Như chúng ta đã biết, vào lúc 12 giờ trưa (giờ Rôma) tức 18 giờ (giờ Việt Nam) thứ Bảy, ngày 22 tháng 12 năm 2018, Phòng Báo chí Tòa Thánh công bố: Đức Thánh Cha Phanxicô đã thiết lập Giáo phận Hà Tĩnh, tách ra từ Giáo phận Vinh và bổ nhiệm Đức cha Phaolô Nguyễn Thái Hợp làm Giám mục Chính tòa tiên khởi Giáo phận Hà Tĩnh.

Vào lúc 09h00’ thứ Ba, ngày 22 tháng 01 năm 2019, tại Nhà thờ Chính toà Xã Đoài, Đức cha Phaolô đã dâng Thánh lễ tạ ơn, kết thúc sứ vụ mục tử tại Giáo phận Vinh, cũng chính là lúc khởi đầu một sứ vụ mới tại Tân Giáo Phận Hà Tĩnh.

Xem Hình

Đúng 9h00’ thứ Tư, ngày 23 tháng 01 năm 2019, đoàn xe đón Đức cha Phaolô đã từ từ tiến vào khuôn viên Nhà Thờ Chính Tòa Văn Hạnh trong tiếng trống kèn rộn rã, những tràng pháo tay hân hoan của cộng đoàn dân Chúa chào đón vị Cha chung tiên khởi về với Tân Giáo phận nhà Hà Tĩnh.

Việc đầu tiên, Đức cha Phaolô tiến vào nhà thờ quỳ trước Thánh Thể Chúa, như một cử chỉ bày tỏ tâm tình cảm tạ tri ân và kính dâng Giáo phận cho Thiên Chúa. Nhờ lời chuyển cầu của Đức Maria Mẹ Thiên Chúa, quan thầy của Giáo phận, xin Chúa gìn giữ chở che Giáo phận trong những bước đầu dựng xây.

Sau đó Đức cha ban phép lành cho cộng đoàn tín hữu hiện diện.

Thánh lễ Tất Niên diễn ra tiếp theo sau đó, đồng tế với Đức cha Phaolô có Đức Giám Mục Anphongsô Nguyễn Hữu Long, Giám mục Giáo phận Vinh, Đức cha Phaolô Maria Cao Đình Thuyên, nguyên Giám mục Giáo phận Vinh cùng quý cha của hai giáo phận Vinh và Hà Tĩnh. Thánh lễ còn có sự tham dự của quý chủng sinh, tu sĩ nam nữ cùng hàng ngàn tín hữu thuộc hai Giáo phận Vinh và Hà Tĩnh.

“Đây là một ngày đặc biệt, ngày chúng ta cử hành thánh lễ tất niên nhằm để tri ân, cảm tạ Thiên Chúa vì những hồng ân mà Ngài đã ban cho mỗi người chúng ta, cho gia đình chúng ta… trong suốt một năm qua” – Đức cha Phaolô, trong lời khai lễ, đã ngỏ với cộng đoàn hiện diện trong thánh lễ cùng đông đảo khán giả theo dõi qua màn ảnh nhỏ.

Trong bài giảng, Đức cha Phaolô cũng đã gợi lên những tâm tình của vị chủ chăn tiên khởi tại Giáo phận thứ 27 của Giáo Hội Việt Nam: “Giáo phận Hà Tĩnh, một mảnh đất có thể gọi là cái nôi của văn hóa Việt Nam, bởi nơi đây, trên mảnh đất này, đã sinh ra những đại thi hào, những nhà văn tên tuổi của Việt Nam”. Là một người am hiểu nhiều về đời sống văn hóa nói chung và văn học nghệ thuật nói riêng, Đức cha Phaolô đã lý giải nguồn cội sâu xa đưa đến nét đặc trưng trên của Hà
Tĩnh, theo ngài, “Hà có nghĩa là sông, Tĩnh là êm đêm. Hà Tĩnh là một dòng sông êm đềm. Từ khúc ruột Miền Trung, tân Giáo phận Hà Tĩnh nằm trọn trên mảnh đất khắc nghiệt, gió lào và cát trắng, thế nhưng, cha ông chúng ta, con người Hà Tĩnh đã biến cái khắc nghiệt, khô cằn ấy thành một dòng sông êm đềm. Từ vùng đất sỏi đá khô cằn cũng đã hóa thành yêu thương”.

