1. Chủ tịch Hội đồng Giám mục Công Giáo Latinh Ukraine kêu gọi bình tĩnh
Liên quan đến cuộc khủng hoảng đang diễn ra tại Ukraine theo sau những nhận xét của Đức Thánh Cha Phanxicô tại cuộc gặp gỡ với giới trẻ Công Giáo Nga vào ngày 25 tháng 8 năm 2023, Đức Cha Vitalij Skomarovskyi, Giám Mục giáo phận Lutsk, đã ra một tuyên bố như sau:
Với tư cách là Giáo hội và xã hội Ukraine, chúng tôi bác bỏ và coi là không thể chấp nhận được bất kỳ biểu hiện ủng hộ nào đối với cái gọi là “Thế giới Nga”, vốn đã mang lại quá nhiều đau đớn và đau khổ cho đất nước và các gia đình chúng ta.
Việc đề cập đến 'nước Nga vĩ đại', với nền văn hóa và tính nhân văn vĩ đại của nó thật không may lại làm chứng cho sự tồn tại liên tục của huyền thoại về chủ nghĩa nhân văn và sự vĩ đại của một Nhà nước, mà trong 9 năm qua đã gây ra cuộc chiến đẫm máu và tàn khốc chống lại Ukraine. Những tuyên bố được trích dẫn khiến chúng tôi đau lòng và lo lắng.
Tuy nhiên, xét đến và ghi nhớ tất cả những gì Đức Thánh Cha Phanxicô đã và đang làm cho Ukraine, chúng tôi không nghi ngờ gì về sự hỗ trợ của ngài dành cho người dân của chúng tôi. Ngài bày tỏ sự ủng hộ này một cách liên tục và lớn tiếng, không để thế giới quên đi nỗi đau khổ của người dân Ukraine. Chúng tôi tin rằng những hiểu lầm như vậy là do thiếu sự đối thoại thỏa đáng giữa Đức Thánh Cha và Ukraine, ở cấp độ giáo hội và ngoại giao. Chúng tôi hy vọng rằng phản ứng của xã hội Ukraine trước những lời nói trên sẽ giúp khắc phục tình hình hiện tại và tránh những hiểu lầm trong tương lai
Chúng tôi mời gọi các tín hữu và những người có thiện chí không giới hạn mình trong những tuyên bố riêng lẻ của Đức Thánh Cha, nhưng hãy chú ý đến hành động của ngài và tình đoàn kết của ngài với Ukraine.
+Đức Cha Vitalij Skomarovskyi
Giám Mục giáo phận Lutsk
Chủ tịch Hội đồng Giám mục Công Giáo Latinh Ukraine
Source:SIR
2. Catherine Đại đế đã buộc 1,5 triệu người Công Giáo phải cải đạo theo Chính thống giáo
Giải thích các phản ứng dữ dội của Ukraine, Ba Lan và các quốc gia vùng Baltic những nhận xét của Đức Thánh Cha Phanxicô tại cuộc gặp gỡ với giới trẻ Công Giáo Nga vào ngày 25 tháng 8 năm 2023, Catholic World News có bài tường trình nhan đề “Catherine the Great, praised by Pope Francis, forcibly united 1.5 million Catholics to Orthodoxy”, nghĩa là “Catherine Đại đế, được Đức Giáo Hoàng Phanxicô ca ngợi, đã buộc 1,5 triệu người Công Giáo phải cải đạo theo Chính thống giáo”. Xin kính mời quý vị và anh chị em theo dõi bản dịch sang Việt Ngữ qua phần trình bày của Thụy Khanh.
Catherine II (Đại đế), nữ hoàng Nga được Đức Giáo Hoàng Phanxicô ca ngợi trong một bài phát biểu gần đây, đã buộc 1,5 triệu người Công Giáo Đông phương thống nhất với Chính thống giáo.
Trong bài phát biểu qua video ngày 25 tháng 8 với giới trẻ Công Giáo Nga, Đức Thánh Cha Phanxicô đã nói một cách ứng khẩu:
“Đừng bao giờ quên di sản của các bạn. Các bạn là người thừa kế của nước Nga vĩ đại. Nước Nga vĩ đại của các vị thánh, của các vị vua, nước Nga vĩ đại của Peter Đại đế, của Nữ Hoàng Catherine II, đế quốc Nga vĩ đại được vun đắp với biết bao văn hóa và nhân văn. Đừng bao giờ từ bỏ di sản này. Đừng bao giờ từ bỏ di sản này. Các bạn là người thừa kế của Nước Nga vĩ đại, hãy tiến lên. Và cảm ơn. Cảm ơn vì cách sống của các bạn, vì cách các bạn trở thành người Nga”.
