1. ICC thúc giục Mông Cổ bắt giữ Putin trong chuyến thăm sắp tới, viện dẫn nghĩa vụ tuân thủ lệnh bắt giữ

Công tố viên của Tòa án Hình sự Quốc tế, gọi tắt là ICC, Karim Khan, cho biết vào ngày Thứ Sáu, 30 Tháng Tám, rằng Mông Cổ, với tư cách là một quốc gia thành viên ICC, có nghĩa vụ tuân thủ lệnh bắt giữ Putin trong chuyến thăm sắp tới của ông.

ICC đã ban hành lệnh bắt giữ Putin vào ngày 18 tháng 3 năm 2023 vì tội bắt cóc cưỡng bức trẻ em khỏi các khu vực bị Nga tạm chiếm tại Ukraine.

Chuyến thăm Mông Cổ của Putin vào ngày 3 tháng 9 sẽ đánh dấu chuyến đi đầu tiên của ông tới một quốc gia thành viên ICC đã phê chuẩn Quy chế Rôma, quy định bắt buộc các bên ký kết phải bắt giữ ông nếu ông xâm nhập vào lãnh thổ của họ.

“Trong trường hợp không hợp tác, các thẩm phán của ICC có thể đưa ra phán quyết về vấn đề đó và thông báo cho Hội đồng các quốc gia thành viên. Sau đó, Hội đồng sẽ thực hiện bất kỳ biện pháp nào mà họ cho là phù hợp”, ông Khan nói.

Tuy nhiên, các thỏa thuận của ICC với các quốc gia thành viên cho phép miễn trừ việc bắt giữ trong những tình huống mà các quốc gia sẽ buộc phải “vi phạm nghĩa vụ theo hiệp ước” với một quốc gia khác hoặc vi phạm “quyền miễn trừ ngoại giao” đối với quan chức hoặc tài sản của quốc gia thứ ba.

Putin dự kiến sẽ thăm Mông Cổ theo lời mời của Tổng thống Mông Cổ Ukhnaagiin Khurelsukh. Các nhà lãnh đạo sẽ kỷ niệm 85 năm Trận chiến Khalkhin Gol, nơi quân đội Liên Xô và Mông Cổ đánh bại quân đội Nhật Bản.

Bộ Ngoại giao Ukraine kêu gọi chính phủ Mông Cổ bắt giữ Putin trong chuyến thăm sắp tới của ông ta theo Quy chế Rôma và nghĩa vụ đối với ICC.

Phát ngôn nhân Điện Cẩm Linh Dmitry Peskov cho biết vào ngày 30 tháng 8 rằng chuyến thăm đang được chuẩn bị “kỹ lưỡng”, đồng thời nói thêm rằng chính phủ Nga “không có lo ngại” nào về chuyến đi.

“Chúng tôi có cuộc đối thoại tuyệt vời với những người bạn ở Mông Cổ,” Peskov nói với hãng truyền thông nhà nước Nga Sputnik.

Chuyến thăm của Putin diễn ra sáu tháng sau khi Mông Cổ bổ nhiệm thẩm phán đầu tiên vào ICC.

Năm ngoái, tổng thống Nga đã bỏ qua hội nghị thượng đỉnh BRICS ở Nam Phi sau khi nước chủ nhà tuyên bố sẽ phải tuân thủ lệnh của ICC.

Mông Cổ không tích cực ủng hộ cuộc xâm lược toàn diện của Nga vào Ukraine nhưng cũng không bỏ phiếu lên án cuộc xâm lược này tại Liên Hiệp Quốc.

[Kyiv Independent: ICC urges Mongolia to arrest Putin during upcoming visit, citing obligation to comply with warrant]

2. Chính quyền Nga mở cuộc truy lùng sau khi cựu tù nhân chuyển sang làm lính bị buộc tội hạ sát dã man 2 phụ nữ

Hôm Thứ Bẩy, 31 Tháng Tám, Dmitry Makhonin, Thống Đốc khu vực Perm của Nga, cho biết ông đã phát động cuộc truy nã đối với Artyom Buchin, một cựu tù nhân được tuyển dụng để chiến đấu ở Ukraine. Buchin bị cáo buộc giết hại dã man một phụ nữ 28 tuổi và con gái bảy tuổi của cô.

Buchin trước đó đã bị kết án 20 năm tù vào năm 2023 vì tội hiếp dâm và giết một y tá nhưng chỉ một tháng sau đó đã được thả ra để chiến đấu ở Ukraine. Sau khi hết hạn phục vụ một năm tại chiến trường Ukraine, Buchin trở về Nga vào tháng 7 vừa qua.

Các nhà chức trách cho biết thi thể của người phụ nữ và con gái bà đã được tìm thấy có dấu hiệu tử vong dữ dội tại thị trấn Chusovoy. Buchin bị tình nghi giết hại hai người, và đã bị đưa vào danh sách truy nã, với hình ảnh và mô tả được phát tán trên các phương tiện truyền thông địa phương.

