Số người tham dự Thánh Lễ bế mạc Ngày Giới Trẻ Thế Giới 2013 tại Rio de Janeiro, Ba Tây, nay đồng loạt được tường thuật là hơn 3 triệu người. Các hãng thông tấn, báo chí và các đài truyền hình từ Bắc đến Nam Mỹ, từ Tây đến Đông Âu, từ Cận đến Viễn Đông, từ Úc, Tân Tây Lan tới các vùng Nam Thái Bình Dương đều thông tin như thế.
Theo Đài Al Jazeera, người ta ước lượng có hơn 3 triệu người tụ tập để tham dự buổi phụng vụ tại bãi biển Copacabana. Thực vậy, buổi canh thức với Đức Giáo Hoàng Phancicô đã thu hút 3 triệu người. Theo AFP, đây là một trong các tham dự đông đảo nhất đối với một buổi cử hành của giáo hoàng trong lịch sử gần đây.
Cũng con số ấy đã được ước lượng cho Thánh Lễ bế mạc Ngày Giới Trẻ Thế Giới tại cùng một bãi biển, cũng là thánh lễ cuối cùng trong chuyến tông du lịch sử lần đầu tiên trở lại lục địa quê hương của Đức Giáo Hoàng Phanxicô.
Trên một lễ đài mầu trắng nhìn xuống đám đông, Ngài đã thúc giục các người trẻ Công Giáo hãy ra đi và loan truyền đức tin của họ đến “những vùng ngoại biên của xã hội, thậm chí tới những nơi xa xăm nhất, dửng dung nhất... Giáo Hội cần chúng con, cần lòng phấn khởi của các con, óc sáng tạo của các con và niềm vui hết sức đặc trưng của các con””.
Gần như trọn 4 cây số bãi biển lưỡi liềm mênh mông của Copacabana đã chật ních tín hữu vẫy cờ. Nhiều người trẻ tham dự Thánh Lễ đã qua đêm trên bãi biển, một đêm vui ngủ vùi để kết thúc đại hội giới trẻ Công Giáo.
Al Jazeera cũng cho hay: chính Vatican nói rằng hơn 3 tiệu người tham dự Thánh Lễ bế mạc, dựa vào thông tin của ban tổ chức Đại Hội lẫn giới chức sở tại. Họ ước đoán đến 2/3 số này đến từ ngoài Rio. Như thế là vượt con số 1 triệu người tại Madrid năm 2011 hay 850,000 tại Toronto năm 2002.
Trong lễ bế mạc này, Đức Phanxicô đã công bố Krakow sẽ là địa điểm tổ chức Ngày Giới Trẻ Thế Giới vào năm 2016.
Được vinh dự đặc biệt là cặp vợ chồng gặp Đức Phanxicô vào hôm thứ Bẩy sau khi dự Thánh Lễ tại nhà thờ chánh tòa Rio; họ mang tới trình ngài đứa con gái mang chứng quái tượng không não (anencephalic) để được chúc lành. Đức Phanxicô mời họ dự cuộc rước dâng của lễ trong Thánh Lễ bế mạc, trong đó, người cha mang chiếc áo thung với hàng chữ “Hãy ngưng phá thai”.
Ngày Chúa Nhật, Đức Phanxicô cho hay: ngài trông mong các người trẻ Công Giáo sẽ trở thành “các môn đệ truyền giáo... Đem Tin Mừng là đem sức mạnh Thiên Chúa tới nhổ cỏ và phá tan sự ác và bạo lực, là tiêu diệt và hạ bệ mọi rào cản và vị kỷ, bất khoan dung và kỳ thị, để xây dựng một thế giới mới”.
Tờ Guardian của Anh gọi cuộc tông du đầu tiên ra ngoại quốc của Đức Phanxicô là một cuộc du hành thắng lợi với Thánh Lễ bế mạc vào Chúa Nhật trên bãi biển Copancabana với 3 triệu tín hữu tham dự, “theo ước tính của nhà cầm quyền sở tại”.
Bằng một văn phong tin mừng, đơn giản và triệt để, vốn lên đặc điểm cho cuộc tông du một tuần của ngài tại Ba Tây, Đức Phanxicô đã kêu gọi người hành hương trở về quê nhà để hồi sinh Giáo Hội Công Giáo.
Theo Guardian, ngầm nói lên ảnh hưởng của Giáo Hội tại Châu Mỹ La Tinh, cộng đoàn dự Thánh Lễ của ngài hôm nay bao gồm các tổng thống của Ba Tây, của Á Căn Đình, của Bolivia và của Suriname, cũng như các phó tổng thống của Uruguay và Panama cùng nhiều vị vọng khác.
