ĐỨC GIÁO HOÀNG GIOAN PHAOLÔ II VỚI GIÁO HỘI VIỆT NAM

3. THÀNH LẬP VĂN PHÒNG PHỐI KẾT TÔNG ÐỒ MỤC VỤ HẢI NGOẠI

Việc nổi bật đối với người công giáo VN hải ngoại, là Bộ Phúc Âm Hóa các Dân Tộc thành lập Văn Phòng Tông Đồ Mục Vụ cho Việt Kiều hải ngoại và đã đặt cử Đ.Ô. Philliphê Trần Văn Hoài phụ trách các cộng đoàn VN hải ngoại. (Thư bổ nhiệm 30-5-1987; DCÂC. Số 69. 3-1988. tr. 5). Hiện nay điều hành Văn Phòng Phối kết là ĐÔ. Giuse Đinh Đức Đạo (GXVN. Số 155. 7-1999. tr. 28). Nhiệm vụ của Văn Phòng là phối kết các hoạt động của các cộng đoàn VN hải ngoại. Để phục vụ đắc lực và hiệu nghiệm các Việt kiều vừa giữ sắc thái dân tộc VN vừa hòa hợp với giáo hội địa phương trong việc giữ đạo và truyền đạo. Nhiệm vụ quan trọng này đã được ĐHY Joze Tomko, Tổng Trưởng Bộ Truyền Bá Đức Tin trình bày trong buổi gặp gỡ các Linh mục VN dịp chuẩn bị phong Thánh tại Roma : « Văn Phòng Phối Kết cũng như việc bổ nhiệm ĐÔ Hoài phụ trách nói lên một cách cụ thể tầm quan trọng của mối ưu tư của Tòa Thánh và của Bộ này đới với người VN. Văn phòng này là điểm gặp gỡ của anh em VN, là cơ hội để phối kết một cách tương xứng những sức mạnh bị phân tán ngõ hầu tạo nên một nghị lực thăng tiến trong việc tông đồ và truyền giáo cho GH VN hải ngoại. Tôi lợi dụng sự hiện diện của quí cha chiều nay để mời gọi quí cha một cách trực tiếp và khẩn khoản, và quí cha mời gọi tất cả linh mục tu sỹ nam nữ cũng như giáo dân đã dấn thân hãy hợp tác chặt chẽ với nhau và với ĐÔ Hoài và hãy hỗ trợ ngài để mưu ích cho cộng đồng VN của quí cha. » (DCÂC. Số 69, 3-1988, tr. 11)

Những việc chung cụ thể của VP đã làm, như : Tổ chức Đại lễ Phong Thánh (năm 1988). Ngày liên tôn VN hải ngoại cầu cho hòa bình VN (1992). Đại hội Hội Ngộ Niềm Tin (2003). Tuần lễ tu đức hàng năm cho linh mục tu sỹ.

. Ngày Liên Tôn cầu cho hòa bình tại VN tổ chức từ 5 đến 7-10-1992, tại đại học Giáo Hoàng Urbaniana, do Văn phòng trung ương TĐMV đứng ra mời. Tham dự có 250 người, gồm đại diện 5 tôn giáo : Phật giáo, Cao Đài, Hòa Hảo,Tin Lành và Công giáo. Từ nhiều nước về Roma. ĐHY Francis Arinze, Chủ tịch HĐ Tòa Thánh đối thoại liên tôn, cơ quan bảo trợ cho ngày cầu nguyện liên tôn này, đã được khai mạc. Những ngay này hội được nghe tham luận và thảo luận về ý nghĩa hòa bình trong giáo lý công giáo. (GXVN. Số 88, 11-1992, tr. 22)

. Đại Hội Hội Ngộ Niềm Tin tổ chức tại Roma, từ 23 đến 27-7-2003, qui tụ hơn 3000 người từ 17 quốc gia. Ngày 15-6-2003, ĐHY Crescenzio Sepe, Tổng Trưởng Bộ Truyền Giáo, Bộ Rao Giảng Tin Mừng Cho Muôn Dân đã gửi sứ điệp có lời khen sáng kiến, chào mừng những người tham dự Hội Ngộ Niềm Tin và ngài chúc đại hội đạt được mục tiêu, và khích lệ chúng ta như sau :

