1. Solovyov tuyên bố Mỹ sẽ ‘liên minh’ với Nga chống lại Âu Châu

Nhà tuyên truyền hàng đầu của Điện Cẩm Linh Vladimir Solovyov cho biết chính quyền Tổng thống Trump hiện tại sẽ đứng về phía Nga trong trường hợp xảy ra xung đột toàn cầu.

Solovyov, đồng minh của Putin và là một trong những nhân vật có ảnh hưởng nhất trong giới truyền thông do Điện Cẩm Linh hậu thuẫn, đã đưa ra những bình luận này để phản ứng lại cuộc gặp giữa các quan chức từ Mạc Tư Khoa và Washington tại Saudi Arabia trong tuần này.

Tổng thống Trump đã mở lại cuộc đối thoại với Nga trong nỗ lực chấm dứt chiến tranh ở Ukraine, sau nhiều tháng Mạc Tư Khoa bị cộng đồng quốc tế cô lập.

Cùng lúc đó, các thành viên NATO ngày càng lo ngại trước những dấu hiệu cho thấy Hoa Kỳ có thể đang rút lui khỏi các cam kết an ninh lâu dài tại Âu Châu, đặc biệt là khi Tổng thống Trump tăng cường chỉ trích liên minh này và nồng nhiệt khen ngợi Putin.

Những diễn biến này đang làm gia tăng lo ngại về sự chia rẽ sâu sắc giữa Hoa Kỳ và Âu Châu trong bối cảnh căng thẳng địa chính trị gia tăng.

Julia Davis, người sáng lập nhóm giám sát Russia Media Monitor, đã đăng một phân đoạn từ chương trình phát thanh Full Contact của Nga, có sự góp mặt của người dẫn chương trình Solovyov.

“Người dẫn chương trình truyền hình nhà nước Vladimir Solovyov giải thích lý do tại sao thỏa thuận ngừng bắn Hắc Hải là một chiến thắng cho Putin. Ông nhắc lại rằng Nga không có ý định dừng các hành động quân sự của mình và dự đoán Hoa Kỳ sẽ hợp tác với Nga chống lại Âu Châu”.

Solovyov nói với khán giả rằng kết quả của các cuộc thảo luận giữa Hoa Kỳ và Nga tại Riyadh tuần này “đã mang lại lợi ích to lớn cho chúng ta, vì nó gây ra sự chia rẽ to lớn với các nước NATO”.

Solovyov ám chỉ đến các cuộc thảo luận về thỏa thuận ngừng bắn trên biển Hắc Hải, mà Washington đã đưa ra như một phần trong nỗ lực của Tổng thống Trump nhằm chấm dứt cuộc xung đột kéo dài ba năm. Sau khi các cuộc đàm phán kết thúc tại thủ đô Riyadh của Saudi Arabia, Nga cho biết hôm thứ Ba rằng Hoa Kỳ đã đồng ý hỗ trợ nới lỏng các lệnh trừng phạt và hạn chế xuất khẩu nông sản của phương Tây như là điều kiện tiên quyết cho hiệp ước.

Đề cập đến những diễn biến, Solovyov nói:

“Quan điểm của Hoa Kỳ hoàn toàn trái ngược với vị thế của Âu Châu và Canada. Khi không có sự thống nhất giữa những đối phương của bạn, đây đã là một điểm tích cực to lớn”,.

Nhà tuyên truyền nhấn mạnh rằng: “Các điều khoản của trò chơi đã hoàn toàn khác. Đầu tiên, cuộc gọi điện thoại giữa Tổng thống Putin và Tổng thống Trump đã cho thấy không còn sự phong tỏa hay cô lập quốc tế nữa. Âu Châu và Canada hiện đang bị cô lập toàn cầu. Không ai cần họ. Hơn thế nữa, nước Mỹ nói rằng, 'Chúng tôi không muốn chiến đấu chống lại Nga'“.

Solovyov cho biết Nga có thể “liên minh” với Hoa Kỳ “theo cách tương tự như trong Thế chiến II” vì Washington có thể không còn thấy lợi ích khi hợp tác với Âu Châu.

John E. Herbst, giám đốc cao cấp của Trung tâm Á-Âu thuộc Hội đồng Đại Tây Dương và là cựu đại sứ Hoa Kỳ tại Ukraine, cho biết trong bài bình luận được công bố hôm thứ Ba:

“Thật không may, nhóm Tổng thống Trump, trong nỗ lực thuyết phục Điện Cẩm Linh chấp nhận lệnh ngừng bắn trên biển, đã đưa ra nhiều nhượng bộ hơn. Tuyên bố chính thức của Nga rõ ràng đặt điều kiện thực hiện lệnh ngừng bắn là dỡ bỏ nhiều lệnh trừng phạt.

“Vấn đề là việc nới lỏng lệnh trừng phạt lớn sẽ là cú hích cho nền kinh tế Nga đang suy yếu—khiến Putin dễ dàng tiếp tục cuộc chiến tranh trên bộ mà ông ta không muốn chấm dứt. Tôi nghĩ Tổng thống Trump vẫn muốn ngừng bắn sớm để thiết lập một nền hòa bình lâu dài. Để làm được điều đó, ông ta cần thay đổi chiến thuật và thực hiện những gì đã hứa trong tuần đầu tiên của nhiệm kỳ mới: đó là giáng búa vào Điện Cẩm Linh.”

Arnold C. Dupuy, thành viên cao cấp không thường trú tại Hội đồng Đại Tây Dương, cho biết: “Để lệnh ngừng bắn ở Ukraine thành công, Hoa Kỳ và Liên minh Âu Châu phải hợp tác với nhau, đó là một yêu cầu có khả năng khó khăn trong môi trường xuyên Đại Tây Dương hiện nay.”

