Trong một diễn biến bất ngờ đối với nhiều người, Úc đã từ bỏ thái độ lưng chừng và công khai đối đầu với Bắc Kinh. Tờ Sydney Morning Herald nhận định rằng chuyến viếng thăm và lập trường rõ ràng của hai nữ bộ trưởng Úc là Ngoại trưởng Marise Payne và Bộ trưởng Quốc phòng Linda Reynold đã bất ngờ mang đến cho Tổng thống Trump một uy tín rất lớn trong cuộc tranh cử tháng 11 sắp tới.

Úc và Hoa Kỳ tuyên bố sẽ tăng cường các nỗ lực quân sự chung của họ ở Darwin, tăng cường các cuộc tập trận hải quân ở Biển Đông và nghiên cứu sự phát triển của các công nghệ phòng thủ tên lửa và siêu âm để chống lại một Trung Quốc ngày càng quyết liệt và hung hăng trong khu vực.

Căng thẳng với Trung Quốc đã chi phối các cuộc tham vấn thường niên của các Bộ trưởng Úc và Mỹ như có thể thấy trong tuyên bố chung được công bố vào chiều Thứ Ba theo giờ Washington DC, tức là sáng Thứ Tư giờ Đông Bộ Úc Châu.

Các vị bộ trưởng Úc tuyên bố sẽ tiến hành các cuộc tập trận chung thường xuyên hơn với Mỹ ở Biển Đông để chống lại việc quân sự hóa ngày càng gia tăng của Bắc Kinh trong tuyến đường thủy đang tranh chấp, cũng như con đường qua Ấn Độ Dương.

Họ cũng thảo luận về việc mở rộng các cuộc tập trận chung ở Darwin để bao gồm thêm các đồng minh quân sự và tuyên bố thành lập một kho dự trữ nhiên liệu quân sự chiến lược thương mại do Mỹ tài trợ ở Lãnh thổ phía Bắc của Úc Đại Lợi.

Các thỏa thuận hợp tác về an ninh nhiên liệu và công nghệ quốc phòng mới cho thấy cả hai nước sẽ tìm cách bảo đảm các chuỗi cung ứng quân sự quan trọng giống như cách họ chặn Huawei khỏi các mạng viễn thông thế hệ tiếp theo và tăng cường công nghệ 5G trong nước.

Bộ Trưởng Quốc Phòng Hoa Kỳ Mark Esper nói tại một cuộc họp báo ở Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ:

“Chúng tôi đã có một cuộc thảo luận rất sâu rộng về khả năng mà Hoa Kỳ sở hữu và các khả năng mà Úc sở hữu, và mong muốn của chúng tôi là thúc đẩy các khả năng này – bao gồm cả công nghệ phòng thủ tên lửa và siêu âm cũng như bất kỳ công nghệ nào khác.”

“Tôi nghĩ rằng điều quan trọng là chúng ta phải tiên liệu trước cách chúng ta ngăn chặn các hành vi xấu trong vùng Ấn Độ Dương và Thái Bình Dương và cách chúng ta bảo vệ trật tự quốc tế dựa trên luật lệ, trong trường hợp hiện nay đặc biệt là các vấn đề liên quan đến Trung Quốc.”

Trong tuyên bố chung, các bộ trưởng cho biết ở khu vực trọng tâm là Ấn Độ - Thái Bình Dương, lực lượng Quốc phòng Úc sẽ đóng góp mạnh mẽ hơn cho lợi ích an ninh chung trong khu vực, như thế Úc có thể dự đoán sức mạnh quân sự của chính mình và đối phương tốt hơn đồng thời ngăn chặn các hành động gây bất ổn lâu dài hơn.

Ngoại trưởng Hoa Kỳ Pompeo khen Úc đã chọn một quyết định “táo bạo” và có “ảnh hưởng sâu rộng” về phương diện chiến lược quốc phòng khi tham gia ở vị trí hàng đầu như một đối tác hết sức đáng tín cậy và có khả năng của Hoa Kỳ, và một đối tác rất có khả năng trong việc bảo vệ trật tự quốc tế dựa trên luật lệ.

Ông nói:

“Hai nền dân chủ vĩ đại của chúng ta đang phải đối mặt với những khủng hoảng trước mắt như đại dịch COVID-19 và những thách thức dài hạn như tham vọng của Đảng Cộng sản Trung Quốc. Chúng ta cần phải đối phó với cả hai thách thức này cùng một lúc.

Chúng tôi may mắn khi coi Úc là một đối tác thân thiết trong tất cả những điều này. Khi tôi còn ở Sydney tháng Tám năm ngoái, tôi nhớ đã gọi mối quan hệ của chúng ta là ‘Unbreakable Alliance’ – liên minh không thể bẻ gãy. Điều này ngày hôm nay thậm chí còn đúng hơn nữa.

