"Thánh Nữ Ismeria: Bà Cố Ngoại nơi trần thế của Đức Chúa Giêsu Kitô ?

Truyền thuyết và văn bản về lai lịch thực sự của Ismeria"


Lời dẫn nhập: Xin được gởi đến qúy Đấng Bậc và Độc giả của VietCatholic câu chuyện này để làm quà tặng thứ 1 trong đêm Giáng Sinh 2010)

ISMERIA có lẽ là tên của Bà Cố Ngoại nơi trần thế của Đức Chúa Giêu Kitô: Đó là kết luận theo công trình nghiên cứu về văn bản học thời Trung Cổ của Tiến Sĩ Catherine Lawless, Giáo Sư Viện Đại Học Limerick- Aí Nhĩ Lan. Tiến Sĩ Lawless đã khám phá ra điều trọng đại này khi nghiên cứu kho tàng các văn bản và thư tịch thời Trung Cổ thuộc thế kỷ thứ 14-15 ở vùng Florentine. Bà cho biết là hầu hết các học giả hầu như đã không biết đến các văn bản qúy giá này.

Trong điện thư gởi cho giới truyền thông báo chí Tiến Sĩ Lawless nhấn mạnh rằng: " Ismeria được đề cập và nêu danh như là Bà Ngoại của Đức Trinh Nữ Maria - theo như sự hiểu biết thực tế của cá nhân tôi - chỉ được tìm thấy trong 2 văn bản di cảo..." và "Truyền thuyết nói rằng bà Ismeria là Bà Dì của Đức Trinh Nữ Maria thì đầy rẫy ở khắp nơi và thường được nghe nói đến nhiều hơn - thí dụ như trong tập truyện phổ thông Truyền thuyết bằng Vàng (Golden Legend) được Jacobus de Voragine, một tu sĩ Dòng Đa-Minh ghi chép và biên soạn trong thế kỷ thứ 13.

Trong Thánh Kinh - phần Tân Ước- chỉ nói về gia phả gốc tích bên họ Nội của Đức Bà Maria. Ngược lại, trong các văn bản thời Trung Cổ này thì các thư tịch di cảo này chỉ soi sáng và đề cập đến gốc tích gia phả họ hàng bên Ngoại của Đức Bà Maria.

Trước kia, người ta cho rằng bà Ismeria là chị của Bà Thánh Anna và bà Ismeria là Bà Nội của Thánh Gioan Tẩy Giả (*John Baptist); thế nhưng trong các văn bản vừa được Tiến Sĩ Lawless khám phá và phân tích thì bà Ismeria được nêu danh là Mẹ của Bà Thánh Anna: và điều đó cũng có nghĩa là Bà Thánh Ismeria là Bà Ngoại của Đức Trinh Nữ Maria và Bà Thánh Ismeria do đó chính là Bà Cố Ngoại nơi thế trần của Đức Chúa Giêsu KiTô.

(Ghi chú: Mọi người đã được biết bà Elizabeth; bà con Việt Nam đã quen gọi là bà thánh Isave; là bà chị họ của Đức Trinh Nữ Maria. Bà Isave sanh ra thánh Gioan Tẩy Giả, là người đã làm phép Rửa Tội cho Đức Chúa Giêsu KiTô trên sông Jordan - như vậy, thánh Gioan Tẩy Giả chính là anh họ của Đức Chúa Giêsu KiTô. - Ngắm thứ 2 Năm Sự Vui và Ngắm thứ 1 Năm Sự Sáng. Sự kiện Đức Bà đi viếng thăm Bà Thánh Isave là một sự kiện thánh thiêng vĩ đại về ý nghĩa của Ơn Cứu Độ và Phụng Tự. Lời Xướng của Kinh Kính Mừng một phần chính là lời chào mừng Đức Bà Maria từ miệng của Bà Isave:

"Trích từ Tin Mừng Phúc Âm theo Thánh Luca các chương đầu tiên;

----Kính Mừng Maria đầy ơn phúc; Đức Chúa Trời ở cùng Bà: <Đây là Lời truyền tin của Tổng Lãnh Thiên Thần Gabriel cho Đức Bà Maria; "Mừng vui lên ! Hỡi Đấng đầy ơn sủng, Đức Chúa ở cùng bà > Bà có phước lạ hơn mọi người nữ và Giêsu con lòng Bà gồm phúc lạ Sau đó Đức Bà Maria đã cất cao bài hát ca ngợi Thiên Chúa: Linh hồn tôi ngợi khen Thiên Chúa "Magnificat". Một tuyệt tác về Thánh Ca Tin Mừng của Giáo Hội Công Giáo.)

