Vẫn biết dẫn đường khó khăn hơn đi theo. Tuy nhiên đi theo đôi khi không dễ như nghe nói. Không thiếu trường hợp đi theo mà vẫn không đi đến nơi, về đến chốn. Thực tế cuộc sống là thế.
Có lần tôi về hơi khuya. Trên đường về nhận biết qua kính chiếu hậu một chiếc xe lạ mặt theo. Lúc đầu coi thường, nghĩ xe đó chạy cùng đường. Tôi quẹo phải, xe kia quẹo phải. Tôi rẽ trái, xe theo rẽ trái. Sau ba bốn lần như thế tôi tin chắc có xe đang theo mình. Muốn chắc hơn. Tôi phóng nhanh một chút; xe kia rượt theo. Tôi đổi ngược chạy chậm, xe sau cũng giảm tốc độ. Ai biết người theo ngay hay gian, thân hay xa lạ. Rất có thể là cảnh sát thường phục bắt lỗi gì chăng.
Lúc đầu hơi bực vì xe theo sau. Từ bực chuyển sang sợ. Sợ vì không biết mục đích. Nỗi sợ tăng dần đến mất bình tĩnh; biến sang mất tự tin. Về đến cổng, xe kia theo vào. Tôi vội xuống xe, tiến nhanh sau hàng rào tìm sự an toàn. Đến gần cửa bóng đèn tự động dọi ánh sáng. Hai người thanh niên to lớn từ xe kia xuống. Tối rất khó nhận dạng.
Giọng ồn ồn lên tiếng. Rõ là tiếng người lạ, không quen.
Cuối cùng tôi biết trước đó có ghé nhà, nhưng tôi đi vắng. Trên đường về họ nhận ra xe tôi, vòng ngược lại vì có việc cần gặp.
Nghe xong hết hú vía.
Theo sai
Chuyện này khác hẳn. Chủ nhà mời ăn mừng nhà mới. Ngặt nỗi nhà vùng đang phát triển tên đường chưa có trong bản đồ. Người dẫn đường đề nghị tôi chạy theo xe là tiện hơn cả. Tôi theo sau chiếc xe màu trắng. Sau ba bốn lần đèn xanh, đèn đỏ. Ba, bốn xe khác chen vào giữa. Thế là khoảng cách giữa xe tôi và xe dẫn đường xa dần. Tôi vẫn nhìn thấy chiếc xe màu trắng chạy xa xa phía trước. Phải mất đoạn đuờng khá dài mới đuổi kịp theo chiếc xe màu trắng. Cứ thế theo, họ quẹo thì tôi quẹo, về đến nhà. Xe kia vào sân, chủ nhân vội đóng cổng. Lúc đó mới biết chiếc xe màu trắng mình đeo theo là xe lạ. Người kia có lẽ cũng bực mình, cũng sợ vì bị theo.
Dù ý ngay vẫn trở kẻ gây bực bội, ngờ vực cho người khác.
Đường phố
Người lái xe có nhiều thứ trợ giúp. Nào là con đường làm sẵn, bản đồ chỉ đường, bản đường chỉ dẫn và ngay cả bản đồ điện tử chỉ đường. Dẫu thế vẫn còn tình trạng đi lạc. Ít nhiều tuỳ người. Ngoại trừ trường hợp quen thuộc, đi lại nhiều lần, nhớ khi nào phải quẹo, khi nào chạy thẳng. Hầu hết con đường lạ đều tạo không dễ dàng cho tài xế.
Đường tâm linh
Con đường tâm linh khó xác định hơn nhiều. Đường tâm linh không có mốc chỉ rõ ràng, thiếu hẳn những bản vẽ, hình ảnh chỉ dẫn cho biết đúng hướng, phải đường. Nếu có chỉ là những giới luật, hay giải thích mà không có những hình ảnh cụ thể như con đường nơi phố xá.
Kinh thánh
Có người nói rằng tôi dựa vào Kinh Thánh chỉ đường. Đây là thái độ khôn ngoan. Tuy nhiên đường Kinh Thánh mông lung như đường mòn dấu chân thú. Đường Kinh Thánh rộng bao la, mờ ảo như những đá ngầm nơi đại dương. Mỗi người hiểu Kinh Thánh một lối. Khó có ai học Kinh Thánh đến nơi đến chốn, học cặn kẽ từ đầu sách đến cuối sách. Nhiều lắm thì học một ít đoạn, một ít trang trong sách. Cuộc sống không rõ ràng trắng đen. Nhiều vấn đề có vẻ mông lung. Vì thế dùng Kinh Thánh hướng dẫn là khôn ngoan nhưng nếu thiếu sáng suốt, thông suốt Kinh Thánh cũng có thể lạc đường như chơi.
