COVID-19 VACCINES VÀ VẤN ĐỀ LUÂN LÝ LIÊN QUAN CẦN BIẾT
Covid-19 làm đảo lộn cuộc sống của chúng ta. Covid-19 lấy đi cuộc sống yên bình của toàn thể nhân loại. Nhưng covid-19 khiến chúng ta phải nhìn lại thái độ sống, hành vi cũng như cách cư xử của mình đối với mọi người xung quanh. Covid-9 thậm chí khiến ta phải tự chất vấn lương tâm, có nên ở nhà hay đi ra phố vui chơi, có nên đeo khẩu trang, giữ giãn cách xã hội khi ra đường, có nên đến nhà thờ tham dự thánh lễ hay ở nhà xem lễ trực tuyến, có nên tiêm chủng vaccine hay từ chối vì nhiều lý do?
Vấn đề hôm nay không còn “nên hay không nên” mà chúng ta “phải” làm thế này, làm thế kia, ví dụ phải đeo khẩu trang những nơi công cộng, phải giữa giản cách xã hội và nhiều điều phải làm khác. Nhiều nơi trên thế giới những điều này đã trở nên luật bắt buộc, mọi người phải tuân theo. Tuy nhiên, có nhiều điều chưa được chính phủ đặt thành luật cho nên bắt buộc luật lương tâm chúng ta phải “tự phán xét” và tự tìm ra câu trả lời cho mình, cụ thể nhất gần đây ở Mỹ và nhiều quốc gia Châu Âu, nhiều người đặt câu hỏi: “nên hay không nên chích ngừa vaccine phòng covid-19?”
Dĩ nhiên, đại đa số ai cũng muốn được chích ngừa, thậm chí còn muốn được ưu tiên chích ngừa trước người khác. Ngược lại, vì lý do sức khỏe hoặc vì lý do cá nhân, có nhiều người từ chối chích ngừa. Riêng với người lựa chọn chích vaccine chống covid-19, gần đây trên các phương tiện truyền thông chúng ta thường chia sẻ thông tin đã tiêm vaccine covid-19 liều một, liều hai, hay chỉ chích một liều duy nhất là đủ tùy vào loại vaccine được chọn. Có nhiều người còn dán lên áo miếng giấy “I got my covid-19 vaccine”, tạm dịch là “tôi đã chích vaccine covid-19.” Việc chia sẻ thông tin này có vẻ đã trở thành “mốt,” thậm chí còn rất “sốt” của người dùng Facebook, Twitter, Instagram hay các phương tiện truyền thông khác.
Điều đặc biệt ở Mỹ và nhiều nước Châu Âu, sau khi được chích vaccine, chúng ta được nhận một miếng giấy chứng nhận, trên đó có ghi tên, ngày-tháng-năm sinh, tên vaccine, mã số đăng ký, nơi và ngày chích vaccine.... Miếng giấy này được gọi là “hộ chiếu vaccine” (vaccine passport). Thật là thú vị. Tuy nhiên nó cũng trở nên một đề tài chính trị và thậm chí liên quan đến vấn đề luân lý nữa. Vì nhiều nơi chính phủ đã đưa ra quy định, ai có “hộ chiếu vaccine” mới được lên máy bay, mới được đi tàu, đi xe bus, vào nhà hàng và nhiều nơi công cộng khác. Mục đích của chính phủ các nước là buộc người dân phải chích vaccine nhằm ngăn ngừa bệnh dịch tiếp tục lây lan. Nhưng hình thức này đã tạo nên nhiều sự phản đối gay gắt, vì người phản đối cho rằng họ bị phân biệt và đối xử bất công. Vì, trên thực tế, những người giàu, những người có cơ thể khỏe mạnh mới được nhận vaccine, còn người nghèo, những người da màu, người không có địa vị thì phải chờ rất lâu mới đến lượt.