Trong công trình đăng trên Đặc san Nghiên Cứu Khoa học Lịch Sử thời Trung Cổ (Journal of Medieval History) Tiến Sĩ Lawless đã tường trình là: Căn cứ theo các truyền thuyết thì bà Ismeria là con gái của ông Nabon người xứ Judea -và thuộc chi tộc của Vua Thánh David. Bà kết hôn với ông Santo Liseo, một tộc trưởng giàu có - và bà sanh ra 1 người con gái duy nhất tên là Anna. Ông Liseo qua đời khi Anna được 12 tuổi. Vì nghèo qúa nên bà Ismeria đã đem con đến ở trong một bệnh viện. Chính ở nơi đây người ta nói rằng bà Ismeria đã làm phép lạ: lấp đầy một vỏ sò lớn bằng nhiều con cá. Và bà qủa thực là một mẫu hình lý tưởng cho nữ giới trong thời kỳ Hậu Trung Cổ (Post Medieval) và thời Phục Hưng (Renaissance) ở Florence.

"Điều đáng khích lệ và ngạc nhiên về Thánh Nữ Ismeria vì bà là một gương mẫu cho các phụ nữ lớn tuổi và cả cho các bà góa cao niên nữa ! " Tiến Sĩ Carolyn Muessig, Chuyên gia về Thời Trung Cổ thuộc Khoa Thần Học và Nghiên Cứu Tôn Giáo Học của Viện Đại Học Bristol đã tuyên bố như vậy và còn bổ sung thêm; " Hãy đối diện với thực tế, vai trò gương mẫu của các bậc nữ giới và các bà góa già rất hiếm thấy trong bất kỳ nền văn hóa hay trong nền văn học nào. Thế nhưng sự kiện thực tế đã cho thấy là bà thánh Ismeria đã đi vào văn học và truyền khẩu dân gian (folklore) cũng như trong thư tịch văn bản của thời kỳ Hậu Trung Cổ vùng Florence (*). Đồng thời đã cho thấy những thái độ tích cực và có ý nghĩa hơn là trong văn hóa thời Trung Cổ đã dành vị trí xứng đáng cũng như đã hướng đến vai trò quan trọng của phụ nữ trong xã hội: bà Ismeria đã được tuyên thánh sau khi qua đời.

Tiến sĩ Lawless đã nhanh chóng khẳng định là các di cảo và văn bản liên quan đến truyền thuyết này đã được phân tích và trình bày trên đây luôn ở trong tình trạng minh bạch và bảo quản thật tốt nhưng chưa bao giờ đạt đến mức phổ thông như được mọi người biết đến, tin tưởng và tôn sùng.

"Đó là một truyền thuyết- một câu truyện về một thời đã qua - câu truyện này không có các nguồn gốc về mặt văn bản học hay bất cứ xuất xứ nào kèm theo mang tính chất học thuyết và cũng không biết chính xác ai là người đã chấp bút hay ghi lại được được các truyền thuyết về bà Ismeria. Một số các bản thảo và di cảo thuộc loại này đã được viết ra hay sao chép lại trong các văn khố lưu trữ hay trong các thư viện của các Đan Tu Viện; một số được lưu truyền như của gia bảo trong các dòng họ hoặc được chuyền tay cho mượn sao chép lại giữa các gia đình. Vì thế Tiến sĩ Lawless đã kết luận: cho đến nay chúng ta không biết rõ về tác giả hay người đầu tiên hiểu biết và viết về truyền thuyết này.

Vậy truyền thuyết về thánh nữ Ismeria qua các bản thảo tìm được ra sao và đã được ghi chép lại như thế nào?

" Đó là một thiếu nữ rất đạo đức, sau cùng được tuyên thánh - Thánh Nữ Ismeria - là bà ngoại của Đức Trinh Nữ Maria và như thế thánh nữ chính là Bà Cố Ngoại nơi trần thế của Đức Chúa Giêsu KiTô trong kiếp phàm nhân; theo như một truyền thuyết của thời Trung Cổ kể lại.

Ngày nay, sau khi khảo sát kỹ lưỡng 2 bản thảo được xác định có niên đại từ thế kỷ 14-15 (*) ở Florence, Ý; đã cho thấy rõ và chính xác nhân vật theo truyền thuyết này là bà cố ngoại nơi trần thế của Đức Chúa Giêsu KiTô - như là người phụ nữ đã sanh ra bà thánh Anna- mẹ ruột của Đức Trinh Nữ Maria."

Câu truyện về cuộc đời của thánh nữ Ismeria đã phản ánh những ước vọng của nhân dân vùng Florence vào thời Trung Cổ. Đó là kết luận của Tiến Sĩ Lawless trong bài viết mới đăng có tựa đề; " Đức Chúa Giêsu KiTô ở nơi trần thế, Ngài là Ai? " Cũng trong bài viết này; Tiến sĩ Lawless cũng kể lại cho người đọc trong truyền thuyết đã dành vị trí xứng đáng cũng như đã hướng đến vai trò quan trọng của phụ nữ trong xã hội: bà Ismeria đã được tuyên thánh sau khi qua đời.