Guardian cũng nhắc lại ước lượng của nhà cầm quyền sở tại. Họ cho rằng đến cuối tuần rồi, người tham dự vọt lên hơn 3 triệu người. Phần đông cắm lều ngay trên bãi biển để qua đêm, dù khó ngủ vì lạnh và sóng biển. Nhưng khách hành hương ca hát đến tận sáng sớm.
Paul Mitchell, đến từ Sydney, ngủ trên cát, và đi bơi trước khi tham dự Thánh Lễ, cho hay: “Tôi rất mệt nhưng rất vui. Được thấy gương mặt của nhiều người khác quả là điều kỳ diệu. Người ở đây quá linh động và đầy tình yêu Thiên Chúa. Ta có thể học hỏi từ đó, nhất là Giáo Hội Úc”.
Bằng cách vẫy tay, ca hát và cầu nguyện với nhau, đám đông vĩ đại đã tham dự vào buổi thờ phượng chung đôi lúc hết sức ngất ngây.
Ngủ với 3 triệu người
Nữ tu Mary Herrera cười khúc khích lúc được hỏi bà có cảm tưởng gì khi được ngủ với 3 triệu người. Bà trả lời: “Đây là điều tôi gọi là cuộc cách mạng tình yêu”. Bà vốn dạy học tại các cộng đoàn nhỏ và các trung tâm cải tạo ma túy ở Á Căn Đình.
Lễ hội này đã đem đến Copacabana một số dân lớn hơn tổng số cư dân của Manchester và Birmingham cộng lại, để tham dự các biến cố ngoài trời được hơn chục màn hình vĩ đại tiếp chuyển.
Trong những ngày tới, cuộc di dân sẽ theo chiều ngược lại. Nhiều người trong số đoàn người lên đường rời khỏi nơi này cho hay họ mang theo sứ điệp tranh đấu trong các bài giảng của Đức Giáo Hoàng.
Lucas Robles, 20 tuổi, người Peru, phát biểu: “Thật là tuyệt vời. Lớn hơn và tốt hơn hội vui chơi (carnival) nhiều. Lễ hội này còn có một mục đích thực sự”.
Mùi vị chính trị
Theo Guardian, trong tuần lễ ở đây, Đức Phanxicô liên tiếp có giọng nói triệt để về chính trị. Ngài tỏ ý ủng hộ người biểu tình từng tham dự những cuộc xuống đường vĩ đại tại Ba Tây trong tháng Sáu.
Trong đêm Canh Thức, ngài bảo: “Người trẻ ở đường phố là những người muốn trở thành người thực hiện thay đổi. Xin đừng để những người khác trở thành người thay đổi. Cha xin các con trở thành người thay đổi, luôn khắc phục lãnh cảm và đề xuất câu trả lời Kitô Giáo cho các quan tâm xã hội và chính trị đang diễn ra tại những nơi khác nhau trên thế giới”
Vị giáo hoàng 76 tuổi này đã thêm các cuộc thăm viếng một khu ổ chuột, một bệnh xá cải tạo ma túy và một nhà tù vào lịch trình sinh hoạt của mình ở đây để nhấn mạnh niềm tin của ngài rằng người Công Giáo cần vươn tới người nghèo và người kém may mắn sống bên lề xã hội.
Ngài cũng kêu gọi Giáo Hội suy nghĩ lý do tại sao bị mất quá nhiều tín hữu cho chủ nghĩa thế tục và phái Ngũ Tuần trong mấy năm qua.
Phương thức bình dân
So với vị tiền nhiệm, ngài chọn phương thức bình dân, sử dụng một ngôn ngữ đơn giản và hay nhắc tới văn hóa đại chúng.
Là một người mê bóng tròn, ngài nói với cử tọa “Chúa Giêsu đề nghị với ta một điều còn lớn hơn cả Giải Túc Cầu Thế Giới!”
Nhưng ngài không nhượng bộ trong các vấn đề gây tranh cãi đang phân cách Giáo Hội với thế giới hiện đại. Vào Chúa Nhật qua, ngài mời cặp vợ chồng có đứa con gái mắc chứng quái tượng không não (anencephalic) mang em tới để ngài chúc lành, một điều được coi là thách thức lớn đối với nhiều người ở Châu Mỹ La Tinh hiện nay. Mới đây, tại El Salvador, một thiếu phụ đã khẩn khoản xin nhà cầm quyền cho bà được trục thai đứa con bị chứng bệnh này.
CBS News, dựa vào Associated Press, cũng cho rằng 3 triệu người đã hiện diện trong Thánh Lể bế mạc Ngày Giới Trẻ Thế giới 2013, gọi đây là một biến cố có tính lịch sử, vì là một cuộc tham dự lớn nhất đối với một thánh lễ giáo hoàng trong mấy năm gần đây.
