ĐỨC GIÁO HOÀNG GIOAN PHAOLÔ II VỚI GIÁO HỘI VIỆT NAM
6. TIẾP KIẾN CÁC GIÁM MỤC VN & GẶP GỠ CỘNG ÐỒNG VN HẢI NGOẠI
Các giám mục VN qua Roma viếng thăm Tòa Thánh, ad limina, hoặc tham dự hội nghị, được ĐGH tiếp kiến chung hoặc riêng.
. Ngày 17-6-1980, lần đầu tiên sau 1975, hai phái đoàn GM VN qua viếng thăm Tòa Thánh ad limina, nhóm 1 gồm 13 vị do ĐC Nguyễn Kim Điền hướng dẫn. ĐGH đã đích thân đến Foyer Phát Diệm để gặp đoàn GM VN vào ngày 22-6-1980. Và ngày 9-9-1980, nhóm thứ 2 gồm 9 vị do Đ. TGM Nguyễn Văn Bình hướng dẫn.
. Tháng 10-1985, Tại Roma, ĐHY Trịnh Văn Căn và Đ. TGM Nguyễn Văn Bình tham dự Thượng Hội Đồng Giám Mục Thế Giới khóa đặc biệt kỷ niệm 20 Năm Công Đồng Vatican 2 (1965-1985). Đồng thời có ĐC Huỳnh Công Các, đại diện Giáo Tỉnh Huế kết hợp với hai Đức TGM trên viếng Mộ Hai Thánh Tông Đồ Phêrô và Phaolô.
. Từ 30-9 đến 28-10-1990, ĐC Nguyễn Văn Hòa và ĐC Lê Phong Thuận tham dự Thượng Hội Đồng GM TG vê ‘‘Vấn đề huấn luyện linh mục’’. Hai vị đọc tham luận trình bày về những khó khăn trở ngại trong việc đào tạo chủng sinh tại VN.
. Cuối năm 1990, hai phái đoàn gồm 21 GM VN viếng thăm ad limina. Phái đoàn đầu do Đ.TGM Nguyễn Văn Bình hướng dẫn triều yết ĐTC vào ngày 15-11-1990. Phái đoàn 2, do ĐC Nguyễn Minh nhật hướng dẫn, triều yết ĐTC vào ngày 22-11. Mỗi Giám Mục được gặp riêng ĐTC độ 10 phút. Trưa ngày 23, các Giám Mục được mời dùng cơm với ĐTC. Đến sáng 24-11, lễ các Thánh TĐVN, ĐTC cùng dâng lễ chung với các GM VN. Sau đó, ĐC Nguyễn Minh Nhật hướng dẫn tất cả đoàn yết kiến chung ĐGH. ĐC Nhật chủ tịch HĐGM VN trình bày những khó khăn hiện nay của GH VN. ĐC cho biết nhu cầu mục vụ ngày càng nhiều mà thiếu thốn đủ mặt. Theo sức loài người thì tuyệt vọng. « Nhưng chúng con, chủ chiên cùng với toàn dân Chúa tại VN sẽ cố gắng lên dốc, tay trong tay cố gắng gieo vãi hạt giống Phúc Âm và gặt hái. Tất cả chúng con ấp ủ trong tim một phương châm duy nhất là : ‘‘Xin cho nước Chúa trị đến và thánh ý Chúa được thể hiện dưới đất cũng như trên trời. »
Dịp này ĐTC vui mừng khi gặp đông đủ GM VN, ngài nói : « Thật là cảm động khi nghĩ tới sự kiện anh em sống sứ vụ giám mục của mình dưới sự bảo trợ của các Thánh TĐVN. Cách đây 5 năm, chỉ có vài giám mục đại biểu của anh em được đến Roma để viếng Mộ Hai Thánh Tông Đồ. Ước gì cuộc viếng thăm lần này ở Roma là dịp bồi bổ tinh thần đồng thời một khích lệ cho anh em trong công tác mục vụ...Các giám mục tụ họp trong Thượng Hội Đồng GM Thế Giới tháng qua, cũng bày tỏ tâm tình ngưỡng mộ và hiệp thông sâu xa đối với GHVN. Nay tôi xúc động tái bày tỏ tâm tình đó và xin anh em chuyển lại tâm tình đó với linh mục, tu sỹ và giáo dân trong giáo phận của anh em. Vì những thử thách họ phải chịu, làm cho họ càng hiện diện trong kinh nguyện mỗi ngày của tôi. » (HGP CGVN. tr. 317; GXVN số 70. 1-1991, ttr. 17- 21).
. Ngày 25-11-1992, Trong buổi tiếp hàng tuần, có phái đoàn 30 người VN do ĐTGM Thuận và ĐC Thể hướng dẫn, giữa 6 ngàn người tham dự, ĐGH ca ngợi lòng trung thành của tín hữu VN mặc dù gặp nhiều khó khăn thử thách. ĐTC nói bằng tiếng Pháp với người VN : « Anh chị em VN thân mến, sự hiện diện của anh chị em đặc biệt hùng hồn. GH VN đã triển nở trên các vị Tử Đạo như một nền tảng vững vàng. Ước gì chứng tá và lời cầu bầu của Các Vị đỡ nâng mọi Kitô hữu VN, là những người đang cố gắng sống Tin Mừng trong hoàn cảnh của đất nước hay đang sống kinh nghiệm tha hương và xa cách trên mỗi lục địa. Tôi biết rõ các khó khăn và hy sinh gian khổ mà anh chị em công giáo VN đang gánh chịu trong cuộc sống hàng ngày. » (GXVN. số 90, 1-1993. tr. 20)
. Ngày 14-12-1996, ĐHY Tụng hướng dẫn phái đoàn 13 GM viếng Mộ Hai Thánh Tông Đồ và triều yết ĐGH. Trong huấn từ ĐTC nói :« Tôi bày tỏ tình liên đới và hiệp thông với các giám mục ấy (không về Roma được) trong công tác mục vụ tông đồ của các vị, nhằm phục vụ cho cộng đồng dân chúng đã được ủy thác cho các vị. Qua anh em, tôi cũng muốn ngỏ lời với các tín hữu VN, những người đang can đảm làm chứng tá cho Chúa Kitô trên đất nước anh em hay ở nước ngoài, cũng như toàn dân tộc VN mà tôi có thiện cảm nồng nhiệt. » (HĐGMVN. tr.44).