Theo chính sách của Nga kể từ khi bắt đầu cuộc xâm lược toàn diện, cả Bộ Quốc phòng Nga và Tập đoàn Wagner đều tuyển dụng tù nhân để chiến đấu ở Ukraine.

Theo thủ tục này, những cựu tù nhân thường được ân xá để đổi lấy thời hạn phục vụ quân sự.

Nhà sáng lập quá cố của Tập đoàn Wagner, Yevgeny Prigozhin, cho biết vào tháng 6 năm 2023 rằng có tới 32.000 cựu tù nhân đã trở về Nga sau khi chiến đấu ở Ukraine.

Buchin không phải là cựu tù nhân đầu tiên trở về Nga sau khi chiến đấu ở Ukraine và bị cáo buộc phạm tội mới.

Chỉ hai ngày trước đó, một tòa án ở Perm đã tuyên án Grigoriy Starikov, một cựu tù nhân và cựu binh Wagner, người cũng từng chiến đấu ở Ukraine, mức án tù chung thân sau khi anh ta bị kết tội giết ba người vào năm 2023.

[Kyiv Independent: Russian authorities launch manhunt after former inmate turned soldier accused of killing 2 women]

3. Nhà ngoại giao hàng đầu của Liên Hiệp Âu Châu kêu gọi các đồng minh Ukraine cho phép tấn công vào Nga

Nhà ngoại giao hàng đầu của Liên minh Âu Châu kêu gọi các đồng minh của Ukraine cho phép nước này thực hiện các cuộc tấn công quân sự bên trong nước Nga.

Hôm Thứ Sáu, 30 Tháng Tám, nhà lãnh đạo chính sách đối ngoại của Liên Hiệp Âu Châu Josep Borrell đã phát biểu về cuộc chiến đang diễn ra giữa Ukraine và Nga trong một cuộc họp tại Brussels, nơi ông cho biết, “Chúng ta cần dỡ bỏ các hạn chế về việc sử dụng vũ khí chống lại các mục tiêu quân sự của Nga, theo luật pháp quốc tế.”

“Vũ khí mà chúng ta cung cấp cho Ukraine phải được sử dụng hết công suất, và các hạn chế phải được dỡ bỏ để người Ukraine có thể nhắm vào những nơi mà Nga đang ném bom. Nếu không, vũ khí sẽ vô dụng”, Borrell nói khi trả lời các phóng viên.

Hoa Kỳ áp đặt các hạn chế đối với việc Ukraine sử dụng hỏa tiễn đạn đạo tầm xa mà họ cung cấp, và một số thành viên Liên Hiệp Âu Châu cũng hạn chế cách sử dụng vũ khí của họ. Trong khi đó, Ukraine háo hức tấn công các phi trường và các cơ sở quân sự khác bên trong nước Nga được sử dụng để tấn công lực lượng và dân thường của mình.

Trong cuộc họp báo hôm thứ Ba, Thư ký báo chí Ngũ Giác Đài, Thiếu tướng Patrick Ryder đã được hỏi liệu Hoa Kỳ có xem xét lại lệnh hạn chế Ukraine sử dụng hỏa tiễn do Mỹ cung cấp hay không.

Ryder cho biết: “Bạn đã nghe chúng tôi nói rằng người Ukraine có thể sử dụng hỗ trợ an ninh của Hoa Kỳ để tự vệ trước các cuộc tấn công xuyên biên giới, nói cách khác là phản công”. “Nhưng liên quan đến các cuộc tấn công tầm xa, các cuộc tấn công sâu vào Nga, chính sách của chúng tôi vẫn không thay đổi”.

Đầu tháng này, Ukraine đã phát động một chiến dịch tấn công bất ngờ vào Tỉnh Kursk của Nga khi chiến tranh vẫn tiếp diễn giữa hai quốc gia kể từ khi Putin ra lệnh xâm lược Ukraine vào tháng 2 năm 2022.

Kể từ đó, Nga đã tiến hành chiến dịch tấn công riêng vào Kyiv và các thành phố khác của Ukraine, phóng hàng trăm hỏa tiễn, bao gồm các cuộc tấn công vào thành phố Kryvyi Rih, quê hương của Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy.

Trong khi phát biểu với các phóng viên vào thứ năm, Bộ trưởng Ngoại giao Ukraine Dmytro Kuleba cũng kêu gọi các đồng minh cho phép Ukraine tấn công vào bên trong nước Nga.

Kuleba cho biết Ukraine chỉ muốn tấn công “các mục tiêu quân sự hợp pháp” ở Nga.

“Thành công của Nga phụ thuộc vào một điều: đó là sự dè dặt của các đối tác không dám đưa ra những quyết định táo bạo. Nếu các quyết định được đưa ra, Ukraine sẽ thành công trên thực tế. Nếu chúng không được đưa ra, thì đừng phàn nàn về Ukraine, hãy phàn nàn về chính mình”, Kuleba nói.