Gần suốt 4 cây số bãi biển Copacabana chật ních tín hữu vẫy cờ, một số tắm biển một số tung áo thung, cờ quạt vào chiếc xe hai bên mở toang của Đức Giáo Hoàng. Ngài từ từ đi qua đám đông, thỉnh thoảng dừng lại ôm hôn trẻ thơ, uống trà “mate” của quê nhà do người hành hương mời hoặc lượm đồ tặng bay tới tấp vào xe.
Ngay các nhân viên an ninh của Vatican, xưa nay vốn có bộ mặt khó khăn, cũng mỉm cười khi họ chạy bộ bên cạnh chiếc xe chở ngài, vì vui lây niềm hứng khởi của dân chúng.
Con số rõ ràng đã tràn ngập việc phục vụ tại khu vực này: mùi xú uế của rác rưởi và chất phế thải của người nực cả không khí ẩm ướt của Rio và bãi biển cũng như Đại Lộ Đại Tây Dương lịch thiệp gần đó trông giống như một trại tị nạn nghèo khổ giữa một trong các thành phố đẹp nhất thế giới. Những lối đi bộ xây bằng đá vụn ghép nổi tiếng của Copacabana đầy những tấm giấy bồi, bao nhựa, chai nước rỗng và giấy gói bích quy...
Người hành hương thì ngủ đêm ngay trên bãi biển, mình quấn cờ nằm trong những chiếc túi ngủ để xua đi giá lạnh. Nhiều người nhẩy múa, cầu nguyện và ca hát gần như suốt đêm, dù phải nối đuôi thật dài trước hàng dẫy các phòng tắm lưu động đặt dọc bãi biển. Lucretia Grillera, 18 tuổi quê ở Corboba, Á Căn Đình nói: “Chúng tôi lạnh chết đi được nhưng rất đáng. Quả là mệt nhưng là một kinh nghiệm vĩ đại”.
Các Chứng Nhân Giêhôva cũng lập một gian hàng ở đây để phân phối những ấn phẩm như “Thánh Kinh thực sự dạy điều gì” nhưng ít ai lui tới.
Trong Thánh Lễ này, Krakow cũng đã được Đức Giáo Hoàng chọn làm địa điểm của Ngày Giới Trẻ Thế Giới 2016. Sau Thánh Lễ, ngài gặp các giám mục Châu Mỹ La Tinh và vùng Caríbbê, cũng như nói lời cám ơn tới 60,000 thiện nguyện viên của Đại Hội. Ngài sẽ rời Rio về Rôma đêm Chúa Nhật, giờ địa phương.
Denise da Silva, một người Công Giáo của Rio, cho biết: “quả là một tuần lễ tuyệt vời, mọi người đều lên tinh thần, bạn có thể cảm nhận được một cảm thức thanh bình. Tôi chưa bao giờ được thấy ở đây, ở Rio này, một điều kỳ diệu như chúng ta vừa được sống”.
Theo CBS, cốt lõi sứ điệp của Đức Phanxicô là: người Công Giáo, cả giáo dân lẫn tu sĩ, phải khuấy động hiện trạng, phải ra khỏi các phòng áo lễ ngột ngạt của mình và vươn tay tới các tín hữu đang sống bên lề xã hội hoặc liều mình mất vào tay các Giáo Hội cạnh tranh.
Sứ điệp trên xem ra đem lại hậu quả trông thấy. Larissa Miranda, một sinh viên luật 20 tuổi ở vùng quê tiểu bang Rio de Janeiro, cho biết: “Tôi quen đi Lễ mỗi tuần lễ và mới đây chỉ đi lễ hai tuần một lần. Nhưng biến cố này giúp tôi hiểu ra rằng tôi cần tích cực trở lại và đi nhà thờ mỗi tuần lễ”.
Linh mục Jean-Luc Zadroga, một đan sĩ Biển Đức hướng dẫn nhóm 14 sinh viên của đại học Công Giáo Latrobe ở Pensylvania, nói rằng rõ ràng Đức Phanxicô nối kết được với đám đông, nhất là người địa phương. “Ngài đang thực sự cố gắng để vươn tới những người Công Giáo rời xa Giáo Hội hay thất vọng vì Giáo Hội, và tôi tin cố gắng của ngài sẽ thành công”.
FoxNews cũng dựa vào bản tin của Associated Press mà cho rằng số người tham dự Thánh Lễ Bế mạc là 3 triệu người. Trong thánh lễ này, ngài nhấn mạnh rằng cách tốt nhất để phúc âm hóa người trẻ là một người trẻ khác.
