớn nhất, “đã đồng ý hủy ghi danh các tàu bị Liên Hiệp Âu Châu trừng phạt và gần đây đã quyết định ngừng ghi danh các tàu có tuổi đời trên 15 năm”, EEAS cho biết trong tài liệu.

Về các lệnh trừng phạt tiếp theo, tài liệu nêu rõ Liên Hiệp Âu Châu “sẽ tiếp tục đề xuất thêm danh sách các tàu thuyền và các nhà điều hành hệ sinh thái đội tàu ngầm như công ty bảo hiểm và cơ quan ghi danh cờ”, dựa trên các biện pháp đã được áp dụng trong các gói trừng phạt hiện tại.

Và “các biện pháp bổ sung có thể bao gồm việc tấn công cung cấp hỗ trợ hậu cần cho các tàu của hạm đội bóng tối, chẳng hạn như tiếp nhiên liệu dầu”, tài liệu cho biết.

[Politico: EU seeks to boost powers to board Russian shadow fleet vessels, document shows]

6. Tại sao Nga muốn Donbas? Những điều cần biết về khu vực mà Ukraine đang bị ép phải từ bỏ

Putin một lần nữa đang cố gắng giành lại những gì ông đã không thể giành được bằng vũ lực thông qua kênh chính trị.

Theo tờ Financial Times, gọi tắt là FT, Putin một lần nữa đang cố gắng dụ dỗ Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump gây áp lực buộc Ukraine phải giao nộp khu vực Donbas phía đông - một vùng lãnh thổ mà Mạc Tư Khoa đã chiến đấu để xâm lược trong hơn một thập niên.

Tờ báo đưa tin rằng trong cuộc gặp gần đây nhất, Tổng thống Trump đã thúc giục Tổng thống Volodymyr Zelenskiy trao cho Putin toàn bộ Donbas, một khu vực bao gồm hai vùng của Ukraine - Donetsk và Luhansk - bao gồm cả những khu vực vẫn do Ukraine kiểm soát.

Đặc phái viên Hoa Kỳ Steve Witkoff, người trung gian chính của Tổng thống Trump với Điện Cẩm Linh, được tường trình đã nói với phái đoàn Ukraine rằng Donbas nên được đầu hàng vì nơi đây “chủ yếu nói tiếng Nga” - lặp lại một trong những câu tuyên truyền lâu đời nhất của Điện Cẩm Linh.

Vậy Donbas là gì? Và tại sao Nga lại ám ảnh về nó đến vậy?

Donbas ở đâu?

Donbas là một khu vực lịch sử ở miền đông Ukraine. Thuật ngữ “Donbas” là viết tắt của “Vũng than Donets”, được đặt theo tên con sông Siverskyi Donets chảy qua khu vực này.

Từ này đã được sử dụng từ thế kỷ 19 và không chỉ dùng để chỉ các tỉnh Donetsk và Luhansk hiện đại mà còn dùng để chỉ một số vùng của tỉnh Dnipropetrovsk thuộc Ukraine và thậm chí cả các vùng ở miền nam nước Nga, nơi có sông Siverskyi Donets chảy qua.

Khu vực này nổi tiếng nhất là trung tâm công nghiệp và khai thác than của Ukraine — một biểu tượng của ngành công nghiệp nặng của đất nước. Tuy nhiên, một số vùng của Donbas cũng là nông nghiệp, với những vùng đất nông nghiệp rộng lớn bao quanh các trung tâm công nghiệp.

Donetsk và Luhansk, hai tỉnh tạo nên trung tâm của Donbas, từ lâu đã là những trung tâm kinh tế mạnh mẽ dựa trên than, thép và máy móc.

7. Anh trao cho quân đội nhiều quyền hơn để bắn hạ máy bay điều khiển từ xa không xác định

Bộ trưởng Quốc phòng Anh sẽ công bố vào thứ Hai rằng quân đội Anh sẽ được trao thêm quyền hạn để bắn hạ các máy bay điều khiển từ xa đáng ngờ trên các địa điểm quân sự, trong bối cảnh xảy ra hàng loạt vụ xâm nhập trên không trên khắp Âu Châu.

