(Caracas 1/8/2005). Hôm Chúa Nhật 31/7/2004, Đức Hồng Y Rosalio Castillo, người thường mạnh mẽ chỉ trích tổng thống Venezuela, ông Hugo Chávez, đã gọi ông này là "một nhà độc tài đa nghi" và ngài nhận định rằng hiện nay không có dân chủ tại Venezuela.

Đức Hồng Y Rosalio Castillo Lara, năm nay đã 82 tuổi. Trước đây ngài là chủ tịch Ủy Ban Tòa Thánh Quản Trị Thành Vatican. Hiện nay ngài đang sống tại quê hương của ngài nơi vùng thôn dã Guiripa, Venezuela. Ngài là tiếng nói bất khuất chống đối chính quyền Hugo Chávez trong nhiều năm qua.

Trong cuộc phỏng vấn với báo El Tiempo, Đức Hồng Y mạnh mẽ tố cáo chế độ Hugo Chávez giam cầm trái phép hơn 100 chính trị gia đối lập và tra tấn một số người trong họ.

Tưởng cũng nên nhắc lại là hôm 17/7/2005, tổng thống Hugo Chávez, đã lên radio và truyền hình mắng chửi Đức Hồng Y Castillo Lara là "kẻ cướp" và "vô luân" và cho rằng Đức Hồng Y có "con quỷ bên trong". Chavez đã đùng đùng nổi giận sau khi nhật báo El Universal của Venezuela đăng bài phỏng vấn Đức Hồng Y Rosalio Castillo Lara. Trong bài phỏng vấn, Đức Hồng Y nhận định rằng xã hội Venezuela hiện nay đang trải qua một nền dân chủ "phù phiếm".

"Tôi xác tín rằng đang có một chế độ độc tài ngự trị tại đây. Tôi đang đề cập đến tính chuyên chế và việc thực thi các quyền hành tùy tiện đã được thu tóm trong tay một cá nhân".

Đức Hồng Y nhấn mạnh rằng nhân dân Venezuela cần "từ khước và không công nhận" chính quyền của Chavez.

Bài phỏng vấn Đức Hồng Y Castillo đã được thực hiện sau bản tuyên bố chung của Hội Đồng Giám Mục Venezuela đưa ra hôm 16/7/2005, sau khóa họp thường niên. Trong bản tuyên bố này, các Đức Giám Mục Venezuela kêu gọi toàn dân đừng để cho hệ thống tư pháp nước này "áp đặt quyền hạn bất chính và sự trừng phạt đối với những người đối lập". Bản tuyên bố cũng cảnh cáo quốc hội đang thông qua những luật lệ mà không lý gì đến các kết quả điều tra dư luận. Bản tuyên bố có những lời lẽ mạnh mẽ như "Đang có những kẻ mưu toan giải quyết các dị biệt bằng cách đàn áp và bằng việc áp đặt quyền lực tùy tiện hay bằng các lực lượng vũ trang".

Trong khi đó, Chávez luôn nhấn mạnh rằng chế độ của ông ta là một chế độ dân chủ "gấp triệu lần dân chủ" ở các nước khác và ông ta được đông đảo dân chúng ủng hộ.

Trong bài phỏng vấn hôm 31/7, khi được hỏi lập trường của Đức Hồng Y có phải là lập trường chung của Giáo Hội Công Giáo Venezuela hay không, Đức Hồng Y cho biết phát biểu của ngài không phải là quan điểm cá nhân nhưng phản ánh quan điểm của các nhà lãnh đạo Giáo Hội tại Venezuela. "Sự khác biệt chỉ là cách thức nó được nói ra. Có nhiều vị phát biểu có tính cách ngoại giao, có nhiều vị khác thì nói thẳng thừng như tôi cho dân chúng dễ hiểu".

Khi được hỏi ngài có gởi phép lành cho Chávez hay không, Đức Hồng Y nói: "hơn một phép lành, tôi gởi đến cho ông ta một phép trừ tà".

Phản ứng của các Giám Mục Venezuela rất thống nhất với nhau. Chẳng hạn như phản ứng trước những lời mắng nhiếc Đức Hồng Y Castillo hôm 17/7 của Hugo Chávez, Đức Tổng Giám Mục Roberto Luckert Leon của tổng giáo phận Coro đã lập tức lên tiếng phản ứng lại. Ngài nói với phóng viên thông tấn xã Reuters rằng Chavez hành động không xứng đáng cương vị một nguyên thủ quốc gia khi sử dụng hệ thống truyền hình quốc gia để lăng mạ một vị Hồng Y.

Theo Đức Tổng Giám Mục Luckert, ngoài những lời mắng chửi vu vơ, Chavez không đáp lại nổi bất cứ một lời chỉ trích nào của Đức Hồng Y Castillo.