Dẫu trong chúng ta, có nhiều người đã được chích ngừa vaccine, hoặc có nhiều người vì lý do sức khỏe hay vì những lý do cá nhân, chúng ta lựa chọn không chích ngừa. Tin tưởng rằng, cả hai lựa chọn đều rất khó khăn vì hậu của của việc lựa chọn có lúc không tránh khỏi được sự dằn vặt lương tâm và dị nghị của những người xung quanh. Vì thế, với tư cách là người nghiên cứu về luân lý Ki-tô Giáo, sau khi đọc một số tài liệu của Giáo Hội Công Giáo, tôi muốn chia sẻ một vài điều hết sức quan trọng, liên quan đến vaccines phòng covid-19, để mọi người cùng suy tư và có thái độ đúng đắn về vấn đề này.
Những thông tin này được tổng hợp từ bản hướng của Thánh Bộ Giáo Lý Đức Tin về việc sử dụng vaccine covid-19, công bố ngày 21/12/2020; thư chung gửi cộng đồng dân Chúa của Tổng Giáo Phận Washington DC Hoa Kỳ, giải thích về vấn đề luân lý xung quanh việc sử dụng vaccine phòng covid-19, công bố ngày 11/12/2020; thông cáo của Hội Đồng Giám Mục Hoa Kỳ về các vấn đề luân lý khi sử dụng vaccine Johnson&Johnson, công bố ngày 02/03/2021; và thư gửi giáo viên, nhân viên và sinh viên trường Đại Học Công Giáo Hoa Kỳ và nhiều bài viết liên quan khác. Nội dung gồm tóm trong năm điểm sau đây:
1. Giáo Hội luôn khẳng định vai trò và thành tựu của khoa học, vì các nhà khoa học luôn nỗ lực nghiên cứu để tìm ra vaccines, nhằm giúp nhân loại chúng ta phòng ngừa các căn bệnh hiểm nghèo, trong đó có đại dịch covid-19 đã lây nhiễm cho hàng trăm triệu người và khiến hàng triệu người phải chết.
2. Tuy nhiên, từ trước tới nay, vaccine và chích ngừa vaccine là một chủ đề có nhiều tranh cãi, nhất là trong giới khoa học, triết học, luân lý học và thần học. Vì đa số các loại vaccine ít nhiều có liên quan trực tiếp hoặc gián tiếp đến các tế bào cơ thể con người, các tế bào này đa số được lấy từ cơ thể các em bé bị phá thai.
3. Giáo Hội Công Giáo chúng ta luôn tôn trọng sự sống của con người. Sự sống bắt đầu từ lúc thụ thai cho tới khi chết cách tự nhiên. Vì thế Giáo Hội không đồng ý với việc phá thai và các hình thức tước đoạt sự sống con người. Giáo Hội không ủng hộ các nhà khoa học lấy các dòng tế bào từ cơ thể thai nhi để chế tạo vaccine.
4. Tuy nhiên, trước sự nguy hiểm của đại dịch, hơn nữa hiện tại chưa có vaccine nào khác thay thế, cho nên Giáo Hội cho phép chúng ta tiêm chủng các loại vaccine phòng ngừa covid-19. Đặc biệt, chích ngừa vaccines có tác dụng bảo vệ sức khỏe cho chính mình và để bảo vệ sức khỏe cho cộng đồng. Đối với Giáo Hội Hoa Kỳ, đa số các Giáo Phận đều khuyên chúng ta lựa chọn vaccine Pfizer và Moderna, và tránh các loại vaccine khác, vì Giáo Hội cho rằng, các dòng vaccine đó còn có nhiều tranh cãi gay gắt về lĩnh vực luân lý.
5. Với ý kiến cá nhân, thiết nghĩ, sau khi chích vaccine phòng covid-19, chúng ta không nên vui mừng thái quá để “thông báo” về sự “may mắn” của mình, rằng “tôi đã chích vaccine.” Việc chúng ta lựa chọn tiêm vaccine covid-19 trong giai đoạn này thì rất đáng khích lệ. Tuy nhiên chúng ta cũng nên tôn trọng cảm xúc của những ai chưa đến lượt chích vaccine, những ai vì nhiều lý do không thể chích vaccine covid-19, những quốc gia và những dân tộc nghèo khổ không có điều kiện để tiêm vaccine. Hơn nữa, chúng ta cũng không nên bị lôi cuốn bởi các tư tưởng và suy nghĩ có tính chính trị và ý thức hệ, để rồi gây thêm nhiều chia rẽ và phân biệt trong cộng đồng.
