1. Hoa hậu Nga thiệt mạng vì đạp mìn gần biên giới Ukraine làm hàng triệu con tim thổn thức

Anna Prokofyeva, một nhà báo của Đài truyền hình nhà nước Nga Channel One, đã thiệt mạng do đạp trúng mìn ở Tỉnh Belgorod, vào sáng Thứ Tư, 26 Tháng Ba, trong khi đang quay phim tuyên truyền cho Điện Cẩm Linh. Dmitry Volkov, người quay phim cho cô bị thương nặng. Đài truyền hình nhà nước Nga cho biết như trên.

“Phóng viên quân sự của Kênh Một Anna Prokofyeva đã tử nạn khi đang thực hiện nhiệm vụ chuyên môn của mình,” tuyên bố cho biết.

Prokofyeva, đoạt giải hoa hậu Mạc Tư Khoa vào năm 2019 là phóng viên truyền hình được nhiều người ái mộ vì có nhan sắc lộng lẫy. Một số blogger quân sự Nga cho biết hàng triệu người Nga mến mộ cô bàng hoàng trước cái chết bất ngờ và khủng khiếp của cô.

Có nhiều thông tin trái ngược nhau về hoàn cảnh dẫn đến cái chết của Anna Prokofyeva. Theo một blogger quân sự Nga, địa điểm xảy ra tai nạn là một vùng nông thôn bên ngoài thị trấn Demidovka, nơi đã bị quân Ukraine chiếm trong mấy ngày qua. Để ngăn quân Nga tấn công, quân Ukraine đã dùng máy bay điều khiển từ xa thả mìn dọc theo các con đường huyết mạch. Hoa hậu Nga đã vô tình đứng trên một trong các quả mìn đó. Cô ta nhìn xuống chân và phát hiện ra sai lầm chết người của mình. Nếu cô ta cứ đứng yên một chỗ thì có thể cô ta không mất mạng vì công binh Nga có thể tháo ngòi nổ của quả mìn. Tuy nhiên, trong lúc hoảng sợ cô ta đã bỏ chạy, kích hoạt quả mìn, dẫn đến cái chết của mình và làm người quay phim bị thương rất nặng. Theo Kênh Một, anh ta vẫn còn đang phải chống trả với tử thần trong bệnh viện Belgorod.

Đầu tuần này, ba nhân viên của hãng truyền thông nhà nước Nga đã thiệt mạng tại tỉnh Luhansk bị tạm chiếm trong khi làm nhiệm vụ, một số hãng thông tấn Nga đưa tin.

Kênh truyền hình Kênh Một của Nga là kênh tuyên truyền chính của nhà nước, khuếch đại các câu chuyện về Điện Cẩm Linh và thông tin sai lệch để biện minh cho các chính sách của Mạc Tư Khoa, bao gồm cả cuộc chiến toàn diện chống lại Ukraine. Kênh này thường xuyên bóp méo sự thật, làm im tiếng bất đồng chính kiến và thúc đẩy luận điệu chống phương Tây.

Sự việc này xảy ra sau khi tình hình thù địch ngày càng gia tăng ở Tỉnh Belgorod và Tỉnh Kursk lân cận, nơi quân đội Ukraine đã tiến hành các cuộc tấn công bằng máy bay điều khiển từ xa và pháo binh vào cơ sở hạ tầng quân sự của Nga.

[Kyiv Independent: Russian state TV journalist killed by mine near Ukraine's border]

2. Bản đồ chiến tranh tiết lộ những tiến bộ của Ukraine trong bối cảnh các cuộc tấn công tầm xa

Trong những ngày gần đây, Ukraine đã có những bước tiến đáng kể vào lãnh thổ Nga, được cho là đã chiếm được thị trấn Demidovka ở vùng biên giới Belgorod của Nga, bản đồ chiến trường cho thấy một số thành quả này.

Các báo cáo về tiến triển này xuất hiện ngay sau khi một cuộc tấn công tầm xa HIMARS của Ukraine phá hủy bốn trực thăng của Nga ở khu vực Belgorod.

Những tiến triển được báo cáo diễn ra trong bối cảnh các cuộc đàm phán do Tổng thống Trump thúc đẩy nhằm chấm dứt chiến tranh. Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ cho biết hôm thứ Hai rằng Nga và Ukraine đang tiến gần đến một lệnh ngừng bắn hoàn toàn. Kyiv có thể đang tìm cách tăng cường sức mạnh đàm phán khi các cuộc thảo luận đang diễn ra.

Các blogger quân sự Nga phò Điện Cẩm Linh trên Telegram đưa tin rằng quân đội Ukraine đã tiến vào làng Demidovka.

“Thị trấn nằm dưới sự kiểm soát của Quân đội Ukraine”, blogger quân sự Vladimir Romanov, được biết đến với cái tên Romanov Light trên Telegram, cho biết. Ông tuyên bố rằng lực lượng Nga đang chiếm giữ thị trấn “chỉ đơn giản là rời khỏi đó, kết quả là đối phương đã xâm lược” Demidovka. Newsweek vẫn chưa xác minh những tuyên bố này.

Kênh Telegram Rybar, có liên kết với Bộ Quốc phòng Nga, đã đăng lại một thông điệp cho biết có nhiều thông tin khác nhau về người hiện đang kiểm soát thị trấn, nhưng quân đội Ukraine “chắc chắn” đang ở đó.

Người dùng Telegram và blogger quân sự RV Vonekor cho biết Ukraine đã “phá hủy nhà cửa” bằng máy bay điều khiển từ xa tấn công và pháo binh trong suốt một tuần, “và việc giữ vững các vị trí ở ngoại ô gần như là không thể”.

Viện Nghiên cứu Chiến tranh, gọi tắt là ISW, một nhóm nghiên cứu có trụ sở tại Hoa Kỳ, đã đánh giá vào hôm Thứ Ba, 25 Tháng Ba, rằng lực lượng Ukraine gần đây đã tiến vào Demidovka trong bối cảnh Ukraine đang tiến hành các cuộc tấn công trong khu vực, trích dẫn đoạn phim có định vị địa lý.