. Ngày 14-12-1997, 14 Giám Mục từ VN và ĐTGM Nguyễn Văn Thuận do ĐHY Phạm Đình Tụng hướng dẫn đã được ĐGH tiếp kiến chung và riêng. Sau thánh lễ đồng tế tại nhà nguyện riêng, ĐGH đã tiếp đoàn GMVN. ĐHY Tụng dọc diễn văn chúc mừng. Bài huấn dụ của ĐTC có 7 điểm :
- Chào thăm và tỏ lòng quí mến các Giám Mục VN. Nhắn lời thăm hỏi những vị khác và các tín hữu VN.
- Gợi lại trang sử anh hùng của GHVN và mối quan hệ của GH với dân tộc VN.
- Khích lệ các GM VN đang gặp nhiều khó khăn.
- Khích lệ canh tân để phù hợp với hoạt động chung trong tương lai của Giáo Hội.
- Đề cập đến nghĩa vụ tông đồ của giáo dân VN.
- Nhắc đến hàng linh mục, chủng sinh và tu sỹ đang hy sinh nhiều mặt.
- Tầm quan trọng của Thượng HĐ GM Á châu đối với Giáo Hội VN. (DCÂC. số 171. 1-1997, (tr. 6-10)
. Ngày 22-1-2002, Nhân dịp cuộc viếng thăm ad limina, các GMVN đã được triều yết ĐGH. Trong buổi triều yết Đức Giáo Hoàng Gioan Phaolo II, ĐC Nguyễn Văn Hòa, Chủ tịch HĐGMVN đã đọc diễn văn bày tỏ lòng quí mến và trung thành với Giáo Hội.
Đáp từ Đức Giáo Hoàng hài lòng gặp mặt đông đủ các GMVN và bày tỏ sự chia sẻ dấu chỉ hy vọng và những ưu tư với các vị chủ chăn VN. Ngài cũng nhờ các Giám Mục : « Khi quí vị trở về đất nước cao quí của quí vị, xin quí vị nói lại với các linh mục, tu sỹ nam nữ, thày giảng, giáo dân và đặc biệt giới trẻ, rằng ĐGH cầu nguyện cho họ và khuyến khích họ hãy nhận lấy những thách đố mà Phúc Âm mang lại, bằng cách noi gương các Thánh và các vị Tử Đạo đi trước trên con đường đức tin. Máu của các Ngài đã đổ ra là hạt giống của cuộc sống mới cho đất nước. »
ĐGH xác nhận : « Cộng đoàn GH VN đã có đường lối suy nghĩ thần học, thiêng liêng và tông đồ riêng hòa nhịp cùng những biến cố của GH như hội nghị của Thượng Hội Đồng GM Á Châu mới đây. Mời gọi GH ra khơi, ĐTC ‘‘khuyến khích các GM dành những ưu tư lớn cho việc truyền bá Phúc Âm và cho sứ mạng tông đồ. »
Liên quan đến những khó khăn của GH tại VN, ĐTC đã viện dẫn Công Đồng Vatican II : « Như Công Đồng đã nhắc nhở chúng ta ‘‘GH vì sứ mạng và chức năng của mình, trong mọi trường hợp, không thể lẫn lộn với một cộng đồng chính trị và không bị gắn liền với bất cứ hệ thống chính trị nào’’. Bởi vậy ‘‘cộng đồng chính trị và GH độc lập với nhau và tự trị trong lãnh vực riêng của mình’’. Tuy nhiên, vì cả hai (GH và cộng đồng chính trị) cùng được mời gọi hoàn thành sứ mạng riêng biệt phục vụ cùng một tập thể con người. Và phục vụ sẽ càng hữu hiệu ‘‘nếu cả hai thực hiện nhiều hơn nữa một sự hợp tác lành mạnh với nhau’’ (Gaudium et Spes ). Để thực hiện hợp tác lành mạnh này, ‘‘ GH chờ đợi nơi chính quyền một sự tôn trọng toàn diện sự độc lập và tự chủ của GH. Cái quí giá nhất của tự do đã được đề cập đến trong Công Đồng Vatican II, trong những tuyên ngôn và những qui ước quốc tế, có liên quan đến tất cả cá nhân lẫn cộng đồng tôn giáo. » (GXVN. Số 181, 3-2002, tr. 5
. Ngoài những lần các GMVN viếng thăm ad limina, các Giám Mục còn được mời tham dự hội nghị khác. Như :
- Ngày 19-8-1991, lần đầu tiên, ĐC Phạm Văn Dụ qua Roma chữa bệnh và viếng thăm Tòa Thánh. (GXVN.Số 77. 19-1991, tr. 28)
- Ngày 8-7-1992, Đức cha Nguyễn Sơn Lâm, sau khi tham dự hội nghị Liên Hiệp Thánh Kinh Thế Giới, tại Thụy Sỹ đã ghé Roma (GXVN, Số 87. 10-1992. tr. 24)
- Tháng 8-2000, ĐC Sang và ĐC Yến qua Roma, tham dự ngày Quốc Tế Giới Trẻ lần thứ 15.