Xin nhấn mạnh, chủ đề về vaccine luôn là đề tài nhạy cảm. Theo hiểu biết của người viết, vaccine chống covid-19 sẽ trở thành một đề tài hết sức phức tạp lan rộng cả thế giới. Bài viết này không nhằm mục đích tranh luận như nhiều người đang làm trong thời gian hiện tại, nhưng chỉ muốn truyền đạt một ít thông tin liên quan đến vấn đề luân lý dưới cái nhìn của Giáo Hội.
Dĩ nhiên, khi nói về luân lý, chúng ta thường chú trọng đến vấn đề đúng-sai, tốt-xấu..., nhưng bài viết này còn muốn mời gọi mọi người cần đề cao sự khiêm tốn, tình bác ái yêu thương và tôn trọng lẫn nhau. Thiết nghĩ, những ai nếu được chích vaccine covid-19 rồi, cũng chẳng cần đưa thông tin lên mạng xã hội làm gì, tốt nhất cần tỏ lòng biết ơn bằng cách sống chan hòa với mọi người, dấn thân nhiều hơn, có trách nhiệm hơn trong nỗ lực xây dựng và bảo vệ cộng đồng nơi mình đang sống. Hơn nữa hãy cầu nguyện cho các thai nhi, kiên quyết phản đối việc phá thai, cầu nguyện cho các nhà khoa học, để họ chóng tìm ra nhiều dòng vaccine khác vừa an toàn, vừa hợp với luân lý Ki-tô Giáo.
Xin kính chúc quý vị tiếp tục hưởng một Mùa Phục Sinh tràn đầy niềm vui và hạnh phúc.
Washington DC, ngày 30 tháng 4, năm 2021.
Covid-19 làm đảo lộn cuộc sống của chúng ta. Covid-19 lấy đi cuộc sống yên bình của toàn thể nhân loại. Nhưng covid-19 khiến chúng ta phải nhìn lại thái độ sống, hành vi cũng như cách cư xử của mình đối với mọi người xung quanh. Covid-9 thậm chí khiến ta phải tự chất vấn lương tâm, có nên ở nhà hay đi ra phố vui chơi, có nên đeo khẩu trang, giữ giãn cách xã hội khi ra đường, có nên đến nhà thờ tham dự thánh lễ hay ở nhà xem lễ trực tuyến, có nên tiêm chủng vaccine hay từ chối vì nhiều lý do?
Vấn đề hôm nay không còn “nên hay không nên” mà chúng ta “phải” làm thế này, làm thế kia, ví dụ phải đeo khẩu trang những nơi công cộng, phải giữa giản cách xã hội và nhiều điều phải làm khác. Nhiều nơi trên thế giới những điều này đã trở nên luật bắt buộc, mọi người phải tuân theo. Tuy nhiên, có nhiều điều chưa được chính phủ đặt thành luật cho nên bắt buộc luật lương tâm chúng ta phải “tự phán xét” và tự tìm ra câu trả lời cho mình, cụ thể nhất gần đây ở Mỹ và nhiều quốc gia Châu Âu, nhiều người đặt câu hỏi: “nên hay không nên chích ngừa vaccine phòng covid-19?”
