Sạch và dơ là hai trạng thái đối nghịch có thể áp dụng trong lời nói cũng như trong hành động. Qua lời nói và hành động người nghe có thể nhận biết được tâm tình ẩn sâu của người đối diện bởi điều đó biểu lộ ra ngoài. Người xưa chú trọng rất nhiều đến vấn đề sạch dơ cho tâm hồn bởi tôn giáo đóng một vị trí vững chắc trong cuộc sống. Tôn giáo là căn bản cho cuộc sống nên dù gặp nghịch cảnh họ cũng sống trong tâm tình phó thác, tin yêu và hy vọng. Vì thế họ có cuộc sống tương đối bình an, tâm hồn thư thái, xã hội an hoà. Xã hội tân tiến dùng kinh tế là thước đo sự thành công cho cá nhân và gia đình. Bởi kinh tế là nền tảng nên lợi nhuận mang tính quyết định trong nhiều phán đoán cá nhân. Kinh tế mang lại nhiều tiện nghi cho đời sống nhờ có công việc vững chắc, nếu có sức khoẻ tốt nữa thì đời sống coi như ổn định. Đây là hai lãnh vực con người kinh tế thị trường quan tâm hơn cả. Đời sống hào nhoáng dễ gây được cảm tình trong thương trường. Cuộc sống ổn định nhờ vào việc làm vững chắc và sức khoẻ tốt là nguồn hạnh phúc. Điều này nêu rõ sự khác biệt về cách suy nghĩ xưa và nay về quan niệm sống. Ảnh huởng bởi lợi nhuận kinh tế cá nhân nên cần làm sao để có lợi nhuận nhanh, người ta thay đổi kiểu suy nghĩ thiên về tôn giáo xưa và thay vào đó lí luận phóng thoáng hầu làm dịu tiếng phản đối lương tâm.
Không ai chối bỏ quyền làm người và căn bản nhân quyền. Một trong những điều người ta viện vào để làm điều mà trước đây coi là xấu là quyền tự do xử dụng thân xác theo í mình muốn. Bởi quan niệm mình có toàn quyền trên thân xác mình nên có thể bán thân xác hay cho thuê thân xác miễn sao nó mang lại lợi nhuận mong muốn. Đây là quyền tự ban cho mình. Thực ra con người không có toàn quyền trên bản thân mình bởi họ không phải là chủ nhân bản thân con người mình mà là người quản lí bản thân. Người quản lí có trách nhiệm phát tirển tài năng con người trọn vẹn nhưng không có quyền quyết định vận mệnh mình. Họ có tự do chọn lựa lối sống, công việc và tương lai. Chọn cách nào họ cũng chịu trách nhiệm trong chọn lựa của họ. Họ cũng cần nhớ con người luôn có giới hạn và chọn lựa cách sống cũng có giới hạn. Họ không thể quyết định khi nào khoẻ, khi nào bệnh tật; họ không thể cầm giữ cho thân xác khỏi thoái hoá theo thời gian; họ không thể quyết định mức độ khôn ngoan, minh mẫn và tháo vát. Tất cả mọi sự thuộc về con nguời được ban cho ta quản lí, làm chúng tốt hơn, sinh ích nhiều hơn cho xã hội mà chính cá nhân mình được hưởng trước. Vì những lí do đó chúng ta thấy rõ con người chỉ là quản lí mà không phải là chủ nhân cuộc sống, và chủ nhân vũ trụ. Cha mẹ, anh chị em, con cái và thân hữu đều là những món quà Chúa trao tặng cho ta vì thế đến kì hạn Chúa gọi họ đi, ta thương nhó, khóc thương nhưng không trách tại sao Chúa lấy mất người thân thương; trái lại chúng ta cảm tạ Chúa ban họ cho ta, cùng đồng hành với ta trong một thời gian chung sống. Thái độ trong sáng của Kitô hữu là tâm tình tạ ơn bởi người thân ra đi, họ gần Chúa hơn và luôn bầu cử cho ta trước toà Chúa.