“Các blogger quân sự Nga thừa nhận rằng lực lượng Ukraine đã tiến vào phía nam Demidovka nhưng một số blogger Nga phủ nhận việc lực lượng Ukraine chiếm giữ thị trấn”, nhóm nghiên cứu này cho biết.

ISW lưu ý rằng quân đội Ukraine đã bắt đầu các cuộc tấn công hạn chế vào khu vực Belgorod ở phía tây bắc vào ngày 18 tháng 3 và “đã có những bước tiến nhỏ về phía Grafovka (phía đông nam Demidovka) và Prilesye (phía nam Demidovka) trong sáu ngày qua.”

ISW nhấn mạnh rằng khác với cuộc tấn công xuyên biên giới vào Kursk nhằm chiếm giữ một số lãnh thổ Nga, cuộc tấn công xuyên biên giới lần này vào Belgorod chủ yếu là để san bằng các bộ chỉ huy Nga, các tuyến hậu cần, các sân bay và kho đạn dược, như một biện pháp đánh phủ đầu nhằm ngăn cản Nga tấn công xuyên biên giới vào lãnh thổ Ukraine.

Phát ngôn nhân Bộ Ngoại giao Tammy Bruce trả lời các phóng viên hôm Thứ Ba, 25 Tháng Ba, rằng : “Có một điều chúng tôi đang thực hiện: đó là lệnh ngừng bắn. Tôi không có gì để nói về những gì sẽ diễn ra sau lệnh ngừng bắn, điều này phải được thể hiện đầy đủ, và chúng tôi đang tiến gần đến điều đó.

“Đây chính là điều hấp dẫn. Chúng ta chưa bao giờ gần hơn, chỉ cách một hơi thở, một lệnh ngừng bắn hoàn toàn, và sau đó—dừng lại—rồi thảo luận về một nền hòa bình lâu dài. Điều đó khả thi. Nhân loại đã làm được điều đó trong quá khứ; chúng ta có thể làm lại.”

Nga, Ukraine và Hoa Kỳ đang tiếp tục làm việc hướng tới một lệnh ngừng bắn có thể có trong cuộc chiến. Vào thứ Hai tại Saudi Arabia, các quan chức Washington và Mạc Tư Khoa đã thảo luận về một đề xuất có thể có cho một lệnh ngừng bắn trên biển.

[Newsweek: War Maps Reveal Ukrainian Advances Amid Long-Range Strikes]

3. Âu Châu tức giận vì những lời lăng mạ của nhóm Tổng thống Trump trong cuộc trò chuyện bị rò rỉ trên Signal

Đôi khi tốt hơn là không biết những người, mà chúng ta gọi là của bạn, nói gì sau lưng chúng ta. Ví dụ điển hình: Khi đồng minh thân cận nhất của bạn gọi bạn là “THẬT THẢM HẠI”, cáo buộc bạn là “ăn bám” và nói rằng bạn phải trả giá cho điều mà bạn không bao giờ biết họ sẽ làm.

Các quan chức và nhà ngoại giao Anh và Âu Châu đã phản ứng bằng cả sự tổn thương và tức giận trước vụ rò rỉ tin nhắn tuyệt mật giữa những nhân vật cao cấp trong chính phủ Hoa Kỳ của Ông Donald Trump về kế hoạch không kích nhằm vào phiến quân Houthi ở Yemen.

Theo tờ The Atlantic, biên tập viên của tờ báo này đã vô tình được thêm vào nhóm trò chuyện cao cấp, Phó Tổng thống JD Vance cho biết ông ghét việc “giải cứu Âu Châu một lần nữa” bằng cách phát động hành động quân sự để bảo vệ vận chuyển, chủ yếu là để mang lại lợi ích cho thương mại Âu Châu. Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth trả lời Vance: “Tôi hoàn toàn chia sẻ sự căm ghét của ông đối với việc Âu Châu ăn bám. Thật là THẢM HẠI”.

Một nhà ngoại giao Anh cho biết họ đã kinh hoàng khi vụ rò rỉ ngoạn mục này xuất hiện vào đêm Thứ Hai, mô tả nó là “hoang dã”. Nhà ngoại giao lưu ý rằng nó nhấn mạnh ấn tượng rằng Vance là động lực thúc đẩy sự thù địch của Hoa Kỳ đối với Âu Châu. Người này cho biết, điều này đã buộc những người khác, bao gồm cả Tổng thống Trump, vào thế khó khăn hơn vì ông “không muốn tỏ ra yếu thế hơn Vance”, nếu Vance chống Âu Châu một thì Ông Trump phải chống Âu Châu gấp 10 lần.

Trước công chúng, các bộ trưởng và quan chức Anh đã cố gắng giảm thiểu thiệt hại từ những tiết lộ này, khẳng định liên minh với Hoa Kỳ vẫn mạnh mẽ và thông tin liên lạc vẫn an toàn.

Nhưng cựu Bộ trưởng Quốc phòng Anh Grant Shapps cho biết một số người trong chính quyền Tổng thống Trump rõ ràng cần được giáo dục lại về các đồng minh của họ. Họ đã sai khi nói rằng quân đội Âu Châu không làm gì để giải quyết vấn đề Houthis được Iran hậu thuẫn nhắm vào tàu thương mại, ông nói.

Các tin nhắn bị rò rỉ thậm chí còn bao gồm một cuộc trò chuyện về cách khiến Âu Châu phải “bồi thường” cho Hoa Kỳ về chi phí của hành động quân sự. Cả Houthi lẫn Iran và các nước Âu Châu tỏ ra ngỡ ngàng trước quy mô của các cuộc tấn công lớn chưa từng có của Tổng thống Trump vào phiến quân Houthi ở Yemen. Cho đến nay, người ta vẫn chưa hiểu rõ lý do của cuộc tấn công tốn kém như thế và tác động của chúng đối với an ninh khu vực và đặc biệt là tuyến đường vận chuyển qua Biển Đỏ. Tuy nhiên, Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ Pete Hegseth vẫn buộc Âu Châu phải trả tiền cho cuộc tấn công mà họ không hề được tham khảo, không hề hay biết, không hề đồng ý, và hoàn toàn không hiểu cuộc tấn công ấy dùng để làm gì.