Theo Bộ Quốc phòng, John Healey sẽ có bài phát biểu trước các nhà lãnh đạo doanh nghiệp tại Mansion House vào thứ Hai để cảnh báo rằng nước Anh đang phải đối mặt với mối đe dọa ngày càng tăng từ hoạt động máy bay điều khiển từ xa do nhà nước tài trợ.

“Vương quốc Anh không miễn nhiễm với những mối đe dọa này,” Healey sẽ nói, theo trích đoạn bài phát biểu được đăng tải trước đó. “Chúng tôi tiếp tục tự vệ hàng ngày trước những mối nguy hiểm từ đáy biển đến không gian mạng.”

“ Chúng tôi sẽ luôn làm những gì cần thiết để bảo đảm an toàn cho người dân Anh và ngay lúc này, chúng tôi đang phát triển các quyền hạn mới để bắn hạ các máy bay điều khiển từ xa không xác định trên các địa điểm quân sự của Anh.”

Bộ trưởng Quốc phòng sẽ nhấn mạnh việc Nga tấn công vào cơ sở hạ tầng năng lượng quan trọng của Ukraine trước mùa đông, trong khi Ba Lan và Estonia cũng chứng kiến các vụ xâm nhập vào không phận của họ được tường trình do Mạc Tư Khoa thực hiện.

Các biện pháp này sẽ được đưa vào Dự luật Quân đội sắp tới của Vương quốc Anh.

Động thái này diễn ra sau một loạt động thái của Anh nhằm củng cố sườn phía đông của NATO, bao gồm việc ra lệnh tuần tra phòng không bằng máy bay phản lực Typhoon của Không quân Hoàng gia Anh trên không phận Ba Lan và điều động các chuyên gia chống máy bay điều khiển từ xa tới Đan Mạch sau khi phát hiện hoạt động trên không đáng ngờ trong không phận nước này.

Trong khi đó, Liên Hiệp Âu Châu đang theo đuổi kế hoạch do Ursula von der Leyen dẫn đầu về “bức tường máy bay điều khiển từ xa” để chống lại sự xâm nhập, bất chấp sự lo ngại của một số quốc gia thành viên.

[Politico: UK gives troops more power to shoot down unidentified drones]

8. Cuộc chiến của Nga bắt đầu ở Donbas

Cuộc chiến của Nga chống lại Ukraine không bắt đầu vào năm 2022 mà là vào năm 2014 — với việc sáp nhập Crimea và cuộc xâm lược Donbas. Đó là lý do tại sao người Ukraine thường gọi năm 2022 là khởi đầu của giai đoạn toàn diện của một cuộc chiến đã diễn ra trong nhiều năm.

Ngay từ đầu, Mạc Tư Khoa đã cố gắng che giấu hành vi xâm lược của mình.

Trong khi khoe khoang về việc sáp nhập Crimea, nước này phủ nhận sự liên quan đến cuộc chiến ở Donbas, đồng thời đưa ra lời tường thuật sai sự thật rằng những “phần tử ly khai” địa phương chịu trách nhiệm về cuộc giao tranh.

Trên thực tế, không hề có phong trào ly khai thực sự nào cả. Các nước cộng hòa ủy nhiệm là sản phẩm của Điện Cẩm Linh — được trang bị vũ khí, tài trợ và chỉ đạo từ Mạc Tư Khoa như một phần của chiến dịch rộng lớn hơn nhằm gây bất ổn cho Ukraine.

Những người ly khai được Nga hậu thuẫn đã chiếm giữ tòa nhà hành chính chính của thành phố, với lá cờ của Cộng hòa Donetsk và lá cờ Nga tại Donetsk, Ukraine vào ngày 7 tháng 4 năm 2014.