Chúng tôi đã bắt đầu sáng nay bằng cuộc thảo luận trong nhiều giờ về hoạt động gian ác của Đảng Cộng sản Trung Quốc trong khu vực Ấn Độ - Thái Bình Dương và trên toàn thế giới.

Hoa Kỳ ca ngợi chính phủ Morrison đã đứng lên vì các giá trị dân chủ và pháp quyền, bất chấp những áp lực cưỡng chế, mạnh mẽ, liên tục từ Đảng Cộng sản Trung Quốc đòi phải đáp ứng các mong muốn của Bắc Kinh.

Không thể chấp nhận được việc Bắc Kinh sử dụng hàng xuất khẩu hoặc học phí của các sinh viên du học để chống lại Úc. Chúng tôi đứng về phía bạn bè Úc của chúng tôi.

Chúng tôi cũng đã thảo luận về đại dịch COVID-19. Hoa Kỳ khen ngợi Úc vì đã công khai lên án chiến dịch bóp méo thông tin của Trung Quốc và kiên quyết đòi hỏi phải có một đánh giá độc lập về nguồn gốc của loại virus này.

Tôi cũng muốn hoan nghênh những nỗ lực của các bạn trong việc đưa Đài Loan vào Tổ Chức Y Tế Thế Giới, để thế giới có thể hưởng lợi từ sự khôn ngoan của nhà dân chủ mạnh mẽ đó trong việc đối phó với dịch bệnh.

Chúng tôi mong muốn được làm việc cùng nhau trong quá trình phục hồi kinh tế đang diễn ra ở các quốc gia chúng ta từ trận đại dịch hoàn toàn có thể phòng ngừa này. Hôm nay chúng tôi tái khẳng định cam kết chung của chúng tôi trong việc tăng cường chuỗi cung ứng, để quyết liệt chống lại các đại dịch trong tương lai, ngăn chặn sự trả thù của Đảng Cộng sản Trung Quốc và chặn đứng việc sử dụng lao động cưỡng bức.

Quay sang Hương Cảng, cả hai quốc gia chúng tôi đều tố cáo hành vi chà đạp các cam kết và các hiệp ước của chính Đảng Cộng sản Trung Quốc nhằm phá vỡ các quyền tự do của nhân dân Hương Cảng.

Hoa Kỳ hoan nghênh phản ứng quyết liệt của Úc trong việc đình chỉ thỏa thuận dẫn độ và gia hạn thị thực cho cư dân Hương Cảng tại Úc.

Chúng tôi cũng đề cập đến những nỗ lực của Đảng Cộng sản Trung Quốc nhằm thống trị không gian công nghệ. Chúng tôi, trên thực tế, đã dành rất nhiều thời gian cho vấn đề này. Úc đã đi trước chúng ta trong sự thức tỉnh trước mối đe dọa của các nhà cung cấp không đáng tin cậy như Huawei và ZTE. Chúng tôi trông mong sao các quốc gia sẽ cùng nhau ngày càng trở nên các quốc gia thanh tẩy được vấn đề này.

Và cuối cùng, chúng tôi sẽ tiếp tục làm việc với các đối tác Úc để xác nhận lại luật pháp ở Biển Đông, mà cả Hoa Kỳ và Úc đều nhấn mạnh trong các tuyên bố quan trọng gần đây.”

Cuộc họp AUSMIN diễn ra trong bối cảnh leo thang căng thẳng giữa Mỹ và Trung Quốc, mà ông Pompeo đã tuyên bố trong một bài phát biểu hồi tuần trước rằng “mô hình cũ quan hệ mù quáng” với Trung Quốc đã thất bại.

Úc đã tham gia với Mỹ trong việc lên án các yêu sách lãnh hải của Trung Quốc ở Biển Đông là trái pháp luật. Tờ Hoàn Cầu Thời Báo, một phương tiện truyền thông nhà nước, cho rằng Úc đã “liều lĩnh” khiêu khích Trung Quốc, và cảnh cáo rằng điều này có thể dẫn đến các biện pháp trừng phạt thương mại trên thịt bò và các mặt hàng nông nghiệp.

Một số chiến lược gia quốc phòng đã thúc giục chính phủ Úc phải mạnh mẽ hơn ở Biển Đông để bảo đảm tự do hàng hải cho tàu bè của Úc trong vùng Ấn Độ - Thái Bình Dương.

Vì những hạn chế của coronavirus, Ngoại trưởng Marise Payne và Bộ trưởng Quốc Phòng Linda Reynold sẽ phải tự cách ly trong 14 ngày khi họ trở về Úc.
Source:US. State Department