Trên thực tế, các cuộc không kích được lên kế hoạch chi tiết trong nhóm ứng dụng Signal riêng tư đã được hỗ trợ bởi máy bay tiếp nhiên liệu của Anh, theo các báo cáo.

“Tôi đồng ý rằng Âu Châu phải làm nhiều hơn về an ninh,” Shapps đăng trên X. “Nhưng Thủ tướng Keir Starmer nên nhắc nhở Hoa Kỳ rằng Vương quốc Anh đã dẫn đầu từ phía trước. Tôi đã cho phép 4 cuộc không kích của Không quân Hoàng gia Anh vào Houthis và Hải quân Hoàng gia bảo vệ tàu biển Biển Đỏ. Lực lượng của chúng tôi đã liều mạng để bảo vệ thương mại. Một số người ở DC cần được nhắc nhở.”

Ed Davey, lãnh đạo đảng Dân chủ Tự do, một đảng đối lập của Anh, cho biết: “JD Vance và đồng bọn của ông ta rõ ràng không đủ tư cách để điều hành một cuộc trò chuyện nhóm, chứ đừng nói đến lực lượng quân sự mạnh nhất thế giới. Điều đó khiến các cơ quan an ninh của chúng ta lo lắng về thông tin tình báo mà chúng ta chia sẻ với họ”.

Ở những nơi khác tại Âu Châu, giọng điệu của các nhà ngoại giao phần lớn mang tính đau buồn và cam chịu.

Bất kỳ hy vọng nào mà họ từng có rằng Vance và các đồng nghiệp của ông đang thể hiện thái độ hung hăng trước công chúng đối với Âu Châu trong khi tỏ ra thông cảm hơn trong cuộc sống riêng tư đã tan biến.

“Thật đáng cảnh tỉnh khi thấy cách họ nói về Âu Châu khi họ nghĩ rằng không ai lắng nghe”, một nhà ngoại giao Liên Hiệp Âu Châu giấu tên cho biết, giống như những người khác, để đưa ra quan điểm thẳng thắn. “Nhưng đồng thời điều này không có gì đáng ngạc nhiên... Chỉ là bây giờ chúng ta thấy lý lẽ của họ trong tất cả vinh quang phi ngoại giao của nó”.

[Politico: Europe fumes at Trump team’s insults in leaked Signal chat]

4. Ngoại trưởng Bỉ: Liên Hiệp Âu Châu nên dùng lửa để dập lửa trong cuộc chiến thương mại của Tổng thống Trump

Về bản chất, đó chính là chiến lược mà Liên minh Âu Châu nên áp dụng để ứng phó với cuộc chiến thuế quan của Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump, theo Ngoại trưởng mới của Bỉ Maxime Prévot.

Những phát biểu mang tính xúc phạm của nhà lãnh đạo Hoa Kỳ về Liên Hiệp Âu Châu cùng với các biện pháp tiếp theo của Hoa Kỳ “phải khiến chúng ta phản ứng với sức mạnh tương tự”, Prévot nói với POLITICO. Khối này phải chứng minh rằng thị trường 450 triệu người của mình “xứng đáng được đối xử khác biệt” so với những gì Tổng thống Trump đã làm cho đến nay, ông nói.

Prévot, một người theo chủ nghĩa trung dung người Walloon đã lãnh đạo đảng của mình, The Committed Ones, giành được chiến thắng lớn trong cuộc bầu cử tại Bỉ vào tháng 6 năm ngoái, là một trong những nhân vật quyền lực trong chính phủ trung hữu mới thành lập được bảy tuần của đất nước này dưới thời Thủ tướng Bart De Wever.

Prévot cho biết, khi đáp trả Tổng thống Trump, Liên minh Âu Châu không nên loại bỏ bất kỳ biện pháp nào, kể cả việc tấn công vào điểm yếu của Washington.

“Chúng tôi biết rằng, trong số các lĩnh vực có khả năng mang lại sự nhạy cảm và phản ứng lớn nhất từ Hoa Kỳ, có toàn bộ thành phần kỹ thuật số. Và vì vậy, cá nhân tôi ủng hộ việc sử dụng đòn bẩy này như một phần của loạt biện pháp phản công”, ông nói.

Quy định về công nghệ của khối này đã bị cuốn vào cuộc chiến thuế quan xuyên Đại Tây Dương, với việc Tổng thống Trump đe dọa sẽ trả đũa việc Ủy ban Âu Châu thực thi các quy định về công nghệ của Liên Hiệp Âu Châu về kiểm duyệt nội dung và cạnh tranh kỹ thuật số.

Nền tảng truyền thông xã hội X, thuộc sở hữu của cố vấn cao cấp của Tổng thống Trump là Elon Musk, đang phải đối mặt với hình phạt đầu tiên sau khi bị kết luận sơ bộ vào mùa hè năm ngoái là vi phạm các quy định về truyền thông xã hội của Liên Hiệp Âu Châu.

Prévot cho biết việc kích hoạt công cụ chống cưỡng ép chưa từng được sử dụng của Liên Hiệp Âu Châu cũng nên là một lựa chọn. Công cụ này, được thiết kế sau nhiệm kỳ đầu tiên của Tổng thống Trump, cho phép trả đũa rộng rãi để đáp trả sự phân biệt đối xử trong thương mại, chẳng hạn như hạn ngạch và thuế quan hoặc hạn chế đầu tư nước ngoài.

“Cuộc chiến này, đặc biệt là về thuế quan, giống như một chiếc boomerang bị ném đi vậy,” ông nói. Những người sử dụng thuế quan đang “quên rằng [chiếc boomerang] sẽ quay trở lại.”