- Từ 28 đến 31-8-2000, ĐC Thể và ĐC Lâm đi tham dự hôi Nghị Thượng Đỉnh Hòa Bình Thiên Niên Kỷ tại LHQ, ở Nữu Ước. Cùng tham dự phái đoàn tôn giáo VN, có 3 vị thượng tọa Phật giáo và một mục sư Tin Lành. (GXVN. Số 166. 10-2000,tr. 25)
- Từ 6 đến 8-10-2000, Đ.TGM Mẫn, ĐC Tuần, ĐC Soạn, ĐC Kiệt, ĐC Trâm, ĐC Tứ tham dự ngày Năm Thánh dành cho các Giám Mục, tại Roma. Có 500 Giám mục tham dự với đề tài thảo luận : ‘‘Giám Mục, người phục vụ Tin Mừng của Chúa Kitô để mang hy vọng cho thế giới’’ (GXVN. Số 167, 11-2000. tr. 32)
- Từ 30-9 đến 27-10-2001, hai vị đại diện HĐGM VN là ĐTGM Mẫn và ĐC Soạn tham dự Thượng Hội Đồng GMTG kỳ 10, tại Roma. Cũng một đề tài ‘‘Giám Mục, người phục vụ Tin Mừng của Chúa Kitô để mang hy vọng cho thế giớI’’ (GXVN. Số 177, 11-2001. tr. 25)
- ĐHY Phạm Minh Mẫn và Linh mục Antôn Đào Quang Chính, OP, giám đốc văn phòng mục vụ di dân và tị nan thuộc HĐGM Hoa Kỳ, tham dự hội nghị do Hội đồng Tòa Thánh Mục Vụ Người Di Dân đã tổ chức hội nghị quốc tế lần thứ 5, tại Giáo Hoàng Học Viện Augustinianum, tại Roma, từ 17 đến 22-11-2003, với đề tài : ‘‘Tái khởi hành từ Chúa Kitô : tiến tới một nền mục vụ đổi mới cho người di dân và tị nạn’’. Hơn 300 người tham dự, thuộc 100 quốc gia. Sáng 22-11, ĐHY Phạm Minh Mẫn đã chủ sự thánh lễ cuối cùng các khóa họp.
7. BỔ NHIỆM CÁC GIÁM MỤC MỚI
Từ ngày lên ngôi Giáo hoàng (16-10-1978), Đức Gioan Phaolô 2 đã bổ nhiệm 42 các Giám Mục, Tổng Giám Mục, Hồng Y cho Giáo Hội VN.
Trước tiên là 4 vị hồng y :
- ĐHY Giuse Trịnh Văn Căn, ngày 26-5-1979
- ĐHY Phaolo Giuse Phạm Đình Tụng, ngày 26-11-1994
- ĐHY PH.X. Nguyễn Văn Thuận, ngày 21-2-2001
- ĐHY GB. Phạm Minh Mẫn, ngày 21-10-2003.
ĐGH còn đặt cử một số Giám Mục kiêm giám quản, tạm thế những nơi trống ngôi : ĐHY Căn làm Tổng Giám Quản Huế (1988), Thái Bình và Hưng Hóa (1989), sau khi ĐC Điền, ĐC Đinh Bỉnh và ĐC Hiểu qua đời. ĐC Phạm Đình Tụng làm giám quản Hà Nội sau khi ĐHY Căn qua đời (1990). ĐC Nicolas Huỳnh Văn Nghi, Giáo phận Thành phố Hồ Chí Minh, thay ĐTGM Nguyễn Văn Bình trọng bệnh (18-11-1993). ĐC Ngô Quang Kiệt, giáo phận Hà Nội thay ĐHY Phạm Đinh Tụng nghỉ hưu (15-4-2003).
Và liên tục ĐGH tiến cử các Giám Mục khác : từ ĐC Giuse Nguyễn Tùng Cương (đề cử năm 1979), đến mới đây là ĐC PH.X Lê Xuân Hồng, năm 2005.
8. ĐỀ CỬ CÁC GIÁO SỸ VN VÀO CÁC CHỨC VỤ TÒA THÁNH
Giáo Hội VN gặp nhiều khó khăn và thiếu nhiều về nhân sự. Nhưng VN sẵn sàng đóng góp nhân sự với Tòa Thánh, khi được yêu cần. Như một số các trọng trách sau :
. Ngày 15-2-1992, Tòa Thánh đặt cử ĐTGM Nguyễn Như Thể là thành viên HĐ Tòa Thánh đối thoại liên tôn. (GXVN. số 89. 12-1992. tr 25).
. Ngày 27-4-1993, ĐTC bổ nhiệm ĐC Nguyễn Minh Nhật và Đức TGM Nguyễn VănThuận làm cố vấn (Consultores) cho bộ Truyền Giáo. (GXVN. số 95. 6-1993. tr. 23 ).
. Ngày 12-12-1995, ĐTC đã bổ nhiệm ĐHY Phạm Đình Tụng làm thành viên Bộ Truyền Giáo và Hội Đồng Tòa Thánh Cor Unum Đồng Tâm. (DCÂC. 147;1-1995, tr. 15)
. Ngày 24-11-2001, ĐTC bổ nhiệm ĐÔ. Đinh Đức Đạo làm cố vấn HĐ Tòa Tánh Đối Thoại Liên Tôn. Được biết Đ.TGM Nguyễn Như Thể hiện là thành viên của Hội Đồng này. (GXVN. số 179. 1-2002, tr. 26)
. Ngày 23-2-2002, ĐTC bổ nhiệm ĐC Giuse Vũ Duy Thống, chủ tịch UB GM về Văn Hóa thuộc HĐGM về VN, làm thành viên Hội Đồng Tòa Thánh về Văn Hóa. (GXVN. Số 182. 4-2002. tr. 30)
. Một vinh dự thật lớn, là Đức TGM Nguyễn Văn Thuận, sau 13 năm tù, bị trục xuất không được trở về VN. Tòa Thánh đã đặc cử Ngài làm Phó Chủ Tịch (24-11-1994), rồi làm Chủ tịch (24-6-1998) Hội Đồng Tòa Thánh về Công Lý và Hòa Bình. Và Và Mùa Chay Năm Thánh 2000, từ 12 đến 18-3-2000, Đức TGM lại được mời giảng phòng cho ĐTC và giáo triều Roma (GXVN. số 162. 5-2000. tr. 20). Ngày 21-2-2001, trong lễ trao mũ hồng Y cho Đ.TGM Thuận, ĐTC vừa bắt tay, rồi hôn, và nói luôn miệng ’’Việt Nam, Việt Nam’’. (GXVN. Số 172. 4-2001, tr. 20)
. Ngày 6-1-2003, ĐTC đã truyền chức cho 12 Giám Mục mới, trong đó có Đức TGM Phêrô Nguyễn Văn Tốt, người VN đầu tiên làm Sứ Thần Tòa Thánh tại Bénin và Togo. Hôm sau, ĐTC đã đón tiếp Đ. TGM Nguyễn Văn Tốt và gia đình, cùng ĐC Trần Đình Tứ. Được biết, ĐC Trần Đình Tứ cũng chịu chức, tại Roma, vào 6-1-1999. (GXVN. 190,2-2003, tr. 29)
. Về cả vật chất, ngày 11-11-1999, thay mặt ĐTC, ĐHY Angelo Sadano, Quốc Vụ Khanh đã gửi điện cho ĐTGM Nguyễn Như Thể, ĐTC bày tỏ sự gần gũi thiêng liêng của ngài với toàn dân VN, bằng những lời chia buồn về sự qua đi của nhiều nạn nhân, gây nên do trận bão và lũ lụt tại miền Trung. Sau ít ngày (23-11-1999), ĐGH đã gửi 100. 000 Mỹ kim giúp nạn nhân bão lụt này. Trước đó, tháng 9, ĐGH đã gửi 37.000 Mỹ kim. Tất cả tiền này đã được trao cho 7 Giám mục có giáo dân lâm nạn. (GXVN. số 159. 1-2000. tr. 31 và 32)
Bằng nhiều dịp, ĐTC còn nhớ tới kỷ niệm của từng giáo phận, đoàn thể, hay các Giám mục.