Ông nói thêm, “Nếu chúng tôi được cung cấp đủ số lượng hỏa tiễn, nếu chúng tôi được phép tấn công, chúng tôi sẽ giảm đáng kể khả năng gây thiệt hại cho cơ sở hạ tầng quan trọng của Nga và chúng tôi sẽ cải thiện tình hình của lực lượng trên bộ”.

[Newsweek: EU's Top Diplomat Calls on Ukraine Allies to Allow Strikes Within Russia]

4. Truyền thông Nga đưa tin trực thăng Mi-8 của Nga chở 22 người mất tích ở Kamchatka

Một chiếc trực thăng Mi-8 của Nga chở 22 người đã mất tích ở Bán đảo Kamchatka thuộc Viễn Đông Nga, truyền thông nhà nước Nga đưa tin hôm Thứ Bẩy, 31 Tháng Tám.

Theo Tass, máy bay này thuộc hãng hàng không Vityaz-Aero chuyên tổ chức các chuyến du lịch trên bán đảo và đã mất tích trong chuyến thăm núi lửa Vachkazhets.

Phát ngôn nhân của hãng hàng không ban đầu xác nhận có ba thành viên phi hành đoàn trên máy bay và một trực thăng khác đang tiến hành tìm kiếm.

Cơ quan Vận tải Hàng không Liên bang Nga sau đó báo cáo có 22 người trên chiếc trực thăng mất tích.

Ủy ban điều tra giao thông đã mở cuộc điều tra.

Ngành hàng không của Nga đã bị ảnh hưởng nặng nề bởi các lệnh trừng phạt của phương Tây được đưa ra để đáp trả cuộc xâm lược toàn diện vào Ukraine, và nhiều sự việc liên quan đến trục trặc thiết bị trên máy bay dân dụng đã được báo cáo.

Các lệnh trừng phạt của phương Tây bao gồm lệnh cấm các hãng hàng không Nga hoặc máy bay do Nga sở hữu sử dụng không phận Liên Hiệp Âu Châu, cũng như lệnh cấm xuất khẩu công nghệ liên quan đến hàng không, một số trong đó được sử dụng trên trực thăng của Nga.

Sự an toàn của các hãng hàng không Nga đã giảm sút khi các công ty phải chật vật tìm kiếm phụ tùng thay thế.

Năm ngoái, Bộ Ngoại giao Nga đã chính thức đệ đơn khiếu nại lên Tổ chức Hàng không Dân dụng Quốc tế của Liên Hiệp Quốc, nói rằng các lệnh trừng phạt “gây nguy hiểm cho sự an toàn của hàng không dân dụng quốc tế”.

[Kyiv Independent: Russian Mi-8 helicopter with 22 people on board goes missing in Kamchatka, Kremlin media reports]

5. Liên Hiệp Âu Châu sẽ đào tạo thêm 15.000 quân nhân Ukraine vào cuối năm 2024, Borrell cho biết

Bộ trưởng Quốc phòng các quốc gia Liên minh Âu Châu đã đồng thanh tăng số lượng quân nhân Ukraine được đào tạo theo chương trình Phái bộ hỗ trợ quân sự Liên Hiệp Âu Châu cho Ukraine, gọi tắt là EUMAM, nhà ngoại giao hàng đầu của Liên Hiệp Âu Châu, Josep Borrell, cho biết hôm Thứ Bẩy, 31 Tháng Tám.

EUMAM, được thành lập vào tháng 10 năm 2022, nhằm mục đích nâng cao việc đào tạo quân đội Ukraine. Chương trình đã đào tạo khoảng 60.000 quân nhân Ukraine, chủ yếu ở Đức và Ba Lan.

Theo Borrell, các bộ trưởng đã quyết định nâng mục tiêu lên 75.000 bằng cách huấn luyện thêm 15.000 binh sĩ Ukraine vào cuối năm.

Borrell cho biết khóa đào tạo sẽ được điều chỉnh theo tình hình chiến trường và được tiến hành phối hợp với Kyiv. Ông cũng tuyên bố mở một trung tâm điều phối tại thủ đô Ukraine.

Borrell mô tả EUMAM là “nhiệm vụ huấn luyện thành công nhất mà Liên Hiệp Âu Châu từng triển khai”.

Politico và Die Welt đưa tin vào ngày 27 tháng 8 rằng Liên Hiệp Âu Châu đang xem xét các “điều kiện chính trị và hoạt động” cụ thể mà theo đó Liên Hiệp Âu Châu sẽ gửi giảng viên đến Ukraine.

Tài liệu lưu ý rằng Ukraine yêu cầu đào tạo trong nước do những cân nhắc về hậu cần và chi phí. Tuy nhiên, một số quốc gia thành viên Liên Hiệp Âu Châu lo ngại rằng đào tạo trên đất Ukraine có thể làm leo thang xung đột với Nga.