“Chúng ta nên dự đoán thêm các chi tiết trong những ngày tới, bao gồm định nghĩa rõ hơn về các bảo đảm an ninh của phương Tây đối với Ukraine, một kế hoạch chung cho việc tái thiết của nước này và các bảo đảm đối với các quốc gia Hắc Hải khác. Tất cả những điều này sẽ đòi hỏi sự hợp tác giữa Hoa Kỳ và Âu Châu, những nơi đang trải qua giai đoạn căng thẳng gia tăng.”

Phát ngôn nhân Bộ Ngoại giao Nga Maria Zakharova cho biết hôm thứ năm rằng các điều khoản của Sáng kiến Hắc Hải đang được thảo luận.

[Newsweek: US Will 'Ally' With Russia Against Europe: Solovyov]

>>

2. Signalgate thực sự cho chúng ta biết điều gì

Ivo Daalder, cựu đại sứ Hoa Kỳ tại NATO, là Tổng giám đốc điều hành Hội đồng Chicago về các vấn đề toàn cầu và là người dẫn chương trình podcast hàng tuần “World Review with Ivo Daalder”. Ông viết chuyên mục From Across the Pond của tờ POLITICO.

Xin kính mời quý vị và anh chị em theo dõi bản dịch sang Việt Ngữ qua phần trình bày của Thụy Khanh

Signalgate đang gây chấn động Washington.

Suốt tuần qua, việc một nhà báo bất ngờ tham gia vào nhóm trò chuyện Signal của các quan chức cao cấp Hoa Kỳ thảo luận về chi tiết của một hoạt động quân sự đã trở thành tiêu đề chính của các bài báo, phiên điều trần của quốc hội và các cuộc họp báo.

Cho đến nay, phần lớn cuộc thảo luận tập trung vào lý do tại sao điều này xảy ra, khi nào thông tin được phân loại, những gì cấu thành nên một kế hoạch chiến tranh và liệu có ai cần phải chịu trách nhiệm hay không. Nhưng trong khi tất cả những điều này đều là những vấn đề quan trọng, thì những gì các tin nhắn văn bản này, mà cho đến nay tất cả đều đã được công bố, nói cũng tiết lộ rất nhiều điều.

Cụ thể, chúng cho chúng ta biết các viên chức chính quyền chủ chốt nghĩ gì về thế giới. Và điều đó, nếu có, thậm chí còn đáng lo ngại hơn việc thảo luận về các vấn đề hoạt động cực kỳ nhạy cảm trên một nền tảng kỹ thuật số mở.

Hãy bắt đầu với nội dung tập phim này kể về quy trình: Lý do chúng ta có được cái nhìn sâu sắc độc đáo này về hoạt động của chính quyền Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump là vì Cố vấn An ninh Quốc gia Mike Waltz đã vô tình thêm biên tập viên tờ Atlantic Jeffrey Goldberg vào cuộc trò chuyện nhóm Signal của các quan chức an ninh quốc gia hàng đầu.

Tất nhiên, bất kỳ ai cũng có thể mắc lỗi. Nhưng lý do duy nhất khiến Goldberg được mời tham gia là vì Waltz và các viên chức khác đang sử dụng một ứng dụng thương mại mà bất kỳ ai cũng có thể sử dụng. Một lý do để sử dụng các hệ thống tuyệt mật cho thông tin nhạy cảm là để người ngoài không thể vô tình thêm vào các cuộc trò chuyện, chuỗi email hoặc các thông tin liên lạc chính thức khác. Vậy, tại sao lại sử dụng một ứng dụng thương mại cho công việc của chính phủ?

Theo Giám đốc Tình báo Quốc gia Tulsi Gabbard, ứng dụng này đã được cài đặt sẵn trên điện thoại di động do chính phủ cấp. Nếu đúng như vậy thì thật đáng chú ý. Các ứng dụng thương mại thường bị cấm trên các thiết bị của chính phủ. Hơn nữa, các ứng dụng cho phép tin nhắn biến mất trong một tuần hoặc ít hơn chắc chắn sẽ vi phạm Đạo luật Hồ sơ Liên bang, yêu cầu phải lưu giữ tất cả các thông tin liên lạc chính thức.

Điều thú vị không kém là nhóm Signal đã loại trừ một trong những cố vấn tổng thống quan trọng nhất của Tổng thống Trump: Quyền Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân Đô đốc Christopher W. Grady. Và trong khi nhóm bao gồm hầu hết các Bộ Trưởng và nhiều Thứ trưởng, việc loại trừ cố vấn quân sự cao cấp nhất của chính quyền đặt ra những câu hỏi sâu sắc về cách các quan chức cao cấp có được thông tin của họ.

Tuy nhiên, ngoài quy trình, các cuộc trò chuyện cũng cung cấp cái nhìn sâu sắc thực sự về cách các quan chức cao cấp của Tổng thống Trump nhìn nhận thế giới — đặc biệt là các đồng minh lâu đời nhất của Mỹ ở Âu Châu. Và đó không phải là một bức tranh đẹp.

Phó Tổng thống JD Vance là người đầu tiên đề cập đến Âu Châu trong cuộc trò chuyện, đồng thời nêu ra những nghi ngờ về quyết định tấn công Houthis của Tổng thống Trump. “Tôi nghĩ chúng ta đang phạm sai lầm”, ông ta viết. Âu Châu, chứ không phải Hoa Kỳ, mới là bên phụ thuộc vào tuyến đường thương mại qua Kênh đào Suez. Ông cho biết công chúng Hoa Kỳ sẽ không hiểu tại sao Hoa Kỳ lại tiến hành các cuộc tấn công để mở các tuyến đường biển khi bên hưởng lợi chính là Âu Châu.

Waltz trả lời bằng cách lưu ý rằng không rõ có bao nhiêu hàng hóa đi qua Suez cuối cùng sẽ đến Hoa Kỳ, nhưng ông đồng ý rằng điều này sẽ có lợi nhất cho Âu Châu. Điều thú vị là không ai nghĩ đến Trung Quốc, quốc gia rõ ràng phụ thuộc nhiều nhất vào các tuyến đường biển này.