« Tôi muốn khích lệ anh chị em hãy thực hiện với lòng can đảm và hăng say chương trình ‘‘Duc in Altum - Ra Khơi’’ mà ĐTC Phaolo 2 đã đề ra trong Ngàn Năm Thứ Ba. Trong chương trình này, ĐTC mời gọi tất cả GH. CG và mỗi người trong chúng ta ‘‘khởi hành với Chúa Kitô’’ Đấng cần được biết, được mến yêu và được bắt chước, để trong Người, và với Người biến đổi lịch sử tiến tới viên mãn trong thành Giêrusalem Thiên Quốc. ĐTC đã ấn định như hứớng đi chung ‘‘nên thánh’’ như ưu tiên mục vụ hàng đầu cần phải huy động mọi sức lực để thực hiện.» (Cẩm Nang Hội Ngộ Niềm Tin. tr. 6)

Chính ngày đại hội, 24-7-2003, ĐÔ. Đinh Đức Đạo, Giám đốc VP.PK tuyên đọc sứ điệp của ĐGH gửi cho đại hội. « ĐTC gửi lời chào thăm hỏi bình an với tất cả người VN về tham dự đại hội. Ngài rất hài lòng về việc triệu tập đại hội. Ước gì đức tin sống lại, canh tân trong anh chị em, để anh em yêu mến Đức Kitô và quí mến Giáo Hội hơn nữa. Biến cố quan trọng này làm nảy sinh tình huynh đệ, khơi lại truyền thống quê hương VN yêu dấu. ĐTC khẩn nài Thiên Chúa và xin Mẹ Maria Trinh Nữ Mân Côi mang nhiều ơn lành xuống toàn thể cộng đoàn VN Hải Ngoại. ĐTC ưu ái gửi phép lành như bảo chứng phù trợ lâu bền của Thiên Chúa. »

4. PHONG THÁNH

Biến cố quan trọng và to lớn ĐGH Phaolô đã làm cho GH VN là việc Phong thánh cho 117 vị Tử Đạo VN, vào ngày 19-6-1988. Từ ngày ĐHY Trịnh Văn Căn đệ trình thỉnh nguyện thư (16-11-1995) xin ĐTC phong thánh đến ngày phong thánh, chỉ mất có hơn hai năm. Ưu ái hơn ĐTC đã dành cho ĐÔ Trần Ngọc Thụ làm Cáo thỉnh Viên (4-1-1986) rồi làm Bí Thư của Ngài (7-1-1988). Đại lễ diễn ra rất tốt đẹp với hơn 10.000 VN từ khắp nơi trên thế giới về Roma.

Mở đầu Thánh lễ, ĐTC kêu gọi chung :« Hôm nay GH lữ hành trên trần thế tôn kính và biểu lộ ơn gọi nên thánh của mình khi ghi vào sổ bộ các thánh tên 117 vị TĐ VN, trong con số người chỉ tượng trưng một phần nhỏ đông đảo lớn lao những anh chị em đã đổ máu ra để minh chứng đức tin vào Chúa Kitiô và GH tại miền viễn đông, một GH rất thân yêu nơi con tim chúng ta. Gương của các vị Thánh này mời gọi chúng ta bây giờ kiểm điểm lại đức tin và tình yêu của mình đối với Chúa Kitô và với GH của Ngài để chúng ta xứng đáng cử hành mầu nhiệm Thánh. » (Kỷ Yếu Phong Thánh Tử Đạo VN.)