Hơn nữa giải thích Kinh Thánh còn lệ thuộc rất nhiều vào trường phái. Trường phái thường thiên lệch, thiếu vô tư trong việc dịch nghĩa Kinh Thánh. Vì thế mà có nhiều trường phái Kitô giáo khác nhau. Trường phái nào cũng tự nhận mình giải nghĩa Kinh Thánh chính xác và có thẩm quyền.
Lương tâm
Số khác lại tin vào tiếng lương tâm. Theo họ khi cuộc sống có những khó khăn cần giải quyết mà không muốn ai hướng dẫn họ dựa vào tiếng lương tâm. Đây cũng là một thái độ khôn ngoan vì ít ra còn tin vào một sức mạnh, sự khôn ngoan cao hơn cả trí hiểu của con người.
Dựa vào lương tâm giúp giải quyết khó khăn trong cuộc sống vẫn không hết khó khăn. Bởi vì chính lương tâm cũng có khó khăn riêng của lương tâm. Một lương tâm không được huấn luyện, hướng dẫn thì lương tâm đó là lương tâm thiếu giáo dục. Người thiếu giáo dục sẽ có những hành động, cử chỉ, lời nói thiếu giáo dục. Một lương tâm thiếu giáo dục cũng sẽ đưa ra những hướng dẫn thiếu giáo dục. Những gì thiếu giáo dục thường là sai trái. Tiếng nói của lương tâm thiếu giáo dục có thể chỉ sai đường, người lắng nghe bị lạc đường. Nguy hiểm ở chỗ lạc đường mà vẫn không nhận ra, vẫn tin tưởng, tin theo, trung thành với hướng dẫn sai của lương tâm.
Giáo hội
Đi theo là đi sau, không phải đi trước hay đi một mình. Cần đi theo người quen biết, không phải người xa lạ mà là người quen biết. Nếu là người xa lạ thì người đó phải đi đến cùng một mục đích, địa điểm mình muốn đến.
Đi theo người quen trong tâm linh không ai khác hơn là Giáo Hội. Không những kitô hữu quen mà còn là một thành viên của Giáo Hội. Như thế hướng dẫn của Giáo Hội giúp như phương thế chỉ đường, linh đạo giúp chúng ta tránh lạc đường, sai lối. May mắn có nhiều trường hợp hướng dẫn của Giáo hội, trùng hợp với tiếng lương tâm và cùng giải nghĩa Kinh Thánh. Đó là những dấu chỉ rõ ràng, mạch lạc nhất. Nếu có những xung khắc giữa ba nguồn hướng dẫn trên Kitô hữu cần cẩn trọng hơn trong phán đoán và quyết định. Dù thích hay không Kitô hữu cùng cần xác định rõ những hướng dẫn của Giáo hội luôn có trọng lượng cao hơn hiểu biết cá nhân.
Vì Giáo hội đóng vai trò như người chỉ đường, hướng dẫn đường đi, nước bước cho Kitô hữu nên cần cầu cho những người lãnh đạo trong Giáo hội được ơn khôn ngoan để hướng dẫn đúng đường Đức Kitô mời gọi chúng ta bước theo.
Chiên của Tôi thì nghe tiếng Tôi,
Tôi biết chúng và chúng nghe tôi.
Tôi ban cho chúng sự sống đời đời
Không bao giờ chúng phải diệt vong
Không ai cướp được chúng khỏi tay Tôi
Cha Tôi, Đấng ban chúng cho Tôi, thì lớn hơn tất cả,
Không ai cướp được chúng khỏi tay Chúa Cha
Tôi và Chúa Cha là Một. Gioan 10,27-30
Đi lạc đường, nhận sai giọng còn đến từ một khó khăn nữa đó chính là kẻ thù của Thiên Chúa. Kẻ thù đó chính là ma quỉ. Chúng giả dạng giọng nói Thiên Chúa để kêu gọi các chiên đi theo chúng. Đi theo chúng là theo con đuờng sai, đường trái, đường dẫn đến diệt vong. Chúng là kẻ cướp đội lớp chủ chiên nhân lành. Kẻ cướp thì không thể có tử tế thật, không có yêu thương thật, không có lòng chân thành, không có tình bác ái. Tất cả đều là giả dạng, đội lốt. Bề ngoài rõ là hình ảnh chủ chiên lành, tiếng nói chân chính. Đàng sau những giả hình, đội lốt kia là nguỵ tạo, gian tà, giả dối.