[Kyiv Independent: EU to train additional 15,000 Ukrainian troops by end of 2024, Borrell says]

6. Món quà của Maduro tặng Putin: 2 quân nhân tình nguyện chiến đấu cho Ukraine bị dẫn độ về Nga

Hôm Thứ Sáu, 30 Tháng Tám, Cơ quan an ninh Nga, gọi tắt là FSB, cho biết họ đã bắt giữ hai công dân Colombia vì chiến đấu cho phe Ukraine, đây là vụ việc đầu tiên như vậy được công khai kể từ khi Điện Cẩm Linh bắt đầu cuộc xâm lược toàn diện.

Việc dẫn độ và bắt giữ có thể nhằm mục đích gây hoảng sợ cho những người nước ngoài khác có ý định gia nhập quân đội Ukraine, cũng như nhấn mạnh mối quan hệ liên minh giữa Nga với các quốc gia như Venezuela của nhà lãnh đạo độc tài Nicolás Maduro.

Hai người đàn ông, Alexander Ante và José Aron Medina, đã gia nhập quân đoàn nước ngoài ở Ukraine vào mùa hè năm 2023, các phương tiện truyền thông địa phương Colombia và các phương tiện truyền thông tiếng Tây Ban Nha khác đưa tin.

Theo các báo cáo đó, những người đàn ông này đã bị lực lượng thực thi pháp luật Venezuela bắt giữ vào giữa tháng 7 khi đang trên đường trở về nhà trong thời gian quá cảnh tại Caracas, và sau đó bị dẫn độ về Nga.

Trong một tuyên bố, FSB của Nga cho biết những người đàn ông này bị phát hiện mang theo các tài liệu “xác nhận hoạt động phi pháp” và quần áo liên quan đến Carpathian Sich, một tiểu đoàn bao gồm các chiến binh nước ngoài ở Ukraine.

Hôm thứ Tư, một tòa án ở Mạc Tư Khoa đã ra phán quyết giam giữ những người đàn ông này trước khi xét xử tại nhà tù an ninh cao độ Lefortovo của Mạc Tư Khoa trong khi họ bị điều tra về tội tham gia vào một cuộc xung đột vũ trang, mà ở Nga có mức án tối đa lên tới 15 năm tù.

FSB cũng công bố một đoạn video ghi lại cảnh hai người đàn ông bị dẫn xuống hành lang trong tư thế cúi đầu và tự nhận dạng mình trước camera, có lẽ là dưới sự ép buộc.

Trong khi đó, Nga cũng đang tích cực tuyển dụng lính đánh thuê ở nước ngoài cho nỗ lực chiến tranh chống lại Ukraine, bao gồm cả ở Cuba và Ấn Độ, với lời hứa về mức lương cao ngất ngưởng và thủ tục cấp quốc tịch Nga nhanh chóng.

Nhà nước Nga cũng duy trì mối quan hệ chặt chẽ với các nhóm lính đánh thuê của Nga, chẳng hạn như Wagner, ngoài hoạt động chiến đấu ở Ukraine, nhóm này còn đặc biệt hoạt động tích cực ở Phi Châu.

[Politico: Maduro’s gift to Putin: 2 mercenaries who fought for Ukraine extradited to Russia]

7. Putin, tiền mặt và súng thúc đẩy sự suy nghĩ lại đang 'bùng nổ' về sự trung lập của Thụy Sĩ

Thụy Sĩ không muốn tham gia vào chiến tranh nhưng lại thích kiếm tiền.

Sự xung đột giữa những giá trị đó — cùng với lo ngại rằng Putin gây nguy hiểm cho toàn bộ Âu Châu — đang thúc đẩy nước này phải xem xét lại lập trường quốc phòng của mình.

Trong một báo cáo gây chấn động được công bố hôm Thứ Sáu, 30 Tháng Tám, một nhóm chuyên gia khuyến nghị với chính phủ rằng đất nước, vốn trung lập kể từ năm 1515, nên xây dựng “năng lực phòng thủ chung” với Liên Hiệp Âu Châu và NATO.

“Kể từ cuộc tấn công của Nga vào Ukraine, tính trung lập một lần nữa trở thành chủ đề tranh luận chính trị, cả trong và ngoài nước. Áp lực đối với Thụy Sĩ để làm rõ lập trường của mình đang gia tăng”, báo cáo viết, và kêu gọi “sửa đổi” chính sách trung lập của mình.

Một trong nhiều động lực là cách thế mà tính trung lập của Thụy Sĩ ảnh hưởng đến việc bán vũ khí; một động lực khác là làm sao để bảo vệ tốt hơn một quốc gia bị bao quanh bởi hai nhóm mà quốc gia này không thuộc về.

Sự đảo lộn chính sách tiềm tàng là một dấu hiệu khác cho thấy cuộc xâm lược toàn diện của Nga vào Ukraine năm 2022 đang thay đổi bối cảnh an ninh của Âu Châu. Cuộc tấn công vô cớ này đã thúc đẩy Thụy Điển và Phần Lan từ bỏ sự trung lập và gia nhập NATO.