Quản lí có nhiệm vụ chăm sóc, bảo vệ làm sinh lợi quà tặng Chúa trao ban trong tay ta, làm lợi cho chủ. Một trong những điều chủ mong mỏi là sinh lợi cho tha nhân, cho người sống quanh mình và cho toàn nhân loại. Như thế mọi hành động cử chi phát xuất từ yêu thương, lời nói bảo vệ đời sống, làm cho đời sống mình và tha nhân tốt đẹp hơn đều là những hành động tốt. Trái với bảo vệ, nâng cao giá trị đời sống là trái với í chủ nhân tạo dựng nên ta.
Con tim chúng ta luôn mong muốn bình an; bình an thật đến từ tình yêu thật; tình yêu thật đến từ trời cao, từ Thiên Chúa. Con người kinh tế thị trường tưởng vật chất và danh vọng làm cho con tim vui thoả. Thực ra đó chỉ là những niềm vui giả tạo, không phải niềm vui thật bởi vì con tim dù nhiều tiền tài đến đâu nó vẫn khắc khoải vì thế họ luôn phải phấn đấu có thêm tiền tài, thêm danh vọng để thoả mãn con tim. Cố gắng mãi tạo nên đè nén; đè nén quá sẽ bùng nổ; bùng nổ sẽ tan nát; đổ gẫy do đó phát sinh. Nếu đổ khi còn tuổi trẻ còn hy vọng; đổ ở tuổi già là xụm luôn. Thực tế cuộc sống chứng minh điều đó.
Khi Thiên Chúa tạo dựng con người Ngài ban cho ta quyền tự do chọn lựa cách sống, cách suy nghĩ; Ngài cũng ban ơn trợ giúp hướng dẫn ta chọn điều nên làm, tránh điều tai hại. Người khôn ngoan biết sống tinh thần phó thác và cẩn trọng khi chọn lựa thường sống an bình. Thái độ chối bỏ Thiên Chúa trong đời, đòi tự phán quyết đời mình là hành động kiêu ngạo. Sống kiêu ngạo là tôn thờ tà thần; tà thần đây chính là tính kiêu ngạo do mình tự tạo ra. Tôn giáo tự mình sáng chế ra không thể là tôn giáo thật bởi tự nó là sản phẩm của đầu óc tự kiêu. Tôn thờ sản phẩm của đầu óc sẽ có ngày tàn lụi và chính là đi vào đường cùng. Kẻ kiêu ngạo là kẻ đi trên con đường cùng. Dài hay ngắn đều là đường cùng.
Thái độ khôn ngoan là không để vật chất làm chủ mình mà chính mình phải làm chủ vật chất. Để vật chất lôi kéo ta xuống ngang hàng với vật chất ta sẽ thành nô lệ cho vật chất. Cuộc đời nô lệ cho tiền tài danh vọng sẽ có ngày bị tiền tài bỏ đi, danh vọng vuột khỏi tầm tay lúc đó đời sẽ chới với vì không có điểm tựa. Nhìn lại thấy cả đời toàn làm chuyện nhơ nhớp, hành động nhơ nhớp, lời nói cũng nhơ nhớp. Chọn tự lãnh đạo chính mình là chọn sống dơ và chơi dơ.
Lm Vũđình Tường
TiengChuong.org
Không ai chối bỏ quyền làm người và căn bản nhân quyền. Một trong những điều người ta viện vào để làm điều mà trước đây coi là xấu là quyền tự do xử dụng thân xác theo í mình muốn. Bởi quan niệm mình có toàn quyền trên thân xác mình nên có thể bán thân xác hay cho thuê thân xác miễn sao nó mang lại lợi nhuận mong muốn. Đây là quyền tự ban cho mình. Thực ra con người không có toàn quyền trên bản thân mình bởi họ không phải là chủ nhân bản thân con người mình mà là người quản lí bản thân. Người quản lí có trách nhiệm phát tirển tài năng con người trọn vẹn nhưng không có quyền quyết định vận mệnh mình. Họ có tự do chọn lựa lối sống, công việc và tương lai. Chọn cách nào họ cũng chịu trách nhiệm trong chọn lựa của họ. Họ cũng cần nhớ con người luôn có giới hạn và chọn lựa cách sống cũng có giới hạn. Họ không thể quyết định khi nào khoẻ, khi nào bệnh tật; họ không thể cầm giữ cho thân xác khỏi thoái hoá theo thời gian; họ không thể quyết định mức độ khôn ngoan, minh mẫn và tháo vát. Tất cả mọi sự thuộc về con nguời được ban cho ta quản lí, làm chúng tốt hơn, sinh ích nhiều hơn cho xã hội mà chính cá nhân mình được hưởng trước. Vì những lí do đó chúng ta thấy rõ con người chỉ là quản lí mà không phải là chủ nhân cuộc sống, và chủ nhân vũ trụ. Cha mẹ, anh chị em, con cái và thân hữu đều là những món quà Chúa trao tặng cho ta vì thế đến kì hạn Chúa gọi họ đi, ta thương nhó, khóc thương nhưng không trách tại sao Chúa lấy mất người thân thương; trái lại chúng ta cảm tạ Chúa ban họ cho ta, cùng đồng hành với ta trong một thời gian chung sống. Thái độ trong sáng của Kitô hữu là tâm tình tạ ơn bởi người thân ra đi, họ gần Chúa hơn và luôn bầu cử cho ta trước toà Chúa.