Waltz cho rằng hải quân Âu Châu không thể “phòng thủ chống lại các loại hỏa tiễn hành trình, chống hạm và máy bay điều khiển từ xa tinh vi mà Houthis hiện đang sử dụng” — chỉ có Hoa Kỳ mới có thể mở các tuyến đường này. Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth đồng ý: “Chúng tôi là những người duy nhất trên hành tinh này … có thể làm được điều này”.

Cuộc trao đổi nêu ra hai câu hỏi. Thứ nhất, phân tích quân sự của nó có thể gây tranh cãi. Trên thực tế, hải quân Âu Châu đã đi thuyền trên những vùng biển này trong hơn một năm và một số đã tham gia tấn công các mục tiêu của Houthi ở Yemen trong các hoạt động trước đây. Tất nhiên, Hải quân Hoa Kỳ có năng lực hơn và có nhiều hỏa lực hơn, nhưng điều đó không có nghĩa là họ có thể ngăn chặn Houthis đe dọa vận chuyển và đóng cửa các tuyến đường biển một cách hiệu quả hơn các đồng minh Âu Châu của họ.

Có lẽ việc có một chuyên gia quân sự thực thụ tham gia cuộc trò chuyện sẽ giúp cung cấp thông tin tốt hơn cho cuộc thảo luận.

Câu hỏi còn lại là về vai trò của Hoa Kỳ trên thế giới. Rõ ràng từ cuộc trao đổi người ta thấy rằng Tổng thống Trump quyết định cho phép các cuộc tấn công vì ông muốn các tuyến đường biển được mở — điều này phù hợp với quan điểm lâu đời về vai trò toàn cầu của Hoa Kỳ. Thật vậy, một lý do chính khiến Hoa Kỳ có lực lượng hải quân to lớn là để bảo đảm quyền tự do hàng hải cho tất cả các hoạt động thương mại và vận chuyển khác.

Nhưng Vance coi hoạt động quân sự này là một ân huệ cho Âu Châu — không phải là một nhu cầu chung mà Washington đã đáp ứng từ lâu. Khi cuối cùng ông đồng ý hỗ trợ các cuộc tấn công, ông nói thêm: “Tôi chỉ ghét phải cứu trợ Âu Châu một lần nữa.” Và ông không đơn độc. “Thưa phó tổng thống: Tôi hoàn toàn chia sẻ sự ghê tởm của ông đối với việc Âu Châu ăn bám. Thật là THẢM HẠI”, Hegseth viết, trong khi Waltz lưu ý rằng nó nên được thêm vào danh sách “những điều kinh khủng về lý do tại sao người Âu Châu cần đầu tư vào quốc phòng của họ”.

Có thể tôi đã bỏ lỡ, nhưng tôi không biết bất kỳ quốc gia Âu Châu nào đã yêu cầu Hoa Kỳ tấn công Houthis vào thời điểm này. Đó là quyết định mà Tổng thống Trump và nhóm của ông tự đưa ra — và một lý do chính, Hegesth lưu ý, là để khôi phục khả năng răn đe đối với Iran.

Nói như vậy, rõ ràng là Tổng thống Trump chia sẻ quan điểm của các cố vấn của mình. Thật vậy, tại một thời điểm, đã có thêm sư tham gia của Phó Chánh văn phòng Stephen Miller — người mà Waltz chỉ thêm vào cuộc trò chuyện sau khi Vance không đồng ý với quyết định của tổng thống. Tổng thống đã “bật đèn xanh” cho các cuộc tấn công, nhưng, ông nói thêm, “chúng tôi sẽ sớm làm rõ với Ai Cập và Âu Châu những gì chúng tôi mong đợi được hồi đáp”. Và điều đó bao gồm các nhượng bộ về kinh tế: “Nếu Hoa Kỳ khôi phục thành công quyền tự do hàng hải với chi phí lớn, cần phải có một số lợi ích kinh tế hơn nữa để đổi lại”.

Tự do hàng hải có thể là lợi ích quốc gia, nhưng chỉ đến một mức độ nào đó. Rõ ràng là quân đội Hoa Kỳ đang muốn trở thành một quân đội đánh thuê, ngay cả khi không có yêu cầu nào về dịch vụ của họ. Và nếu bạn muốn chúng tôi — bạn phải trả tiền.

Nội dung của cuộc tranh luận cũng bộc lộ một điều hết sức hệ trọng đã được Tiến sĩ George Weigel là thành viên cao cấp của Trung tâm Đạo đức và Chính sách Công cộng Washington, chỉ ra. Chính quyền Trump ngày nay đang theo đuổi một thứ chính trị gọi là “Politics of Grievance” hay “Chính Trị Bất Bình”.

Chính Trị Bất Bình rất thành công ở Trung Quốc. Bọn cầm quyền lợi dụng sự bất bình mà Tập và các nhà lãnh đạo cộng sản Trung Quốc khác gọi thế kỷ vừa qua là “thế kỷ nhục nhã” của Trung Quốc. Từ đó, nền chính trị dựa trên sự bất bình của Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa tạo ra một hệ thống kiểm soát xã hội tinh vi về mặt công nghệ kết hợp với sự xâm lược quốc tế.