Lý do lìa xa
Trước đó, vào hôm thứ Bẩy, ngài thẳng thừng giải thích các lý do của nạn rời bỏ Giáo Hội tại Ba Tây. “Có lẽ Giáo Hội tỏ ra quá yếu ớt, có lẽ quá xa cách với nhu cầu của họ, có lẽ quá nghèo nàn trong việc đáp ứng các quan tâm của họ, có lẽ quá lạnh lùng, có lẽ quá loay hoay với chính mình, có lẽ là tù nhân cho chính các công thức cứng ngắc của mình... Có lẽ thế giới xem ra đã biến Giáo Hội thành tàn dư của quá khứ, không còn thích hợp với những vấn đề mới mẻ. Có lẽ Giáo Hội chỉ nói được với người ta lúc họ còn thơ chứ không nói được với họ lúc họ đã lớn khôn”.
Trong bài nói chuyện với các giám mục, ngài tấn công phương thức quá nặng về trí thức, cho rằng người Công Giáo tầm thường không hiểu các ý tưởng cao siêu, họ cần được nghe các sứ điệp đơn giản hơn về tình yêu, tha thứ và thương xót vốn là cốt lõi đức tin Công Giáo. “Đôi khi ta mất dân vì họ không hiểu điều ta nói, vì ta quên khuấy ngôn từ đơn sơ để nhập cảng một thứ thuyết duy trí (intellectualism) xa lạ với dân ta”.
Từ giã Rio
David Agren của USA TODAY cho biết Đức Phanxicô đã chào tạm biệt Ba Tây vào tối Chúa Nhật, kết thúc chuyến đi ngoại quốc đầu tiên trong triều giáo hoàng của ngài, bằng lời hiệu triệu giới trẻ xây dựng một thế giới tốt hơn và vun đắp “nền văn minh tình yêu”.
Ngài tuyên bố trước khi lên máy bay: “Cha biết chắc: tất cả chúng con sẽ rời khỏi đây như những nhà truyền giáo. Bằng đời sống, chúng con hãy chứng tỏ rằng hiến thời giờ và tài năng để đạt được các lý tưởng cao vời là điều rất đáng làm”.
Trong cuộc tông du gần một tuần tại Ba Tây, Đức Phanxicô đã đặt để được các ưu tiên của ngài: tỏ tình liên đới với người nghèo, giúp các linh mục ra khỏi nhà xứ để gần dân hơn, và tái phúc âm hóa những vùng nơi nhiều người Công Giáo xa lìa Giáo Hội.
Trước đó, ngài nói chuyện với các thiện nguyện viên, phần lớn còn trẻ. Ngài đề cập tới các giá trị truyền thống và thách thức họ phải “làm cách mạng”, “lội ngược dòng” và “nổi loạn chống lại nền văn hóa tỉnh lẻ hiện nay”.
Trong thánh lễ bế mạc, ngài nhấn mạnh đến sứ mệnh truyền giáo “Tin Mừng dành cho mọi người, không phải chỉ cho một số người. Đừng sợ phải ra đi, đem Chúa Kitô vào mọi lãnh vực của cuộc sống, đến bên lề xã hội, ngay cả những ai xa xăm nhất”.
Thánh lễ này cử hành trong điệu nhạc nhanh và sống động kiểu nhạc jazz, một lối nhạc được người Công Giáo Ba Tây ưa chuộng hiện nay, rõ ràng là để phản công lại ảnh hưởng của các nhóm tin lành.
Người ta tự hỏi liệu cuộc tông du của Đức Phanxicô có đem được người Công Giáo bỏ đạo trở về lòng Giáo Hội hay không. Andrew Chesnut, giáo sư tôn giáo học tại Đại Học Commonwealth tại Virginia cho hay: Ngày Giới Trẻ Thế Giới là một “thành công rực rỡ liên quan đến việc lên năng lực cho giới trẻ tham dự. Hiện còn quá sớm để nói chắc, nhưng đây quả là một khởi đầu tuyệt diệu trong việc lên năng lực cho tuổi trẻ Công Giáo để họ truyền giáo. Về lâu về dài, chỉ có thống kê mới cho biết việc này có thành công hay không”.
Phần Đức Phanxicô, ngài được tiếp đón như một ngôi sao nhạc rock tại Ba Tây, đáng lưu ý nhất là lúc người trẻ vây kín đoàn xe của ngài khi nó tiến từ phi trường vào thành phố vào hôm thứ Hai.
YahooNews, trích AFP, cho hay trước khi lên máy bay trở lại Rôma sau cuộc tông du rất thành công của ngài, Đức Phanxicô tuyên bố: “Tôi ra đi với nhiều kỷ niệm vui tươi mà tôi biết sẽ nuôi dưỡng kinh nguyện của tôi. Tôi đã bắt đầu thấy nhớ Ba Tây rồi, dân tộc vĩ đại này đã minh chứng thật nhiều âu yếm và tình bạn”.