Trong phần lớn lịch sử hiện đại của Ukraine, Donbas là động lực kinh tế của nước này.

Trước cuộc xâm lược của Nga, các tỉnh Donetsk và Luhansk là nơi có hàng trăm nhà máy luyện kim, than và hóa chất xuất khẩu ra toàn cầu.

Theo Trung tâm Nghiên cứu Kinh tế và Kinh doanh có trụ sở tại Luân Đôn, khu vực này chiếm khoảng 15,7% GDP và 14,7% dân số của Ukraine trước năm 2014.

Chiến tranh Nga đã thay đổi mọi thứ. Hoạt động của nhiều doanh nghiệp này bị đình trệ khi các cuộc tấn công của Nga gây thiệt hại cho cơ sở công nghiệp, hàng triệu người dân địa phương phải chạy trốn khỏi chiến sự, và các cuộc phong tỏa giữa Ukraine và các vùng lãnh thổ bị Nga tạm chiếm đã làm tê liệt hoạt động thương mại.

Cuộc xâm lược cũng dẫn tới sự sụt giảm trong xuất khẩu quốc tế và đầu tư nước ngoài của Ukraine.

Từ năm 2014 đến năm 2021, trung tâm nghiên cứu này ước tính Ukraine đã mất 102 tỷ đô la do cuộc chiến ở Donbas - khoảng 8% GDP trước chiến tranh mỗi năm.

Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp vẫn tiếp tục hoạt động, bất chấp việc tuyến đầu đã được mở rộng sau năm 2022.

Tuy nhiên, đầu năm nay, một mỏ than quan trọng ở Donbas đã buộc phải đóng cửa do Nga tiến vào khu vực này. Đây là mỏ than cốc cuối cùng còn hoạt động của Ukraine, gây ra một đòn giáng mạnh vào nền kinh tế Ukraine.

Ngành thép Ukraine hướng ra nước ngoài sau khi mất mỏ than quan trọng Donbas

[Kyiv Independent: Why does Russia want Donbas? Things to know about the region Ukraine is being pressured to give up]

9. Thủ tướng Đức Merz từ chối hợp tác với phe cực hữu, cho biết AfD muốn “phá hủy” phe bảo thủ của ông

Thủ tướng Đức Friedrich Merz đã loại trừ khả năng hợp tác với đảng Sự lựa chọn thay thế cho nước Đức (AfD) sau cuộc tranh luận trong Liên minh Dân chủ Kitô Giáo của ông về khả năng hợp tác trong tương lai với lực lượng cực hữu đang nổi lên.

“Đảng này [AfD] đã tuyên bố ý định phá hoại CDU,” Merz, đồng thời là lãnh đạo CDU, phát biểu với các phóng viên tại Berlin hôm thứ Hai. “Chúng tôi chấp nhận thách thức này. Giờ đây, chúng tôi sẽ làm rõ lập trường của AfD về mặt nội dung. Chúng tôi sẽ tách biệt mình một cách rõ ràng và dứt khoát với họ. Và trên hết, điều quan trọng là chúng ta phải đối phó với điều này bằng một chính phủ thành công.”

Phe bảo thủ của Merz từ lâu đã chật vật tìm ra đường lối đúng đắn với AfD, đảng đã chứng kiến sự ủng hộ tăng vọt kể từ cuộc bầu cử tháng Hai của đất nước. Ngay trước thềm cuộc bỏ phiếu đó, Merz đã cố gắng thúc đẩy một dự luật nhập cư gây tranh cãi được phe cực hữu ủng hộ thông qua quốc hội Đức. Động thái này đã vấp phải sự chỉ trích nặng nề, kể cả từ chính hàng ngũ của ông.