"Tổng thống cần phải hiểu rằng chính ông ta là tổng thống và ông phải biết cách hành xử cho đúng cương vị một nguyên thủ quốc gia".

"Ông ta cần nêu ra một tấm gương đáng tôn trọng nếu ông ta muốn người ta tôn trọng mình".

Cũng ngay sau đó, Đức Giám Mục José Luis Azuaje Ayala, tổng thư ký Hội Đồng Giám Mục Venezuela cũng đưa ra thông báo mạnh mẽ chỉ trích tổng thống Hugo Chávez. Thông cáo nhấn mạnh rằng như bất kỳ một công dân nào, Đức Hồng Y Lara có quyền phát biểu ý kiến của mình về những vấn đề quan yếu của quốc gia.

Thông báo có đoạn viết:

"Những nhận định của Đức Hồng Y là rất chính xác và phải được trả lời bằng những lý luận, chứ không phải là mạ lỵ và tấn công cá nhân, vì như thế sẽ không giúp tạo ra bầu khí hòa bình, thương thảo và hòa giải".

Tình trạng căng thẳng giữa tổng thống Venezuela, ông Chavez, và Hội Đồng Giám Mục nước này trong những năm gần đây càng ngày càng gia tăng với những lời lẽ chỉ trích mạnh mẽ của Hội Đồng Giám Mục Venezuela và những lời chế riễu mang tích cách nhục mạ cá nhân do tổng thống Hugo Chávez đưa ra.

Gần đây nhất ông Chavez chế riễu các Đức Giám Mục là "những người quá siêu không thể tiếp cận" (out-of-touch elitists), những người không mệt mỏi tố cáo ông ta trong mưu toan gây chia rẽ khối đoàn kết quốc gia.

Trong các năm gần đây Hội Đồng Giám Mục Venezuela thường xuyên chỉ trích Chavez đã thực thi những cải cách phản dân chủ và thường xuyên thay đổi hiến pháp để thu tóm quyền hành trong tay mình.

Hội Đồng Giám Mục Venezuela thường xuyên cảnh báo về sự chia rẽ trầm trọng giữa những người ủng hộ tổng thống Chavez và những người đối lập; và hành động đàn áp dã man những kẻ bất đồng chính kiến với mình của ông Chavez. Tình trạng chia rẽ giữa những người ủng hộ và chống đối ông Chavez, những cuộc biểu tình khổng lồ của cả hai bên đã gây thiệt hại nặng nề cho nền kinh tế đất nước và đang có nguy cơ gây ra nội chiến.

Trong bài nói chuyện với các ủng hộ viên hôm thứ Tư, 13/7/2005, ông Chevez nói: "Hàng giáo phẩm Công Giáo nước này không mệt mỏi tấn công chính quyền này, cuộc cách mạng này". Sau đó, ông quay ra chế nhạo các Đức Giám Mục là "những người quá siêu không thể tiếp cận".

Chavez, là người Công Giáo, nhưng rất kiêu ngạo. Y thường tự ví mình với "Chúa Giêsu" đang làm một cuộc cách mạng thần thánh cho đất nước Venezuela và đã từng gọi các Đức Giám Mục Venezuela là "bọn quỷ sứ".

Thông tấn xã AP tường thuật rằng trong cuộc họp báo hôm thứ Sáu 15/7, Đức Giám Mục Baltazar Porras cũng đưa ra lời cảnh cáo một số linh mục có khuynh hướng ủng hộ thần học giải phóng đang bợ đỡ chính quyền Venezuela và dùng chính quyền này để gây chia rẽ và làm suy yếu Giáo Hội. Trong một cuộc họp gần đây do chính quyền Chavez bảo trợ, một thần học gia giải phóng lên tiếng tố cáo Giáo Hội tại Venezuela là "quay lưng lại với người nghèo khi chống lại chính quyền đang giành được sự ủng hộ chính trị rộng rãi của quần chúng".

Đức Giám Mục Baltazar Porras cảnh cáo rằng "Đây là một chiến dịch mới do các thần học gia tương tự như những thần học gia trong thời kỳ cách mạng cộng sản Sandinô cầm quyền tại Nicaragua với cùng một luận điệu." Đức Cha nhận định "Luận điệu này là chống lại Công Giáo và chống lại hàng giáo phẩm".

Quan hệ giữa Giáo Hội Công Giáo và chính quyền Venezuela vốn dĩ đã rất xấu trong thời gian gần đây lại trở nên căng thẳng hơn sau những cố gắng của chính quyền nước này nhằm tiến đến hợp thức hóa phá thai.