Cũng trong bài diễn văn này, Đức Giáo Hoàng thổ lộ rằng khi viếng Đền Thánh Đức Mẹ tại Aparecida, ngài đã “khẩn cầu Đức Maria tăng cường anh chị em trong đức tin Kitô Giáo, vốn tạo nên một phần linh hồn cao thượng của Ba Tây”.
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
Cũng con số ấy đã được ước lượng cho Thánh Lễ bế mạc Ngày Giới Trẻ Thế Giới tại cùng một bãi biển, cũng là thánh lễ cuối cùng trong chuyến tông du lịch sử lần đầu tiên trở lại lục địa quê hương của Đức Giáo Hoàng Phanxicô.
Trên một lễ đài mầu trắng nhìn xuống đám đông, Ngài đã thúc giục các người trẻ Công Giáo hãy ra đi và loan truyền đức tin của họ đến “những vùng ngoại biên của xã hội, thậm chí tới những nơi xa xăm nhất, dửng dung nhất... Giáo Hội cần chúng con, cần lòng phấn khởi của các con, óc sáng tạo của các con và niềm vui hết sức đặc trưng của các con””.
Gần như trọn 4 cây số bãi biển lưỡi liềm mênh mông của Copacabana đã chật ních tín hữu vẫy cờ. Nhiều người trẻ tham dự Thánh Lễ đã qua đêm trên bãi biển, một đêm vui ngủ vùi để kết thúc đại hội giới trẻ Công Giáo.
Al Jazeera cũng cho hay: chính Vatican nói rằng hơn 3 tiệu người tham dự Thánh Lễ bế mạc, dựa vào thông tin của ban tổ chức Đại Hội lẫn giới chức sở tại. Họ ước đoán đến 2/3 số này đến từ ngoài Rio. Như thế là vượt con số 1 triệu người tại Madrid năm 2011 hay 850,000 tại Toronto năm 2002.
Trong lễ bế mạc này, Đức Phanxicô đã công bố Krakow sẽ là địa điểm tổ chức Ngày Giới Trẻ Thế Giới vào năm 2016.
Được vinh dự đặc biệt là cặp vợ chồng gặp Đức Phanxicô vào hôm thứ Bẩy sau khi dự Thánh Lễ tại nhà thờ chánh tòa Rio; họ mang tới trình ngài đứa con gái mang chứng quái tượng không não (anencephalic) để được chúc lành. Đức Phanxicô mời họ dự cuộc rước dâng của lễ trong Thánh Lễ bế mạc, trong đó, người cha mang chiếc áo thung với hàng chữ “Hãy ngưng phá thai”.
Ngày Chúa Nhật, Đức Phanxicô cho hay: ngài trông mong các người trẻ Công Giáo sẽ trở thành “các môn đệ truyền giáo... Đem Tin Mừng là đem sức mạnh Thiên Chúa tới nhổ cỏ và phá tan sự ác và bạo lực, là tiêu diệt và hạ bệ mọi rào cản và vị kỷ, bất khoan dung và kỳ thị, để xây dựng một thế giới mới”.
Tờ Guardian của Anh gọi cuộc tông du đầu tiên ra ngoại quốc của Đức Phanxicô là một cuộc du hành thắng lợi với Thánh Lễ bế mạc vào Chúa Nhật trên bãi biển Copancabana với 3 triệu tín hữu tham dự, “theo ước tính của nhà cầm quyền sở tại”.
Bằng một văn phong tin mừng, đơn giản và triệt để, vốn lên đặc điểm cho cuộc tông du một tuần của ngài tại Ba Tây, Đức Phanxicô đã kêu gọi người hành hương trở về quê nhà để hồi sinh Giáo Hội Công Giáo.
Theo Guardian, ngầm nói lên ảnh hưởng của Giáo Hội tại Châu Mỹ La Tinh, cộng đoàn dự Thánh Lễ của ngài hôm nay bao gồm các tổng thống của Ba Tây, của Á Căn Đình, của Bolivia và của Suriname, cũng như các phó tổng thống của Uruguay và Panama cùng nhiều vị vọng khác.
Guardian cũng nhắc lại ước lượng của nhà cầm quyền sở tại. Họ cho rằng đến cuối tuần rồi, người tham dự vọt lên hơn 3 triệu người. Phần đông cắm lều ngay trên bãi biển để qua đêm, dù khó ngủ vì lạnh và sóng biển. Nhưng khách hành hương ca hát đến tận sáng sớm.
