Tổng Giáo Phận Saigòn: Lời Chủ Chăn tháng 7 năm 2008
(Đề tài hội thảo cho CGVN tại Washington, DC, tháng 6.2008, tại Missouri, tháng 8.2008)
Giáo dục kitô giáo thăng tiến đời sống người công giáo và gia đình tín hữu Việt Nam
1. Giáo dục kitô giáo là gì?
Giáo dục kitô giáo là nền giáo dục do chính Chúa Giêsu Kitô thiết lập nhằm mở đường cho mọi người trở thành công dân Nước Chúa là Nước Tình Thương, nơi đó người người sống dồi dào trong yêu thương, an bình, hạnh phúc vững bền bây giờ và mãi mãi. Khi đồng hành với các môn đệ cốt cán, ngay từ đầu Chúa Giêsu đã tỏ ra là Thầy dạy chân lý tròn đầy về Thiên Chúa và con người, là một nhà giáo dục chân chính và mẫu mực.
2. Định hướng giáo dục kitô giáo
Chúa Giêsu là hiện thân Tình Yêu của Cha trên trời. Khi dạy các môn đệ: "Anh em hãy yêu thương nhau như Thầy yêu thương anh em" (Ga 15,12), Chúa Giêsu xác định phương hướng giáo dục kitô giáo là tạo khả năng và thuận lợi cho con người thể hiện "tình yêu thương" theo hình mẫu của Cha trên trời là Tình Yêu.
3. Những thể thức Chúa Giêsu thực hành giáo dục
Chúa Giêsu tiến hành công cuộc giáo dục các môn đệ theo ba thể thức như sau:
(1) thể thức giảng truyền Lời Chúa. Chúa Giêsu giảng truyền Lời Chúa như ánh sáng soi đường mở lối cho các môn đệ sống đạo làm người, và dẫn dắt họ tiến bước đi đến sự sống dồi dào trong yêu thương, an bình và hạnh phúc;
(2) thể thức nêu gương sống yêu thương và dạy yêu thương. Chúa Giêsu giáo dục bằng gương sống yêu thương và dạy yêu thương nhằm thuyết phục, khích lệ các môn đệ sống đạo yêu thương. "Hãy yêu thương nhau như Thầy yêu thương anh em", vì lẽ anh em là con một Cha, là anh em một nhà;
(3) thể thức "cầu nguyện". Chúa Giêsu cầu nguyện và dạy các môn đệ cầu nguyện. Chúa Giêsu cũng đã cầu nguyện xin Chúa Cha gởi Chúa Thánh Thần đến soi sáng, dẫn dắt, trợ lực, đổi mới các môn đệ (x. Ga 8,37-39; 17,12-17). Mục đích Chúa dạy họ cầu nguyện là giáo dục và tập luyện họ mở rộng tâm hồn đón nhận hồng ân cứu độ, nhất là các ơn Chúa Thánh Thần là nguồn lực yêu thương. Chúa Thánh Thần sẽ là tác nhân chính trong công cuộc giáo dục kitô giáo, vì lẽ Ngài là nguồn lực đổi mới lòng dạ và tâm trí con người, đổi mới con người và xã hội, trợ giúp mọi người hợp lực xây dựng nền văn minh tình thương. Con người cần mở ra đón nhận nguồn lực đó, cần theo sự soi sáng và dẫn dắt của Chúa Thánh Thần, vì lẽ các ơn Chúa Thánh Thần tạo khả năng cho họ sống đạo yêu thương, sống đạo làm người trong trời đất, tiến hành giáo dục kitô giáo trong gia đình và xã hội. Nhịp cầu nối kết con người với Chúa Thánh Thần là đời sống cầu nguyện và học hỏi, tâm niệm, thực hành Lời Chúa dạy.
4. Chúa Giêsu dạy "Kinh Lạy Cha" như một thể thức và đường lối giáo dục con người
Khi dạy "Kinh Lạy Cha" (x.Mt 6,7-14), Chúa Giêsu dạy cách cầu nguyện mở lòng ra đón nhận mọi ơn lành Cha thương ban, cả các ơn Chúa Thánh Thần, và dạy cách đáp trả lại tình yêu thương vô biên của Cha. Nói cách khác, mục đích Chúa dạy "Kinh Lạy Cha" là giáo dục con người sống đạo làm con Chúa trong trời đất, và sống đạo làm người trong thiên hạ.