Các chuyên gia chuẩn bị báo cáo — bao gồm các nhà ngoại giao, quan chức cao cấp, cựu tổng tư lệnh quân đội Thụy Sĩ và Wolfgang Ischinger, cựu giám đốc Hội nghị An ninh Munich — đã chuyển những phát hiện của họ cho Bộ trưởng Quốc phòng và An ninh Thụy Sĩ Viola Amherd, người cũng là Tổng thống Thụy Sĩ từ ngày 1 Tháng Giêng, năm nay. Các khuyến nghị sẽ cung cấp thông tin cho chiến lược an ninh năm 2025 của Thụy Sĩ.

Xuất khẩu vũ khí của Thụy Sĩ đã giảm 27 phần trăm vào năm ngoái xuống dưới 700 triệu franc Thụy Sĩ hay 746 triệu euro so với năm 2022 - do các điều khoản xuất khẩu vũ khí chặt chẽ và do tác động từ việc Qatar chấm dứt việc mua các hệ thống phòng không liên quan đến việc nước này đăng cai World Cup 2022.

Bern cấm bán vũ khí cho các quốc gia có chiến tranh và điều này đã gây ảnh hưởng đến mối quan hệ với các quốc gia khác muốn gửi vũ khí cho Ukraine, trong đó có thể bao gồm các phụ tùng của Thụy Sĩ.

“Lệnh cấm tái xuất khẩu phải được dỡ bỏ”, báo cáo thúc giục.

Thụy Sĩ đã chặn việc chuyển giao vũ khí và đạn dược cho Ukraine từ một số nước Âu Châu. Phải mất nhiều tháng gây sức ép, Thụy Sĩ mới đồng ý chuyển xe tăng Leopard dư thừa đến Đức để thay thế những xe tăng đã gửi đến Ukraine. Việc Thụy Sĩ từ chối cho phép đạn dược do Thụy Sĩ sản xuất trong kho dự trữ của Đức được chuyển đến Ukraine để sử dụng trong các hệ thống phòng không Gepard đã thúc đẩy nhà sản xuất vũ khí Đức Rheinmetall tăng cường sản xuất đạn dược tại Đức.

Các chuyên gia cũng muốn củng cố ngành công nghiệp vũ khí của Thụy Sĩ bằng cách thúc đẩy các chính sách bù trừ và tiếp cận các chương trình vũ khí của Liên Hiệp Âu Châu và NATO.

Báo cáo này đã gây tranh cãi ngay cả trước khi được công bố, vì các đảng đối lập cáo buộc Tổng thống Amherd chỉ định chủ yếu những người ủng hộ NATO và Liên Hiệp Âu Châu vào ủy ban chuyên gia.

Có khả năng dự luật này sẽ gặp phải sự phản đối tại quốc hội Thụy Sĩ, đặc biệt là từ các đảng thiên tả và phe cực hữu theo chủ nghĩa dân tộc; Tổng thống Amherd hiện đang bị chỉ trích vì mối quan hệ ngày càng chặt chẽ của nước này với NATO.

Jean-Marc Rickli, nhà lãnh đạo bộ phận những rủi ro toàn cầu và những vấn đề mới nổi của Trung tâm Chính sách An ninh Geneva, cho biết: “Báo cáo nêu rõ rằng Thụy Sĩ là một quốc gia phương Tây và do đó ủng hộ các giá trị của phương Tây”.

Tuy nhiên, ông nói thêm rằng “những lời kêu gọi tăng cường hợp tác quân sự với NATO và Liên Hiệp Âu Châu rất có thể sẽ gây ra nhiều cuộc tranh luận trong nội bộ Thụy Sĩ”, đồng thời đồng ý với đánh giá rằng báo cáo này có khả năng “gây chấn động” trong nước.

Các chuyên gia không đề xuất Thụy Sĩ từ bỏ hoàn toàn sự trung lập và gia nhập NATO, nhưng họ kêu gọi tăng cường mối quan hệ với liên minh quân sự và Liên Hiệp Âu Châu về huấn luyện chung, phòng thủ chống hỏa tiễn đạn đạo và các cuộc tập trận song phương và đa phương.

Báo cáo cũng kêu gọi chi tiêu quân sự phải đạt 1 phần trăm GDP vào năm 2030. Thụy Sĩ hiện chi 0,76 phần trăm GDP cho quốc phòng — ít hơn nhiều so với bất kỳ thành viên NATO nào ngoại trừ Iceland, là quốc gia không có quân đội.

Mặc dù Thụy Sĩ khó có thể bị tạm chiếm, nhưng quốc gia này đã là mục tiêu của chiến tranh hỗn hợp bao gồm thông tin sai lệch, gián điệp và tấn công mạng, theo báo cáo. Các chuyên gia khuyến nghị nên chuyển sang “phòng thủ toàn cầu”, nghĩa là chuẩn bị toàn bộ xã hội — không chỉ quân đội — cho một cuộc xung đột tiềm tàng.