Paul Mitchell, đến từ Sydney, ngủ trên cát, và đi bơi trước khi tham dự Thánh Lễ, cho hay: “Tôi rất mệt nhưng rất vui. Được thấy gương mặt của nhiều người khác quả là điều kỳ diệu. Người ở đây quá linh động và đầy tình yêu Thiên Chúa. Ta có thể học hỏi từ đó, nhất là Giáo Hội Úc”.
Bằng cách vẫy tay, ca hát và cầu nguyện với nhau, đám đông vĩ đại đã tham dự vào buổi thờ phượng chung đôi lúc hết sức ngất ngây.
Ngủ với 3 triệu người
Nữ tu Mary Herrera cười khúc khích lúc được hỏi bà có cảm tưởng gì khi được ngủ với 3 triệu người. Bà trả lời: “Đây là điều tôi gọi là cuộc cách mạng tình yêu”. Bà vốn dạy học tại các cộng đoàn nhỏ và các trung tâm cải tạo ma túy ở Á Căn Đình.
Lễ hội này đã đem đến Copacabana một số dân lớn hơn tổng số cư dân của Manchester và Birmingham cộng lại, để tham dự các biến cố ngoài trời được hơn chục màn hình vĩ đại tiếp chuyển.
Trong những ngày tới, cuộc di dân sẽ theo chiều ngược lại. Nhiều người trong số đoàn người lên đường rời khỏi nơi này cho hay họ mang theo sứ điệp tranh đấu trong các bài giảng của Đức Giáo Hoàng.
Lucas Robles, 20 tuổi, người Peru, phát biểu: “Thật là tuyệt vời. Lớn hơn và tốt hơn hội vui chơi (carnival) nhiều. Lễ hội này còn có một mục đích thực sự”.
Mùi vị chính trị
Theo Guardian, trong tuần lễ ở đây, Đức Phanxicô liên tiếp có giọng nói triệt để về chính trị. Ngài tỏ ý ủng hộ người biểu tình từng tham dự những cuộc xuống đường vĩ đại tại Ba Tây trong tháng Sáu.
Trong đêm Canh Thức, ngài bảo: “Người trẻ ở đường phố là những người muốn trở thành người thực hiện thay đổi. Xin đừng để những người khác trở thành người thay đổi. Cha xin các con trở thành người thay đổi, luôn khắc phục lãnh cảm và đề xuất câu trả lời Kitô Giáo cho các quan tâm xã hội và chính trị đang diễn ra tại những nơi khác nhau trên thế giới”
Vị giáo hoàng 76 tuổi này đã thêm các cuộc thăm viếng một khu ổ chuột, một bệnh xá cải tạo ma túy và một nhà tù vào lịch trình sinh hoạt của mình ở đây để nhấn mạnh niềm tin của ngài rằng người Công Giáo cần vươn tới người nghèo và người kém may mắn sống bên lề xã hội.
Ngài cũng kêu gọi Giáo Hội suy nghĩ lý do tại sao bị mất quá nhiều tín hữu cho chủ nghĩa thế tục và phái Ngũ Tuần trong mấy năm qua.
Phương thức bình dân
So với vị tiền nhiệm, ngài chọn phương thức bình dân, sử dụng một ngôn ngữ đơn giản và hay nhắc tới văn hóa đại chúng.
Là một người mê bóng tròn, ngài nói với cử tọa “Chúa Giêsu đề nghị với ta một điều còn lớn hơn cả Giải Túc Cầu Thế Giới!”
Nhưng ngài không nhượng bộ trong các vấn đề gây tranh cãi đang phân cách Giáo Hội với thế giới hiện đại. Vào Chúa Nhật qua, ngài mời cặp vợ chồng có đứa con gái mắc chứng quái tượng không não (anencephalic) mang em tới để ngài chúc lành, một điều được coi là thách thức lớn đối với nhiều người ở Châu Mỹ La Tinh hiện nay. Mới đây, tại El Salvador, một thiếu phụ đã khẩn khoản xin nhà cầm quyền cho bà được trục thai đứa con bị chứng bệnh này.
CBS News, dựa vào Associated Press, cũng cho rằng 3 triệu người đã hiện diện trong Thánh Lể bế mạc Ngày Giới Trẻ Thế giới 2013, gọi đây là một biến cố có tính lịch sử, vì là một cuộc tham dự lớn nhất đối với một thánh lễ giáo hoàng trong mấy năm gần đây.
Gần suốt 4 cây số bãi biển Copacabana chật ních tín hữu vẫy cờ, một số tắm biển một số tung áo thung, cờ quạt vào chiếc xe hai bên mở toang của Đức Giáo Hoàng. Ngài từ từ đi qua đám đông, thỉnh thoảng dừng lại ôm hôn trẻ thơ, uống trà “mate” của quê nhà do người hành hương mời hoặc lượm đồ tặng bay tới tấp vào xe.