Trong bài giảng lễ Phong Thánh, « ĐTC tuyên bố rằng đoàn TĐVN đông đảo đã cho Ngài một dịp vui mừng để trình bày cho GH hoàn cầu sức mãnh liệt và uy hùng của GH CG VN, sự cường tráng, sự kiên nhẫn và khả năng đương đầu với tất cả mọi khó khăn và để rao truyền Chúa Kitô’’. ĐTC còn nhắc lại ‘‘Phúc Âm của Chúa đòi hỏi con người tuân hành các định chế, xử sự như những con người tự do, tôn trọng quyền bính, sự kiếm tìm công ích cho đất nước là bổn phận của người công dân công giáo trong sự tự do tuyên bố chân lý của Chúa. » (Kỷ Yếu Phong Thánh Tử Đạo VN, tr. 134. dịch báo Figaro, Paris, -6-1988).

Trưa ngày Phong Thánh, trong kinh Truyền Tin, ĐTC nhắc lại biến cố ĐM hiện ra tại La Vang. Chiều, ĐTC còn đến và ban huấn từ trong buổi văn nghệ mừng các Thánh TĐVN. Có lúc Ngài xúc động rời ghế xuống bắt tay ca đoàn và bắt tay đoàn vũ, chụp hình và đi sát lối đi chính vẫy chào đoàn con. (GXVN. Số 47, 10-1988. ttr.6-11)

Cần nhắc lại, để chuẩn bị phong Thánh, từ 25 đến 28 10-1987, 45 linh mục VN đã về họp tại Roma. ĐTC đã gặp riêng, dâng lễ chung, chụp hình và huấn dụ bằng tiếng Pháp : « Ở mọi nơi, các con giữ vững đức tin, và gắn bó sâu đậm với Giáo Hội. Đó là hồng ân lớn của Chúa. Đức tin này cho chúng con sức mạnh trong hoàn cảnh hiện nay cũng như cho, tổ tiên chúng con là những Vị Tử Đạo. Khi nhìn thấy chúng con, Cha liên tưởng đến dân tộc và GH VN đang sống trong thử thách. Các con hãy tiếp tục nêu cao bài học đức tin. Cha luôn cầu nguyện cho dân tộc và tổ quốc chúng con. Cha làm việc này thường ngày với nhiều thương mến cho đất nước này mà cha chỉ biết qua rất ít liên hệ. Nhưng cha biết nhiều hơn qua con tim và bản năng siêu nhiên đến với cha bằng việc cầu nguyện. » (GXVN. số 40, 1-1988, tr. 20).

Một ưu ái đặc biệt nữa, trong Năm thánh 2000, ĐGH lại phong Chân Phước cho thày giảng Anrê Phú Yên, cùng với 43 chân phước khác, vào ngày 5-3-2000. Toàn thể GH VN đón nhận tin vui như hồng ân Chúa ban. Phái đoàn GM VN tham dự lễ phong chân phước cho Thày Giảng Anrê Phú Yên gồm ĐHY Tụng, ĐC Lâm và ĐC Soạn. Trong bài giảng lễ, hướng về ĐHY và phái đoàn VN, ĐTC nói bằng tiếng Pháp : « Chớ gì tất cả các môn đệ của Chúa Kitô tìm thấy nơi vị chân phước này sức mạnh và sự nâng đỡ trong mọi thử thách. Trưa hôm sau, tiếp phái đoàn VN, ĐTC nói : Từ hơn 350 năm nay, những người Công Giáo VN không bao giờ quên chứng nhân anh hùng này. Vị tử đạo tiên khởi của quê hương họ. Họ đã tìm thấy nơi Ngài đức tin kiên định và tình yêu quảng đại cho Chúa Kitô và GH Ngài. Chớ gì ngày nay còn tiếp tục khám phá ra những tấm gương của một người con đất Việt sức mạnh hướng dẫn người tín hữu ơn gọi làm kitô hữu, trong công việc trung thành với GH và quê hương của họ. » (DCÂC. Số 210. 4-2000. ttr. 28-39). Chính vì sự quí mến vị thánh trẻ này, mà trong sứ điệp Ngày Quốc Tế Giới Trẻ tại Toronto, ĐTC đã kể tên Chân Phước Anrê Phú Yên làm gương sáng cho giới trẻ khắp nơi noi theo.