Quản lí có nhiệm vụ chăm sóc, bảo vệ làm sinh lợi quà tặng Chúa trao ban trong tay ta, làm lợi cho chủ. Một trong những điều chủ mong mỏi là sinh lợi cho tha nhân, cho người sống quanh mình và cho toàn nhân loại. Như thế mọi hành động cử chi phát xuất từ yêu thương, lời nói bảo vệ đời sống, làm cho đời sống mình và tha nhân tốt đẹp hơn đều là những hành động tốt. Trái với bảo vệ, nâng cao giá trị đời sống là trái với í chủ nhân tạo dựng nên ta.
Con tim chúng ta luôn mong muốn bình an; bình an thật đến từ tình yêu thật; tình yêu thật đến từ trời cao, từ Thiên Chúa. Con người kinh tế thị trường tưởng vật chất và danh vọng làm cho con tim vui thoả. Thực ra đó chỉ là những niềm vui giả tạo, không phải niềm vui thật bởi vì con tim dù nhiều tiền tài đến đâu nó vẫn khắc khoải vì thế họ luôn phải phấn đấu có thêm tiền tài, thêm danh vọng để thoả mãn con tim. Cố gắng mãi tạo nên đè nén; đè nén quá sẽ bùng nổ; bùng nổ sẽ tan nát; đổ gẫy do đó phát sinh. Nếu đổ khi còn tuổi trẻ còn hy vọng; đổ ở tuổi già là xụm luôn. Thực tế cuộc sống chứng minh điều đó.
Khi Thiên Chúa tạo dựng con người Ngài ban cho ta quyền tự do chọn lựa cách sống, cách suy nghĩ; Ngài cũng ban ơn trợ giúp hướng dẫn ta chọn điều nên làm, tránh điều tai hại. Người khôn ngoan biết sống tinh thần phó thác và cẩn trọng khi chọn lựa thường sống an bình. Thái độ chối bỏ Thiên Chúa trong đời, đòi tự phán quyết đời mình là hành động kiêu ngạo. Sống kiêu ngạo là tôn thờ tà thần; tà thần đây chính là tính kiêu ngạo do mình tự tạo ra. Tôn giáo tự mình sáng chế ra không thể là tôn giáo thật bởi tự nó là sản phẩm của đầu óc tự kiêu. Tôn thờ sản phẩm của đầu óc sẽ có ngày tàn lụi và chính là đi vào đường cùng. Kẻ kiêu ngạo là kẻ đi trên con đường cùng. Dài hay ngắn đều là đường cùng.
Thái độ khôn ngoan là không để vật chất làm chủ mình mà chính mình phải làm chủ vật chất. Để vật chất lôi kéo ta xuống ngang hàng với vật chất ta sẽ thành nô lệ cho vật chất. Cuộc đời nô lệ cho tiền tài danh vọng sẽ có ngày bị tiền tài bỏ đi, danh vọng vuột khỏi tầm tay lúc đó đời sẽ chới với vì không có điểm tựa. Nhìn lại thấy cả đời toàn làm chuyện nhơ nhớp, hành động nhơ nhớp, lời nói cũng nhơ nhớp. Chọn tự lãnh đạo chính mình là chọn sống dơ và chơi dơ.
Lm Vũđình Tường
TiengChuong.org