Những nhận xét của Đức Thánh Cha, không có trong phiên bản bài phát biểu của Vatican, đã gây ra sự tức giận từ các nhà lãnh đạo Ukraine. Đức Tổng Giám Mục Sviatoslav Shevchuk, nhà lãnh đạo Giáo Hội Công Giáo Hy Lạp Ukraine, cho biết trong một tuyên bố rằng những lời của Giáo hoàng đã gây ra “nỗi đau lớn”. Ngài nói thêm:
“Những lời về ‘nước Nga vĩ đại của Peter Đại Đế I, Nữ hoàng Catherine II, như các đế chế vĩ đại, khai sáng - một đất nước có nền văn hóa vĩ đại và lòng nhân đạo vĩ đại’ - là ví dụ tồi tệ nhất về chủ nghĩa đế quốc và chủ nghĩa dân tộc cực đoan của Nga. Có nguy cơ là những lời này có thể bị coi là ủng hộ chính chủ nghĩa dân tộc và chủ nghĩa đế quốc đã gây ra cuộc chiến ở Ukraine ngày nay - một cuộc chiến mang lại cái chết và sự hủy diệt cho người dân chúng ta mỗi ngày.
Những ví dụ do Đức Thánh Cha đưa ra thực sự mâu thuẫn với giáo huấn của ngài về hòa bình.”
Được Encyclopaedia Britannica mô tả là một “người cai trị khắc nghiệt và vô đạo đức”, Catherine Đại đế, người trị vì từ năm 1762 đến năm 1796, đã chào đón các tu sĩ Dòng Tên đến Nga và từ chối không cho phép chiếu chỉ của Đức Giáo Hoàng Clement XIV đàn áp nhà dòng được công bố trong vương quốc của bà vào năm 1773. Viết trong Bách khoa toàn thư Công Giáo Mới, Cha WC JasKyiviz, linh mục dòng Tên, nhà lãnh đạo Viện Nghiên cứu Nga đương đại của Đại học Fordham, lưu ý:
Mặc dù các tu sĩ Dòng Tên được Catherine bảo vệ, nhưng những người Công Giáo theo Nghi thức Đông phương vẫn bị đàn áp. Sau sự phân chia Ba Lan lần thứ nhất, bà đã cử các nhà truyền giáo cùng với binh lính đến để buộc “những kẻ phản bội” phải quay lại Chính thống giáo. Bà đã đồng ý đề cử một giám mục mới cho giáo phận Nghi lễ Đông phương tại Polotsk, nhưng sau đó, sau sự chia cắt Ba Lan lần thứ hai và bất chấp lời hứa bảo vệ những người Công Giáo theo cả hai nghi lễ, Catherine đã đàn áp tất cả các giáo phận Nghi thức Đông phương khác, buộc 1,5 triệu người Công Giáo theo nghi thức Đông phương phải cải đạo sang Chính thống giáo, và giải tán Dòng Basiliô.
Encyclopaedia Britannica cũng lưu ý rằng Peter Đại đế, Sa hoàng Nga từ năm 1682 đến năm 1725, “thường sử dụng các phương pháp của một địa chủ chuyên chế—bằng roi và cai trị độc đoán. Ông ấy luôn hành động như một kẻ chuyên quyền, tin tưởng vào sức mạnh kỳ diệu của sự ép buộc của nhà nước.” Bằng cách loại bỏ Tòa Thượng phụ Mạc Tư Khoa và thay thế nó bằng Thượng hội đồng thánh vốn “bắt bớ dữ dội tất cả những người bất đồng chính kiến và tiến hành kiểm duyệt tất cả các ấn phẩm”, Peter Đại đế đã buộc Giáo Hội phải tùng phục nhà nước và biến Giáo hội Chính thống Nga “trở thành trụ cột của chế độ chuyên chế”.
Thảo luận về mối quan hệ của Peter Đại đế với Giáo Hội Công Giáo, Cha JasKyivicz viết:
Mặc dù những người Công Giáo theo nghi lễ Latinh nhìn chung được sống trong hòa bình, nhưng điều đó lại không xảy ra với những người Công Giáo Đông phương ở các vùng phía Tây nước Nga. Mặc dù được Peter hứa bảo vệ nhưng họ vẫn liên tục bị quân Nga quấy rối. Một số linh mục thậm chí còn chết dưới tay quân lính.