Thân thiện với Liên Hiệp Âu Châu, và NATO

Trong những tháng qua, hội đồng liên bang Thụy Sĩ, cơ quan điều hành đất nước, đã bày tỏ mong muốn hợp tác với cả NATO và Liên Hiệp Âu Châu về an ninh và quốc phòng.

Hôm Thứ Tư, 28 Tháng Tám, một phái đoàn Thụy Sĩ đã đến Luxembourg để gặp Cơ quan Hỗ trợ và Mua sắm của NATO, gọi tắt là NSPA. Một trong những mục tiêu của cuộc họp là đánh giá các mối quan hệ hợp tác tiềm năng và cơ hội hợp tác với cơ quan này.

Đầu tháng này, hội đồng liên bang cũng đã chấp thuận tham gia hai dự án Hợp tác có cấu trúc thường trực, gọi tắt là PESCO, của Liên Hiệp Âu Châu, một dự án về khả năng di chuyển quân sự nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho việc qua lại biên giới và một dự án khác về phòng thủ mạng.

Theo Rickli, Thụy Sĩ muốn chứng minh rằng họ đang đóng vai trò của mình trong trường hợp quốc gia trung lập này cần sự trợ giúp quân sự từ các nước Liên Hiệp Âu Châu hoặc NATO.

“Có một yếu tố danh tiếng của Thụy Sĩ có khả năng bị coi là kẻ hưởng lợi không hợp tác với các quốc gia Âu Châu”, ông nói. “Nếu muốn hưởng lợi từ sự giúp đỡ của các đối tác Âu Châu, họ phải đền đáp lại”.

[Politico: Putin, cash and guns prompt ‘explosive’ rethink of Swiss neutrality]

8. 3 bí ẩn chưa có lời giải trong vụ án Giám đốc Telegram Pavel Durov

Cỗ máy thuyết âm mưu đã hoạt động quá mức kể từ vụ bắt giữ bất ngờ Pavel Durov vào hôm thứ Bảy 24 Tháng Tám. Vụ bắt giữ đã làm dấy lên sự phẫn nộ trong những người ủng hộ quyền tự do ngôn luận, những người cáo buộc Pháp tìm cách kiểm duyệt nền tảng nhắn tin Telegram.

Theo nền tảng này, kể từ khi ra mắt vào năm 2013, Telegram đã trở thành công cụ được những người bất đồng chính kiến, tướng lĩnh chiến trường và các nhóm du đảng sử dụng, thu hút gần một tỷ người dùng.

Durov đã được tại ngoại sau khi nộp số tiền bảo lãnh 5 triệu euro vào thứ Tư sau khi bị điều tra chính thức về sáu tội danh, bao gồm từ chối hợp tác với cơ quan thực thi pháp luật và đồng lõa trong việc quản lý một nền tảng trực tuyến “để thực hiện giao dịch bất hợp pháp trong một nhóm có tổ chức”.

Cuộc điều tra được thúc đẩy bởi sự miễn cưỡng hợp tác của Telegram trong một vụ lạm dụng trẻ em, POLITICO đưa tin độc quyền, dẫn đến việc ban hành lệnh bắt giữ đối với Durov và anh trai Nikolai Durov, người đồng sáng lập nền tảng này.

Trong khi Tổng thống Pháp Emmanuel Macron nhấn mạnh rằng vụ án “hoàn toàn không liên quan đến chính trị”, vụ bắt giữ chưa từng có này đã làm dấy lên nhiều câu hỏi xung quanh ông trùm công nghệ này và mối quan hệ của ông với Paris và Mạc Tư Khoa.

Bí ẩn thứ nhất: Durov hiểu Macron đến mức nào?

Mặc dù người Pháp trung bình có thể không biết nhiều về Telegram, nhưng ứng dụng này tự hào có ít nhất một người dùng trung thành ở Pháp: đó là tổng thống nước này.

Macron đã sử dụng ứng dụng này kể từ những ngày đầu của chiến dịch tranh cử tổng thống đầu tiên của mình, gần một thập niên trước, và vẫn tiếp tục làm như vậy — mặc dù các thành viên nội các của ông đã chính thức được yêu cầu ngưng ngay việc sử dụng nền tảng này vào năm ngoái.

Durov đã gặp tổng thống Pháp ít nhất một lần, vào năm 2018, một người thân cận với Macron nói với POLITICO. Cuộc họp kín không được công khai vào thời điểm đó. Hai người đã gặp nhau “nhiều lần” kể từ khi Macron lần đầu tiên trở thành tổng thống, theo Le Monde.

Macron từ lâu đã thúc đẩy nước Pháp trở thành ngôi nhà cho các công ty công nghệ lớn. “Pháp sẽ là quốc gia dẫn đầu về siêu đổi mới, thay đổi và chuyển đổi sâu sắc”, Macron nói, một tháng sau cuộc bầu cử năm 2017 của ông.

Tổng thống đã cố gắng thuyết phục Durov chuyển Telegram đến Paris và đề nghị anh ta nhập quốc tịch Pháp, tờ Wall Street Journal đưa tin. Trong khi Durov hiện có quốc tịch Pháp, Telegram hiện có trụ sở chính tại Dubai.

