WASHINGTON DC - Ủy ban Tự do Tôn giáo Quốc tế của Hoa Kỳ hôm thứ Sáu công bố phúc trình về tình hình tôn giáo trên toàn thế giới năm 2008 và kiến nghị Ngoại trưởng Condoleeza Rice về vấn đề các quốc gia cần quan tâm đặc biệt.

Dan biểu Loretta Sanchez va Chris Smith
Dân biểu Loretta Sanchez và Dân biểu Chris Smith tại buổi điều trần “Những mối quan tâm về tình trạng Nhân quyền ở Việt Nam” ở Hạ viện Mỹ chiều thứ Ba hôm 6-11-2007.

Trong phần nói về Việt Nam, đưa ra tại cuộc họp báo ngày 2 tháng 5 ở Washington, Uỷ ban Tự do Tôn giáo Quốc tế Hoa Kỳ cho biết tình trạng tự do tôn giáo ở Việt Nam năm qua vẫn tệ hại. Số tín đồ bị trù dập tuy có giảm nhưng các hành động sách nhiễu, bắt bớ, giam cầm, và phạt vẫn thường xuyên diễn ra, cho thấy nhà cầm quyền tiếp tục giới hạn tự do tôn giáo của dân chúng.

Gặp nhiều khó khăn

Uỷ ban Tự do Tôn giáo Quốc tế Hoa Kỳ cho hay các tôn giáo trong năm rồi đã gặp nhiều khó khăn. Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất tiếp tục bị trù dập và bị lên án là một tổ chức chính trị. Các quyền tự do di chuyển, bày tỏ ý kiến, hội họp vẫn bị giới hạn. Tăng ni và những người có liên hệ với Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất bị công an thường xuyên sách nhiễu và điều tra lấy cung. 12 tu sĩ lãnh đạo của giáo hội vẫn còn bị đặt trong tình trạng quản chế.

Hà Nội cũng tiếp tục cấm đoán và gây cản trở cho các hoạt động tôn giáo của những giáo phái khác như Cao Đài, Hoà Hảo, các nhóm Phật Giáo Khmer tại vùng ĐBSCL. Nhà cầm quyền ra sức điều khiển, kiểm soát các buổi tế tự, cầu kinh, và quyết định việc lựa chọn thành phần lãnh đạo của đạo Cao Đài; theo dõi, thẩm vấn và bắt giam các nhà sư người Khmer khi họ có các cuộc phản đối ôn hoà tại Cambodia cũng như Việt Nam, và kềm hãm sự truyền bá ngôn ngữ, văn hoá của họ; tuyên án nhiều năm tù đối với những tín đồ Hoà Hảo tuyệt thực bất bạo động để bày tỏ bất mãn trước sự đàn áp của chính quyền và việc bắt giữ một số tín hữu từ năm 2005.

Chính quyền Việt Nam, theo nhận định của Ủy ban Tự do Tôn giáo Quốc tế Hoa Kỳ, đã đặt ra những luật lệ nhằm giới hạn hoạt động của các tôn giáo. Việc tế tự, nghi lễ phải đựơc các quan chức cho phép, phải mất nhiều thời gian mới được thông qua và nếu bị từ chối sẽ không được tái cứu xét. Chính quyền địa phương thường có những yêu sách gây khó dễ như đòi phải có danh sách của tín đồ, tuy điều này không hề có trong luật định.

Đặc sứ John Hanford trình bày trước tiểu ban nhân quyền Hạ Viện về vấn đề tự do tín ngưỡng ở Việt Nam hôm thứ Năm 6-12-2007. Photo RFA/Thanh Truc Luật buộc đăng ký bị áp dụng sai lạc, và nhiều nhóm tôn giáo bị từ chối không được hoạt động, như các nhóm Cao Đài, Hoà Hảo, Mennonite, Baptist, Tin Lành ở vùng ĐBSCL, Tây Nguyên và các tỉnh phía Tây Bắc. Có những làng theo đạo Tin Lành bị đối xử phân biệt, không được hưởng các qui chế về y tế, nhà cửa, giáo dục và các trợ giúp của quốc tế, đồng thời chính quyền đe doạ cắt mọi phúc lợi xã hội nếu cha mẹ không khuyên con cái bỏ đạo.