Cuối thánh lễ, Cha Phanxicô Hoàng Sĩ Hướng thay lời cho đoàn con cái Giáo phận Vinh có lời chào tạm biệt Đức cha Phaolô, cha Phanxicô nói: “Để sinh ra người con Hà Tĩnh, mẹ Giáo phận Vinh đã cưu mang trên 170 năm, và đã chuyển sinh suốt 30 năm. Bất cứ cuộc hạ sinh nào cũng có công lao, có đau đớn. Bất cứ cuộc chia ly nào cũng chất chứa những bùi ngùi, tiếc xót. Nhưng sinh ra là để phát triển, chia tách là để trưởng thành và lớn mạnh. Đó là quy luật muôn thuở của sự phát triển. Mặc dù hai giáo phận Vinh và Hà Tĩnh đã tách nhưng không chia để xa rời”.

Tiếp đến, với tâm tình của một người kế vị và trong vai trò Giám mục Giáo phận Vinh, Giáo phận mẹ, Đức cha Anphongsô có lời chúc mừng chia vui với Đức cha Phaolô. Ngài nói: Sự kiện hôm nay chỉ như bông hoa mới hé nụ để bung nở rực rỡ trong ngày đầu xuân, mồng 7 Tết Kỷ Hợi, ngày đánh dấu sự trưởng thành của người con Hà Tĩnh. Tuy hai Giáo phận Vinh và Hà Tĩnh ngăn cách bởi dòng sông Lam, nhưng Đức cha Anphongsô ước mong hai bên sẽ thăm viếng nhau “mỗi ngày một lần”, và rồi sẽ có những người con của hai Giáo phận kết duyên với nhau, cùng nhau loan báo Tin Mừng của Chúa, từ đó Vinh và Hà Tĩnh sẽ liền một dải chứ không chia tách bởi đôi bờ của dòng sông Lam mà được nối liền bởi cây cầu Bến Thủy.

Và cuối cùng, bằng hình ảnh bờ vai, điểm tựa cho người khác, cha Phêrô Trần Phúc Chính trong bài cám ơn cuối thánh lễ, đã phác họa nên bức chân dung của vị mục tử nhân lành – Đức cha Phaolô – người đã hơn 8 năm gánh vác những trọng trách nặng nề trong vai trò Giám mục của Giáo phận Vinh, Giáo phận mẹ, trong quảng thời gian có nhiều biến động về mặt xã hội. Người mục tử ấy đã lấy câu khẩu hiệu “Sự thật và Tình yêu” làm phương châm hành động cho công tác mục vụ của mình. Quả thật, Tình yêu mà không có sự thật là tình yêu mù quáng nhưng Sự thật không có yêu thương chỉ là “não bạt phèng la” (1Cr 13, 1). Nhưng sự thật nhiều khi làm mất lòng người như cha ông ta thường nói: Trung ngôn nghịch nhĩ hay thẳng mực tàu đau lòng gỗ. Tuy nhiên, có đau, có trái ý thì cũng phải chấp nhận vì chỉ có “sự thật mới giải thoát anh em” (Ga 8,23) và “thuốc đắng mới dã được bệnh tật”.

Quả thật, hơn 8 năm, bằng đôi bờ vai Sự thật và Tình yêu vị cha chung khả kính đã là điểm tựa cho đoàn con cái Giáo phận Vinh giữa một thời buổi nhiều biến động, có lúc tưởng như nghiêng đổ và rã tan trước sức mạnh của bạo quyền. Nhưng bằng sức mạnh của niềm tin, ngài đã vượt thắng tất cả và kiến tạo một Giáo phận Vinh với tầm vóc lớn mạnh như hôm nay.

Ước mong rằng, trên mảnh đất giàu truyền thống văn hóa và nơi những con người đậm tính nhân văn của vùng đất Hà Tĩnh – Quảng Bình, cùng với Lời Chúa là nền đá vững chắc và khẩu hiệu Giám mục “Sự thật và Tình yêu” là châm ngôn hành động của Đức cha Phaolô, sẽ là nguồn sức mạnh và là viên đá góc để xây nên tòa nhà Đức Tin cho Giáo phận Hà Tĩnh