Riêng GXVN - Paris, dịp kỷ niệm 50 năm thành lập Giáo Xứ VN Paris (1947-1997). ĐTC đã gửi thư khen kèm theo phép lành Tòa Thánh và ban tặng Huy Chương cho 10 giáo dân : Ô. Maurice Nguyễn Văn Ái, Ô. Joseph Nguyễn Tiến Đạt, Ô.Jean Thân Văn Hân, Ô Jean Nguyễn Văn Hộ, Ô. Alexis TrươngThành Khán, Ô. Louis Trần, Ô. Joseph Vũ Văn Nghi, Bà Jeanne Huỳnh Thái Ngoạn, Chị Thérèse Nguyễn thị Mỹ Phước, và Ô. Jean Baptiste Phan Quang. Đặc biệt trong dịp kỷ niệm 50 năm thành lập GXVN, ngày 25-6-1996, Đức Giáo Hoàng đã gửi thư và phép lành Tòa Thánh. Trong thư, ĐTC khuyến khích các em coi việc cử hành lễ kỷ niệm này như khởi điểm mới trong đời sống trong cộng đồng giáo xứ, luôn thủy chung với văn hóa VN và liên đới với dân tộc của họ. Muốn đạt được ý hướng này, Ngài mời gọi con cái VN ở Paris đón nhận Chúa Kitô, nhất là trong Phép Thánh Thể, để trở nên những chứng nhân phát huy tinh thần Phúc Âm trong số đồng bào và anh em.
Để kết thúc bài này, trước những ưu ái của Tòa Thánh dưới triều đại ĐGH Gioan Phaolo 2, Hàng GM cũng như giáo dân VN luôn nhớ ơn, cầu nguyện và bày tỏ lòng trung thành đối với Đấng Kế Vị Thánh Phêrô, bằng gửi thư chúc mừng, tri ân... Xin trích đăng 5, trong nhiều lần.
. Ngày 1-5-1980, trong thư chung của HĐ GM VN, sau khi họp lần đầu tiên tại Hà Nội, sau 1975. Phiên họp quan trọng đã quyết định thành lập HĐGM VN. Các GM đã đề ra đường hướng mục vụ, trong đó có điểm : « GH VN gắn bó với ĐGH, vị đại diện của Chúa Kitô, người được Chúa trao trách nhiệm ‘‘chăn dắt đoàn chiên của Người (Ga 21, 15-18), và làm cho anh em vững mạnh (Lc 22, 32). » (HGP CG VN. tr. 280)
. Ngày 24-6-1987, ĐHY Trịnh Văn Căn gửi điện văn cho ĐHY Quốc Vụ Khanh Tòa Thánh, cám ơn ĐTC đã chấp thuận phong thánh cho 117 Thánh TĐ VN :« Toàn thể GH VN vui mừng khi tin ĐTC nghị quyết phong Hiển Thánh cho các Chân Phước TĐVN. GH chúng con dâng lời thành kính cảm tạ sâu xa và hy vọng có thể đến đông đảo tham dự lễ nghi. Chúng cin tri ân Thiên Chúa và cầu nguyện cho ĐTC. Xin ĐHY đệ lên Ngài Iòng chúng con khắng khít trìu mến. Với ĐHY, chúng con dâng lời tôn kính biết ơn và cầu chúc chân thành. » (HĐGMVN, tr. 374)
. Ngày 18-5-1993, ĐC Phạm Đình Tụng đang có mặt tại Roma, đại diện cho GH VN gửi điện chúc mừng sinh nhật ĐTC Gioan Phalo II. Nội dung ‘‘xin Chúa và Đức Mẹ đổ tràn trên ĐTC ơn phù trợ và dồi dào ơn thánh. Giáo Hội VN tri ân ĐTC và xin các thánh TĐVN ban cho ĐTC được trường thọ. Và hứa trung thành với những huấn quyền của Tòa Thánh. Đồng thời hiệp ý với ĐTC cầu cho thế giới hòa thuận và sống huynh đệ, điều ĐGH hằng mong muốn’’. (GXVN. 96. 7-1993. tr. 23)
. Hội Đồng Giám Mục VN đã chính thức mời ĐGH qua thăm VN vào ngày 15-8-1999, dịp đại hội kỷ niệm 200 năm ĐM hiện ra tại LaVang. Đức TGM Nguyễn Như Thể cầm tay thư mời này qua Roma nộp (DCÂC. 194. 12-1998).
. Ngày 4-11-1998, Bộ Ngoại Giao VN cho hay chưa nhận được yêu cầu của HĐGM VN mời ĐGH. ĐGH sẽ qua thăm VN nếu chính quyền VN mời. (DCÂC. Số 194. 12-1998. tr. 8)
. Trong tuần báo Neuweek, 5-4-2004, Đức HY Phạm Minh Mẫn cho biết :« trong năm 2002, GH VN có ngỏ ý mời ĐGH qua thăm VN, nhưng không biết chính phủ có đón tiếp Ngài không ! » (HN. Ca. 5-2005. Tr. 43).(giaoxuvnparis.org)
6. TIẾP KIẾN CÁC GIÁM MỤC VN & GẶP GỠ CỘNG ÐỒNG VN HẢI NGOẠI
Các giám mục VN qua Roma viếng thăm Tòa Thánh, ad limina, hoặc tham dự hội nghị, được ĐGH tiếp kiến chung hoặc riêng.
