(Rôma).
Đức Thánh Cha thăm đền thờ Xanh
Đức Thánh Cha chào tạm biệt Istanbul
Đức Thánh Cha và Thủ Tướng Ý tại phi trường Ciampino
Theo đúng như dự trù, Đức Thánh Cha Bênêđíctô XVI đã về đến phi trường Ciampino lúc 14:45 giờ Rôma, kết thúc chuyến tông du lịch sử 4 ngày tại Thổ Nhĩ Kỳ. Ra đón Đức Thánh Cha tại phi trường có thủ tướng Ý, ông Romano Prodi, thị trưởng Rôma và các viên chức Tòa Thánh.

Khi Đức Thánh Cha bước lên máy bay từ Istanbul để về lại Rôma thì cũng là lúc giới truyền thông trên thế giới đồng loạt lên tiếng ca ngợi sự thành công vang dội của chuyến viếng thăm này.

Thông tấn xã AP ghi nhận, trước đó, sáng sớm thứ Sáu 1/12/2006, Milliyet, tờ báo rất có thế giá tại Thổ Nhĩ Kỳ, một tờ báo cũng đã chửi bới Đức Thánh Cha rất hăng trước đây trong vụ Regensburg, và mới tuần trước vẫn còn giữ một thái độ hoài nghi đối với cuộc viếng thăm này, đã cho chạy hàng tít lớn trong bài chào tạm biệt Đức Thánh Cha Bênêđíctô XVI và thân ái gọi ngài là “Hòa Bình của Istanbul”.

Ký giả Brian Murphy của thông tấn xã AP tường trình từ Istanbul như sau:

“Đức Giáo Hoàng Bênêđíctô XVI đã được chào đón tại Thổ Nhĩ Kỳ như tác giả một bài thuyết trình tiêu biểu cho cách thế mà Kitô Giáo Tây Phương lăng mạ Hồi Giáo. Ngài từ giã hôm thứ Sáu với những lời hoan ca của Đại Giáo Trưởng Istanbul về những ngày tươi sáng trước mặt giữa các niềm tin.

Ít người dám tiên đoán một chuyến đi táo bạo như thế - và với một thành công hiển nhiên như thế. Trong bốn ngày vị Giáo Hoàng này đã thay khuôn mặt bị công kích trong thế giới Hồi Giáo của ngài với một khuôn mặt mới đầy cảm tình sau những bài diễn văn, những bài giảng thuyết và những cử chỉ biểu tượng bao gồm một thoáng yên lặng cầu nguyện trong một đền thờ Hồi Giáo hướng về Mecca.”

Tuy nhiên, ký giả Brian Murphy ghi nhận rằng điều đáng ngạc nhiên là Đức Thánh Cha không đến Thổ Nhĩ Kỳ để nịnh bợ những người Hồi Giáo. Những ai trong thế giới Hồi Giáo trông chờ nơi ngài một tiếng xin lỗi về vụ Regensburg đã phải thất vọng.

Trong Tuyên Ngôn Chung do Đức Thánh Cha và Đức Thượng Phụ Bathôlômêô I đưa ra, các ngài viết : “Trên tất cả mọi sự, chúng tôi muốn khẳng định rằng việc giết hại những người vô tội nhân danh Thiên Chúa là một xúc phạm đến Ngài và xúc phạm đến phẩm giá nhân loại.” Đây là một trong những ý tưởng chính trong diễn từ tại Regensburg trong đó lên án thứ tôn giáo cuồng tín không dựa trên lý trí “Bạo lực không phù hợp với bản tính Thiên Chúa và bản thiện của tâm hồn. ‘Thiên Chúa không hài lòng trước máu me, và không hành xử hợp lý là trái với bản tính Thiên Chúa. Đức tin được sinh ra bởi linh hồn chứ không phải bởi thân xác. Những ai muốn dẫn dắt người ta đến với đức tin cần có khả năng nói hay và lý luận xác đáng, không nạnh đến bạo lực và những đe dọa…Để thuyết phục một linh hồn có lý trí, ta không cần dùng đến cánh tay mạnh mẽ, hay vũ khí các loại, hay những phương thế đe dọa một con người bằng cái chết …”

Hơn thế nữa “Ngài cũng đã đặt những yêu sách tế nhị trên bàn: những bảo vệ và những quyền tự do rộng rãi hơn cho thiểu số người Kitô hữu trong thế giới Hồi Giáo, bao gồm các cộng đoàn nhỏ bé có nguồn gốc từ thời các Thánh Tông Đồ”.