Khi đó, Merz bảo vệ quan điểm của mình, nhưng cam kết duy trì bức tường lửa trong chính trường Đức, vốn được thiết lập để ngăn chặn sự hợp tác với phe cực hữu. Tuy nhiên, khi AfD ngày càng giành được nhiều sự ủng hộ, các thành viên trong phe bảo thủ của Merz - đặc biệt là từ các bang miền Đông nước Đức - đã lập luận rằng bức tường lửa không còn đủ để ngăn chặn sự trỗi dậy của phe cực hữu.

AfD hiện là đảng đối lập lớn nhất tại Quốc hội Liên bang Đức (Bundestag). Đảng cực hữu này đã thành công khi tự nhận mình là lực lượng chống nhập cư thực sự duy nhất ở Đức, pha trộn với luận điệu phản chiến, hoài nghi về sự ủng hộ liên tục của Đức dành cho Ukraine và nỗ lực của Berlin nhằm biến Bundeswehr thành quân đội mạnh nhất Âu Châu.

Bình luận của Merz được đưa ra trong bối cảnh diễn ra cuộc thảo luận vào tuần trước trong đảng trung hữu của ông về cách giải quyết AfD trước một loạt cuộc bầu cử cấp bang vào năm tới, bao gồm hai cuộc bầu cử ở các bang miền đông nước Đức, nơi AfD giành được khoảng 40% số phiếu, bỏ xa tất cả các đảng khác.

Merz phát biểu sau cuộc họp kéo dài bảy tiếng rưỡi với ban lãnh đạo đảng vào Chúa Nhật, tập trung vào việc phát triển chiến lược cho năm bầu cử sắp tới: “Chúng tôi muốn và có thể giành chiến thắng trong tất cả các cuộc bầu cử này, và chúng tôi có thể vẫn là lực lượng chính trị mạnh nhất ở Đức”.

Tổng thư ký đảng CDU, Carsten Linnemann, đã đưa ra phương án ba mũi nhọn để chống lại AfD.

Thứ nhất, sự hiện diện của CDU sẽ được tăng cường tại hai bang miền Đông nước Đức, nơi AfD đang dẫn đầu trong các cuộc thăm dò, nhằm đối phó với sự thống trị của đảng này ở cấp địa phương. Thứ hai, các ủy ban chuyên gia sẽ được thành lập để phát triển các ý tưởng định hình chương trình nghị sự chính trị, từ đó hướng đến mục tiêu thứ ba, đó là tạo dựng hình ảnh tích cực về CDU như một đảng luôn tìm kiếm giải pháp, trái ngược với AfD, vốn chỉ tập trung vào các vấn đề.

Suy nghĩ lại về tường lửa

Các lực lượng chính trị chính thống của Đức đã thiết lập Brandmauer, hay tường lửa, kể từ khi Thế chiến thứ II kết thúc để ngăn chặn sự hợp tác với các đảng cực hữu.

Kế hoạch của Merz hồi đầu năm nay nhằm chấp nhận sự ủng hộ của AfD để thông qua dự luật nhập cư là một phần trong nỗ lực trước bầu cử nhằm giành lại phiếu bầu của những cử tri đã chuyển sang cánh hữu. Chiến thuật này đã vấp phải sự chỉ trích nặng nề từ các đối thủ cánh tả của Merz, những người cáo buộc ông đã phá vỡ sự cô lập của nước Đức đối với cánh hữu sau chiến tranh và lãng quên những bài học lịch sử của đất nước.

Với tư cách là thủ tướng, Merz chỉ ra nhu cầu phân biệt rõ ràng đảng bảo thủ của ông với đảng AfD.

“Nhận thức của công chúng ngày càng củng cố rằng chúng ta có thể cùng nhau đạt được nhiều thành tựu to lớn nếu chúng ta thực sự muốn. Không, thưa quý vị, điều đó không đúng,” ông phát biểu hôm thứ Hai. “Đảng AfD đang đặt câu hỏi về những quyết định cơ bản mà Cộng hòa Liên bang Đức đã đưa ra kể từ năm 1949. Nó đang đặt câu hỏi về tất cả những quyết định cơ bản mà chính chúng ta đã góp phần định hình. Và đó là lý do tại sao bàn tay mà AfD cứ chìa ra, thực chất, là bàn tay muốn hủy diệt chúng ta.”