Nhận xét của ông được đưa ra khi những vết nứt bắt đầu xuất hiện trong sự thống nhất của khối về cách ứng phó với các mối đe dọa thuế quan thất thường của Tổng thống Trump. Đối mặt với những lời chỉ trích ban đầu từ Pháp, Đức, Ireland và Ý, Ủy ban Âu Châu đã buộc phải mở rộng các cuộc tham khảo ý kiến với các thủ đô Liên Hiệp Âu Châu trước khi áp thuế đối với 18 tỷ euro hàng xuất khẩu của Hoa Kỳ, một động thái làm gia tăng căng thẳng thương mại với Washington.

Tổng thống Hoa Kỳ đã ngồi lại với các nhà lãnh đạo quốc gia như Tổng thống Pháp Emmanuel Macron, Thủ tướng Ái Nhĩ Lan Micheál Martin và Thủ tướng Anh Keir Starmer. Trong khi đó, nhà lãnh đạo chính sách đối ngoại Liên Hiệp Âu Châu Kaja Kallas đã bị Ngoại trưởng Hoa Kỳ Marco Rubio phớt lờ, và Chủ tịch Ủy ban Âu Châu Ursula von der Leyen vẫn chưa đến thăm Tổng thống Trump.

Đường lối đó không làm Prévot ngạc nhiên. “Tầm nhìn mà Ông Donald Trump đang theo đuổi là song phương”, Prévot nói. Tổng thống Trump thích nhìn thế giới thông qua các cuộc họp riêng, trong khi von der Leyen và Kallas là “hiện thân của các kiểu đa phương”, Bộ trưởng Bỉ cho biết.

Tiếng rì rầm về chính sách cô lập của Tổng thống Trump cũng đang được cảm nhận ở Bỉ. Chính phủ Bỉ mới vào đầu tháng 2 đã đặt mục tiêu đạt được mục tiêu của NATO về chi tiêu quân sự quốc gia là 2 phần trăm tổng sản phẩm quốc nội vào năm 2029. Nhưng mục tiêu đó đã có vẻ lỗi thời và chính phủ đang tìm cách đẩy nhanh chi tiêu hơn nữa.

Sự sẵn sàng đầu tư nhiều hơn vào quốc phòng của Bỉ sẽ được thử nghiệm trong vài tuần tới khi nước này cân nhắc khả năng mua chiến đấu cơ mới. Chính phủ mới đã hứa trong thỏa thuận liên minh sẽ đổ nhiều tiền hơn vào chiến đấu cơ, nhưng không nêu rõ là loại nào.

Trước đó, quốc gia này đã ký hợp đồng mua hơn 30 máy bay F-35 do Mỹ sản xuất, nhưng những thỏa thuận như vậy gần đây đã trở thành tâm điểm chú ý trong bối cảnh lo ngại rằng Washington có thể hạn chế hiệu suất của chúng, cũng như lo ngại rộng hơn về việc phụ thuộc quá nhiều vào vũ khí của Mỹ.

Prévot cho biết Bỉ có thể là một quốc gia quá nhỏ để vận hành một phi đội có nhiều loại chiến đấu cơ khác nhau, nhưng không loại trừ khả năng chuyển sang một giải pháp thay thế của Âu Châu.

“Tôi tin rằng mọi người hiện nay nên ủng hộ việc mua hàng Âu Châu,” ông nói. “Nhưng sự trung thực buộc chúng ta phải nói rằng trong khi nguyên tắc nên hướng dẫn tất cả các khoản đầu tư của chúng ta, chúng ta cũng phải sáng suốt.”

Ông cho biết, người Âu Châu sẽ mất thời gian và tiền bạc để thúc đẩy ngành công nghiệp quốc phòng của riêng họ và mở các dây chuyền sản xuất mới. “Đó là nơi mà chiều hướng thực tế thuần túy đi ngược lại với nguyên tắc 'Mua hàng Âu Châu'“.

[Politico: Belgian FM: EU should fight fire with fire in Trump’s trade war]

5. Nga từ chối lời kêu gọi trả lại nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia

Bộ Ngoại giao Nga tuyên bố vào ngày 25 tháng 3 rằng Nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia là một cơ sở của Nga và không thể chuyển giao cho Ukraine hoặc bất kỳ quốc gia nào khác. Bộ này cũng loại trừ khả năng vận hành chung, lập luận rằng việc bảo đảm an toàn vật lý và hạt nhân của nhà máy là điều không thể.

Mạc Tư Khoa tuyên bố quyền kiểm soát nhà máy này dựa trên việc sáp nhập bất hợp pháp bốn khu vực của Ukraine vào tháng 9 năm 2022, bao gồm Zaporizhzhia (nơi Ukraine kiểm soát thủ phủ khu vực, cũng như ở Kherson ), sau các cuộc trưng cầu dân ý được dàn dựng với người dân bị buộc phải bỏ phiếu dưới họng súng.

Điện Cẩm Linh đã tuyên bố sai sự thật rằng 98% dân số ủng hộ việc gia nhập Nga và tiến hành tuyên bố sáp nhập mà không có bất kỳ cơ sở hợp pháp nào. Ukraine và các nước phương Tây đã bác bỏ các cuộc trưng cầu dân ý là gian lận.

“Việc trả lại nhà máy cho ngành hạt nhân của Nga đã là chuyện đã rồi trong một thời gian dài”, Bộ này cho biết vào ngày 25 tháng 3. “Việc chuyển giao nhà máy Zaporizhzhia cho Ukraine hoặc một quốc gia khác kiểm soát là điều không thể”.

Lực lượng Nga đã chiếm được nhà máy ngay từ đầu cuộc xâm lược toàn diện. Mặc dù nhà máy không còn phát điện nữa, nhưng cơ quan giám sát hạt nhân của Liên Hiệp Quốc vẫn duy trì giám sát tại địa điểm này, giống như tại tất cả các cơ sở hạt nhân của Ukraine.