Ngay các nhân viên an ninh của Vatican, xưa nay vốn có bộ mặt khó khăn, cũng mỉm cười khi họ chạy bộ bên cạnh chiếc xe chở ngài, vì vui lây niềm hứng khởi của dân chúng.
Con số rõ ràng đã tràn ngập việc phục vụ tại khu vực này: mùi xú uế của rác rưởi và chất phế thải của người nực cả không khí ẩm ướt của Rio và bãi biển cũng như Đại Lộ Đại Tây Dương lịch thiệp gần đó trông giống như một trại tị nạn nghèo khổ giữa một trong các thành phố đẹp nhất thế giới. Những lối đi bộ xây bằng đá vụn ghép nổi tiếng của Copacabana đầy những tấm giấy bồi, bao nhựa, chai nước rỗng và giấy gói bích quy...
Người hành hương thì ngủ đêm ngay trên bãi biển, mình quấn cờ nằm trong những chiếc túi ngủ để xua đi giá lạnh. Nhiều người nhẩy múa, cầu nguyện và ca hát gần như suốt đêm, dù phải nối đuôi thật dài trước hàng dẫy các phòng tắm lưu động đặt dọc bãi biển. Lucretia Grillera, 18 tuổi quê ở Corboba, Á Căn Đình nói: “Chúng tôi lạnh chết đi được nhưng rất đáng. Quả là mệt nhưng là một kinh nghiệm vĩ đại”.
Các Chứng Nhân Giêhôva cũng lập một gian hàng ở đây để phân phối những ấn phẩm như “Thánh Kinh thực sự dạy điều gì” nhưng ít ai lui tới.
Trong Thánh Lễ này, Krakow cũng đã được Đức Giáo Hoàng chọn làm địa điểm của Ngày Giới Trẻ Thế Giới 2016. Sau Thánh Lễ, ngài gặp các giám mục Châu Mỹ La Tinh và vùng Caríbbê, cũng như nói lời cám ơn tới 60,000 thiện nguyện viên của Đại Hội. Ngài sẽ rời Rio về Rôma đêm Chúa Nhật, giờ địa phương.
Denise da Silva, một người Công Giáo của Rio, cho biết: “quả là một tuần lễ tuyệt vời, mọi người đều lên tinh thần, bạn có thể cảm nhận được một cảm thức thanh bình. Tôi chưa bao giờ được thấy ở đây, ở Rio này, một điều kỳ diệu như chúng ta vừa được sống”.
Theo CBS, cốt lõi sứ điệp của Đức Phanxicô là: người Công Giáo, cả giáo dân lẫn tu sĩ, phải khuấy động hiện trạng, phải ra khỏi các phòng áo lễ ngột ngạt của mình và vươn tay tới các tín hữu đang sống bên lề xã hội hoặc liều mình mất vào tay các Giáo Hội cạnh tranh.
Sứ điệp trên xem ra đem lại hậu quả trông thấy. Larissa Miranda, một sinh viên luật 20 tuổi ở vùng quê tiểu bang Rio de Janeiro, cho biết: “Tôi quen đi Lễ mỗi tuần lễ và mới đây chỉ đi lễ hai tuần một lần. Nhưng biến cố này giúp tôi hiểu ra rằng tôi cần tích cực trở lại và đi nhà thờ mỗi tuần lễ”.
Linh mục Jean-Luc Zadroga, một đan sĩ Biển Đức hướng dẫn nhóm 14 sinh viên của đại học Công Giáo Latrobe ở Pensylvania, nói rằng rõ ràng Đức Phanxicô nối kết được với đám đông, nhất là người địa phương. “Ngài đang thực sự cố gắng để vươn tới những người Công Giáo rời xa Giáo Hội hay thất vọng vì Giáo Hội, và tôi tin cố gắng của ngài sẽ thành công”.
FoxNews cũng dựa vào bản tin của Associated Press mà cho rằng số người tham dự Thánh Lễ Bế mạc là 3 triệu người. Trong thánh lễ này, ngài nhấn mạnh rằng cách tốt nhất để phúc âm hóa người trẻ là một người trẻ khác.
Lý do lìa xa
Trước đó, vào hôm thứ Bẩy, ngài thẳng thừng giải thích các lý do của nạn rời bỏ Giáo Hội tại Ba Tây. “Có lẽ Giáo Hội tỏ ra quá yếu ớt, có lẽ quá xa cách với nhu cầu của họ, có lẽ quá nghèo nàn trong việc đáp ứng các quan tâm của họ, có lẽ quá lạnh lùng, có lẽ quá loay hoay với chính mình, có lẽ là tù nhân cho chính các công thức cứng ngắc của mình... Có lẽ thế giới xem ra đã biến Giáo Hội thành tàn dư của quá khứ, không còn thích hợp với những vấn đề mới mẻ. Có lẽ Giáo Hội chỉ nói được với người ta lúc họ còn thơ chứ không nói được với họ lúc họ đã lớn khôn”.