. Ngày 17-6-1980, lần đầu tiên sau 1975, hai phái đoàn GM VN qua viếng thăm Tòa Thánh ad limina, nhóm 1 gồm 13 vị do ĐC Nguyễn Kim Điền hướng dẫn. ĐGH đã đích thân đến Foyer Phát Diệm để gặp đoàn GM VN vào ngày 22-6-1980. Và ngày 9-9-1980, nhóm thứ 2 gồm 9 vị do Đ. TGM Nguyễn Văn Bình hướng dẫn.
. Tháng 10-1985, Tại Roma, ĐHY Trịnh Văn Căn và Đ. TGM Nguyễn Văn Bình tham dự Thượng Hội Đồng Giám Mục Thế Giới khóa đặc biệt kỷ niệm 20 Năm Công Đồng Vatican 2 (1965-1985). Đồng thời có ĐC Huỳnh Công Các, đại diện Giáo Tỉnh Huế kết hợp với hai Đức TGM trên viếng Mộ Hai Thánh Tông Đồ Phêrô và Phaolô.
. Từ 30-9 đến 28-10-1990, ĐC Nguyễn Văn Hòa và ĐC Lê Phong Thuận tham dự Thượng Hội Đồng GM TG vê ‘‘Vấn đề huấn luyện linh mục’’. Hai vị đọc tham luận trình bày về những khó khăn trở ngại trong việc đào tạo chủng sinh tại VN.
. Cuối năm 1990, hai phái đoàn gồm 21 GM VN viếng thăm ad limina. Phái đoàn đầu do Đ.TGM Nguyễn Văn Bình hướng dẫn triều yết ĐTC vào ngày 15-11-1990. Phái đoàn 2, do ĐC Nguyễn Minh nhật hướng dẫn, triều yết ĐTC vào ngày 22-11. Mỗi Giám Mục được gặp riêng ĐTC độ 10 phút. Trưa ngày 23, các Giám Mục được mời dùng cơm với ĐTC. Đến sáng 24-11, lễ các Thánh TĐVN, ĐTC cùng dâng lễ chung với các GM VN. Sau đó, ĐC Nguyễn Minh Nhật hướng dẫn tất cả đoàn yết kiến chung ĐGH. ĐC Nhật chủ tịch HĐGM VN trình bày những khó khăn hiện nay của GH VN. ĐC cho biết nhu cầu mục vụ ngày càng nhiều mà thiếu thốn đủ mặt. Theo sức loài người thì tuyệt vọng. « Nhưng chúng con, chủ chiên cùng với toàn dân Chúa tại VN sẽ cố gắng lên dốc, tay trong tay cố gắng gieo vãi hạt giống Phúc Âm và gặt hái. Tất cả chúng con ấp ủ trong tim một phương châm duy nhất là : ‘‘Xin cho nước Chúa trị đến và thánh ý Chúa được thể hiện dưới đất cũng như trên trời. »
Dịp này ĐTC vui mừng khi gặp đông đủ GM VN, ngài nói : « Thật là cảm động khi nghĩ tới sự kiện anh em sống sứ vụ giám mục của mình dưới sự bảo trợ của các Thánh TĐVN. Cách đây 5 năm, chỉ có vài giám mục đại biểu của anh em được đến Roma để viếng Mộ Hai Thánh Tông Đồ. Ước gì cuộc viếng thăm lần này ở Roma là dịp bồi bổ tinh thần đồng thời một khích lệ cho anh em trong công tác mục vụ...Các giám mục tụ họp trong Thượng Hội Đồng GM Thế Giới tháng qua, cũng bày tỏ tâm tình ngưỡng mộ và hiệp thông sâu xa đối với GHVN. Nay tôi xúc động tái bày tỏ tâm tình đó và xin anh em chuyển lại tâm tình đó với linh mục, tu sỹ và giáo dân trong giáo phận của anh em. Vì những thử thách họ phải chịu, làm cho họ càng hiện diện trong kinh nguyện mỗi ngày của tôi. » (HGP CGVN. tr. 317; GXVN số 70. 1-1991, ttr. 17- 21).
. Ngày 25-11-1992, Trong buổi tiếp hàng tuần, có phái đoàn 30 người VN do ĐTGM Thuận và ĐC Thể hướng dẫn, giữa 6 ngàn người tham dự, ĐGH ca ngợi lòng trung thành của tín hữu VN mặc dù gặp nhiều khó khăn thử thách. ĐTC nói bằng tiếng Pháp với người VN : « Anh chị em VN thân mến, sự hiện diện của anh chị em đặc biệt hùng hồn. GH VN đã triển nở trên các vị Tử Đạo như một nền tảng vững vàng. Ước gì chứng tá và lời cầu bầu của Các Vị đỡ nâng mọi Kitô hữu VN, là những người đang cố gắng sống Tin Mừng trong hoàn cảnh của đất nước hay đang sống kinh nghiệm tha hương và xa cách trên mỗi lục địa. Tôi biết rõ các khó khăn và hy sinh gian khổ mà anh chị em công giáo VN đang gánh chịu trong cuộc sống hàng ngày. » (GXVN. số 90, 1-1993. tr. 20)
. Ngày 14-12-1996, ĐHY Tụng hướng dẫn phái đoàn 13 GM viếng Mộ Hai Thánh Tông Đồ và triều yết ĐGH. Trong huấn từ ĐTC nói :« Tôi bày tỏ tình liên đới và hiệp thông với các giám mục ấy (không về Roma được) trong công tác mục vụ tông đồ của các vị, nhằm phục vụ cho cộng đồng dân chúng đã được ủy thác cho các vị. Qua anh em, tôi cũng muốn ngỏ lời với các tín hữu VN, những người đang can đảm làm chứng tá cho Chúa Kitô trên đất nước anh em hay ở nước ngoài, cũng như toàn dân tộc VN mà tôi có thiện cảm nồng nhiệt. » (HĐGMVN. tr.44).