Kitô hữu hãy cẩn trọng trong việc lắng nghe tiếng chủ chiên để nhận biết chủ chiên thật, nhân lành và chủ chiên giả, đội lốt.
Có lần tôi về hơi khuya. Trên đường về nhận biết qua kính chiếu hậu một chiếc xe lạ mặt theo. Lúc đầu coi thường, nghĩ xe đó chạy cùng đường. Tôi quẹo phải, xe kia quẹo phải. Tôi rẽ trái, xe theo rẽ trái. Sau ba bốn lần như thế tôi tin chắc có xe đang theo mình. Muốn chắc hơn. Tôi phóng nhanh một chút; xe kia rượt theo. Tôi đổi ngược chạy chậm, xe sau cũng giảm tốc độ. Ai biết người theo ngay hay gian, thân hay xa lạ. Rất có thể là cảnh sát thường phục bắt lỗi gì chăng.
Lúc đầu hơi bực vì xe theo sau. Từ bực chuyển sang sợ. Sợ vì không biết mục đích. Nỗi sợ tăng dần đến mất bình tĩnh; biến sang mất tự tin. Về đến cổng, xe kia theo vào. Tôi vội xuống xe, tiến nhanh sau hàng rào tìm sự an toàn. Đến gần cửa bóng đèn tự động dọi ánh sáng. Hai người thanh niên to lớn từ xe kia xuống. Tối rất khó nhận dạng. Giọng ồn ồn lên tiếng. Rõ là tiếng người lạ, không quen.
Cuối cùng tôi biết trước đó có ghé nhà, nhưng tôi đi vắng. Trên đường về họ nhận ra xe tôi, vòng ngược lại vì có việc cần gặp.
Nghe xong hết hú vía.
Theo sai
Chuyện này khác hẳn. Chủ nhà mời ăn mừng nhà mới. Ngặt nỗi nhà vùng đang phát triển tên đường chưa có trong bản đồ. Người dẫn đường đề nghị tôi chạy theo xe là tiện hơn cả. Tôi theo sau chiếc xe màu trắng. Sau ba bốn lần đèn xanh, đèn đỏ. Ba, bốn xe khác chen vào giữa. Thế là khoảng cách giữa xe tôi và xe dẫn đường xa dần. Tôi vẫn nhìn thấy chiếc xe màu trắng chạy xa xa phía trước. Phải mất đoạn đuờng khá dài mới đuổi kịp theo chiếc xe màu trắng. Cứ thế theo, họ quẹo thì tôi quẹo, về đến nhà. Xe kia vào sân, chủ nhân vội đóng cổng. Lúc đó mới biết chiếc xe màu trắng mình đeo theo là xe lạ. Người kia có lẽ cũng bực mình, cũng sợ vì bị theo.
Dù ý ngay vẫn trở kẻ gây bực bội, ngờ vực cho người khác.
Đường phố
Người lái xe có nhiều thứ trợ giúp. Nào là con đường làm sẵn, bản đồ chỉ đường, bản đường chỉ dẫn và ngay cả bản đồ điện tử chỉ đường. Dẫu thế vẫn còn tình trạng đi lạc. Ít nhiều tuỳ người. Ngoại trừ trường hợp quen thuộc, đi lại nhiều lần, nhớ khi nào phải quẹo, khi nào chạy thẳng. Hầu hết con đường lạ đều tạo không dễ dàng cho tài xế.Đường tâm linh
Con đường tâm linh khó xác định hơn nhiều. Đường tâm linh không có mốc chỉ rõ ràng, thiếu hẳn những bản vẽ, hình ảnh chỉ dẫn cho biết đúng hướng, phải đường. Nếu có chỉ là những giới luật, hay giải thích mà không có những hình ảnh cụ thể như con đường nơi phố xá.
Kinh thánh
Có người nói rằng tôi dựa vào Kinh Thánh chỉ đường. Đây là thái độ khôn ngoan. Tuy nhiên đường Kinh Thánh mông lung như đường mòn dấu chân thú. Đường Kinh Thánh rộng bao la, mờ ảo như những đá ngầm nơi đại dương. Mỗi người hiểu Kinh Thánh một lối. Khó có ai học Kinh Thánh đến nơi đến chốn, học cặn kẽ từ đầu sách đến cuối sách. Nhiều lắm thì học một ít đoạn, một ít trang trong sách. Cuộc sống không rõ ràng trắng đen. Nhiều vấn đề có vẻ mông lung. Vì thế dùng Kinh Thánh hướng dẫn là khôn ngoan nhưng nếu thiếu sáng suốt, thông suốt Kinh Thánh cũng có thể lạc đường như chơi. Hơn nữa giải thích Kinh Thánh còn lệ thuộc rất nhiều vào trường phái. Trường phái thường thiên lệch, thiếu vô tư trong việc dịch nghĩa Kinh Thánh. Vì thế mà có nhiều trường phái Kitô giáo khác nhau. Trường phái nào cũng tự nhận mình giải nghĩa Kinh Thánh chính xác và có thẩm quyền.