5. Diễn giải Lời Kinh Chúa dạy như một thể thức và đường lối giáo dục kitô giáo
. "Lạy Cha chúng con, Cha là Đấng ngự trên trời..." Lời kêu cầu cũng là lời tuyên xưng đức tin: Chúng con tin Cha là Chúa Cả trời đất, tin Cha đã tạo thành loài người theo hình ảnh của Cha là Tình Yêu, và tin mọi người trong thiên hạ là con một Cha, là anh em một nhà.
. Ba ý nguyện:
"Nguyện danh Cha cả sáng...":
Chúng con quyết tâm chu toàn bổn phận làm con hiếu thảo đối với Cha là làm cho danh Cha là Tình Yêu toả sáng trong mọi gia đình trong cõi nhân sinh.
"Nguyện Nước Cha trị đến...":
Nước Cha là Nước Tình Yêu vô biên vô tận. Đạo làm con và làm người trong trời đất, là cùng với Chúa Giêsu quy tụ muôn dân muôn nước vào trong Nước Tình Yêu của Cha trên trời. Quy tụ bằng cách bước theo Chúa Giêsu trên đường đem yêu thương vào nơi oán thù, đem thứ tha vào nơi lặng nhục, đem thuận hoà vào nơi tranh chấp, đem hợp nhất vào nơi bất đồng và chia rẽ, đem ánh sáng chân lý vào chốn u ám gian dối, đem đạo lý vào chốn áp bức bất công... Đó cũng là góp phần xây dựng Nước Cha là Nước Tình Yêu tại thế trần.
"Nguyện ý Cha thể hiện dưới dất cũng như trên trời..."
Ý Cha trước hết và trên hết là người người mến tin Cha và yêu thương nhau trong cõi người ta cũng như trong cõi phúc trường sinh.
Mến tin Cha có nghĩa là trong mọi tình huống luôn tìm ý Cha và trung thành tuân hành ý Cha, vì lẽ Cha là khởi nguyên và là cùng đích của vũ trụ và loài người, vì Cha là Đấng giàu lòng xót thương và từ bi bao dung vô biên.
Yêu thương nhau có nghĩa là:
Là hiếu thảo với ông bà cha mẹ đã dày công sinh thành dưỡng dục,
Là chung thuỷ với nhau theo giao ước tình yêu,
Là từ bi bao dung đối với mọi người là anh em một nhà.
Trung thành, hiếu thảo, thuỷ chung, bao dung, bốn mối tình đó là bốn cột trụ xây dựng ngôi nhà gia đình nhân loại an bình và hạnh phúc, xây dựng nền văn minh tình thương cho xã hội loài người.
Ba lời cầu
Cầu xin có nghĩa là ý thức và quyết tâm khiêm tốn mở ra đón nhận những điều mình cần từ nơi Cha là nguồn mạch mọi ơn lành trên trời dưới đất.
"Xin Cha cho chúng con lương thực hàng ngày...".
Kỳ thực Cha đã tạo thành vũ trụ và trao cho con người nhiệm vụ quản lý vì sự sống và phẩm giá của mọi người trong thiên hạ, của gia đình nhân loại. Cha cũng đã ban cho thế gian Lời của Cha, là Lời ban ánh sáng chân lý và khôn ngoan, Lời ban sức sống mới và sự hợp nhất trong gia đình và cộng đồng nhân loại. Lời của Cha đang hiện diện trong Sách Thánh cũng như trong bí tích Thánh Thể, trong đời sống Giáo Hội cũng như trong truyền thống văn hoá lành mạnh của các dân tộc.
Xin cho mọi người quản lý trong cõi người ta, không những quản lý với kiến thức khoa học, song còn quản lý với con tim, với đạo làm người, theo đường lối yêu thương và phục vụ của Chúa Giêsu Kitô.
" Xin Cha tha nợ cho chúng con..".