Chính Trị Bất Bình cũng rất thành công ở Nga. Cuộc chiến của Vladimir Putin chống lại phương Tây được thể hiện rõ ràng nhất trong cuộc xâm lược tàn bạo của ông ta vào Ukraine gây ra cái chết của hàng trăm ngàn người Nga, nhưng ông ta vẫn ngồi vững trên ngai vàng. Tuy nhiên, trước và trong sự thách thức đó đối với mọi công pháp quốc tế liên quan đến các vấn đề thế giới, Putin đã phát động các hình thức chiến tranh hỗn hợp, từ đầu độc không gian thông tin toàn cầu bằng những lời nói dối đến cắt đứt cáp thông tin liên lạc ở Biển Baltic, cho đến ám sát những đối thủ chính trị tìm nơi ẩn náu ở phương Tây. Tất cả những điều đó đã được biện minh dựa trên những bất bình trong lịch sử của Nga, thường được gói ghém trong những câu như “Chúng tôi không được tôn trọng”, cùng với niềm tin kỳ lạ của trùm KGB Putin rằng sự sụp đổ của Liên Xô - một trong những chế độ chuyên chế tồi tệ nhất trong lịch sử loài người – lại được hắn ta coi là thảm họa địa chính trị lớn nhất của nhân loại ở thế kỷ 20.

Chính Trị Bất Bình thành công như thế nên chính quyền Trump ngày nay du nhập vào Mỹ. Những khẩu hiệu như “chúng ta đã bị lừa” - làm méo mó hồ sơ về kiến trúc an ninh gìn giữ hòa bình thành công nhất từng được tạo ra là NATO, và tạo ra vỏ bọc cho thuế quan có thể phá hủy động cơ tăng trưởng kinh tế thành công nhất thế giới – là những ví dụ nổi bật minh họa cho một thứ chính trị bất bình mới của chính quyền Trump. Âu Châu và Canada, đồng minh đối tác chiến lược của Mỹ, đang phải hứng chịu những than phiền gây ra thiệt hại to lớn cho chính cơ thể chính trị của Hoa Kỳ, đồng thời lấp đầy tâm trí tuổi trẻ với đầy rẫy những điều vô nghĩa về lịch sử. Những đầu óc tỉnh táo và khách quan phải nhận ra rằng Âu Châu và Canada là mỏ vàng của Mỹ, nhưng lại bị Vance, Pete Hegseth, Mike Waltz và nhiều người khác nữa mô tả là một “bọn ăn bám” “thảm hại”, bất kể biết bao nhiêu tiền lục địa này đã phải chi ra để mua các chiến đấu cơ và khí tài chiến tranh của Mỹ.

Một nước Mỹ cô đơn có thể vĩ đại trở lại hay không? Các đầu óc tỉnh táo một chút chắc chắn có thể trả lời được.

[Politico: What Signalgate really tells us]

3. Máy bay F-16 của Ukraine đang do thám hệ thống phòng không của Nga

Bảy tháng sau lần đầu tham chiến vào tháng 8, chiến đấu cơ Lockheed Martin F-16 của Ukraine đã thực hiện các phi vụ mỗi ngày—đôi khi là nhiều phi vụ trên mỗi máy bay phản lực.

Xuất phát từ mạng lưới đường băng nhỏ trên toàn quốc, đôi khi kết hợp với Dassault Mirage 2000 mới đến của Ukraine, những chiếc F-16 siêu thanh nhanh nhẹn đang bắn hạ máy bay điều khiển từ xa tấn công của Nga, gây nhiễu radar của Nga bằng các thiết bị tác chiến điện tử gắn dưới bụng, thả bom chính xác - đôi khi “qua cửa sổ của ai đó”, theo lời một phi công giấu tên - và dường như sử dụng hệ thống tự vệ của chúng để xác định chính xác hệ thống phòng không của Nga.

“ Chúng tôi liên tục thực hiện các chuyến bay trinh sát trên không”, phi công cho biết trong một cuộc phỏng vấn chính thức gần đây. “Chúng tôi thực hiện các chuyến bay trinh sát điện tử”, anh nói rõ.

Trong số hàng ngàn chiếc F-16 đang phục vụ trên toàn thế giới, có một số chiếc được trang bị đặc biệt cho nhiệm vụ trinh sát—với camera dưới bụng hoặc các pod radar. Nhưng Ukraine không được biết là đã nhận được bất kỳ pod nào trong số này.

Thay vào đó, khoảng 16 chiếc F-16 mà Ukraine nhận được - trong số 85 máy bay phản lực dư thừa do Bỉ, Đan Mạch, Hòa Lan và Na Uy cam kết - thường được trang bị hỏa tiễn không đối không dẫn đường bằng hồng ngoại AIM-9, hỏa tiễn không đối không dẫn đường bằng radar AIM-120, bom lượn đường kính nhỏ và thiết bị tác chiến điện tử AN/ALQ-131, phát ra tiếng ồn vô tuyến có thể làm tắc nghẽn màn hình của người vận hành radar.

Một quan chức Không quân Hoa Kỳ giải thích rằng các thiết bị AN/ALQ-131 được lập trình bởi một nhóm chuyên gia Không quân Hoa Kỳ có trụ sở tại Florida có thể “mang đến cho bạn một khoảng không ưu thế trong chốc lát để đạt được mục tiêu có tầm quan trọng và tác động chiến lược”.

Máy bay F-16 của Ukraine cũng có tùy chọn mang theo Hệ thống phân phối vũ khí tích hợp Pylon và Hệ thống Pylon tích hợp tác chiến điện tử: PIDS và ECIPS.

PIDS phóng ra các mảnh kim loại và pháo sáng nóng để đánh lừa hỏa tiễn phòng không dẫn đường bằng radar và hồng ngoại đang bay tới. ECIPS có các hệ thống phòng thủ thụ động để bổ sung cho các mảnh kim loại và pháo sáng chủ động, bao gồm máy gây nhiễu AN/ALQ-162 để vô hiệu hóa radar trên mặt đất, cũng như hệ thống cảnh báo hỏa tiễn AN/AAR-60 để kích hoạt các hệ thống phòng thủ thụ động.

Hệ thống cảnh báo kết nối với hệ thống quản lý tác chiến điện tử do Terma ở Đan Mạch sản xuất, hệ thống này tự kết nối với màn hình bên trong buồng lái cho phi công biết radar của đối phương ở đâu so với máy bay của họ. Nếu phi công F-16 của Ukraine đang thực hiện nhiệm vụ trinh sát điện tử, có lẽ họ đang dựa rất nhiều vào hệ thống quản lý Terma.