Cố gắng gần đây nhất của chính quyền Hugo Chavez là thay đổi khung hình phạt theo đó việc phá thai trong 3 tháng đầu sẽ không bị coi là phạm luật. Các thay đổi trong khung hình phạt về vấn đề trợ tử cũng đang được cứu xét. Trong thông cáo đưa ra hôm 13/10/2004, các Đức Giám Mục Venezuela cực lực phản đối những mưu toan này:

“Việc cố ý hủy diệt sinh mạng con người qua hành động phá thai, dưới bất kỳ hình thức nào đều tương đương với việc phủ nhận nhân quyền đầu tiên của con người là quyền được sống. Chính vì thế, phá thai là điều không thể chấp nhận được về luân lý”.

Theo hiến pháp hiện nay của Venezuela, phá thai chỉ được cho phép khi sinh mạng người mẹ bị đe dọa. Các trường hợp phá thai khác sẽ dẫn đến án tù 12 năm, mặc dù trên thực tế chưa ai bị lãnh án này.

Trong báo cáo đề ngày 1/4/2004, Giáo Hội Công Giáo tại Venezuela chỉ trích tổng thống Hugo Chavez đã đưa đất nước vào tình trạng suy thoái, với "những vấn nạn xã hội trầm trọng". Bản báo cáo cũng đề cập đến tình trạng tham ô tràn lan và việc nhà nước lạm dụng "các lực lượng an ninh để đàn áp đối lập" trong các cuộc biểu tình hồi tháng Ba để đòi trưng cầu dân ý về khả năng lãnh đạo của tổng thống.

Cuối năm 2003 các lực lượng đối lập đã thu được nhiều hơn số chữ ký mà hiến pháp đòi hỏi để trưng cầu dân ý nhưng tổng thống Hugo Chavez lại cho rằng nhiều chữ ký trong đó là mạo nhận.

Báo cáo của Giáo Hội Công Giáo xem việc trưng cầu dân ý như một giải pháp tốt nhất trước tình trạng "suy thoái của các cơ chế" và viễn ảnh "sụp đổ quốc gia" và tố cáo nhà nước đang ra sức dùng "những cản trở và những tranh cãi luật pháp" để cản ngăn.

Cần nhắc lại là tháng 10 năm 2003 có tới một triệu người phản đối đã tụ tập tại thủ đô Caracas của Venezuela, đòi tổng thống Hugo Chavez phải từ chức.

Hồi tháng 9/2003, ông Hugo Chavez đã lên tiếng đả kích Hội Đồng Giám Mục Venezuala và gọi các vị này là những kẻ “nói dối” vì đã có âm mưu đảo chánh vào năm 2002. Các Ðức Giám Mục đã lên tiếng mạnh mẽ bác bỏ lời cáo buộc này.

Ông Chavez đã tố cáo một số Giám Mục và Ðức Hồng Y đã tham gia vào cuộc đảo chánh lật đổ ông trong 48 tiếng đồng hồ, cho tới khi quân đội trung thành với ông đưa ông lên lại chức tổng thống. Ông Chavez cáo buộc rằng: “ Có một số Giám Mục biết có cuộc đảo chánh đã dùng các cơ sở của Giáo Hội để đoàn kết các người có âm mưu cách mạng lại với nhau”. Tổng thống Chavez gọi các Ðức Giám Mục là những người “vô luân lý” và là những “phát ngôn viên cho phe đối lập”.

Ðáp lại những lời cáo buộc trên, Ðức Tổng Giám Mục Baltazar Porras của Giáo Phận Merida, Chủ Tịch Hội Ðồng Giám Mục Venezuela, đã lên tiếng cho rằng tổng thống Chavez chỉ trích Giáo Hội Công Giáo là vì muốn đánh lạc hướng dư luận để quần chúng không chú ý đến những vấn khó khăn mà quốc gia đang mắc phải, đồng thời để tránh việc dân chúng truất phế ông trước nhiệm kỳ chấm dứt vào năm 2007.

Tưởng cũng nên nhắc lại ban đầu, khi mới được bầu lên làm tổng thống, ông Chavez và Hội Ðồng Giám Mục có mối giao hảo tốt. Ông luôn tuyên bố ông là người Công Giáo, có chủ trương cải cách xã hội và chủ trương không phá thai. Tuy nhiên, mối giao hảo bị suy đồi dần khi các Ðức Giám Mục chống lại bản dự thảo hiến pháp dành quá nhiều quyền cho ông Chavez.

Ðể đáp lại, ông Chavez đã cho việc chống đối dự thảo hiến pháp của các Ðức Giám Mục là “vô luân lý” và tố cáo các Ðức Giám Mục liên hệ chặt chẽ với người giàu có quyền thế và những những nhà lãnh đạo bẩn thỉu của Venezuela.

Việc ông Chavez tấn công các Ðức Giám Mục Venezuela là một sai lầm nghiêm trọng vì kết quả thăm dò dư luận cho thấy trong khi Giáo Hội Công Giáo được dân chúng tín nhiệm 80% thì ông Chavez chỉ được 36%.