Trước các tố giác của Uỷ ban Tự do Tôn giáo Quốc tế Hoa Kỳ,bà Ngô Thị Hiền, Chủ tịch Ủy ban Tự do Tôn giáo cho Việt Nam, trụ sở tại Mỹ, có nhận định rằng: Chúng tôi nhận thấy những nhận xét của Uỷ ban Tự do Tôn giáo Quốc tế rất là chính xác. Tôn giáo tại Việt Nam đang bị đàn áp.

Thiếu tính minh bạch và độc lập

Sau khi nhận định về tình hình tự do tôn giáo ở Việt Nam trong năm 2007, Ủy ban Tự do Tôn giáo Quốc tế Hoa Kỳ kết luận rằng Hà Nội đã không giữ các cam kết về tôn trọng quyền tự do tôn giáo, còn hệ thống luật pháp, bộ máy tư pháp của Việt Nam thì thiếu tính minh bạch và độc lập.

Dựa trên những bằng chứng vi phạm tự do tôn giáo ở Việt Nam, Uỷ ban Tự do Tôn giáo Quốc tế Hoa kỳ yêu cầu chính phủ Mỹ có thái độ đối với nhà cầm quyền Hà Nội.

Chính quyền Bush được thúc giục đòi nhà cầm quyền Việt Nam cải thiện tức khắc để chấm dứt mọi sự trù dập đàn áp, giảm bớt các giới hạn về hoạt động của các giáo phái. Washington phải cho Hà Nội hiểu rõ rằng tôn trọng tự do tôn giáo là điều thiết yếu trong việc phát triển bang giao giữa hai nước. Nhà cầm quyền Hà Nội phải sửa đổi các sắc luật về tôn giáo, ban hành từ năm 2004, để chính sách về tôn giáo của Việt Nam theo đúng tinh thần, mẫu mực của quốc tế, kết thúc sự lạm dụng của giới chức địa phương trong việc đàn áp tôn giáo.

Các yêu cầu chính yếu

Các yêu cầu chính yếu của Uỷ ban Tự do Tôn giáo Quốc tế Hoa Kỳ gồm việc đòi Hà Nội trả tự do cho mọi tù nhân tôn giáo: Đại lão Hoà thượng Thích Huyền Quang, Đức Tăng Thống của Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất, và Đại lão Hoà Thượng Thích Quảng Độ, Viện trưởng Viện Hoá Đạo thuộc Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất, Linh mục Nguyễn Văn Lý, Linh mục Phan Văn Lợi, tín đồ các đạo Cao Đài, Hoà Hảo, các nhóm sắc tộc thiểu số vùng Tây Nguyên và các tỉnhTây Bắc, các sư sãi Phật Giáo Khmer, và các tù nhân lương tâm như Luật sư Nguyễn Văn Đài, Luật sư Lê Thị Công Nhân.

Washington cũng được kêu gọi giúp đỡ Hà Nội phát triển sự bảo vệ quyền tự do tôn giáo ở Việt Nam, bằng cách thực thi những chính sách thích hợp như tiến hành chương trình phát triển các nhóm sắc tộc thiểu số, lâu nay bị đàn áp về tôn giáo và bị tước đoạt đất đai; tái phân bổ một số tài trợ cho các chương trình xã hội.

Bày tỏ quan điểm về kiến nghị của Uỷ ban Tự do Tôn giáo Quốc tế Hoa Kỳ, Chủ tịch Ủy ban Tự do Tôn giáo cho Việt Nam tại Mỹ, bà Ngô Thị Hiền, lên tiếng với Đài Á Châu Tự Do: Chúng tôi hoàn toàn đồng ý với đề nghị của Uỷ ban Tự do Tôn giáo Quốc tế Hoa Kỳ để đặt Việt Nam vào danh sách các quốc gia đáng quan tâm đặc biệt, vì tình trạng tự do tôn giáo tại Việt Nam không tiến triển đúng theo mức định như mọi người mong đợi.

Nhã Trân, phóng viên đài RFA, Photo RFA/Thanh Truc