Xin Cha đối xử với chúng con theo lượng từ bi bao dung hãi hà, và thương ban cho chúng con đầy lòng từ bi bao dung, cho chúng con đối xử với nhau như Cha đối xử với chúng con. Đây là điều mà con người trong gia đình và xã hội thiếu nhất. Nhiều đau thương, đổ vỡ, mất mát trong gia đình và xã hội bắt nguồn từ sự vắng bóng lòng từ bi bao dung. Xin cho chúng con mở rộng tấm lòng đón nhận Đức Giêsu là hiện thân Tình Yêu của Cha, đón nhận Chúa Thánh Thần là nguồn lực yêu thương của Cha, đón nhận Lời của Cha là Lời yêu thương. Xin cho chúng con mở rộng tấm lòng để đón nhận và chia sẻ cho nhau, cho mọi người anh em, mọi hồng ân Cha ban.
"Xin bảo vệ chúng con khỏi mọi sự dữ..".
Lời cầu nầy gây ý thức và nhắc nhở mọi người: Tình hiệp thông với Chúa, tình liên đới huynh đệ tương thân tương trợ là sức mạnh giúp nhau, giúp cộng đồng nhân loại vượt qua tình trạng nghèo đói và bệnh dịch, xoá dần những tiêu cực và tệ nạn xã hội, khắc phục nguyên nhân gây tai nạn và hậu quả thiên tai xảy ra trên mọi đất nước trong thế giới toàn cầu hoá ngày nay.
Amen: Ước mong Cha giàu lòng thương xót thương ban ơn trợ giúp cho người người và nhà nhà nỗ lực sống như vậy.
Thay lời kết: Vài câu hỏi gợi ý
Vài câu hỏi gợi ý cho mọi đoàn thể tông đồ, mọi giới công giáo, mọi nhóm công tác mục vu, hội thảo, trao đổi với nhau kinh nghiệm giáo dục trong gia đình, và hỗ trợ nhau tiến hành công cuộc giáo dục kitô giáo trong gia đình, trong cộng đoàn, trong xã hội.
(Đề tài hội thảo cho CGVN tại Washington, DC, tháng 6.2008, tại Missouri, tháng 8.2008)
Giáo dục kitô giáo thăng tiến đời sống người công giáo và gia đình tín hữu Việt Nam
1. Giáo dục kitô giáo là gì?
Giáo dục kitô giáo là nền giáo dục do chính Chúa Giêsu Kitô thiết lập nhằm mở đường cho mọi người trở thành công dân Nước Chúa là Nước Tình Thương, nơi đó người người sống dồi dào trong yêu thương, an bình, hạnh phúc vững bền bây giờ và mãi mãi. Khi đồng hành với các môn đệ cốt cán, ngay từ đầu Chúa Giêsu đã tỏ ra là Thầy dạy chân lý tròn đầy về Thiên Chúa và con người, là một nhà giáo dục chân chính và mẫu mực.2. Định hướng giáo dục kitô giáo
Chúa Giêsu là hiện thân Tình Yêu của Cha trên trời. Khi dạy các môn đệ: "Anh em hãy yêu thương nhau như Thầy yêu thương anh em" (Ga 15,12), Chúa Giêsu xác định phương hướng giáo dục kitô giáo là tạo khả năng và thuận lợi cho con người thể hiện "tình yêu thương" theo hình mẫu của Cha trên trời là Tình Yêu.