Dĩ nhiên, đại đa số ai cũng muốn được chích ngừa, thậm chí còn muốn được ưu tiên chích ngừa trước người khác. Ngược lại, vì lý do sức khỏe hoặc vì lý do cá nhân, có nhiều người từ chối chích ngừa. Riêng với người lựa chọn chích vaccine chống covid-19, gần đây trên các phương tiện truyền thông chúng ta thường chia sẻ thông tin đã tiêm vaccine covid-19 liều một, liều hai, hay chỉ chích một liều duy nhất là đủ tùy vào loại vaccine được chọn. Có nhiều người còn dán lên áo miếng giấy “I got my covid-19 vaccine”, tạm dịch là “tôi đã chích vaccine covid-19.” Việc chia sẻ thông tin này có vẻ đã trở thành “mốt,” thậm chí còn rất “sốt” của người dùng Facebook, Twitter, Instagram hay các phương tiện truyền thông khác.
Điều đặc biệt ở Mỹ và nhiều nước Châu Âu, sau khi được chích vaccine, chúng ta được nhận một miếng giấy chứng nhận, trên đó có ghi tên, ngày-tháng-năm sinh, tên vaccine, mã số đăng ký, nơi và ngày chích vaccine.... Miếng giấy này được gọi là “hộ chiếu vaccine” (vaccine passport). Thật là thú vị. Tuy nhiên nó cũng trở nên một đề tài chính trị và thậm chí liên quan đến vấn đề luân lý nữa. Vì nhiều nơi chính phủ đã đưa ra quy định, ai có “hộ chiếu vaccine” mới được lên máy bay, mới được đi tàu, đi xe bus, vào nhà hàng và nhiều nơi công cộng khác. Mục đích của chính phủ các nước là buộc người dân phải chích vaccine nhằm ngăn ngừa bệnh dịch tiếp tục lây lan. Nhưng hình thức này đã tạo nên nhiều sự phản đối gay gắt, vì người phản đối cho rằng họ bị phân biệt và đối xử bất công. Vì, trên thực tế, những người giàu, những người có cơ thể khỏe mạnh mới được nhận vaccine, còn người nghèo, những người da màu, người không có địa vị thì phải chờ rất lâu mới đến lượt.
Dẫu trong chúng ta, có nhiều người đã được chích ngừa vaccine, hoặc có nhiều người vì lý do sức khỏe hay vì những lý do cá nhân, chúng ta lựa chọn không chích ngừa. Tin tưởng rằng, cả hai lựa chọn đều rất khó khăn vì hậu của của việc lựa chọn có lúc không tránh khỏi được sự dằn vặt lương tâm và dị nghị của những người xung quanh. Vì thế, với tư cách là người nghiên cứu về luân lý Ki-tô Giáo, sau khi đọc một số tài liệu của Giáo Hội Công Giáo, tôi muốn chia sẻ một vài điều hết sức quan trọng, liên quan đến vaccines phòng covid-19, để mọi người cùng suy tư và có thái độ đúng đắn về vấn đề này.
Những thông tin này được tổng hợp từ bản hướng của Thánh Bộ Giáo Lý Đức Tin về việc sử dụng vaccine covid-19, công bố ngày 21/12/2020; thư chung gửi cộng đồng dân Chúa của Tổng Giáo Phận Washington DC Hoa Kỳ, giải thích về vấn đề luân lý xung quanh việc sử dụng vaccine phòng covid-19, công bố ngày 11/12/2020; thông cáo của Hội Đồng Giám Mục Hoa Kỳ về các vấn đề luân lý khi sử dụng vaccine Johnson&Johnson, công bố ngày 02/03/2021; và thư gửi giáo viên, nhân viên và sinh viên trường Đại Học Công Giáo Hoa Kỳ và nhiều bài viết liên quan khác. Nội dung gồm tóm trong năm điểm sau đây:
1. Giáo Hội luôn khẳng định vai trò và thành tựu của khoa học, vì các nhà khoa học luôn nỗ lực nghiên cứu để tìm ra vaccines, nhằm giúp nhân loại chúng ta phòng ngừa các căn bệnh hiểm nghèo, trong đó có đại dịch covid-19 đã lây nhiễm cho hàng trăm triệu người và khiến hàng triệu người phải chết.