Cơ sở này đã nhiều lần bị ngắt kết nối khỏi lưới điện của Ukraine do các cuộc tấn công của Nga vào cơ sở hạ tầng năng lượng của nước này. Mạc Tư Khoa đã phớt lờ lời kêu gọi từ bỏ quyền kiểm soát cơ sở này.

Ukraine tiếp tục yêu cầu trả lại nhà máy cho mình và bác bỏ yêu sách của Nga đối với lãnh thổ của mình.

Trong cuộc điện đàm gần đây với Tổng thống Volodymyr Zelenskiy, Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump đã gợi ý rằng Hoa Kỳ có thể giúp vận hành và có thể sở hữu các nhà máy điện hạt nhân của Ukraine.

[Kyiv Independent: Russia rejects calls to return Zaporizhzhia nuclear plant]

6. Thủ tướng Carney của Canada chỉ trích chính quyền Tổng thống Trump sau vụ rò rỉ kế hoạch chiến tranh: ‘Một vấn đề nghiêm trọng, rất nghiêm trọng’

Hôm Thứ Ba, 25 Tháng Ba, Thủ tướng Canada Mark Carney đã khiển trách Tòa Bạch Ốc sau khi các kế hoạch quân sự nhạy cảm của Mỹ vô tình được gửi đến một nhà báo trên Signal.

Carney cho biết mạng lưới chia sẻ thông tin tình báo Five Eyes - bao gồm Anh, Úc và New Zealand cũng như Canada và Hoa Kỳ - cần phải rút ra bài học từ vụ rò rỉ thông tin tình báo khiến Tổng biên tập tờ Atlantic Jeffrey Goldberg vô tình được đưa vào chuỗi tin nhắn tuyệt mật về kế hoạch ném bom Yemen của Hoa Kỳ.

Tờ Atlantic đưa tin hôm thứ Hai rằng biên tập viên của họ đã vô tình được đưa vào một cuộc trò chuyện tuyệt mật qua ứng dụng Signal, trong đó những người tham gia thảo luận về các kế hoạch chiến tranh nhạy cảm. Cuộc trò chuyện tuyệt mật này lẽ ra chỉ dành cho các thành viên nội các của Tổng thống Trump và một số tướng lãnh. Đây là một vụ tai tiếng rất lớn, gây sốc cho các quan chức an ninh quốc gia và các thành viên của Quốc hội vì các thông tin nhạy cảm liên quan đến an ninh quốc gia đã bị rò rỉ ra ngoài. Nó còn gây ra một cú sốc ngoại giao vì một số Bộ Trưởng đã đưa ra những lời lăng mạ tàn bạo đối với một số quan chức của các nước đồng minh của Hoa Kỳ. Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ Pete Hegseth đã gọi các viên chức Âu Châu là “THẢM HẠI” và “ĐỒ ĂN BÁM” gây ra các phản ứng dữ dội trong NATO và Liên Hiệp Âu Châu.

“Khi xảy ra sai lầm và rò rỉ thông tin tình báo nhạy cảm, chúng ta cần phải rút ra bài học để ngăn chặn điều đó tái diễn”, Carney phát biểu tại Halifax, Nova Scotia, khi được hỏi về hậu quả từ cuộc trò chuyện thảo luận về các cuộc không kích sắp tới.

“Đây là một vấn đề rất nghiêm trọng và chúng ta phải rút ra mọi bài học.” Carney đã đưa ra lập trường trên trong một lần dừng chân vào ngày thứ hai của chiến dịch vận động tranh cử liên bang Canada vào cuối tháng 4.

“Chúng tôi có mối quan hệ đối tác tình báo rất chặt chẽ với người Mỹ thông qua Five Eyes. Sai lầm có thể xảy ra, nhưng điều quan trọng là mọi người phản ứng thế nào với những sai lầm đó”, ông nói thêm.

“Họ không được phủ nhận những sai lầm; họ phải rõ ràng và minh bạch trong việc giải quyết chúng.”

Báo cáo của tờ Atlantic, được công bố hôm thứ Hai, đã gây sốc cho các quan chức an ninh quốc gia và các thành viên của Quốc hội.

POLITICO sau đó đưa tin rằng Mike Waltz, cố vấn an ninh quốc gia, có thể là người chịu trách nhiệm tại Tòa Bạch Ốc, mặc dù Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump đã bày tỏ sự tin tưởng vào Waltz trong cuộc phỏng vấn với NBC News vào sáng thứ Ba.

Bình luận của Carney được đưa ra trong bối cảnh quan hệ Canada-Hoa Kỳ đang căng thẳng nghiêm trọng khi Tổng thống Trump đe dọa áp thuế đối với nước này và cân nhắc sáp nhập nước này thành tiểu bang thứ 51.

Carney kế nhiệm Justin Trudeau làm lãnh đạo Đảng Tự do và thủ tướng vào ngày 9 tháng 3, nhưng vẫn chưa nói chuyện trực tiếp với Tổng thống Trump.

Ông cho biết ông không muốn nói chuyện với tổng thống trừ khi ông thể hiện sự tôn trọng đối với chủ quyền của Canada.

[Politico: ‘A serious, serious issue’: Canada’s Carney jabs Trump admin after war plans leak fiasco]

7. ‘Không phải những gì Ukraine cần’ — Các chuyên gia cho biết lệnh ngừng bắn ở Hắc Hải có lợi cho Nga hơn là Ukraine

Trong khi Tòa Bạch Ốc ăn mừng lệnh ngừng bắn ở Hắc Hải sau cuộc họp kéo dài 12 giờ ở Riyadh, thì tại Ukraine, sự nhiệt tình lại khá im ắng.

Thỏa thuận này thiếu các biện pháp bảo đảm quan trọng mà Ukraine đang rất cần, bao gồm bảo vệ các cảng của mình khỏi các cuộc tấn công của Nga cũng như mở cửa cảng Mykolaiv đang bị phong tỏa. Các chuyên gia nói với tờ Kyiv Independent rằng thỏa thuận do Hoa Kỳ và Nga đàm phán có lợi cho Mạc Tư Khoa hơn.