3. Những thể thức Chúa Giêsu thực hành giáo dục
Chúa Giêsu tiến hành công cuộc giáo dục các môn đệ theo ba thể thức như sau:
(1) thể thức giảng truyền Lời Chúa. Chúa Giêsu giảng truyền Lời Chúa như ánh sáng soi đường mở lối cho các môn đệ sống đạo làm người, và dẫn dắt họ tiến bước đi đến sự sống dồi dào trong yêu thương, an bình và hạnh phúc;
(2) thể thức nêu gương sống yêu thương và dạy yêu thương. Chúa Giêsu giáo dục bằng gương sống yêu thương và dạy yêu thương nhằm thuyết phục, khích lệ các môn đệ sống đạo yêu thương. "Hãy yêu thương nhau như Thầy yêu thương anh em", vì lẽ anh em là con một Cha, là anh em một nhà;
(3) thể thức "cầu nguyện". Chúa Giêsu cầu nguyện và dạy các môn đệ cầu nguyện. Chúa Giêsu cũng đã cầu nguyện xin Chúa Cha gởi Chúa Thánh Thần đến soi sáng, dẫn dắt, trợ lực, đổi mới các môn đệ (x. Ga 8,37-39; 17,12-17). Mục đích Chúa dạy họ cầu nguyện là giáo dục và tập luyện họ mở rộng tâm hồn đón nhận hồng ân cứu độ, nhất là các ơn Chúa Thánh Thần là nguồn lực yêu thương. Chúa Thánh Thần sẽ là tác nhân chính trong công cuộc giáo dục kitô giáo, vì lẽ Ngài là nguồn lực đổi mới lòng dạ và tâm trí con người, đổi mới con người và xã hội, trợ giúp mọi người hợp lực xây dựng nền văn minh tình thương. Con người cần mở ra đón nhận nguồn lực đó, cần theo sự soi sáng và dẫn dắt của Chúa Thánh Thần, vì lẽ các ơn Chúa Thánh Thần tạo khả năng cho họ sống đạo yêu thương, sống đạo làm người trong trời đất, tiến hành giáo dục kitô giáo trong gia đình và xã hội. Nhịp cầu nối kết con người với Chúa Thánh Thần là đời sống cầu nguyện và học hỏi, tâm niệm, thực hành Lời Chúa dạy.
4. Chúa Giêsu dạy "Kinh Lạy Cha" như một thể thức và đường lối giáo dục con người
Khi dạy "Kinh Lạy Cha" (x.Mt 6,7-14), Chúa Giêsu dạy cách cầu nguyện mở lòng ra đón nhận mọi ơn lành Cha thương ban, cả các ơn Chúa Thánh Thần, và dạy cách đáp trả lại tình yêu thương vô biên của Cha. Nói cách khác, mục đích Chúa dạy "Kinh Lạy Cha" là giáo dục con người sống đạo làm con Chúa trong trời đất, và sống đạo làm người trong thiên hạ.
5. Diễn giải Lời Kinh Chúa dạy như một thể thức và đường lối giáo dục kitô giáo
. "Lạy Cha chúng con, Cha là Đấng ngự trên trời..." Lời kêu cầu cũng là lời tuyên xưng đức tin: Chúng con tin Cha là Chúa Cả trời đất, tin Cha đã tạo thành loài người theo hình ảnh của Cha là Tình Yêu, và tin mọi người trong thiên hạ là con một Cha, là anh em một nhà.
. Ba ý nguyện:
"Nguyện danh Cha cả sáng...":
Chúng con quyết tâm chu toàn bổn phận làm con hiếu thảo đối với Cha là làm cho danh Cha là Tình Yêu toả sáng trong mọi gia đình trong cõi nhân sinh.
"Nguyện Nước Cha trị đến...":
Nước Cha là Nước Tình Yêu vô biên vô tận. Đạo làm con và làm người trong trời đất, là cùng với Chúa Giêsu quy tụ muôn dân muôn nước vào trong Nước Tình Yêu của Cha trên trời. Quy tụ bằng cách bước theo Chúa Giêsu trên đường đem yêu thương vào nơi oán thù, đem thứ tha vào nơi lặng nhục, đem thuận hoà vào nơi tranh chấp, đem hợp nhất vào nơi bất đồng và chia rẽ, đem ánh sáng chân lý vào chốn u ám gian dối, đem đạo lý vào chốn áp bức bất công... Đó cũng là góp phần xây dựng Nước Cha là Nước Tình Yêu tại thế trần.
"Nguyện ý Cha thể hiện dưới dất cũng như trên trời..."
Ý Cha trước hết và trên hết là người người mến tin Cha và yêu thương nhau trong cõi người ta cũng như trong cõi phúc trường sinh.
Mến tin Cha có nghĩa là trong mọi tình huống luôn tìm ý Cha và trung thành tuân hành ý Cha, vì lẽ Cha là khởi nguyên và là cùng đích của vũ trụ và loài người, vì Cha là Đấng giàu lòng xót thương và từ bi bao dung vô biên.
Yêu thương nhau có nghĩa là:
Là hiếu thảo với ông bà cha mẹ đã dày công sinh thành dưỡng dục,
Là chung thuỷ với nhau theo giao ước tình yêu,
Là từ bi bao dung đối với mọi người là anh em một nhà.