Đây là một khả năng mới và quan trọng đối với Ukraine. Các chiến binh cũ của không quân Ukraine, từ thời Liên Xô cũ—Mikoyan MiG-29 và Sukhoi Su-27—thậm chí không mang theo máy gây nhiễu, chưa nói đến việc bay với các hệ thống tự vệ tích hợp có thể hoạt động như hệ thống trinh sát.

Trình tự các phi vụ rất đơn giản, theo lời giải thích của phi công F-16 Ukraine. F-16 thực hiện các nhiệm vụ trinh sát, xác định vị trí radar của Nga dựa trên phát xạ của chúng và sau đó hạ cánh để các nhà phân tích tình báo có thể đưa thông tin tình báo mới vào kế hoạch tấn công. “Khi tất cả những điều này được tóm tắt, chúng tôi lập kế hoạch cho các chuyến bay để hành động tiếp theo nhằm đánh bại đối phương”, phi công cho biết.

Khi những chiếc F-16 được trang bị vũ khí quay trở lại, có lẽ với mục đích ném một quả bom lượn qua cửa sổ của một phi công Nga không may nào đó, các phi công biết nên bay đến đâu và không nên bay đến đâu để tránh hệ thống phòng không của Nga.

>>

4. Vance, trích dẫn các mối đe dọa từ Nga và Trung Quốc, thúc giục Greenland ‘đạt được thỏa thuận’ với Hoa Kỳ

Phó Tổng thống JD Vance hôm thứ Sáu không loại trừ khả năng sử dụng hành động quân sự để đưa Greenland vào tầm kiểm soát của Hoa Kỳ, nhưng cho biết điều đó là không cần thiết nếu người dân Greenland chọn tách khỏi Đan Mạch và “đạt được thỏa thuận” với Hoa Kỳ.

Phát biểu từ Căn cứ Không gian Pituffik của Hoa Kỳ trên bờ biển đông bắc Greenland, bình luận của phó tổng thống là diễn biến mới nhất sau những lời lẽ ngày càng hung hăng của Tổng thống Trump trong tuần này rằng ông sẽ “đi xa nhất có thể” vì hòn đảo lớn nhất thế giới này. Vance coi việc mở rộng vào Greenland là ưu tiên an ninh hàng đầu của Hoa Kỳ, chỉ trích Đan Mạch vì đã làm người dân Greenland thất vọng.

“Chúng tôi tôn trọng quyền tự quyết của người dân Greenland,” Vance nói. “Lập luận của tôi… đối với họ là tôi nghĩ rằng bạn sẽ tốt hơn nhiều nếu nằm dưới sự bảo vệ của Hoa Kỳ hơn là nằm dưới sự bảo vệ của Đan Mạch.”

Greenland, một vùng lãnh thổ bán tự trị của Đan Mạch, có thể bỏ phiếu tuyên bố độc lập bất cứ lúc nào, nhưng đã phản đối việc này vì họ dựa vào Đan Mạch để hỗ trợ phần lớn nền kinh tế và an ninh của mình. Nhưng các nhà lãnh đạo của Greenland đã nói rõ rằng họ không có ý định bỏ Đan Mạch để gia nhập Hoa Kỳ. Chính phủ Greenland đã nhấn mạnh vào đầu tuần này rằng phái đoàn Hoa Kỳ — ban đầu được lên lịch gặp người dân Greenland, không chỉ người Mỹ tại căn cứ — đã không được mời.

Vance cho biết: “Những gì chúng tôi nghĩ sẽ xảy ra là người dân Greenland sẽ tự quyết định lựa chọn độc lập khỏi Đan Mạch, và sau đó chúng tôi sẽ có các cuộc đối thoại với người dân Greenland từ đó”.

Một cuộc thăm dò gần đây cho thấy chỉ có 6 phần trăm người dân Greenland ủng hộ việc trở thành một phần của Hoa Kỳ

Vance cảnh báo rằng Greenland “cực kỳ dễ bị tổn thương vào lúc này” và có “bằng chứng rất mạnh mẽ” cho thấy Nga và Trung Quốc có ý định chiếm Greenland nếu Hoa Kỳ không làm vậy.

“Khi tổng thống nói 'Chúng ta phải có Greenland,' ông ấy đang nói rằng hòn đảo này không an toàn”, Vance nói. “Rất nhiều người quan tâm đến nó. Rất nhiều người đang thực hiện một vở kịch”.

Khi được hỏi liệu Hoa Kỳ có chuẩn bị quân sự để chiếm Greenland bằng vũ lực hay không, ông cho biết ông không nghĩ điều đó “cần thiết”, bởi vì những người “lý trí và tốt bụng” ở đó sẽ “thỏa thuận theo phong cách Donald Trump, để bảo đảm an ninh cho vùng lãnh thổ này, cũng như cho Hoa Kỳ”.

Phó tổng thống nói thêm rằng Hoa Kỳ là “quốc gia duy nhất trên trái đất tôn trọng chủ quyền và an ninh của họ”.

Đáp lại các tuyên bố của Phó tổng thống Mỹ James David Vance, Thủ tướng Đan Mạch Mette Frederiksen cảnh cáo rằng xâm lược một lãnh thổ có chủ quyền là một hành động vi phạm công pháp quốc tế và phá hoại trật tự thế giới. “Tuyên bố cho rằng ‘lãnh thổ này là cần thiết đối với chúng tôi’ không thể được coi là lý do chính đáng để biện minh cho hành vi xâm lược.”

[Politico: Vance, citing threats from Russia and China, urges Greenland to ‘cut a deal’ with the U.S.]