5. PHÁI ÐOÀN TÒA THÁNH VIẾNG THĂM VN

Kể từ năm 1989 đến năm 2003, phái đoàn Tòa Thánh đã viếng thăm VN 13 lần. Các lần viếng thăm ‘‘vừa có tính cách ngoại giao vừa thương thảo để GH VN có điều kiện tự do phát triển tôn giáo, lo cho việc đào tạo chủng sinh, có thêm giám mục mới và các GM VN dễ dàng qua viếng thăm Tòa Thánh ad limina’’. Trưởng đoàn Tòa Thánh là cấp Hồng Y hay Thứ Trưởng và thành viên cao cấp của bộ Ngoại Giao. Các cuộc viếng thăm được giới báo chí theo dõi và đánh giá cao. Đây là mối lo lắng lớn của Tòa Thánh và cũng nói lên VN chưa có tự do tôn giáo. (Trần Anh Dũng. Hội Đồng Giám Mục Việt Nam. 1980-2003. ttr. 113-142)

Ba chuyến đi đầu do ĐHY Roger Etchegaray, chủ tịch Hội Đồng Công Lý và Hòa Bình dẫn đầu. Chuyến thứ nhất, từ 1 đến 13-7-1989, chỉ có tính cách thăm viếng mở đầu. ĐHY có mang theo sứ điệp của ĐGH, có câu : « Tấm gương biểu chứng cho tình yêu mà từng đoàn người : giám mục, linh mục, và giáo dân đã hy sinh đổ máu vì Chúa Kitô hồi xưa phải khích lệ anh em trong cuộc sống hằng ngày và phải giúp anh em nhìn tương lai với nhiều hy vọng. Ước gì người VN hôm nay, theo chân các Thánh của mình, sẽ tiếp tục nêu gương anh dũng, kiên trì và thiện chí muốn sống hòa hợp với Chúa Kitô và trong tinh thần đoàn kết mà Ngài đã rao giảng. Đó là gương các Thánh Tử Đạo để lại cho anh em. » Sau cuộc viếng thăm này, ĐHY đã cho đài Vatican Việt ngữ hay cảm nghĩ : « Tôi vừa sống qua một kinh nghiệm thiêng liêng khác thường ở VN. Các người công giáo và cả không công giáo đã dành cho sứ giả của ĐGH cuộc tiếp rước nồng nhiệt vượt quá chờ mong...Công đoàn VN đã sống trọn về niềm tin của mình, một niềm tin nhiệt thành. Họ biểu lộ lòng đạo đức sốt sáng hàng ngày với lòng trông cậy, trong một đời sống được ghi dấu Phúc Âm. Dấu ấn của từng Kitô hữu...Tôi chưa bao giờ được sống những ngày trọn vẹn và đầy ơn lành như vậy.» (GXVN. Số 57. 10;1998, tr. 18).

Chuyến thứ 2, ĐHY qua tham dự đám táng của ĐHY Trịnh Văn Căn, ngày 23-5-1990. Trước sự hiện diện của 80.000 người, sau khi nói về đức cố hồng y quá cố, ĐHY đại diện Tòa Thánh nói : « Tôi xin lặp lại với anh chị em một cách mạnh mẽ hơn so với hồi tháng 7 năm ngoái (chuyến đi lần thứ 1) :

- Xin anh chị em hãy hãnh diện là người VN, hãy yêu mến tổ quốc của anh chị em.

- Xin anh chị em hãy hãnh diện là tín hữu Công Giáo, hãy yêu mến GH của anh chị em, để làm vinh danh Chúa và mang lại phần rỗi cho toàn thế giới. » (HĐGM VN. tr. 116)

Với sự vận động không ngừng của HĐGM VN và tiếp tay của phái đoàn Tòa Thánh, 6 chủng viện đã được mở cửa đón tiếp chủng sinh rất giới hạn. Chủng viện Hà Nội mở cửa năm 1983, Sàigòn (1986), Vinh Thanh (1988), Cần Thơ (1988), Nha Trang (1991) và Huế (1994).