Tuy nhiên, ông nói thêm: “Cả tôi và Tổng thư ký đều không dùng từ “tường lửa”. Đó không phải là cách chúng ta đang nói chuyện.”

[Politico: Germany’s Merz rejects working with far right, says AfD wants to ‘destroy’ his conservatives]

10. Phó Thủ tướng cho biết nỗ lực gia nhập Liên Hiệp Âu Châu của Ukraine sẽ có bước đột phá vào tháng 12

Phó Thủ tướng Ukraine Taras Kachka phát biểu với tờ POLITICO rằng Ukraine dự kiến nỗ lực gia nhập Liên Hiệp Âu Châu của mình sẽ tiến triển trước cuối năm nay nhờ “các giải pháp sáng tạo” nhằm vượt qua sự phản đối của Hung Gia Lợi.

Ông cho biết các nhà lãnh đạo Liên Hiệp Âu Châu có thể ký vào việc mở tới sáu “nhóm” đàm phán - các bước pháp lý trên con đường trở thành thành viên của khối - vào tháng 12 khi “động lực chính trị” tăng lên và Thủ tướng Hung Gia Lợi Viktor Orbán phải đối mặt với áp lực ngày càng tăng để xóa bỏ quyền phủ quyết của mình.

Kachka cho biết trong một cuộc phỏng vấn: “Bạn có thể hoàn tất việc chuẩn bị mở cửa trở lại tất cả các cụm và nếu có động lực chính trị, thì tất cả các cụm có thể hoạt động trở lại vào cuối năm nay”.

Ông nói thêm: “Quan điểm của Hung Gia Lợi ngày càng trở nên vô lý.”

Nhà lãnh đạo Hung Gia Lợi đã đặt sự phản đối tư cách thành viên Liên Hiệp Âu Châu của Ukraine vào trọng tâm trong nỗ lực tái tranh cử vào năm tới, với lập luận rằng một thành viên mới lớn như vậy sẽ gây bất ổn cho khối.

Nhưng Kachka lập luận trong một lần dừng chân tại Brussels rằng sự phản đối “đau đớn” của Hung Gia Lợi đối với tư cách thành viên của Ukraine không phải là không thể vượt qua và giải pháp nhiều khả năng sẽ được tìm ra trong cuộc họp của các nhà lãnh đạo Âu Châu vào tháng 12.

“Tôi tin rằng các quốc gia thành viên sẽ tìm ra giải pháp vào tháng 12”, ông phát biểu sau khi chia sẻ ghi chú về các cải cách nội bộ của Ukraine với các đại diện quốc gia Liên Hiệp Âu Châu.

Kachka nói thêm rằng một cuộc gặp trực tiếp giữa Orbán và Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy có thể giải quyết được vấn đề thành viên, mặc dù ông không thể nói “khi nào và ở đâu cuộc gặp sẽ diễn ra”.

Ukraine đã được bật đèn xanh chính trị để bắt đầu các cuộc đàm phán gia nhập vào năm 2023 và đã đàm phán trong nhiều tháng để gia nhập khối. Tuy nhiên, nếu không có sự chấp thuận hợp pháp từ tất cả 27 nước thành viên Liên Hiệp Âu Châu, Kyiv sẽ chưa chính thức bắt đầu quá trình gia nhập - một vấn đề ngày càng gây bức xúc cho hàng triệu người dân Ukraine.

“Điều khó giải thích trong xã hội [Ukraine] là chúng ta cần phải chờ đợi. … Chờ đợi không phải là một lựa chọn,” Kachka nói về nỗ lực xin gia nhập Liên Hiệp Âu Châu của Kyiv. “Chúng ta cần có một giải pháp ngay tại đây và ngay bây giờ. Điều này quan trọng đối với Ukraine cũng như Liên minh Âu Châu.”