. Ngày 14-12-1997, 14 Giám Mục từ VN và ĐTGM Nguyễn Văn Thuận do ĐHY Phạm Đình Tụng hướng dẫn đã được ĐGH tiếp kiến chung và riêng. Sau thánh lễ đồng tế tại nhà nguyện riêng, ĐGH đã tiếp đoàn GMVN. ĐHY Tụng dọc diễn văn chúc mừng. Bài huấn dụ của ĐTC có 7 điểm :
- Chào thăm và tỏ lòng quí mến các Giám Mục VN. Nhắn lời thăm hỏi những vị khác và các tín hữu VN.
- Gợi lại trang sử anh hùng của GHVN và mối quan hệ của GH với dân tộc VN.
- Khích lệ các GM VN đang gặp nhiều khó khăn.
- Khích lệ canh tân để phù hợp với hoạt động chung trong tương lai của Giáo Hội.
- Đề cập đến nghĩa vụ tông đồ của giáo dân VN.
- Nhắc đến hàng linh mục, chủng sinh và tu sỹ đang hy sinh nhiều mặt.
- Tầm quan trọng của Thượng HĐ GM Á châu đối với Giáo Hội VN. (DCÂC. số 171. 1-1997, (tr. 6-10)
. Ngày 22-1-2002, Nhân dịp cuộc viếng thăm ad limina, các GMVN đã được triều yết ĐGH. Trong buổi triều yết Đức Giáo Hoàng Gioan Phaolo II, ĐC Nguyễn Văn Hòa, Chủ tịch HĐGMVN đã đọc diễn văn bày tỏ lòng quí mến và trung thành với Giáo Hội.
Đáp từ Đức Giáo Hoàng hài lòng gặp mặt đông đủ các GMVN và bày tỏ sự chia sẻ dấu chỉ hy vọng và những ưu tư với các vị chủ chăn VN. Ngài cũng nhờ các Giám Mục : « Khi quí vị trở về đất nước cao quí của quí vị, xin quí vị nói lại với các linh mục, tu sỹ nam nữ, thày giảng, giáo dân và đặc biệt giới trẻ, rằng ĐGH cầu nguyện cho họ và khuyến khích họ hãy nhận lấy những thách đố mà Phúc Âm mang lại, bằng cách noi gương các Thánh và các vị Tử Đạo đi trước trên con đường đức tin. Máu của các Ngài đã đổ ra là hạt giống của cuộc sống mới cho đất nước. »
ĐGH xác nhận : « Cộng đoàn GH VN đã có đường lối suy nghĩ thần học, thiêng liêng và tông đồ riêng hòa nhịp cùng những biến cố của GH như hội nghị của Thượng Hội Đồng GM Á Châu mới đây. Mời gọi GH ra khơi, ĐTC ‘‘khuyến khích các GM dành những ưu tư lớn cho việc truyền bá Phúc Âm và cho sứ mạng tông đồ. »
Liên quan đến những khó khăn của GH tại VN, ĐTC đã viện dẫn Công Đồng Vatican II : « Như Công Đồng đã nhắc nhở chúng ta ‘‘GH vì sứ mạng và chức năng của mình, trong mọi trường hợp, không thể lẫn lộn với một cộng đồng chính trị và không bị gắn liền với bất cứ hệ thống chính trị nào’’. Bởi vậy ‘‘cộng đồng chính trị và GH độc lập với nhau và tự trị trong lãnh vực riêng của mình’’. Tuy nhiên, vì cả hai (GH và cộng đồng chính trị) cùng được mời gọi hoàn thành sứ mạng riêng biệt phục vụ cùng một tập thể con người. Và phục vụ sẽ càng hữu hiệu ‘‘nếu cả hai thực hiện nhiều hơn nữa một sự hợp tác lành mạnh với nhau’’ (Gaudium et Spes ). Để thực hiện hợp tác lành mạnh này, ‘‘ GH chờ đợi nơi chính quyền một sự tôn trọng toàn diện sự độc lập và tự chủ của GH. Cái quí giá nhất của tự do đã được đề cập đến trong Công Đồng Vatican II, trong những tuyên ngôn và những qui ước quốc tế, có liên quan đến tất cả cá nhân lẫn cộng đồng tôn giáo. » (GXVN. Số 181, 3-2002, tr. 5
. Ngoài những lần các GMVN viếng thăm ad limina, các Giám Mục còn được mời tham dự hội nghị khác. Như :
- Ngày 19-8-1991, lần đầu tiên, ĐC Phạm Văn Dụ qua Roma chữa bệnh và viếng thăm Tòa Thánh. (GXVN.Số 77. 19-1991, tr. 28)
- Ngày 8-7-1992, Đức cha Nguyễn Sơn Lâm, sau khi tham dự hội nghị Liên Hiệp Thánh Kinh Thế Giới, tại Thụy Sỹ đã ghé Roma (GXVN, Số 87. 10-1992. tr. 24)
- Tháng 8-2000, ĐC Sang và ĐC Yến qua Roma, tham dự ngày Quốc Tế Giới Trẻ lần thứ 15.