Khi Durov bị bắt tại phi trường Le Bourget vào tối thứ Bảy, ông được cho là đã nói với cảnh sát rằng ông đến Paris để ăn tối với Macron, theo tờ báo châm biếm hàng tuần của Pháp Le Canard enchaîné. Macron đã mạnh mẽ phủ nhận việc mời ông vào hôm Thứ Năm, 29 Tháng Tám. “Tôi hoàn toàn không biết gì về chuyến thăm Pháp của ông Durov”, ông nói trong chuyến thăm Serbia.

Nguồn tin thân cận với Macron nhấn mạnh rằng tổng thống Pháp đang ở nhà nghỉ riêng của mình tại Le Touquet, miền bắc nước Pháp vào ngày hôm đó.

Đây không phải là trò đùa thực tế đầu tiên của Durov với chính quyền Pháp. Vào tháng 4 năm 2023, tỷ phú này đã đổi tên hợp pháp của mình trong hộ chiếu Pháp thành “Paul du Rove”, một phiên bản tiếng Pháp của Pavel Durov — như được ghi lại trong Nhật báo chính thức của nước này.

Bí ẩn thứ hai: Durov đã trở thành người Pháp như thế nào? Anh ta có bao nhiêu hộ chiếu?

Người sáng lập, sinh ra tại Nga, đã nhập quốc tịch Pháp vào năm 2021 thông qua một thủ tục thường dành cho “một người nước ngoài nói tiếng Pháp, người đóng góp thông qua công việc xuất sắc của mình vào ảnh hưởng của Pháp và sự thịnh vượng của quan hệ kinh tế quốc tế của nước này”.

Ông không phải là ông trùm công nghệ duy nhất đi theo con đường này. CEO người Mỹ của Snapchat, Evan Spiegel, người nói được một ít tiếng Pháp, cũng đã nhận được quyền công dân vào năm 2018.

“Đó là quyết định mà chúng tôi đã đưa ra vào năm 2018, mà tôi hoàn toàn ủng hộ,” Macron cho biết hôm thứ Năm. Ông nói thêm rằng đó là “một phần của chiến lược cho phép phụ nữ và nam giới khi họ là nghệ sĩ, vận động viên, doanh nhân, khi họ nỗ lực học ngôn ngữ, khi họ tạo ra của cải, khi họ yêu cầu, để cấp cho họ quốc tịch Pháp. Tôi đã làm điều đó cho ông Durov, người đã mất công học tiếng Pháp, cũng giống như tôi đã làm cho Spiegel. Tôi nghĩ điều đó tốt cho đất nước chúng tôi.”

Người ta vẫn chưa rõ Durov đã đóng góp như thế nào vào ảnh hưởng của Pháp.

Ban đầu, phủ tổng thống Pháp đã từ chối chịu trách nhiệm cấp quyền công dân và nói với tờ POLITICO rằng quyết định này do Bộ ngoại giao Pháp đưa ra.

Durov cũng là công dân của Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất, nơi ông sinh sống và điều hành Telegram. Abu Dhabi đã yêu cầu được tiếp cận lãnh sự với Durov sau khi ông bị bắt — nhưng ông trùm công nghệ đã từ chối lời đề nghị giúp đỡ, theo một người thân cận với ông. “Chúng tôi đang liên lạc với chính quyền Pháp về vụ việc này và những người đại diện của Pavel Durov”, một đại diện của cơ quan ngoại giao Các Tiểu Vương quốc Ả rập thống nhất nói với POLITICO.

Phương tiện truyền thông nhà nước Nga đưa tin rằng Mạc Tư Khoa cũng đã yêu cầu được tiếp cận lãnh sự. “Người có liên quan đã từ chối sự bảo vệ của lãnh sự Nga và chuyến thăm lãnh sự của Emirati, nhưng đồng ý rằng đại sứ quán Emirati sẽ được cập nhật về tình hình của mình”, một quan chức chính phủ Pháp nói với POLITICO.

Phát ngôn nhân của Điện Cẩm Linh Dmitry Peskov đã xác nhận Durov có quốc tịch Nga, đồng thời nói thêm rằng ông không biết anh này còn sở hữu bao nhiêu quốc tịch khác, hãng thông tấn Nga TASS đưa tin.

Durov cũng đã có được quyền công dân của quốc đảo Saint Kitts và Nevis thuộc vùng Caribe thông qua một chương trình “đầu tư” trong đó hộ chiếu được cấp thông qua các khoản đóng góp tài chính lớn. Khi được POLITICO liên hệ, đại sứ của quốc gia này tại Paris đã xác nhận quyền công dân của Durov nhưng nhấn mạnh rằng mối quan hệ của ông với Saint Kitts và Nevis là hạn chế. Durov chưa liên hệ với các dịch vụ lãnh sự của quốc gia này.

Bí ẩn thứ ba: Durov có còn trung thành với nước Nga không?

