Ngày văn hoá sắc tộc chúng ta nhìn khái quát quan niệm về văn hoá theo tinh thần Kitô hữu. Theo giáo huấn của chính Đức Kitô thì văn hoá Kitô có hai mục đích rõ rệt. Một là hướng thượng và hai là hướng thiện. Hướng thượng là hướng về Thiên Chúa là Đấng tạo dựng vũ trụ và tạo dựng nên ta và chỉ tôn thờ một mình Ngài. Hướng về Thiên Chúa để sống hạnh phúc ngay tại thế, đồng thời hưởng hạnh phúc vĩnh cửu khi ta hoàn thành cuộc sống lữ hành nơi dương thế. Mục đích thứ hai là hướng thiện nhằm thánh hoá cuộc sống thường nhật, giúp ta trở nên con người tốt hơn, thăng tiến trên đường nhân đức. Giúp thực hiện lối sống công bình bác ái, học biết cách đối xử bình đẳng trong tinh thần tôn trọng, tương kính và cảm thông. Căn bản của văn hoá Kitô không bao giờ thay đổi bởi văn hoá đó đặt nền tảng trên tình yêu Chúa và tình yêu Chúa bất biến với thời gian nên tình yêu đó không bao giờ lỗi thời và cũng không bao giờ cũ hay hủ hoá nhưng luôn mới mẻ và tinh tuyền. Căn bản văn hoá Kitô không bao giờ thay đổi nhưng cách thực hành thì thay đổi cho phù hợp với cuộc sống hiện tại. Thay đổi này lệ thuộc vào sự mặc khải của Thánh Thần Chúa hướng dẫn.

Trái ngược với văn hoá Kitô hướng thượng là sản phẩm văn hoá phổ thông do khối óc con người phát sinh hay còn gọi là văn hoá thời đại. Là văn hoá thời đại bởi nó là sản phầm của thời đại. Chúng phát sinh do suy nghĩ, lí luận nhằm đáp ứng đòi hưởng thụ của thời đại và sau một thời gian biến hoá thành nhiều khuynh hướng khác nhau. Văn hoá thời đại hướng dẫn bởi triết lí sống của một số triết gia hoặc các chuyên gia xã hội, những chuyên gia này cách nào đó gây ảnh hưởng mạnh đến đại chúng do suy tư, lí luận của họ và từ đó phát sinh ra các triết lí sống khác nhau, tuỳ theo quan niệm của người hướng dẫn. Những tư tưởng này thường có những tín đồ tin theo và cổ võ mạnh cho các triết lí sống đó vì nó ban cho lợi nhuận kinh tế. Chính vì lợi nhuận thương mại này mà người làm thương mại chạy theo để thu lợi, càng quảng cáo khéo, cổ võ mạnh càng thu lợi nhuận nhiều và càng nhiều lợi nhuận càng có sức mạnh kinh tế để vận động quảng cáo mạnh hơn. Sức mạnh quảng cáo làm thay đổi não trạng người nghe và tin theo. Lí do khác đưa đến phổ quát văn hoá đại chúng quyễn rũ là nhờ vào lối sống buông thả, không theo khuôn phép lễ giáo. Sống buông thả không cần khắt khe với chính mình, cũng không cần ép mình vào khuôn khổ nên đó là cách sống ăn khách, nhiều người chọn lựa. Một khi chọn lựa lối sống đó người ta tìm cách biện hộ cho hành động của mình. Bằng cách tạo cho mình lối giải thích hấp dẫn, tự nhận mình là văn minh tiến bộ, đi trước người và tự hào và hãnh diện về điều mình chọn. Hậu quả của chọn lựa này là liên tục phải chạy đua với hào nhoáng bề ngoài. Hào nhoáng thì không có chiều sâu, đời sống nội tâm hời hợt. Bởi chạy đua nên cần tài chánh hỗ trợ. Vì thế tài chánh trở thành ưu tiên số một trong lối suy nghĩ, cách đối xử với mọi người và đó là nguyên nhân sâu thẳm của đối xử bất bình đẳng, bất công, bóc lột, coi thường công lí và coi rẻ sự sống của tha nhân. Văn hoá hưởng thụ tạo ra rất nhiều tệ nạn xã hội bởi con người đi quá giới hạn cơ thể có thể chấp nhận nên từ đó cơ thể bị phá sản, sinh bệnh không thuốc chữa. Bệnh nan i truyền đi do ăn chơi trác táng, nghiện và bạo động do ảnh hưởng của các hoá chất vào cơ thể.

Con người được Thiên Chúa tạo dựng theo hình ảnh Chúa. Trong hình ảnh đó có mang những điều thiện hảo của Thiên Chúa và những điều thiện hảo đó là căn bản cho văn hoá Kitô như là tinh thần yêu thương, tha thứ, cảm thông. Những yếu tố căn bản văn hoá Kitô không bao giờ thay đổi và cũng không bao giờ lỗi thời bởi chúng đến từ Thiên Chúa đầy yêu thương và tình yêu đó bất biến với thời gian. Căn bản văn hoá Kitô không thay đổi nhưng cách xử dụng chúng thay đổi theo từng giai đoạn và hoàn cảnh của xã hội nhằm mục đích đáp ứng với nhu cầu sống chung và đáp ứng với vấn nạn xã hội. Thiên Chúa tạo dựng vũ trụ và Ngài mời gọi con người thực hiện tinh thần quản gia của mình bằng cách bảo vệ vũ trụ, tái tạo và làm thay đổi bộ mặt trái đất, biến trái đất thành nơi mang lại an bình, hạnh phúc cho mọi người.

Kitô hữu không sống ngoài xã hội nhưng sống chung trong xã hội và qua đó dùng văn hoá Kitô giúp cải thiện đời sống mọi người. Một trong cách cải thiện đời sống là trong sáng hoá văn hoá đại chúng. Đức Kitô mời gọi Kitô hữu thành men và muối và ánh sáng cho đời Mat 5,14. Là men là muối là ánh sáng cho đời nên Kitô hữu trông cậy vào tình thương Chúa và nhận ánh sáng chân lí từ giáo huấn của Đức Kitô làm kim chỉ nam làm đường lối sống. Kitô hữu nhận chân lí và ánh sáng đó qua việc cầu nguyện, liên kết đời mình với Đức Kitô và mở rộng tấm lòng đón nhận hướng dẫn của Thánh Thần Chúa để trở thành khí cụ bình an của Đức Kitô.

Lm Vũđình Tường
TiengChuong.org