5. Nga tăng cường tấn công vào Zaporizhzhia, gia tăng áp lực lên các vị trí phía nam của Ukraine

Hôm Thứ Bẩy, 29 Tháng Ba, phát ngôn nhân Lực lượng Phòng vệ miền Nam Ukraine Đại Úy Vladyslav Voloshyn cho biết Nga đã tăng cường các hoạt động tấn công ở khu vực Zaporizhzhia, gia tăng áp lực lên các vị trí ở phía nam của Ukraine.

Quân đội Ukraine báo cáo tình hình thù địch leo thang và các cuộc tấn công vào các khu vực trọng điểm gia tăng. Tỉnh Zaporizhzhia có tầm quan trọng chiến lược đối với Nga, nhấn mạnh nỗ lực tiến quân của nước này trong khu vực.

Voloshyn cho biết Nga muốn củng cố vị thế của mình trước các cuộc đàm phán ngừng bắn hoặc đình chiến tiềm năng. “Người Nga muốn có được lợi thế hoặc tiến xa nhất có thể ở Zaporizhzhia “, ông nói.

Theo phát ngôn nhân, lực lượng Nga đã tập trung quân cho các hoạt động tấn công bằng cách sử dụng các nhóm bộ binh nhỏ. Chiến thuật này, được điều động ở các khu vực khác, đã mang lại một số kết quả ở Zaporizhzhia, đặc biệt là gần Orikhiv và Hulyaypole.

Voloshyn cho biết số lượng các vụ tấn công như vậy đã tăng đáng kể kể từ đầu mùa xuân.

Tỉnh Zaporizhzhia, ở phía đông nam Ukraine, giáp với Tỉnh Dnipropetrovsk ở phía bắc, Tỉnh Donetsk ở phía đông và Tỉnh Kherson ở phía nam. Đây cũng là nơi có Nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia bị Nga tạm chiếm, một trong những nhà máy điện hạt nhân lớn nhất Âu Châu.

[Kyiv Independent: Russia intensifies assault in Zaporizhzhia, increasing pressure on Ukraine's southern positions, military says]

6. Washington phản ứng với ý tưởng của Putin về Chính phủ chuyển tiếp do Hoa Kỳ lãnh đạo tại Kyiv

Phát ngôn nhân của Tòa Bạch Ốc đã tái khẳng định cam kết của Hoa Kỳ đối với chủ quyền của Ukraine để đáp lại đề xuất của Putin về việc đặt quốc gia này dưới sự quản lý tạm thời của chính quyền do Hoa Kỳ hậu thuẫn.

Theo Reuters, nhà lãnh đạo Điện Cẩm Linh đã thúc đẩy ý tưởng này để cho phép tổ chức các cuộc bầu cử mới và ký các hiệp định quan trọng nhằm đạt được giải pháp cho cuộc chiến.

Hoa Kỳ đã tiến hành các cuộc đàm phán hòa bình riêng biệt với Mạc Tư Khoa và Kyiv tại Saudi Arabia, dẫn đến lệnh ngừng bắn một phần ở Hắc Hải và thỏa thuận ngừng tấn công vào cơ sở hạ tầng năng lượng.

Một cuộc bầu cử tổng thống mới ở Ukraine là yêu cầu cốt lõi từ Nga trong các cuộc đàm phán do Tổng thống Trump làm trung gian. Kyiv đã phản đối, khẳng định điều khoản hiến pháp của Ukraine nêu rõ không thể tổ chức bầu cử khi đất nước đang trong tình trạng chiến tranh.

Cuộc bầu cử sắp tới có thể sẽ loại trừ các khu vực của Ukraine bị Nga sáp nhập, và làm dấy lên lo ngại rằng Mạc Tư Khoa có thể can thiệp và đưa một nhà lãnh đạo thân Điện Cẩm Linh lên nắm quyền, người sẽ dễ chấp nhận các điều khoản của Nga hơn để chấm dứt chiến tranh.

Trong chuyến thăm cảng Murmansk phía bắc vào ngày 27 tháng 3, Putin đã nói: “Về nguyên tắc, tất nhiên, một chính quyền tạm thời có thể được đưa vào Ukraine dưới sự bảo trợ của Liên Hiệp Quốc, Hoa Kỳ, các nước Âu Châu và các đối tác của chúng ta. Điều này sẽ nhằm mục đích tổ chức các cuộc bầu cử dân chủ và đưa một chính phủ có năng lực được người dân tin tưởng lên nắm quyền và sau đó bắt đầu đàm phán với họ về một hiệp ước hòa bình.”

Putin nói thêm rằng, theo ý kiến của ông, “tổng thống mới đắc cử của Hoa Kỳ thực lòng muốn chấm dứt xung đột vì một số lý do”, trái ngược với cựu Tổng thống Joe Biden.

Đáp lại, phát ngôn nhân Tòa Bạch Ốc cho biết hiến pháp và công dân Ukraine quyết định cách quản lý đất nước.

Những bình luận này lặp lại tuyên bố chưa có bằng chứng trước đây của Putin rằng Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy không phải là tổng thống hợp pháp và rằng Kyiv nên tổ chức bầu cử.

Theo luật, Ukraine không thể tổ chức bầu cử trong thời gian thiết quân luật được duy trì, như đã xảy ra kể từ cuộc xâm lược của Nga vào năm 2022.

Tổng thống Zelenskiy được bầu làm tổng thống vào năm 2019, và cuộc bầu cử tổng thống Ukraine ban đầu được ấn định vào năm 2024 nhưng cuối cùng đã bị hoãn lại do chiến tranh.

Phụ họa với trùm mafia Vladimir Putin, Tổng thống Trump cũng nhắc lại những quan điểm này và thúc đẩy Ukraine tổ chức bầu cử vào cuối tháng 2, dẫn đến phản ứng của Tổng thống Zelenskiy rằng nhà lãnh đạo Hoa Kỳ đang sống trong “một không gian thông tin sai lệch”. Tổng thống Trump đáp trả bằng cách gọi nhà lãnh đạo Ukraine là “kẻ độc tài không có bầu cử” và rằng Tổng thống Zelenskiy chỉ được 4% dân số Ukraine ủng hộ. Con số 4% này cũng là do Điện Cẩm Linh nói với Tổng thống Trump.