Tiến sĩ Lawless đã nhanh chóng khẳng định là các di cảo và văn bản liên quan đến truyền thuyết này đã được phân tích và trình bày trên đây luôn ở trong tình trạng minh bạch và bảo quản thật tốt nhưng chưa bao giờ đạt đến mức phổ thông như được mọi người biết đến, tin tưởng và tôn sùng.

"Đó là một truyền thuyết- một câu truyện về một thời đã qua - câu truyện này không có các nguồn gốc về mặt văn bản học hay bất cứ xuất xứ nào kèm theo mang tính chất học thuyết và cũng không biết chính xác ai là người đã chấp bút hay ghi lại được được các truyền thuyết về bà Ismeria. Một số các bản thảo và di cảo thuộc loại này đã được viết ra hay sao chép lại trong các văn khố lưu trữ hay trong các thư viện của các Đan Tu Viện; một số được lưu truyền như của gia bảo trong các dòng họ hoặc được chuyền tay cho mượn sao chép lại giữa các gia đình. Vì thế Tiến sĩ Lawless đã kết luận: cho đến nay chúng ta không biết rõ về tác giả hay người đầu tiên hiểu biết và viết về truyền thuyết này.

Vậy truyền thuyết về thánh nữ Ismeria qua các bản thảo tìm được ra sao và đã được ghi chép lại như thế nào?

" Đó là một thiếu nữ rất đạo đức, sau cùng được tuyên thánh - Thánh Nữ Ismeria - là bà ngoại của Đức Trinh Nữ Maria và như thế thánh nữ chính là Bà Cố Ngoại nơi trần thế của Đức Chúa Giêsu KiTô trong kiếp phàm nhân; theo như một truyền thuyết của thời Trung Cổ kể lại.

Ngày nay, sau khi khảo sát kỹ lưỡng 2 bản thảo được xác định có niên đại từ thế kỷ 14-15 ở Florence, Ý; đã cho thấy rõ và chính xác nhân vật theo truyền thuyết này là bà cố ngoại nơi trần thế của Đức Chúa Giêsu KiTô - như là người phụ nữ đã sanh ra bà thánh Anna- mẹ ruột của Đức Trinh Nữ Maria."

Câu truyện về cuộc đời của thánh nữ Ismeria đã phản ánh những ước vọng của nhân dân vùng Florence sống trong thời Trung Cổ. Đó là kết luận của Tiến Sĩ Lawless trong bài viết mới đăng có tựa đề; " Đức Chúa Giêsu KiTô ở nơi trần thế, Ngài là Ai? " Cũng trong bài viết này; Tiến sĩ Lawless cũng kể lại cho người đọc được biết nhiều điều về sự tuyên tín, thực hành các tín ngưỡng và Đức Tin Công giáo tại vùng Florence trong thế kỷ thứ 14 - nhưng lại không nói bất cứ điều gì về tình trạng "gia đình đi vào lịch sử thế giới" của Đức Chúa KiTô. (* Tiến Sĩ Lawless đã viết như thế trong một điện thư mới đây gởi cho trang mạng LiveScience).

Câu truyện về cuộc đời của thánh nữ Ismeria là một tuyệt tác phong phú thông tin về cách thế mà một phụ nữ đức hạnh và sùng đạo đã sống một cuộc sống hôn nhân và một cuộc đời góa bụa trọn vẹn ra sao để cuối cùng trở nên thánh; như ghi trong bài đăng trên Đặc San Nghiên Cứu Khoa Học Lịch Sử thời Trung Cổ (Journal of Medieval History) vào ngày 06/10/2010.

Cũng theo như truyền thuyết được phân tích và lý giải trong các bản thảo vừa được khám phá đã mô tả: Ismeria là một thiếu nữ rất xinh đẹp và đạo hạnh. Sau đó Ismeria kết duyên với ông Santo Liseo, một vị tộc trưởng. Ngay trong ngày cưới - Ismeria và Liseo đã lập giao ước để hoà giải và kết hợp giữa cuộc sống hôn nhân gia đình với những yêu cầu đòi buộc của một đời sống đạo hạnh.

Ismeria đã yêu cầu Liseo; người sắp là chồng của nàng; phải thuận lòng cho nàng được sống một cuộc sống chiêm niệm thánh thiện (the holy comtemplative life); trong cuộc sống vợ chồng với ông. Điều này có nghĩa là - phải kiêng cữ chuyện vợ chồng trong những tháng tuần thánh buộc ăn chay - và... mỗi tháng hai người sẽ chỉ ở bên nhau... một đêm... như đôi vợ chồng.