Washington, Kyiv và Mạc Tư Khoa đã đồng ý ngừng bắn vào ngày 25 tháng 3 để “loại bỏ việc sử dụng vũ lực” và ngăn chặn việc sử dụng tàu thương mại cho mục đích quân sự. Đổi lại, Hoa Kỳ sẽ giúp khôi phục xuất khẩu phân bón và nông sản của Nga ra thị trường thế giới, giảm chi phí bảo hiểm hàng hải và tăng cường khả năng tiếp cận các cảng và hệ thống thanh toán cho các giao dịch như vậy.

“Đây chắc chắn không phải là điều Ukraine cần”, Serhiy Vovk, giám đốc Trung tâm Chiến lược Giao thông, một công ty tư vấn tại Kyiv, cho biết.

“Điều chúng ta cần cấp thiết hiện nay là bảo vệ cơ sở hạ tầng cảng của chúng ta khỏi hỏa tiễn và máy bay điều khiển từ xa, nhưng không có một từ nào nói về điều này trong tuyên bố của Tòa Bạch Ốc.”

Kể từ khi bắt đầu cuộc xâm lược toàn diện, Nga đã làm hư hại hoặc phá hủy 385 cơ sở hạ tầng cảng, làm mất ổn định hoạt động cảng của Ukraine. Các cảng ở Tỉnh Odessa, khu vực cảng biển hoạt động cuối cùng của Ukraine, đã bị tấn công trung bình ba ngày một lần từ Tháng Giêng đến tháng 2 năm 2025.

Nga cũng đã chặn cảng Mykolaiv quan trọng kể từ năm 2022, một trong những cảng biển lớn nhất cả nước, làm tăng thêm chi phí hậu cần cho các nhà sản xuất nông nghiệp. Nông dân trên khắp cả nước chỉ có thể xuất khẩu hàng hóa từ ba cảng biển của Ukraine: Pivdennyi, Chornomorsk và Odesa.

Có những tuyên bố trái ngược nhau về thời điểm lệnh ngừng bắn sẽ bắt đầu. Tổng thống Volodymyr Zelenskiy cho biết lệnh ngừng bắn có hiệu lực từ hôm nay, trong khi Điện Cẩm Linh cho biết lệnh ngừng bắn sẽ bắt đầu khi lệnh trừng phạt đối với các nhà sản xuất và xuất khẩu thực phẩm của Nga được dỡ bỏ.

Sau khi Nga rút khỏi Sáng kiến Ngũ cốc Hắc Hải do Liên Hiệp Quốc và Thổ Nhĩ Kỳ làm trung gian vào tháng 7 năm 2023, quân đội Ukraine đã tự tạo ra tuyến đường thương mại của riêng mình qua biển. Đây là tuyến đường huyết mạch cho nền kinh tế Ukraine bằng cách cho phép các tàu chở hàng đi lại an toàn bằng cách bám vào bờ biển Bulgaria và Rumani dưới sự hướng dẫn của Hải quân Ukraine.

Các cuộc tấn công bằng thuyền điều khiển từ xa trên biển đánh chìm tàu Nga đã đẩy hạm đội Nga về phía đông và ra xa các cảng Crimea, tạo thêm một vùng đệm an toàn.

Bộ trưởng Quốc phòng Ukraine Rustem Umerov cho biết Nga sẽ vi phạm thỏa thuận mới nếu tiếp tục di chuyển tàu chiến về phía tây. Ông nói thêm rằng điều này sẽ được coi là mối đe dọa đối với an ninh quốc gia của Ukraine.

Vovk cho biết: “Nếu hải quân Nga quay trở lại Sevastopol, Crimea, chúng tôi sẽ gặp nhiều rủi ro liên quan đến sáng kiến chống mìn chung của chúng tôi, trong đó chúng tôi cố gắng rà phá bom mìn trên các tuyến đường biển hợp tác với Bulgaria, Thổ Nhĩ Kỳ và Rumani”.

Hoa Kỳ và Nga đã tiến hành đàm phán mà không có sự tham gia của các đồng minh Âu Châu, bất chấp mối lo ngại từ các nước Hắc Hải là Rumani và Bulgaria rằng hạm đội Nga có thể thống trị Hắc Hải một lần nữa.

Các quốc gia đó cũng nên được đưa vào đàm phán vì sự an toàn của họ, Vovk cho biết. Các cuộc tấn công của Nga vào tàu thuyền đã tấn công gần Rumani, thành viên NATO, thậm chí còn làm hư hại một tàu của Rumani vào tháng 7 năm 2023.

Andrii Pidhainyi, đối tác và đồng giám đốc Thực hành Giao thông và Cơ sở hạ tầng tại Arzinger, một công ty luật của Ukraine, cho biết: “Tôi lo ngại rằng thỏa thuận này có thể chuyển từ giải pháp cục bộ nhằm bảo vệ hàng xuất khẩu của Ukraine sang một trò chơi địa chính trị rộng lớn hơn mà không có sự tham gia của các đồng minh của Ukraine tại bàn đàm phán”.

[Kyiv Independent: ‘Not what Ukraine needs’ — Black Sea ceasefire favors Russia more than Ukraine, say experts]

8. 7 con bài mặc cả về Ukraine Tổng thống Trump đã trao cho Putin

Trong nỗ lực tìm kiếm một hiệp định hòa bình mang tính lịch sử giữa Nga và Ukraine, Tổng thống Trump đã cố gắng thể hiện mình là một trọng tài khách quan chỉ tập trung vào việc chấm dứt cuộc chiến kéo dài ba năm.

Nhưng đường lối khác biệt của ông đối với các bên — nhanh chóng gây áp lực lên một đồng minh dễ bị tổn thương hơn là Ukraine, kiên nhẫn hơn và nhẹ nhàng thuyết phục kẻ xâm lược ở Mạc Tư Khoa — phản ánh nhận thức của riêng ông về sự mất cân bằng quyền lực rõ rệt. Ukraine, như ông đã nói với Tổng thống Volodymyr Zelenskiy tại Phòng Bầu dục vào tháng trước, “không có quân bài”.