Tổng thống Zelenskiy đã nhiều lần bác bỏ yêu cầu tổ chức một cuộc bầu cử mới, khẳng định nhiệm vụ tổng thống của mình và nêu bật những thách thức khi tiến hành bỏ phiếu toàn quốc trong thời chiến và xâm lược.

Quốc hội Ukraine đã khẳng định tính hợp pháp của ông và yêu cầu Kyiv sẽ tổ chức bầu cử “sau khi hòa bình toàn diện, công bằng và bền vững được bảo đảm trên lãnh thổ của mình”.

Trong khi Putin và Tổng thống Trump cố gắng đặt câu hỏi về tính hợp pháp của Tổng thống Zelenskiy, tổng thống Nga vẫn được coi là một nhà lãnh đạo độc đoán, và một số nhà phê bình trên mạng xã hội đã thúc đẩy Mạc Tư Khoa tổ chức bầu cử.

Trong một bài đăng trên X, trước đây gọi là Twitter, Daniel Szeligowski, nhà lãnh đạo chương trình Đông Âu tại Viện Quan hệ Quốc tế Ba Lan, đã viết: “Đây lại là kết quả của sự lười biếng của chúng ta, khi trao cho Nga quyền tự do trong lĩnh vực thông tin. Chính chúng ta là những người nên đặt câu hỏi về tính hợp pháp của Putin và khả năng đàm phán của ông ta. Trong khi đó, Putin cảm thấy tự tin hơn nhiều sau các cuộc đàm phán với Hoa Kỳ”.

Đáp lại bình luận của Putin, Helga Salemon, một nhà nghiên cứu về Nga, đã viết trên X: “Stalin: 'Không có người, không vấn đề gì.' Putin: 'Không có Ukraine độc lập, không vấn đề gì.'

Janis Kluge, Phó Trưởng phòng Đông Âu & Á-Âu tại Viện các vấn đề quốc tế và an ninh Đức, đã viết trên X: “'Chính quyền tạm thời' này là kế hoạch của Nga nhằm thay đổi chế độ ở Kyiv. Ít nhất, Putin muốn làm suy yếu thêm tính hợp pháp của Tổng thống Zelenskiy. Bất kỳ sự can thiệp bên ngoài nào vào chính trường Ukraine sẽ mở ra cơ hội cho Nga làm mất ổn định Ukraine và phá hủy nền dân chủ của nước này.”

Inna Sovsun, một thành viên của Quốc hội Ukraine, đã viết trên X: “Putin đề xuất đặt Ukraine dưới một chính phủ lâm thời do Liên Hiệp Quốc lãnh đạo để tổ chức 'bầu cử'. Đây chẳng qua chỉ là một nỗ lực thảm hại của Nga nhằm làm mất uy tín của Ukraine và mô tả nước này như một quốc gia thất bại. Quốc gia duy nhất thực sự cần bầu cử trong nhiều thập niên chính là Nga. Có lẽ khi đó, thế giới cuối cùng cũng có thể đàm phán với một chính phủ hợp pháp thay vì một nhà độc tài bám víu vào quyền lực.”

[Newsweek: Washington Reacts to Putin's Idea of US-Led Transition Government in Kyiv]

7. Nga đưa ra lý do để phá vỡ lệnh ngừng bắn đối với các cuộc tấn công vào cơ sở hạ tầng năng lượng

Hôm Thứ Bẩy, 29 Tháng Ba, Phát ngôn nhân Điện Cẩm Linh Dmitry Peskov khẳng định Nga đang tuân thủ lệnh ngừng bắn đối với cơ sở hạ tầng năng lượng, đồng thời chuẩn bị cơ sở để phá vỡ lệnh ngừng bắn này.

Ukraine và Nga đã tuyên bố dừng các cuộc tấn công vào ngành năng lượng sau khi tham khảo ý kiến với Hoa Kỳ tại Riyadh vào đầu tuần này.

Kể từ đó, không có báo cáo nào về các cuộc tấn công của Ukraine vào cơ sở hạ tầng năng lượng của Nga, nhưng Nga đã cáo buộc Kyiv nhắm vào trạm đo khí đốt Sudzha, nơi từng là điểm trung chuyển quan trọng cho hoạt động xuất khẩu khí đốt của Nga sang Âu Châu.

Bộ Tổng tham mưu Ukraine đã phủ nhận những cáo buộc, nói rằng: “Lực lượng Phòng vệ Ukraine tuân thủ nghiêm ngặt các thỏa thuận đã đạt được với các đối tác nhằm ngăn chặn các cuộc tấn công vào các cơ sở năng lượng.

“Hỏa lực chỉ được thực hiện vào các mục tiêu quân sự.”

Trước đó, Ukraine cáo buộc Nga cố tình tấn công trạm xăng Sudzha ở tỉnh Kursk vào ngày 21 tháng 3 để đổ lỗi cho Kyiv.

Peskov cho biết Nga “có quyền không tuân thủ lệnh tạm dừng này trong trường hợp chính quyền Kyiv không tuân thủ”.

Ông nói thêm: “Sẽ là phi lý nếu chúng tôi tuân thủ và phải đối mặt với những nỗ lực tấn công vào cơ sở hạ tầng năng lượng của chúng tôi mỗi đêm”.

[Kyiv Independent: Russia makes excuses to break ceasefire on energy infrastructure strikes]

8. Các quan chức Kyiv chỉ trích kế hoạch ‘quản lý bên ngoài’ của Putin đối với Ukraine

Các quan chức ở Kyiv đã chỉ trích đề xuất của Putin về việc thành lập một chính phủ lâm thời tại Ukraine do Hoa Kỳ hay Liên Hiệp Quốc quản trị.