Sự khoan dung của Peter đối với người Công Giáo xuất phát từ mong muốn được Vatican hỗ trợ chống lại Vua Charles XII của Thụy Điển. Ông phản đối mối lo ngại về việc buộc cải đạo, nhưng Đức Giáo Hoàng Clement XI nhận ra mục đích của ông là chính trị và từ chối tán thành chiến dịch chống lại Thụy Điển. Sau trận chiến ở Poltava (1709), Peter không còn sử dụng Vatican nữa và mọi cuộc bàn tán về hiệp nhất đã chấm dứt
Source:Catholic World News
3. Đức Tổng Giám Mục Sviatoslav Shevchuk nhận định rằng những lời của Đức Giáo Hoàng gây đau khổ cho người Ukraine và hàng giáo phẩm Công Giáo nước này
Ký giả Francis Rocca của tờ Wall Street Journal có bài tường trình nhan đề “Pope Francis Praises Historical Russian Imperialism Amid War in Ukraine”, nghĩa là “Đức Thánh Cha Phanxicô ca ngợi chủ nghĩa đế quốc lịch sử của Nga trong bối cảnh chiến tranh ở Ukraine”. Xin kính mời quý vị và anh chị em theo dõi bản dịch sang Việt Ngữ qua phần trình bày của Túy Vân.
Đức Thánh Cha ca ngợi triều đại của các Sa hoàng Nga đã chinh phục Ukraine vì “nền văn hóa vĩ đại và tình nhân đạo vĩ đại” của họ
Đức Thánh Cha Phanxicô ca ngợi các hoàng đế Nga thế kỷ 18 mà Tổng thống Vladimir Putin đã lấy làm hình mẫu cho việc sáp nhập lãnh thổ của ông ở Ukraine, khiến chính phủ Ukraine và lãnh đạo Giáo Hội Công Giáo Ukraine nghi lễ Đông phương của đất nước này lên án.
Hôm thứ Sáu, phát biểu qua video trước một cuộc tụ họp của giới trẻ Công Giáo Nga ở St. Petersburg, Đức Giáo Hoàng Phanxicô kêu gọi họ đi theo con đường của Peter Đại đế và Catherine Đại đế, những người mà ngài gọi là những người cai trị một “đế chế vĩ đại, được khai sáng bởi nền văn hóa và tính nhân văn vĩ đại.”
Những nhận xét về Peter và Catherine, ở cuối bài phát biểu của Đức Giáo Hoàng, không có trong bản ghi chính thức do Vatican công bố, nhưng được giáo phận Công Giáo Mạc Tư Khoa công bố và sau đó trong một video từ đài truyền hình Công Giáo Siberia, một cơ quan của Giáo Hội.
Putin đã viện dẫn Peter, người đã mở rộng lãnh thổ Nga và hạn chế quyền tự trị của Ukraine, để biện minh cho cuộc xâm lược hiện tại. Putin đã sử dụng thuật ngữ Novorossiya, hay Nước Nga Mới, để chỉ miền nam Ukraine bị Nga tạm chiếm - sử dụng thuật ngữ bắt nguồn từ cuộc chinh phục miền nam Ukraine của Nga dưới thời Catherine năm 1764.
Catherine cũng nuôi dưỡng dòng Tên, trong đó Đức Thánh Cha Phanxicô là thành viên, trong thời gian dòng này bị Tòa Thánh đàn áp vào cuối thế kỷ 18 và đầu thế kỷ 19.
Oleg Nikolenko, phát ngôn viên của Bộ Ngoại giao Ukraine, gọi những lời của Đức Giáo Hoàng là “tuyên truyền cho chủ nghĩa đế quốc” thuộc loại mà Điện Cẩm Linh sử dụng để biện minh cho việc xâm lược Ukraine. Nikolenko viết trên Facebook: “Thật xấu hổ khi những ý tưởng về cường quốc Nga, vốn thực sự là nguyên nhân dẫn đến sự hung hăng kinh niên của Nga, lại được Đức Giáo Hoàng lên tiếng khen ngợi, dù cố ý hay vô tình”. Ông viết, sứ mệnh của Đức Giáo Hoàng thay vào đó nên là “mở rộng tầm mắt của giới trẻ Nga về đường lối hủy diệt của giới lãnh đạo Nga hiện tại”.
Đức Tổng Giám Mục Sviatoslav Shevchuk, lãnh đạo Giáo Hội Công Giáo Ukraine nghi lễ Đông phương, cho biết trong một tuyên bố tối thứ Hai rằng những lời của Đức Giáo Hoàng đã gây ra nỗi đau lớn trong hàng giáo phẩm của giáo hội và sự thất vọng lớn lao trong xã hội dân sự Ukraine, vì đế chế được giáo hoàng ca ngợi là “ví dụ tồi tệ nhất về chủ nghĩa đế quốc và chủ nghĩa dân tộc cực đoan của Nga.”