Liseo đồng ý.... với yêu cầu của Ismeria và trân trọng giữ giao ước đó. Kết qủa là mãi cho đến... 12 năm sau ngày thành hôn... hai người mới có được một bé gái. Cô con gái duy nhất đó được đặt tên là Anna. ( *Theo Thánh Sử, Anna sau này kết hôn với ông Joachim; và được biết hai ngài cũng chỉ có mỗi một cô con gái tên là Mary, tức là Đức Trinh Nữ Maria ngày sau, chứ không nghe nói về các người con nào khác.)

Và... 12 năm sau nữa, khi bé gái Anna được 12 tuổi thì ông Liseo qua đời; bà Ismeria đã luôn cầu nguyện; xin Thiên Chúa cho bà được đoàn tụ với ông chồng Liseo trên Nước Trời.

Nhưng tình đời, lòng tham của người đời thường và ước nguyện của người chân chính không bao giờ tương hợp với nhau được: lợi dụng nỗi đau buồn của người goá phụ trẻ đẹp và cuộc sống luôn đắm chìm trong chiêm niệm của bà Ismeria -những người họ hàng thân thuộc của bà đã chiếm đoạt hết tài sản kếch xù của bà và của ông Liseo để lại và đẩy mẹ con bà vào cảnh nghèo khó. Sau cùng, khi tỉnh trí lại thì bà Ismeria chẳng còn một xu dính túi. Bà Ismeria đã đem Anna vào ở trong một bệnh viện (hospital *). Chính tại nơi đây: người ta kể lại rằng bà Ismeria đã thực hiện được 2 phép lạ như sau;

... Một ngày nọ, có một người đàn ông vừa câm vừa điếc đến bệnh viện để xin chữa bệnh. Bà Ismeria nói với người đàn ông câm điếc ấy rằng; " Nhân danh Thiên Chúa, ông hãy nói cho tôi biết- ông đau bệnh nơi nào?" Lập tức người đàn ông này hết bị điếc và mở miệng tạ ơn Thiên Chúa và nói trước mặt mọi người là ông ta đã được Thiên Chúa chữa lành khỏi bệnh câm điếc. Vì cả bà Ismeria lẫn người đàn ông vừa được chữa lành bệnh ấy không có một xu dính túi để mua thức ăn, nên bà Ismeria đã yêu cầu ông ta hãy đi tìm một vỏ sò thật lớn và đổ đầy nước vào đó sau đó đem đến cho bà.

Khi người đàn ông đem vỏ sò lớn đựng đầy nước đến trước mặt bà, bà Ismeria đã cầu nguyện xin Thiên Chúa ban ân sủng. Lập tức từ trong vỏ sò bỗng tuôn ra một đàn cá, và số lượng cá (*) đủ để làm thức ăn cho tất cả người bệnh trong bệnh viện này. Và điều kỳ diệu như là phép lạ thứ 2 đã xảy ra: tất cả các bệnh nhân ở trong bệnh viện đó - sau khi ăn cá xong thì liền được chữa lành bệnh. Sau đó bà Ismeria trở về phòng riêng của bà để tiếp tục cầu nguyện và chiêm niệm thì Thiên Chúa gọi bà vào Nước Thiên Đàng; nguyên văn của Tiến Sĩ Lawles chuyển ý từ bản thảo: God called her to Paradise.

Sau khi Thánh Nữ Ismeria được Chúa gọi về Nước Trời, thì ngày sau truyền thuyết kể lại rằng Đức Trinh Nữ Maria (cháu ngoại của Thánh Nữ Ismeria), Đức Chúa Giêsu KiTô (chắt ngoại nơi trần thế của thánh nữ Ismeria) cùng 12 Tông Đồ của ngài và nhiều người khác đã đến thăm viếng bệnh viện này để vinh danh Thánh Nữ Ismeria (*).

Cho đến nay vẫn chưa tìm ra được dấu chỉ chủ yếu về nguồn gốc của truyền thuyết này, thế nhưng rõ ràng là hậu thế đã tiếp thụ và thưởng thức về truyền thuyết này ở mức vượt hẳn tầm vóc một câu truyện của một cá nhân thuộc về một thời đã qua - còn hơn thế nữa - truyền thuyết này là một văn bản giáo dục về Hạnh Thánh Nữ Ismeria. Khi tách riêng 2 phép lạ được diễn ra ở cuối câu truyện truyền khẩu nói trên, rõ ràng chủ điểm nhấn mạnh của truyền thuyết này chính là Sự Ăn Năn Thống Hối và Con đường chính dẫn đưa đến một Đời sống trọn lành trong Cuộc Sống Hôn nhân Gia Đình," Tiến Sĩ Lawless đã kết luận như vậy.

Courtesy of the Journal of Medieval History issued October 2010; and LiveScience.