Kathleen N. Hattrup, trên bản tin Aleteia ngày 02/11/25, cho hay: Đức Giáo Hoàng Leo XVI đã đến thăm một nghĩa trang ở Rôma và cử hành Thánh lễ vào ngày Lễ Các Đẳng Linh Hồn, lần đầu tiên trong tư cách giáo hoàng. Tại đây, ngài đã phát biểu: "Chúng ta hãy hướng ánh mắt về Chúa Kitô Phục Sinh và nghĩ về những người thân yêu đã khuất của chúng ta đang được bao bọc trong ánh sáng của Người."

Thực vậy, Đức Giáo Hoàng Leo XVI đã đến Nghĩa trang Verano ở Rôma để cử hành Thánh lễ cầu nguyện cho các tín hữu đã khuất lúc 4:00 chiều nay, đúng ngày Lễ Các Đẳng Linh Hồn. Đức Giáo Hoàng nói: ký ức về những người thân yêu của chúng ta vẫn còn mãi với chúng ta, nhưng lưu ý rằng đối với các Kitô hữu, ký ức về họ chính là hy vọng cho tương lai.

Ngài nói: "Vấn đề không phải là nhìn lại quá khứ, mà là hướng về phía trước, hướng đến đích đến của cuộc hành trình, hướng đến bến bờ an toàn mà Chúa đã hứa ban cho chúng ta, hướng đến bữa tiệc bất tận đang chờ đón chúng ta".

Theo Vatican News, Đức Giáo Hoàng Leo đã đi qua khu vực Pincetto của nghĩa trang trong khi bài Requiem do Schola Cantorum xướng vang lên. Toàn bộ khu vực đã được phong tỏa từ sáng; khoảng 2,500 người đàn ông, đàn bà, người cao tuổi, nữ tu và linh mục đã vội vã tìm chỗ ngồi tại quảng trường, được bao quanh bởi những hàng bia mộ và lăng mộ nhỏ, bởi các bức tượng và nhà nguyện tang lễ. Khắp nơi, người ta có thể thấy những thiên thần đau buồn, những bức tượng Đức Mẹ khóc than, những tác phẩm điêu khắc hình phụ nữ bế con, tượng bán thân, mái vòm, nhà nguyện, thậm chí cả bức tượng sói Capitoline. Có những bức ảnh màu và đen trắng, một số có niên đại từ những năm đầu thế kỷ này. Chỉ vài bước chân từ lễ đài đơn sơ được dựng lên cho buổi lễ của Đức Giáo Hoàng — nơi nổi bật là bàn thờ dát vàng — và trước mộ của các nhân vật lịch sử, nhà văn, trí thức, nghệ sĩ và nhạc sĩ, là ngôi mộ khắc chữ “Garibaldi”, nơi lưu giữ hài cốt của Ricciotti Garibaldi, con trai của nhân vật người Ý, cùng với những hậu duệ khác.

Sau khi trở về Vatican, Đức Giáo Hoàng đã dành thời gian cầu nguyện riêng tư trong các hang động Vatican, bên cạnh mộ của những vị tiền nhiệm của ngài.

Dưới đây là nguyên văn bài giảng của Đức Giáo Hoàng dựa vào bản tiếng Anh của Tòa Thánh:

~

Anh chị em thân mến,

Chúng ta tụ họp nơi đây để cử hành Lễ Tưởng Niệm tất cả các tín hữu đã qua đời. Chúng ta làm điều này đặc biệt vì những người được an táng tại nơi này, và với tình cảm đặc biệt dành cho những người thân yêu của chúng ta. Mặc dù họ đã rời xa chúng ta vào ngày họ qua đời, chúng ta vẫn luôn mang họ trong tim, và ký ức về họ luôn sống mãi trong chúng ta giữa cuộc sống thường nhật. Thường thì, có điều gì đó gợi lại ký ức về họ, và chúng ta nhớ lại những trải nghiệm đã từng chia sẻ với họ. Nhiều nơi, ngay cả mùi hương quê nhà, cũng gợi lên trong ta những kỷ niệm về những người ta yêu thương và đã ra đi trước ta, lưu giữ ký ức sống động về họ.

Tuy nhiên, hôm nay, chúng ta quy tụ lại không chỉ để tưởng nhớ những người đã rời xa thế gian này. Đức tin Kitô giáo của chúng ta, được đặt nền tảng trên mầu nhiệm Vượt Qua của Chúa Kitô, giúp chúng ta trải nghiệm những ký ức của mình không chỉ là một hồi ức về quá khứ mà còn, và trên hết, là niềm hy vọng vào tương lai. Không phải là nhìn lại quá khứ, mà là hướng về phía trước, hướng đến đích điểm của cuộc hành trình, hướng đến bến bờ an toàn mà Thiên Chúa đã hứa ban cho chúng ta, hướng đến bữa tiệc bất tận đang chờ đón chúng ta. Ở đó, bên Chúa Phục Sinh và những người thân yêu, chúng ta hy vọng được thưởng thức niềm vui của bữa tiệc vĩnh cửu. Như chúng ta vừa nghe tiên tri Isaia: “Trên núi này, Chúa các đạo binh sẽ đãi muôn dân một bữa tiệc thịnh soạn… Người sẽ nuốt chửng sự chết đến muôn đời” (25:6,8).