Đúng là Ukraine, phụ thuộc vào viện trợ quốc phòng từ Washington và Âu Châu, sẽ ở thế yếu hơn nếu cuộc chiến tiêu hao này kéo dài trong nhiều năm. Nhưng chính Tổng thống Trump đã làm một số điều để góp phần làm suy yếu Ukraine và đặc biệt là Tổng thống Zelenskiy.

Hoa Kỳ đang dẫn đầu các cuộc đàm phán với các quan chức từ cả hai nước tại Saudi Arabia trong tuần này, hy vọng sẽ đạt được thêm tiến triển hướng tới lệnh ngừng bắn rộng rãi hơn. Sau đây là một số quân bài mặc cả mà Tổng thống Trump đã đưa ra có thể được sử dụng để gây áp lực với Nga.

Gọi điện cho Putin nhiều lần sau khi Tổng thống Biden cắt đứt hoàn toàn

Tổng thống Trump đã không làm gì nhiều để che giấu sự háo hức của mình đối với việc xích lại gần Nga, tái hợp với Putin trong cuộc trò chuyện qua điện thoại kéo dài 90 phút ngay sau khi nhậm chức. Điều đó đã chấm dứt ba năm cô lập của Hoa Kỳ dưới thời Tổng thống Joe Biden, người đã chấm dứt đối thoại với Putin sau cuộc xâm lược Ukraine vào tháng 2 năm 2022.

Một cuộc gọi khác vào hôm thứ Ba 18 Tháng Ba,, có vẻ dài hơn cuộc gọi đầu tiên, diễn ra trong đó Putin thẳng thừng từ chối chấp nhận các điều khoản của lệnh ngừng bắn 30 ngày mà Hoa Kỳ và Ukraine đã thống nhất.

Nếu Tổng thống Trump kiên trì đàm phán với Putin lâu hơn, liệu ông sẽ có ảnh hưởng lớn hơn với Điện Cẩm Linh để đòi hỏi thêm những nhượng bộ liên quan đến cuộc chiến hay không vẫn là một câu hỏi đối với nhiều người.

Đàm phán với Nga mà không có sự hiện diện của Ukraine

Các cuộc gọi giữa Tổng thống Trump và Putin chỉ là khởi đầu. Các quan chức cao cấp của Hoa Kỳ và Nga đã gặp mặt trực tiếp tại Saudi Arabia vào giữa tháng 2 và vạch ra một kế hoạch tái khởi động hợp tác song phương trên nhiều mặt trận. Bao gồm khôi phục nhân sự tại các đại sứ quán tương ứng của họ ở Washington và Mạc Tư Khoa, hợp tác kinh tế tiềm năng và thậm chí là nới lỏng các lệnh trừng phạt được áp dụng do hậu quả của cuộc xâm lược Ukraine của Nga.

Những sáng kiến đó thực ra có thể được giữ lại, và chỉ nên trao ra với điều kiện là Nga và Ukraine đạt được thỏa thuận hòa bình. Việc không đạt được thỏa thuận và cả Ukraine lẫn các đồng minh Âu Châu đều không có chỗ đứng tại bàn đàm phán đã làm rõ cách chính quyền mới không còn liên kết hoặc phối hợp với các đồng minh truyền thống nữa.

Nói thẳng thừng về những gì Ukraine có thể phải từ bỏ trong khi không đề cập đến bất cứ điều gì từ phía Nga

Trong khi Tổng thống Trump đã gạt bỏ những câu hỏi về việc Nga phải từ bỏ những gì như một phần của thỏa thuận hòa bình, ông và các trợ lý hàng đầu đã nói rõ rằng Ukraine cần phải từ bỏ một số lãnh thổ có chủ quyền hiện do Nga kiểm soát. Cố vấn an ninh quốc gia Michael Waltz đã mô tả điều đó là “thực tế” xét đến tình hình trên chiến trường sau ba năm chiến tranh.

Và trong tuần qua, Tổng thống Trump đã tuyên bố rằng đã có những cuộc thảo luận về việc quốc gia nào sẽ kiểm soát nhiều khu vực khác nhau của Ukraine, bao gồm cả nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia. Tuần trước, ông thậm chí còn đưa ra rằng Ukraine, nếu muốn duy trì quyền kiểm soát cơ sở này, có thể cân nhắc cho phép các lợi ích của Hoa Kỳ điều hành nhà máy sau chiến tranh.

Quyết tâm của Tổng thống Trump đòi Ukraine phải trả giá đã được trình bày công khai như một phương tiện để bảo đảm Mỹ thu hồi được 120 tỷ đô la viện trợ quốc phòng mà nước này đã cung cấp kể từ khi chiến tranh bắt đầu. Tổng thống Trump thậm chí còn đẩy con số lên đến 350 tỷ. Bất chấp những lo ngại rằng tổng thống đang cố gắng tống tiền Ukraine, Tổng thống Zelenskiy đã bày tỏ mong muốn ký thỏa thuận khoáng sản như một dấu hiệu cho thấy cam kết của mình đối với tiến trình hòa bình và ngoại giao của Tổng thống Trump nói chung. Tuy nhiên, Nga chưa phải làm bất cứ điều gì tương tự.

Áp dụng áp lực tối đa, nhưng chỉ đối với Ukraine

Ngoài việc nổi giận với Tổng thống Zelenskiy tại Phòng Bầu dục sau khi Tổng thống Ukraine công khai đặt câu hỏi về sự nghiêm chỉnh của Nga trong việc chấm dứt chiến tranh, Tổng thống Trump đã thể hiện sự sẵn sàng nhất quán trong việc sử dụng đòn bẩy để gây áp lực lên nhà lãnh đạo thời chiến của Ukraine. Ông tạm thời cắt đứt mọi viện trợ quốc phòng của Hoa Kỳ và dừng chia sẻ thông tin tình báo sau vụ nổ Tòa Bạch Ốc, những động thái đã bị đảo ngược sau khi Ukraine đồng ý với đề xuất ngừng bắn trong 30 ngày.