Trung thành, hiếu thảo, thuỷ chung, bao dung, bốn mối tình đó là bốn cột trụ xây dựng ngôi nhà gia đình nhân loại an bình và hạnh phúc, xây dựng nền văn minh tình thương cho xã hội loài người.
Ba lời cầu
Cầu xin có nghĩa là ý thức và quyết tâm khiêm tốn mở ra đón nhận những điều mình cần từ nơi Cha là nguồn mạch mọi ơn lành trên trời dưới đất.
"Xin Cha cho chúng con lương thực hàng ngày...".
Kỳ thực Cha đã tạo thành vũ trụ và trao cho con người nhiệm vụ quản lý vì sự sống và phẩm giá của mọi người trong thiên hạ, của gia đình nhân loại. Cha cũng đã ban cho thế gian Lời của Cha, là Lời ban ánh sáng chân lý và khôn ngoan, Lời ban sức sống mới và sự hợp nhất trong gia đình và cộng đồng nhân loại. Lời của Cha đang hiện diện trong Sách Thánh cũng như trong bí tích Thánh Thể, trong đời sống Giáo Hội cũng như trong truyền thống văn hoá lành mạnh của các dân tộc.
Xin cho mọi người quản lý trong cõi người ta, không những quản lý với kiến thức khoa học, song còn quản lý với con tim, với đạo làm người, theo đường lối yêu thương và phục vụ của Chúa Giêsu Kitô.
" Xin Cha tha nợ cho chúng con..".
Xin Cha đối xử với chúng con theo lượng từ bi bao dung hãi hà, và thương ban cho chúng con đầy lòng từ bi bao dung, cho chúng con đối xử với nhau như Cha đối xử với chúng con. Đây là điều mà con người trong gia đình và xã hội thiếu nhất. Nhiều đau thương, đổ vỡ, mất mát trong gia đình và xã hội bắt nguồn từ sự vắng bóng lòng từ bi bao dung. Xin cho chúng con mở rộng tấm lòng đón nhận Đức Giêsu là hiện thân Tình Yêu của Cha, đón nhận Chúa Thánh Thần là nguồn lực yêu thương của Cha, đón nhận Lời của Cha là Lời yêu thương. Xin cho chúng con mở rộng tấm lòng để đón nhận và chia sẻ cho nhau, cho mọi người anh em, mọi hồng ân Cha ban.
"Xin bảo vệ chúng con khỏi mọi sự dữ..".
Lời cầu nầy gây ý thức và nhắc nhở mọi người: Tình hiệp thông với Chúa, tình liên đới huynh đệ tương thân tương trợ là sức mạnh giúp nhau, giúp cộng đồng nhân loại vượt qua tình trạng nghèo đói và bệnh dịch, xoá dần những tiêu cực và tệ nạn xã hội, khắc phục nguyên nhân gây tai nạn và hậu quả thiên tai xảy ra trên mọi đất nước trong thế giới toàn cầu hoá ngày nay.
Amen: Ước mong Cha giàu lòng thương xót thương ban ơn trợ giúp cho người người và nhà nhà nỗ lực sống như vậy.
Thay lời kết: Vài câu hỏi gợi ý
Vài câu hỏi gợi ý cho mọi đoàn thể tông đồ, mọi giới công giáo, mọi nhóm công tác mục vu, hội thảo, trao đổi với nhau kinh nghiệm giáo dục trong gia đình, và hỗ trợ nhau tiến hành công cuộc giáo dục kitô giáo trong gia đình, trong cộng đoàn, trong xã hội.
- (1) Theo sự hiểu biết của bạn, hiện trạng giáo dục kitô giáo trong các gia đình công giáo hôm nay như thế nào? Hiện trạng đó có những nét tích cực và tiêu cực nào? Và đặt ra những vấn đề gì?
- (2) Có chừng bao nhiêu phần trăm gia đình công giáo VN, cộng đoàn giáo xứ VN hiện nay theo những thể thức và đường lối giáo dục của Chúa Giêsu? Có những hiệu quả và giới hạn nào? Có những thuận lợi và khó khăn nào? Nguyên nhân?
- (3) Chúng ta có thể cùng nhau làm gì giúp cải tiến công cuộc giáo dục kitô giáo trong các gia đình công giáo ngày nay?