Putin cho biết “chính quyền tạm thời” có thể được thành lập để tổ chức các cuộc bầu cử dân chủ, mang lại quyền lực cho một chính phủ được người dân tin tưởng và sau đó có thể đàm phán một hiệp ước hòa bình, hãng thông tấn nhà nước Nga TASS đưa tin hôm thứ sáu.

Andriy Kovalenko, nhà lãnh đạo trung tâm chống thông tin sai lệch của chính phủ Ukraine, đã chỉ trích kế hoạch này là một phần trong nỗ lực của Mạc Tư Khoa nhằm trì hoãn các cuộc đàm phán hòa bình, vì thực tế là Mạc Tư Khoa không có ý định chấm dứt vĩnh viễn cuộc xâm lược toàn diện của mình.

“Putin đang làm mọi thứ có thể để trì hoãn và làm chệch hướng mọi tiến trình hướng tới hòa bình vì ông ta không quan tâm đến việc chấm dứt chiến tranh. Đó là lý do tại sao ông ta tiếp tục đưa ra những yêu cầu và đề xuất vô lý như thế này”, Kovalenko nói trên Telegram.

“Cách để hạn chế các lựa chọn của ông ta là thông qua các lệnh trừng phạt kinh tế nghiêm ngặt hơn đối với Nga và bằng cách củng cố Ukraine. Tôi hy vọng đến lễ Phục sinh, mọi chuyện sẽ rõ ràng nếu Nga vẫn chưa ngừng giao tranh vào thời điểm đó”, ông nói thêm.

Luật pháp Ukraine không cho phép bầu cử theo lệnh thiết quân luật được ban bố vào ngày 24 tháng 2 năm 2022 khi Nga phát động cuộc chiến tranh toàn diện.

Dmytro Lytvyn, cố vấn của Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy, khuyến nghị nhà lãnh đạo Nga nên thành thật.

“ Nếu Putin một lần nữa đang phải vật lộn để hiểu ông cần phải hợp tác với ai để nghiêm chỉnh tiến tới chấm dứt cuộc chiến này, có lẽ ông ấy chỉ nên uống một số viên thuốc để kích thích hoạt động não bộ của mình — giả sử những viên thuốc đó vẫn còn tác dụng với ông ấy”, Lytvyn viết trong một bài đăng trên X.

Bình luận của Putin được đưa ra ngay sau khi chính Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump thừa nhận rằng Nga “có thể đang trì hoãn” việc ngừng bắn hoàn toàn với Ukraine. Nhóm của Tổng thống Trump đã cố gắng giải quyết các điều khoản của lệnh ngừng bắn trong nhiều tuần nay, nhưng Putin từ chối lùi bước trước tham vọng tối đa của mình đối với Ukraine.

[Politico: Kyiv officials trash Putin’s ‘external governance’ plan for Ukraine]

9. Sản lượng khí đốt của Nga giảm mạnh sau khi Ukraine dừng vận chuyển, báo chí đưa tin

Theo hãng truyền thông Kommersant của Nga, trích dẫn nguồn tin thân cận với dữ liệu của Bộ Năng lượng, sản lượng khí đốt tự nhiên của Nga đã giảm đáng kể vào tháng 2, giảm 11,3% so với cùng kỳ năm ngoái xuống còn 57,2 tỷ mét khối.

Sự sụt giảm mạnh chủ yếu là do Ukraine dừng vận chuyển khí đốt của Nga qua lãnh thổ của mình vào ngày 1 Tháng Giêng sau khi thỏa thuận vận chuyển năm 2019 hết hạn. Động thái này đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến Gazprom, công ty khí đốt khổng lồ của nhà nước Nga, với sản lượng giảm 13,2% so với cùng kỳ năm ngoái xuống còn 38,2 tỷ mét khối vào tháng 2.

Với việc mất các tuyến đường vận chuyển của Ukraine, Kommersant đưa tin rằng Gazprom hiện gần như hoàn toàn phụ thuộc vào đường ống TurkStream, có công suất hàng năm chỉ dưới 16 tỷ mét khối - hạn chế đáng kể khả năng xuất khẩu khí đốt của Nga sang Âu Châu.

Ngoài Gazprom, các công ty năng lượng lớn khác của Nga cũng báo cáo sản lượng giảm. Novatek đã giảm sản lượng 1,5%, sản xuất 6,4 tỷ mét khối vào tháng 2. Sản lượng khí đốt của Lukoil giảm 13,3% xuống còn 1,3 tỷ mét khối, trong khi Rosneft ghi nhận mức giảm 14%, đưa tổng sản lượng xuống còn 5,5 tỷ mét khối. Gazprom Neft cũng báo cáo mức giảm 8,3%, sản xuất 2,2 tỷ mét khối trong tháng.

Sự suy thoái đã lan rộng ra ngoài biên giới nước Nga. Kommersant đưa tin sản lượng khí đốt của Gazprom Neft tại NIS (công ty dầu khí Serbia), Badra (mỏ dầu Badra nằm ở miền đông Iraq) và Kurdistan (Iraq) đã giảm 20,5%, trong khi sản lượng của Rosneft tại mỏ Zohr của Ai Cập giảm 21,3% so với năm trước.

Các dự án duy nhất duy trì được mức sản lượng năm 2024 là Sakhalin-1 và Sakhalin-2, lần lượt sản xuất 0,7 tỷ mét khối và 1,4 tỷ mét khối vào tháng 2.

Bất chấp sự sụt giảm, các cơ quan giá của Nga nói với Kommersant rằng sản lượng khí đốt năm 2025 dự kiến sẽ vẫn ở mức năm 2024 khi Mạc Tư Khoa chuyển trọng tâm sang mở rộng xuất khẩu qua đường ống sang Trung Quốc và tăng cường vận chuyển LNG.

[Kyiv Independent: Russia's gas production plummets following Ukraine's transit halt, media reports]