- Từ 28 đến 31-8-2000, ĐC Thể và ĐC Lâm đi tham dự hôi Nghị Thượng Đỉnh Hòa Bình Thiên Niên Kỷ tại LHQ, ở Nữu Ước. Cùng tham dự phái đoàn tôn giáo VN, có 3 vị thượng tọa Phật giáo và một mục sư Tin Lành. (GXVN. Số 166. 10-2000,tr. 25)
- Từ 6 đến 8-10-2000, Đ.TGM Mẫn, ĐC Tuần, ĐC Soạn, ĐC Kiệt, ĐC Trâm, ĐC Tứ tham dự ngày Năm Thánh dành cho các Giám Mục, tại Roma. Có 500 Giám mục tham dự với đề tài thảo luận : ‘‘Giám Mục, người phục vụ Tin Mừng của Chúa Kitô để mang hy vọng cho thế giới’’ (GXVN. Số 167, 11-2000. tr. 32)
- Từ 30-9 đến 27-10-2001, hai vị đại diện HĐGM VN là ĐTGM Mẫn và ĐC Soạn tham dự Thượng Hội Đồng GMTG kỳ 10, tại Roma. Cũng một đề tài ‘‘Giám Mục, người phục vụ Tin Mừng của Chúa Kitô để mang hy vọng cho thế giớI’’ (GXVN. Số 177, 11-2001. tr. 25)
- ĐHY Phạm Minh Mẫn và Linh mục Antôn Đào Quang Chính, OP, giám đốc văn phòng mục vụ di dân và tị nan thuộc HĐGM Hoa Kỳ, tham dự hội nghị do Hội đồng Tòa Thánh Mục Vụ Người Di Dân đã tổ chức hội nghị quốc tế lần thứ 5, tại Giáo Hoàng Học Viện Augustinianum, tại Roma, từ 17 đến 22-11-2003, với đề tài : ‘‘Tái khởi hành từ Chúa Kitô : tiến tới một nền mục vụ đổi mới cho người di dân và tị nạn’’. Hơn 300 người tham dự, thuộc 100 quốc gia. Sáng 22-11, ĐHY Phạm Minh Mẫn đã chủ sự thánh lễ cuối cùng các khóa họp.
7. BỔ NHIỆM CÁC GIÁM MỤC MỚI
Từ ngày lên ngôi Giáo hoàng (16-10-1978), Đức Gioan Phaolô 2 đã bổ nhiệm 42 các Giám Mục, Tổng Giám Mục, Hồng Y cho Giáo Hội VN.
Trước tiên là 4 vị hồng y :
- ĐHY Giuse Trịnh Văn Căn, ngày 26-5-1979
- ĐHY Phaolo Giuse Phạm Đình Tụng, ngày 26-11-1994
- ĐHY PH.X. Nguyễn Văn Thuận, ngày 21-2-2001
- ĐHY GB. Phạm Minh Mẫn, ngày 21-10-2003.
ĐGH còn đặt cử một số Giám Mục kiêm giám quản, tạm thế những nơi trống ngôi : ĐHY Căn làm Tổng Giám Quản Huế (1988), Thái Bình và Hưng Hóa (1989), sau khi ĐC Điền, ĐC Đinh Bỉnh và ĐC Hiểu qua đời. ĐC Phạm Đình Tụng làm giám quản Hà Nội sau khi ĐHY Căn qua đời (1990). ĐC Nicolas Huỳnh Văn Nghi, Giáo phận Thành phố Hồ Chí Minh, thay ĐTGM Nguyễn Văn Bình trọng bệnh (18-11-1993). ĐC Ngô Quang Kiệt, giáo phận Hà Nội thay ĐHY Phạm Đinh Tụng nghỉ hưu (15-4-2003).
Và liên tục ĐGH tiến cử các Giám Mục khác : từ ĐC Giuse Nguyễn Tùng Cương (đề cử năm 1979), đến mới đây là ĐC PH.X Lê Xuân Hồng, năm 2005.
8. ĐỀ CỬ CÁC GIÁO SỸ VN VÀO CÁC CHỨC VỤ TÒA THÁNH
Giáo Hội VN gặp nhiều khó khăn và thiếu nhiều về nhân sự. Nhưng VN sẵn sàng đóng góp nhân sự với Tòa Thánh, khi được yêu cần. Như một số các trọng trách sau :
. Ngày 15-2-1992, Tòa Thánh đặt cử ĐTGM Nguyễn Như Thể là thành viên HĐ Tòa Thánh đối thoại liên tôn. (GXVN. số 89. 12-1992. tr 25).
. Ngày 27-4-1993, ĐTC bổ nhiệm ĐC Nguyễn Minh Nhật và Đức TGM Nguyễn VănThuận làm cố vấn (Consultores) cho bộ Truyền Giáo. (GXVN. số 95. 6-1993. tr. 23 ).
. Ngày 12-12-1995, ĐTC đã bổ nhiệm ĐHY Phạm Đình Tụng làm thành viên Bộ Truyền Giáo và Hội Đồng Tòa Thánh Cor Unum Đồng Tâm. (DCÂC. 147;1-1995, tr. 15)
. Ngày 24-11-2001, ĐTC bổ nhiệm ĐÔ. Đinh Đức Đạo làm cố vấn HĐ Tòa Tánh Đối Thoại Liên Tôn. Được biết Đ.TGM Nguyễn Như Thể hiện là thành viên của Hội Đồng này. (GXVN. số 179. 1-2002, tr. 26)
. Ngày 23-2-2002, ĐTC bổ nhiệm ĐC Giuse Vũ Duy Thống, chủ tịch UB GM về Văn Hóa thuộc HĐGM về VN, làm thành viên Hội Đồng Tòa Thánh về Văn Hóa. (GXVN. Số 182. 4-2002. tr. 30)
. Một vinh dự thật lớn, là Đức TGM Nguyễn Văn Thuận, sau 13 năm tù, bị trục xuất không được trở về VN. Tòa Thánh đã đặc cử Ngài làm Phó Chủ Tịch (24-11-1994), rồi làm Chủ tịch (24-6-1998) Hội Đồng Tòa Thánh về Công Lý và Hòa Bình. Và Và Mùa Chay Năm Thánh 2000, từ 12 đến 18-3-2000, Đức TGM lại được mời giảng phòng cho ĐTC và giáo triều Roma (GXVN. số 162. 5-2000. tr. 20). Ngày 21-2-2001, trong lễ trao mũ hồng Y cho Đ.TGM Thuận, ĐTC vừa bắt tay, rồi hôn, và nói luôn miệng ’’Việt Nam, Việt Nam’’. (GXVN. Số 172. 4-2001, tr. 20)
. Ngày 6-1-2003, ĐTC đã truyền chức cho 12 Giám Mục mới, trong đó có Đức TGM Phêrô Nguyễn Văn Tốt, người VN đầu tiên làm Sứ Thần Tòa Thánh tại Bénin và Togo. Hôm sau, ĐTC đã đón tiếp Đ. TGM Nguyễn Văn Tốt và gia đình, cùng ĐC Trần Đình Tứ. Được biết, ĐC Trần Đình Tứ cũng chịu chức, tại Roma, vào 6-1-1999. (GXVN. 190,2-2003, tr. 29)
. Về cả vật chất, ngày 11-11-1999, thay mặt ĐTC, ĐHY Angelo Sadano, Quốc Vụ Khanh đã gửi điện cho ĐTGM Nguyễn Như Thể, ĐTC bày tỏ sự gần gũi thiêng liêng của ngài với toàn dân VN, bằng những lời chia buồn về sự qua đi của nhiều nạn nhân, gây nên do trận bão và lũ lụt tại miền Trung. Sau ít ngày (23-11-1999), ĐGH đã gửi 100. 000 Mỹ kim giúp nạn nhân bão lụt này. Trước đó, tháng 9, ĐGH đã gửi 37.000 Mỹ kim. Tất cả tiền này đã được trao cho 7 Giám mục có giáo dân lâm nạn. (GXVN. số 159. 1-2000. tr. 31 và 32)
Bằng nhiều dịp, ĐTC còn nhớ tới kỷ niệm của từng giáo phận, đoàn thể, hay các Giám mục.