2. Tuy nhiên, từ trước tới nay, vaccine và chích ngừa vaccine là một chủ đề có nhiều tranh cãi, nhất là trong giới khoa học, triết học, luân lý học và thần học. Vì đa số các loại vaccine ít nhiều có liên quan trực tiếp hoặc gián tiếp đến các tế bào cơ thể con người, các tế bào này đa số được lấy từ cơ thể các em bé bị phá thai.
3. Giáo Hội Công Giáo chúng ta luôn tôn trọng sự sống của con người. Sự sống bắt đầu từ lúc thụ thai cho tới khi chết cách tự nhiên. Vì thế Giáo Hội không đồng ý với việc phá thai và các hình thức tước đoạt sự sống con người. Giáo Hội không ủng hộ các nhà khoa học lấy các dòng tế bào từ cơ thể thai nhi để chế tạo vaccine.
4. Tuy nhiên, trước sự nguy hiểm của đại dịch, hơn nữa hiện tại chưa có vaccine nào khác thay thế, cho nên Giáo Hội cho phép chúng ta tiêm chủng các loại vaccine phòng ngừa covid-19. Đặc biệt, chích ngừa vaccines có tác dụng bảo vệ sức khỏe cho chính mình và để bảo vệ sức khỏe cho cộng đồng. Đối với Giáo Hội Hoa Kỳ, đa số các Giáo Phận đều khuyên chúng ta lựa chọn vaccine Pfizer và Moderna, và tránh các loại vaccine khác, vì Giáo Hội cho rằng, các dòng vaccine đó còn có nhiều tranh cãi gay gắt về lĩnh vực luân lý.
5. Với ý kiến cá nhân, thiết nghĩ, sau khi chích vaccine phòng covid-19, chúng ta không nên vui mừng thái quá để “thông báo” về sự “may mắn” của mình, rằng “tôi đã chích vaccine.” Việc chúng ta lựa chọn tiêm vaccine covid-19 trong giai đoạn này thì rất đáng khích lệ. Tuy nhiên chúng ta cũng nên tôn trọng cảm xúc của những ai chưa đến lượt chích vaccine, những ai vì nhiều lý do không thể chích vaccine covid-19, những quốc gia và những dân tộc nghèo khổ không có điều kiện để tiêm vaccine. Hơn nữa, chúng ta cũng không nên bị lôi cuốn bởi các tư tưởng và suy nghĩ có tính chính trị và ý thức hệ, để rồi gây thêm nhiều chia rẽ và phân biệt trong cộng đồng.
Xin nhấn mạnh, chủ đề về vaccine luôn là đề tài nhạy cảm. Theo hiểu biết của người viết, vaccine chống covid-19 sẽ trở thành một đề tài hết sức phức tạp lan rộng cả thế giới. Bài viết này không nhằm mục đích tranh luận như nhiều người đang làm trong thời gian hiện tại, nhưng chỉ muốn truyền đạt một ít thông tin liên quan đến vấn đề luân lý dưới cái nhìn của Giáo Hội.
Dĩ nhiên, khi nói về luân lý, chúng ta thường chú trọng đến vấn đề đúng-sai, tốt-xấu..., nhưng bài viết này còn muốn mời gọi mọi người cần đề cao sự khiêm tốn, tình bác ái yêu thương và tôn trọng lẫn nhau. Thiết nghĩ, những ai nếu được chích vaccine covid-19 rồi, cũng chẳng cần đưa thông tin lên mạng xã hội làm gì, tốt nhất cần tỏ lòng biết ơn bằng cách sống chan hòa với mọi người, dấn thân nhiều hơn, có trách nhiệm hơn trong nỗ lực xây dựng và bảo vệ cộng đồng nơi mình đang sống. Hơn nữa hãy cầu nguyện cho các thai nhi, kiên quyết phản đối việc phá thai, cầu nguyện cho các nhà khoa học, để họ chóng tìm ra nhiều dòng vaccine khác vừa an toàn, vừa hợp với luân lý Ki-tô Giáo.
Xin kính chúc quý vị tiếp tục hưởng một Mùa Phục Sinh tràn đầy niềm vui và hạnh phúc.
Washington DC, ngày 30 tháng 4, năm 2021.