Lương tâm
Số khác lại tin vào tiếng lương tâm. Theo họ khi cuộc sống có những khó khăn cần giải quyết mà không muốn ai hướng dẫn họ dựa vào tiếng lương tâm. Đây cũng là một thái độ khôn ngoan vì ít ra còn tin vào một sức mạnh, sự khôn ngoan cao hơn cả trí hiểu của con người.
Dựa vào lương tâm giúp giải quyết khó khăn trong cuộc sống vẫn không hết khó khăn. Bởi vì chính lương tâm cũng có khó khăn riêng của lương tâm. Một lương tâm không được huấn luyện, hướng dẫn thì lương tâm đó là lương tâm thiếu giáo dục. Người thiếu giáo dục sẽ có những hành động, cử chỉ, lời nói thiếu giáo dục. Một lương tâm thiếu giáo dục cũng sẽ đưa ra những hướng dẫn thiếu giáo dục. Những gì thiếu giáo dục thường là sai trái. Tiếng nói của lương tâm thiếu giáo dục có thể chỉ sai đường, người lắng nghe bị lạc đường. Nguy hiểm ở chỗ lạc đường mà vẫn không nhận ra, vẫn tin tưởng, tin theo, trung thành với hướng dẫn sai của lương tâm.
Giáo hội
Đi theo là đi sau, không phải đi trước hay đi một mình. Cần đi theo người quen biết, không phải người xa lạ mà là người quen biết. Nếu là người xa lạ thì người đó phải đi đến cùng một mục đích, địa điểm mình muốn đến.
Đi theo người quen trong tâm linh không ai khác hơn là Giáo Hội. Không những kitô hữu quen mà còn là một thành viên của Giáo Hội. Như thế hướng dẫn của Giáo Hội giúp như phương thế chỉ đường, linh đạo giúp chúng ta tránh lạc đường, sai lối. May mắn có nhiều trường hợp hướng dẫn của Giáo hội, trùng hợp với tiếng lương tâm và cùng giải nghĩa Kinh Thánh. Đó là những dấu chỉ rõ ràng, mạch lạc nhất. Nếu có những xung khắc giữa ba nguồn hướng dẫn trên Kitô hữu cần cẩn trọng hơn trong phán đoán và quyết định. Dù thích hay không Kitô hữu cùng cần xác định rõ những hướng dẫn của Giáo hội luôn có trọng lượng cao hơn hiểu biết cá nhân. Vì Giáo hội đóng vai trò như người chỉ đường, hướng dẫn đường đi, nước bước cho Kitô hữu nên cần cầu cho những người lãnh đạo trong Giáo hội được ơn khôn ngoan để hướng dẫn đúng đường Đức Kitô mời gọi chúng ta bước theo.
Chiên của Tôi thì nghe tiếng Tôi,
Tôi biết chúng và chúng nghe tôi.
Tôi ban cho chúng sự sống đời đời
Không bao giờ chúng phải diệt vong
Không ai cướp được chúng khỏi tay Tôi
Cha Tôi, Đấng ban chúng cho Tôi, thì lớn hơn tất cả,
Không ai cướp được chúng khỏi tay Chúa Cha
Tôi và Chúa Cha là Một. Gioan 10,27-30
Đi lạc đường, nhận sai giọng còn đến từ một khó khăn nữa đó chính là kẻ thù của Thiên Chúa. Kẻ thù đó chính là ma quỉ. Chúng giả dạng giọng nói Thiên Chúa để kêu gọi các chiên đi theo chúng. Đi theo chúng là theo con đuờng sai, đường trái, đường dẫn đến diệt vong. Chúng là kẻ cướp đội lớp chủ chiên nhân lành. Kẻ cướp thì không thể có tử tế thật, không có yêu thương thật, không có lòng chân thành, không có tình bác ái. Tất cả đều là giả dạng, đội lốt. Bề ngoài rõ là hình ảnh chủ chiên lành, tiếng nói chân chính. Đàng sau những giả hình, đội lốt kia là nguỵ tạo, gian tà, giả dối.
Kitô hữu hãy cẩn trọng trong việc lắng nghe tiếng chủ chiên để nhận biết chủ chiên thật, nhân lành và chủ chiên giả, đội lốt.