Trong Tuyên Ngôn Chung, các ngài viết: “Chúng tôi đã xem xét cách tích cực tiến trình dẫn đến sự hình thành Liên Hiệp Âu Châu. Những ai dự phần trong đề án vĩ đại này không thể không tính đến tất cả các khía cạnh đang ảnh hưởng đến những quyền bất khả nhượng của con người, đặc biệt là quyền tự do tôn giáo, là chứng tá và là bảo chứng cho sự tôn trọng các quyền tự do khác. Trong mỗi bước đi hướng đến sự hiệp nhất, những nhóm thiểu số cần được bảo vệ, với truyền thống văn hóa và những đặc thù tôn giáo của họ”.

Và trong nhà thờ Thánh Linh, một ngôi nhà thờ đã được xây cách đây 160 năm, hôm thứ Sáu 1/12, Đức Thánh Cha nhắc lại:

"Quý vị biết rõ rằng Giáo Hội không muốn áp đặt điều gì lên bất cứ ai, và Giáo Hội chỉ đơn giản là muốn sống trong tự do”.

Điểm quan trọng đánh động vào tâm hồn người dân Thổ Nhĩ Kỳ là Đức Thánh Cha đã nêu lên vai trò lịch sử của Thổ cũng như nền văn hóa và văn minh của Thổ.

Trong buổi gặp gỡ các nhà lãnh đạo Hồi Giáo và vụ trưởng tôn giáo vụ Thổ, Đức Thánh Cha nói:

“Đất nước quý vị rất thân thương đối với những người Kitô hữu: nhiều cộng đoàn Kitô Giáo tiên khởi đã được hình thành tại đây và đã trưởng thành, nhờ được linh hứng bởi giáo huấn của các Thánh Tông Đồ, đặc biệt của Thánh Phaolô và Thánh Gioan. Truyền thống để lại cho chúng ta ghi nhận rằng Đức Maria, Mẹ Chúa Giêsu, đã sống tại Êphêsô, nơi nhà của Thánh Tông Đồ Gioan.

Đất nước cao quý này cũng đã chứng kiến sự thăng hoa đáng kể của nền văn minh Hồi Giáo trong nhiều lãnh vực khác nhau, bao gồm cả văn chương và nghệ thuật, cũng như trong các định chế.

Có rất nhiều những đài kỷ niệm Kitô Giáo và Hồi Giáo làm chứng cho quá khứ vinh quang của Thổ Nhĩ Kỳ. Quý vị có thể tự hào chính đáng về những điều này, trong khi bảo tồn những di tích này cho sự chiêm ngưỡng của con số du khách ngày càng tăng đang tuốn đến đây.”

Và trước khi lên máy bay về lại Vatican, Đức Thánh Cha nói: “Istanbul là một cầu nối hiệp nhất các bên. Tôi hy vọng rằng cuộc đối thoại này sẽ được tiếp tục”.

Hình ảnh Đức Thánh Cha ghé thăm đền thờ Xanh của Hồi Giáo cũng là một khúc quanh trong tâm tình người Hồi Giáo Thổ Nhĩ Kỳ. Cảnh Đức Thánh Cha cầu nguyện trong đền thờ Xanh xuất hiện trên trang nhất hầu như mọi tờ báo tại Thổ Nhĩ Kỳ. Tờ Vatan ở Istanbul chạy hàng tít lớn “Lịch sử đã được viết tại Istanbul”.

Thông tấn xã AP ghi nhận:

“Ali Bardakoglu, giáo sĩ Hồi Giáo cao cấp tại Thổ Nhĩ Kỳ ngồi đối diện với Đức Thánh Cha hôm thứ Ba đã phàn nàn rằng việc cho rằng Hồi Giáo có bản chất bạo động là một hiện tượng đang gia tăng tại Tây Phương” với ý muốn đổ lỗi cho Đức Thánh Cha trong vụ Regensburg.

“Vài ngày sau, Bardakoglu đã gọi cuộc viếng thăm này là một bước rất tích cực”.

Hình ảnh Đức Thánh Cha ghé thăm đền thờ Xanh của Hồi Giáo cũng là một khúc quanh trong cái nhìn đối với Đức Thánh Cha của thế giới Hồi Giáo nói chung. Báo chí Ả rập tại nhiều nước ở Trung Đông đồng loạt đăng tải hình ảnh Đức Thánh Cha tại đền thờ Xanh với những lời lẽ rất cảm tình.

Tờ Asharq al-Awsat của Liên Đoàn Ả Rập viết: “Ngài đến đây trong khiêm nhường và với một vị Giáo Hoàng hành động này thật can đảm”.

Báo chí các nước Ả rập cũng trích thuật lời ông Mustafa Cagrici, Đại Giáo Trưởng Hồi Giáo tại Istanbul nhận định rằng “một mùa xuân đang đến”.