Việc chính thức bật đèn xanh cho việc gia nhập Liên Hiệp Âu Châu sẽ đánh dấu một thắng lợi lớn cho Tổng thống Zelenskiy, người gần đây đã ra về tay trắng sau cuộc gặp với Tổng thống Donald Trump tại Washington. Tổng thống Trump đã bác bỏ những nỗ lực của Kyiv nhằm gia nhập NATO, trong khi Hung Gia Lợi là rào cản chính cho tư cách thành viên Liên Hiệp Âu Châu của nước này.

Kachka hoan nghênh sáng kiến của Chủ tịch Hội đồng Âu Châu Antonio Costa nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình nộp đơn xin gia nhập Liên Hiệp Âu Châu, cho biết chính trị gia người Bồ Đào Nha này đã “ủng hộ mạnh mẽ” việc xóa bỏ các rào cản. “Antonio Costa thực sự rất mạnh mẽ trong trường hợp này. Và tôi rất mong chờ xem sáng kiến của ông ấy có thành công hay không”, Kachka nói.

Sáng kiến của Costa đã bị bác bỏ tại một cuộc họp không chính thức của các nhà lãnh đạo ở Copenhagen, nhưng các nước ủng hộ việc mở rộng đã đưa ra một đề xuất mới để vượt qua sự phản đối không chỉ từ Hung Gia Lợi mà còn từ các quốc gia hoài nghi khác như Bulgaria và Hy Lạp.

Theo đề xuất mới này, được POLITICO đưa tin lần đầu và hiện đang được nghiên cứu tại Brussels, các thành viên mới gia nhập Liên Hiệp Âu Châu sẽ không có quyền phủ quyết các quyết định chính sách của toàn khối. Điều này sẽ đồng nghĩa với việc chỉ là thành viên hạng hai trong khối, nhưng có thể xoa dịu nỗi lo sợ sâu sắc về việc chương trình nghị sự của Liên Hiệp Âu Châu bị các thành viên mới, có thể bao gồm Ukraine, Moldova và các nước Tây Balkan như Montenegro, nắm giữ.

Kachka không bình luận cụ thể về đề xuất mới nhưng ca ngợi những gì ông gọi là “giải pháp sáng tạo” để giải quyết sự phản đối từ Hung Gia Lợi và các chính phủ Liên Hiệp Âu Châu khác.

Ba Lan là một trong những quốc gia mà nỗi lo sợ bị tràn ngập nông sản giá rẻ từ Ukraine đã dẫn đến những lo ngại về tư cách thành viên của Kyiv, nhưng Warsaw không phải là trường hợp duy nhất. Mới đây, vào tháng 7, Thủ tướng Đức Friedrich Merz đã nói rằng ông không kỳ vọng Ukraine sẽ gia nhập Liên Hiệp Âu Châu sớm nhất là trước năm 2034.

“Tôi hiểu Ba Lan khá rõ,” Kachka nói. “Đó là lý do tại sao tôi hiểu rằng… nông dân là một yếu tố thiết yếu trong cấu trúc xã hội [của Ba Lan]. Tôi nghĩ rằng có những giải pháp để chúng ta có thể tinh chỉnh Chính sách Nông nghiệp Chung theo hướng cho phép nâng cao hiệu quả hơn trong hệ thống lương thực toàn Liên Hiệp Âu Châu,” ông nói.

Bất chấp áp lực từ các quốc gia ứng cử viên nhiệt thành và các quan chức cao cấp của Liên Hiệp Âu Châu, các nhà lãnh đạo Âu Châu dường như không vội vàng gỡ bỏ rào cản này. Bản dự thảo kết luận mới nhất của Hội đồng mà POLITICO thu thập được không hề đề cập đến việc mở rộng.

[Politico: Ukraine’s EU membership bid set for breakthrough in December, says deputy PM]

NewsUKMor22Oct2025