Trong bài nói chuyện với các giám mục, ngài tấn công phương thức quá nặng về trí thức, cho rằng người Công Giáo tầm thường không hiểu các ý tưởng cao siêu, họ cần được nghe các sứ điệp đơn giản hơn về tình yêu, tha thứ và thương xót vốn là cốt lõi đức tin Công Giáo. “Đôi khi ta mất dân vì họ không hiểu điều ta nói, vì ta quên khuấy ngôn từ đơn sơ để nhập cảng một thứ thuyết duy trí (intellectualism) xa lạ với dân ta”.
Từ giã Rio
David Agren của USA TODAY cho biết Đức Phanxicô đã chào tạm biệt Ba Tây vào tối Chúa Nhật, kết thúc chuyến đi ngoại quốc đầu tiên trong triều giáo hoàng của ngài, bằng lời hiệu triệu giới trẻ xây dựng một thế giới tốt hơn và vun đắp “nền văn minh tình yêu”.
Ngài tuyên bố trước khi lên máy bay: “Cha biết chắc: tất cả chúng con sẽ rời khỏi đây như những nhà truyền giáo. Bằng đời sống, chúng con hãy chứng tỏ rằng hiến thời giờ và tài năng để đạt được các lý tưởng cao vời là điều rất đáng làm”.
Trong cuộc tông du gần một tuần tại Ba Tây, Đức Phanxicô đã đặt để được các ưu tiên của ngài: tỏ tình liên đới với người nghèo, giúp các linh mục ra khỏi nhà xứ để gần dân hơn, và tái phúc âm hóa những vùng nơi nhiều người Công Giáo xa lìa Giáo Hội.
Trước đó, ngài nói chuyện với các thiện nguyện viên, phần lớn còn trẻ. Ngài đề cập tới các giá trị truyền thống và thách thức họ phải “làm cách mạng”, “lội ngược dòng” và “nổi loạn chống lại nền văn hóa tỉnh lẻ hiện nay”.
Trong thánh lễ bế mạc, ngài nhấn mạnh đến sứ mệnh truyền giáo “Tin Mừng dành cho mọi người, không phải chỉ cho một số người. Đừng sợ phải ra đi, đem Chúa Kitô vào mọi lãnh vực của cuộc sống, đến bên lề xã hội, ngay cả những ai xa xăm nhất”.
Thánh lễ này cử hành trong điệu nhạc nhanh và sống động kiểu nhạc jazz, một lối nhạc được người Công Giáo Ba Tây ưa chuộng hiện nay, rõ ràng là để phản công lại ảnh hưởng của các nhóm tin lành.
Người ta tự hỏi liệu cuộc tông du của Đức Phanxicô có đem được người Công Giáo bỏ đạo trở về lòng Giáo Hội hay không. Andrew Chesnut, giáo sư tôn giáo học tại Đại Học Commonwealth tại Virginia cho hay: Ngày Giới Trẻ Thế Giới là một “thành công rực rỡ liên quan đến việc lên năng lực cho giới trẻ tham dự. Hiện còn quá sớm để nói chắc, nhưng đây quả là một khởi đầu tuyệt diệu trong việc lên năng lực cho tuổi trẻ Công Giáo để họ truyền giáo. Về lâu về dài, chỉ có thống kê mới cho biết việc này có thành công hay không”.
Phần Đức Phanxicô, ngài được tiếp đón như một ngôi sao nhạc rock tại Ba Tây, đáng lưu ý nhất là lúc người trẻ vây kín đoàn xe của ngài khi nó tiến từ phi trường vào thành phố vào hôm thứ Hai.
YahooNews, trích AFP, cho hay trước khi lên máy bay trở lại Rôma sau cuộc tông du rất thành công của ngài, Đức Phanxicô tuyên bố: “Tôi ra đi với nhiều kỷ niệm vui tươi mà tôi biết sẽ nuôi dưỡng kinh nguyện của tôi. Tôi đã bắt đầu thấy nhớ Ba Tây rồi, dân tộc vĩ đại này đã minh chứng thật nhiều âu yếm và tình bạn”.
Cũng trong bài diễn văn này, Đức Giáo Hoàng thổ lộ rằng khi viếng Đền Thánh Đức Mẹ tại Aparecida, ngài đã “khẩn cầu Đức Maria tăng cường anh chị em trong đức tin Kitô Giáo, vốn tạo nên một phần linh hồn cao thượng của Ba Tây”.