Ngoài ra, ông còn nhắc lại lời kêu gọi của Putin về các cuộc bầu cử mới tại Ukraine, nơi không thể tổ chức bầu cử do thiết quân luật, và thậm chí có lúc còn gọi Tổng thống Zelenskiy, người được bầu một cách dân chủ, là một “kẻ độc tài”.

Loại trừ khả năng bảo đảm an ninh cho Ukraine và tư cách thành viên NATO trong dài hạn

Tổng thống Trump đã từ chối cân nhắc việc cung cấp sức mạnh cứng rắn của Mỹ để bảo đảm an ninh cho Ukraine sau một thỏa thuận ngừng bắn có thể xảy ra, khiến Âu Châu phải chạy đua để tăng chi tiêu và sản xuất quốc phòng. Ông ấy đi xa nhất là đưa ra một thỏa thuận kinh tế — trao cho Hoa Kỳ một cổ phần lớn trong lợi nhuận tương lai của Ukraine từ khoáng sản đất hiếm — như một sự bảo đảm an ninh trên thực tế, cho thấy Putin có thể bị ngăn chặn không phát động các cuộc tấn công mới bằng sự hiện diện của người Mỹ.

Daniel Fried, cựu đại sứ Hoa Kỳ tại Ba Lan và hiện là thành viên cao cấp tại Hội đồng Đại Tây Dương, cho biết: “Tổng thống Trump không yêu cầu Putin phải đạt được mức độ đồng ý ngay lập tức và toàn diện như ông đã yêu cầu từ Tổng thống Zelenskiy”.

Tổng thống Trump đã đe dọa Putin trong các bài đăng trên mạng xã hội rằng ông có thể tăng cường các lệnh trừng phạt kinh tế đối với Nga, trước khi nhanh chóng rút lui về tư thế cho rằng Ukraine là trở ngại lớn hơn đối với các cuộc đàm phán hòa bình. Tuần trước, sau khi nhà lãnh đạo Nga từ chối đồng ý với lệnh ngừng bắn toàn bộ 30 ngày mà Hoa Kỳ và Ukraine đã ký kết, Tổng thống Trump đã chọn không chỉ trích sự chậm trễ của ông và thay vào đó ca ngợi thiện chí của ông trong việc dừng các cuộc tấn công vào cơ sở hạ tầng năng lượng là một bước đi tích cực.

Kết thúc nỗ lực buộc Nga phải chịu trách nhiệm

Sau cuộc điện đàm giữa Tổng thống Trump và Putin vào thứ Ba tuần trước, Hoa Kỳ đã rút khỏi một nhóm đa quốc gia có nhiệm vụ điều tra những nhà lãnh đạo chịu trách nhiệm cho cuộc xâm lược Ukraine của Nga, bao gồm cả Putin. Chính quyền cũng cắt giảm tài trợ cho Phòng nghiên cứu nhân đạo của Đại học Yale, nơi đã nêu chi tiết về việc bắt cóc hàng loạt trẻ em Ukraine sang Nga.

Giữa những câu hỏi từ các nhà lập pháp, bao gồm một số đảng viên Cộng hòa, chính quyền cho biết họ đang xem xét các hành động. Nhưng những động thái gần đây phù hợp với quyết định của một số cơ quan an ninh quốc gia nhằm dừng các nỗ lực phối hợp để chống lại các cuộc tấn công mạng và thông tin sai lệch của Nga.

Cả hai bên đều tham gia vào cuộc xung đột

Tổng thống Trump đã chế giễu những lời đề nghị rằng ông tuân thủ ranh giới đỏ về mặt đạo đức mà trong ba năm trước khi ông nhậm chức, đã giúp Hoa Kỳ và các đồng minh dân chủ khác đoàn kết phản đối cuộc xâm lược trắng trợn của Nga. Bạn không thể trở thành trọng tài công bằng hiệu quả, theo suy nghĩ, nếu bạn thiên vị một bên.

Khi chấp nhận quan điểm của Putin về cái mà ông gọi là “nguyên nhân gốc rễ” của cuộc chiến - rằng Nga phải xâm lược vì Ukraine mong muốn gia nhập NATO - chính quyền đã hợp pháp hóa lập trường của Điện Cẩm Linh rằng nền độc lập của một số nước cộng hòa xã hội chủ nghĩa thuộc Liên Xô cũ vẫn là vấn đề chưa được giải quyết.

“Trong 68 năm sống trên Trái đất này, tôi chưa bao giờ thấy một tình huống nào mà câu chuyện không có hai mặt,” nhà đàm phán chính của Tổng thống Trump với Nga, Steve Witkoff, cho biết trong một cuộc phỏng vấn vào cuối tuần. “Nó không bao giờ đen trắng như mọi người muốn mô tả. Vì vậy, có những bất bình ở cả hai phía.”

Tổng thống Trump và nhóm của ông đang trì hoãn việc giải quyết bế tắc cơ bản ở trung tâm của cuộc xung đột — niềm tin sâu sắc của Putin rằng Ukraine không nên độc lập, Ivo Daalder, cựu Đại sứ Hoa Kỳ tại NATO và hiện là chủ tịch Hội đồng Chicago về các vấn đề toàn cầu, cho biết.

“Bạn sẽ không đạt được thỏa thuận nếu không có sự đồng ý của Ukraine”, Daalder nói.. “Điểm yếu lớn nhất của Tổng thống Trump là nghĩ rằng ông ta và Putin có thể ra lệnh cho một thỏa thuận. Nếu ông ta không cung cấp vũ khí hoặc bảo đảm an ninh cho Ukraine, ông ta sẽ từ bỏ đòn bẩy của mình với Tổng thống Zelenskiy, người có thể từ chối một thỏa thuận hòa bình không cân xứng và quyết định tiếp tục chiến đấu với sự ủng hộ từ Âu Châu.”

[Politico: 7 bargaining chips Trump has given Putin over Ukraine]