“Chúng tôi lo ngại rằng một số người có thể hiểu những lời đó là sự khuyến khích cho chủ nghĩa dân tộc và chủ nghĩa đế quốc, vốn là nguyên nhân thực sự của cuộc chiến ở Ukraine,” Đức Tổng Giám Mục Shevchuk nói và cho biết thêm rằng ngài dự định bày tỏ “những nghi ngờ và nỗi đau của người Ukraine” trực tiếp với Đức Thánh Cha trong vòng vài ngày tới tại một cuộc họp đã được lên lịch trước đó ở Rôma.
Nhận xét của Đức Giáo Hoàng đã thu hút những phản ứng giận dữ trên mạng xã hội, đặc biệt là ở các nước gần Nga. Cựu Tổng thống Estonia Toomas Hendrik Ilves gọi những bình luận này là “thực sự phản cảm” trong một bài viết trên X, trước đây gọi là Twitter. Nexta, một cơ quan truyền thông Belarus có trụ sở tại Warsaw, Ba Lan, đã đăng trên cùng một nền tảng: “Nhân tiện, xin nói rằng những người Công Giáo ở Ba Lan, Lithuania và Belarus đã ba lần nổi dậy chống lại 'đế chế khai sáng' này.”
Trong một tuyên bố được đưa ra vào chiều thứ Hai, Sứ thần Tòa Thánh tại Kyiv đã bác bỏ những đề xuất cho rằng “Đức Thánh Cha Phanxicô có thể đã khuyến khích những người Công Giáo trẻ ở Nga lấy cảm hứng từ các nhân vật lịch sử Nga nổi tiếng và theo đuổi những ý tưởng và hành động theo chủ nghĩa đế quốc và bành trướng đã tác động tiêu cực đến các dân tộc lân cận, bao gồm cả người dân Ukraine.”
“Đức Thánh Cha Phanxicô chưa bao giờ tán thành các quan niệm đế quốc. Ngược lại, ngài là người phản đối và chỉ trích mạnh mẽ bất kỳ hình thức chủ nghĩa đế quốc hay chủ nghĩa thực dân nào đối với mọi dân tộc và mọi tình huống”, tuyên bố viết.
Đức Thánh Cha Phanxicô thường xuyên lên án những đau khổ của Ukraine kể từ cuộc xâm lược toàn diện của Nga vào tháng 2 năm 2022, nhưng ngài đã kiềm chế không lên án rõ ràng Mạc Tư Khoa về cuộc chiến, đồng thời cho rằng điều đó có thể đã bị kích động bởi việc mở rộng Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương ở phía đông Âu Châu. Lập trường của Đức Giáo Hoàng đã thu hút sự chỉ trích từ người Ukraine, bao gồm cả các nhà lãnh đạo Giáo Hội Công Giáo ở đó.
Đức Thánh Cha đã nhiều lần coi cuộc chiến ở Ukraine là cuộc đấu tranh giữa các siêu cường Nga và Mỹ, trong đó Ukraine là nạn nhân bị kẹt ở giữa. “Có những lợi ích của đế quốc đang bị đe dọa, không chỉ đế quốc Nga, vốn đã tồn tại từ thời Peter Đại đế và Catherine Đại đế, mà còn cả các đế chế khác. Có những đế chế này. Và các đế quốc đặt các quốc gia ở vị trí thứ hai,” Đức Giáo Hoàng nói trong một cuộc phỏng vấn hồi tháng Ba với đài truyền hình công cộng Thụy Sĩ.
Vatican đã đề nghị làm trung gian cho một thỏa thuận hòa bình ở Ukraine, và Đức Hồng Y Matteo Zuppi người Ý đã tới Kyiv, Mạc Tư Khoa và Washington với tư cách là đặc phái viên của Đức Thánh Cha để theo đuổi sứ mệnh đó. Nhưng cả Ukraine và Nga đều không tỏ ra quan tâm đến việc hòa giải.
Vào tháng 5, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy đã gặp Đức Giáo Hoàng ở Rôma và kêu gọi ngài ủng hộ công thức hòa bình của Kyiv, dựa trên việc rút các lực lượng xâm lược của Nga, khôi phục lãnh thổ được quốc tế công nhận của Ukraine, truy tố và bồi thường tội ác chiến tranh.
Source:Wall Street Journal