Riêng GXVN - Paris, dịp kỷ niệm 50 năm thành lập Giáo Xứ VN Paris (1947-1997). ĐTC đã gửi thư khen kèm theo phép lành Tòa Thánh và ban tặng Huy Chương cho 10 giáo dân : Ô. Maurice Nguyễn Văn Ái, Ô. Joseph Nguyễn Tiến Đạt, Ô.Jean Thân Văn Hân, Ô Jean Nguyễn Văn Hộ, Ô. Alexis TrươngThành Khán, Ô. Louis Trần, Ô. Joseph Vũ Văn Nghi, Bà Jeanne Huỳnh Thái Ngoạn, Chị Thérèse Nguyễn thị Mỹ Phước, và Ô. Jean Baptiste Phan Quang. Đặc biệt trong dịp kỷ niệm 50 năm thành lập GXVN, ngày 25-6-1996, Đức Giáo Hoàng đã gửi thư và phép lành Tòa Thánh. Trong thư, ĐTC khuyến khích các em coi việc cử hành lễ kỷ niệm này như khởi điểm mới trong đời sống trong cộng đồng giáo xứ, luôn thủy chung với văn hóa VN và liên đới với dân tộc của họ. Muốn đạt được ý hướng này, Ngài mời gọi con cái VN ở Paris đón nhận Chúa Kitô, nhất là trong Phép Thánh Thể, để trở nên những chứng nhân phát huy tinh thần Phúc Âm trong số đồng bào và anh em.
Để kết thúc bài này, trước những ưu ái của Tòa Thánh dưới triều đại ĐGH Gioan Phaolo 2, Hàng GM cũng như giáo dân VN luôn nhớ ơn, cầu nguyện và bày tỏ lòng trung thành đối với Đấng Kế Vị Thánh Phêrô, bằng gửi thư chúc mừng, tri ân... Xin trích đăng 5, trong nhiều lần.
. Ngày 1-5-1980, trong thư chung của HĐ GM VN, sau khi họp lần đầu tiên tại Hà Nội, sau 1975. Phiên họp quan trọng đã quyết định thành lập HĐGM VN. Các GM đã đề ra đường hướng mục vụ, trong đó có điểm : « GH VN gắn bó với ĐGH, vị đại diện của Chúa Kitô, người được Chúa trao trách nhiệm ‘‘chăn dắt đoàn chiên của Người (Ga 21, 15-18), và làm cho anh em vững mạnh (Lc 22, 32). » (HGP CG VN. tr. 280)
. Ngày 24-6-1987, ĐHY Trịnh Văn Căn gửi điện văn cho ĐHY Quốc Vụ Khanh Tòa Thánh, cám ơn ĐTC đã chấp thuận phong thánh cho 117 Thánh TĐ VN :« Toàn thể GH VN vui mừng khi tin ĐTC nghị quyết phong Hiển Thánh cho các Chân Phước TĐVN. GH chúng con dâng lời thành kính cảm tạ sâu xa và hy vọng có thể đến đông đảo tham dự lễ nghi. Chúng cin tri ân Thiên Chúa và cầu nguyện cho ĐTC. Xin ĐHY đệ lên Ngài Iòng chúng con khắng khít trìu mến. Với ĐHY, chúng con dâng lời tôn kính biết ơn và cầu chúc chân thành. » (HĐGMVN, tr. 374)
. Ngày 18-5-1993, ĐC Phạm Đình Tụng đang có mặt tại Roma, đại diện cho GH VN gửi điện chúc mừng sinh nhật ĐTC Gioan Phalo II. Nội dung ‘‘xin Chúa và Đức Mẹ đổ tràn trên ĐTC ơn phù trợ và dồi dào ơn thánh. Giáo Hội VN tri ân ĐTC và xin các thánh TĐVN ban cho ĐTC được trường thọ. Và hứa trung thành với những huấn quyền của Tòa Thánh. Đồng thời hiệp ý với ĐTC cầu cho thế giới hòa thuận và sống huynh đệ, điều ĐGH hằng mong muốn’’. (GXVN. 96. 7-1993. tr. 23)
. Hội Đồng Giám Mục VN đã chính thức mời ĐGH qua thăm VN vào ngày 15-8-1999, dịp đại hội kỷ niệm 200 năm ĐM hiện ra tại LaVang. Đức TGM Nguyễn Như Thể cầm tay thư mời này qua Roma nộp (DCÂC. 194. 12-1998).
. Ngày 4-11-1998, Bộ Ngoại Giao VN cho hay chưa nhận được yêu cầu của HĐGM VN mời ĐGH. ĐGH sẽ qua thăm VN nếu chính quyền VN mời. (DCÂC. Số 194. 12-1998. tr. 8)
. Trong tuần báo Neuweek, 5-4-2004, Đức HY Phạm Minh Mẫn cho biết :« trong năm 2002, GH VN có ngỏ ý mời ĐGH qua thăm VN, nhưng không biết chính phủ có đón tiếp Ngài không ! » (HN. Ca. 5-2005. Tr. 43).(giaoxuvnparis.org)