Việc Durov rời khỏi Nga vào năm 2014 diễn ra sau căng thẳng với Điện Cẩm Linh. Trước khi ra mắt Telegram, anh ta đã thành lập một nền tảng truyền thông xã hội có tên là VKontakte và ông tuyên bố đã từ chối cung cấp thông tin liên lạc của các nhà hoạt động ủng hộ dân chủ Ukraine trong phong trào Euromaidan năm đó.

Tuy nhiên, Mạc Tư Khoa đã tìm cách can thiệp kể từ khi anh ta bị bắt, tuyên bố rằng họ đã cung cấp “mọi sự hỗ trợ và giúp đỡ cần thiết” cho Durov, đồng thời cáo buộc Pháp đe dọa và “có nỗ lực trực tiếp nhằm hạn chế quyền tự do ngôn luận”.

Mặc dù Durov tự nhận mình là người phản đối Điện Cẩm Linh, nhưng thực tế có vẻ phức tạp hơn. Ngay cả sau khi rời khỏi Nga và bán cổ phần của mình tại VKontakte, Durov được đồn đãi là vẫn duy trì mối quan hệ với đất nước này. Alisher Usmanov, một nhà tài phiệt thân cận với Putin, được cho là đã giúp tài trợ cho Telegram trong giai đoạn đầu. Telegram ban đầu cũng hoạt động tại cùng một văn phòng Singer House ở St. Petersburg như VKontakte.

Anh trai của Durov là Nikolai, người cũng bị Pháp truy nã, được các phương tiện truyền thông ủng hộ Điện Cẩm Linh đưa tin là đang sống ở St. Petersburg, nơi anh ta làm việc tại Viện Toán học Steklov thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Nga danh tiếng. Trang web của viện này liệt kê Nikolai Durov là một nhân viên.

Mặc dù Nikolai được báo cáo rộng rãi về những đóng góp của mình cho thành công của Telegram, anh ta luôn tránh xa sự chú ý, để lại vai trò đó cho em trai mình. Theo Telegram, Pavel hỗ trợ ứng dụng này “về mặt tài chính và tư tưởng trong khi Nikolai đóng góp về mặt công nghệ”.

Theo báo cáo của Important Stories, dựa trên thông tin rò rỉ từ dữ liệu tình báo Nga, Durov đã đến thăm Nga “hơn 60 lần” trong khoảng thời gian từ năm 2015 đến năm 2021.

Telegram được quân đội Nga sử dụng rộng rãi để liên lạc trên chiến trường, các blogger và nhà báo quân sự ủng hộ chiến tranh và hàng triệu người dân Nga bình thường cùng các quan chức chính trị.

Kênh blogger quân sự Nga Povernutie na Z Voine cho biết : “Trên thực tế, họ đã bắt giữ nhà lãnh đạo cơ quan liên lạc của quân đội Nga”.

Các quan chức của cơ quan an ninh Ukraine, gọi tắt là SBU, cho rằng Durov có thể giúp giải mã các tài liệu mà họ đã tịch thu được của Nga liên quan đến những cấp chỉ huy Nga đã ra lệnh giết tù binh chiến tranh Ukraine, và ném bom vào các cơ sở hạ tầng dân sự. Trong khi đó, Liên Hiệp Âu Châu cũng mong muốn tìm ra ai đứng sau các hoạt động phá hoại hỗn hợp tại các nước Tây Âu.

Kênh Baza ủng hộ Điện Cẩm Linh đưa tin, các quan chức và cơ quan thực thi pháp luật đã được hướng dẫn phải xóa tất cả thông tin liên lạc của họ khỏi Telegram.

Margarita Simonyan, nhà tuyên truyền của Điện Cẩm Linh, cho biết như trên: “Tất cả những người đã quen với việc sử dụng nền tảng này cho các cuộc trò chuyện nhạy cảm nên xóa những cuộc trò chuyện đó ngay bây giờ và đừng làm như vậy nữa”. “Durov đã bị bắt để lấy chìa khóa. Và anh ta sẽ đưa chúng ra.”

Trong giới đối lập Nga, Telegram có tiếng xấu lẫn lộn. Một mặt, nó cung cấp phương tiện liên lạc an toàn, tránh khỏi con mắt tò mò của FSB, và là nền tảng thay thế cho các phương tiện truyền thông độc lập bị chính quyền Nga chặn trực tuyến. Mặt khác, đã có một số sự việc trong đó các kênh hoặc sáng kiến có thể gây rắc rối cho Điện Cẩm Linh đã bị nền tảng này chặn hoặc cản trở.

Quân đội Ukraine chủ yếu sử dụng nền tảng Signal để liên lạc, nhưng hầu hết các cơ quan chính phủ cũng có kênh Telegram và ứng dụng này cũng được binh lính và thường dân Ukraine sử dụng rộng rãi để nhắn tin cá nhân và viết blog.

[Politico: 3 unsolved mysteries in the case of Telegram CEO Pavel Durov]