Niềm hy vọng về tương lai này làm sống lại ký ức và lời cầu nguyện của chúng ta hôm nay. Đây không phải là ảo tưởng để xoa dịu nỗi đau xa cách người thân, cũng không phải là sự lạc quan đơn thuần của con người. Thay vào đó, đó là niềm hy vọng được đặt nền tảng trên sự Phục sinh của Chúa Giêsu, Đấng đã chiến thắng sự chết và mở ra cho chúng ta con đường dẫn đến sự sống viên mãn. Như tôi đã nói trong một bài giáo lý gần đây, Chúa là “đích đến của cuộc hành trình chúng ta. Nếu không có tình yêu của Người, hành trình cuộc đời sẽ trở thành một cuộc lang thang không mục tiêu, một sai lầm bi thảm với một đích đến bị bỏ lỡ… Đấng Phục sinh bảo đảm cho chúng ta sự trở về, dẫn chúng ta về nhà, nơi chúng ta được chờ đợi, yêu thương và cứu rỗi” (Buổi Tiếp kiến Chung, ngày 15 tháng 10 năm 2025).

Điểm đến cuối cùng này, bữa tiệc mà Chúa sẽ quy tụ chúng ta xung quanh, sẽ là một cuộc gặp gỡ tình yêu. Bởi vì chính vì tình yêu mà Thiên Chúa đã tạo dựng chúng ta, nhờ tình yêu của Con Người mà Người cứu chúng ta khỏi sự chết, và trong niềm vui của chính tình yêu ấy, Người mong muốn chúng ta sống mãi mãi với Người và với những người thân yêu của mình. Vì lý do này, bất cứ khi nào chúng ta sống trong tình yêu thương và thể hiện lòng bác ái với người khác, đặc biệt là những người yếu đuối và thiếu thốn nhất, thì chúng ta có thể tiến về đích, và ngay cả bây giờ, chúng ta cũng có thể dự đoán mục tiêu đó thông qua mối dây liên kết không thể phá vỡ với những người đã đi trước chúng ta. Hơn nữa, Chúa Giêsu khích lệ chúng ta bằng những lời này: “… vì Ta đói, các ngươi đã cho Ta ăn; Ta khát, các ngươi đã cho Ta uống; Ta là khách lạ, các ngươi đã tiếp đón; Ta trần truồng, các ngươi đã cho Ta uống.” “Ngươi đã cho Ta áo mặc, Ta đau yếu, ngươi đã chăm sóc, Ta ngồi tù, ngươi đã thăm viếng” (Mt 25:35-36).

Tình yêu chiến thắng sự chết. Trong tình yêu, Thiên Chúa sẽ quy tụ chúng ta cùng với những người thân yêu. Và, nếu chúng ta cùng nhau bước đi trong đức ái, chính cuộc sống của chúng ta sẽ trở thành một lời cầu nguyện dâng lên Thiên Chúa, kết hợp chúng ta với những người đã khuất, kéo chúng ta lại gần họ hơn trong khi chờ đợi được gặp lại họ trong niềm vui của sự sống đời đời.

Anh chị em thân mến, ngay cả khi nỗi buồn đau về những người không còn ở giữa chúng ta vẫn còn in sâu trong lòng chúng ta, chúng ta hãy phó thác mình cho niềm hy vọng không bao giờ làm chúng ta thất vọng (x. Rm 5:5). Chúng ta hãy hướng mắt về Chúa Kitô Phục Sinh và nghĩ đến những người thân yêu đã khuất của chúng ta đang được bao bọc trong ánh sáng của Người. Chúng ta hãy để lời hứa về sự sống đời đời của Chúa vang vọng trong tâm hồn chúng ta. Người sẽ tiêu diệt sự chết mãi mãi. Thật vậy, Người đã chiến thắng nó, mở ra cho chúng ta con đường đến sự sống đời đời bằng cách vượt qua thung lũng tử thần trong mầu nhiệm Vượt Qua của Người. Nhờ đó, nhờ được kết hợp với Người, chúng ta cũng có thể bước vào và vượt qua thung lũng tử thần.

Chúa đang chờ đợi chúng ta, và khi cuối cùng chúng ta gặp lại Người ở cuối cuộc hành trình trần thế, chúng ta sẽ hân hoan với Người và với những người thân yêu đã ra đi trước chúng ta. Nguyện xin lời hứa này nâng đỡ chúng ta, lau khô nước mắt, và hướng chúng ta lên cao, hướng về niềm hy vọng vào tương lai không bao giờ phai tàn.