Những ngày qua, câu chuyện chính quyền phường Quyết Thắng, thành phố Sơn La ban bố lệnh giới nghiêm trên “toàn cõi đất” thuộc tổ 4 phường Quyết Thắng đã trở thành tâm điểm chú ý của công luận.
Trong cuộc trả lời phỏng vấn phóng viên Gia Minh (RFA), ông Chủ tịch phường Quyết Thắng Nguyễn Đình Thuận khẳng định chuyện giới nghiêm là có thật và đây là qui ước đã được 100% dân chúng của tổ dân phố 4 phường Quyết Thắng thông qua. Trong khi đó, những người dân tại tổ 4 nói, họ chỉ biết đến “lệnh giới nghiêm” qua thông báo trên loa của phường vào chính ngay đêm 24/12/2008. Và, cũng không hề có bất cứ cuộc họp nào trong phường bàn về vấn đề này.
Có hay không lệnh giới nghiêm trong hương ước tổ 4?
Chúng tôi vừa được những người thân quen cung cấp cho bản qui ước của tổ 4 phường Quyết Thắng, thành phố Sơn La.
Bản qui ước được lập ngày 1/8/2006, gồm 10 điều, 5 trang A4, do ông Nguyễn Đình Thuận - Chủ tịch phường Quyết Thắng, tự cho mình to hơn Chủ tịch nước, phê duyệt.
Toàn bộ 10 điều của bản hương ước không có chỗ nào qui định về lệnh giới nghiêm như ông chủ tịch phường Quyết Thắng đã khẳng định.
Như vậy, có thể khẳng định, đây chỉ là “lệnh mồm” của ông Chủ tịch phường Quyết Thắng ban ra nhằm ngăn cản giáo dân Công giáo tới tham dự buổi cầu nguyện đêm Giáng sinh 2008 vừa qua, thể hiện chính sách đàn áp tôn giáo có hệ thống từ nhận thức của các quan chức trong tỉnh tới các bản hương ước trái qui định pháp luật.
Bản qui ước của tổ 4 – bằng chứng cụ thể về chính sách đàn áp tôn giáo
Trong bản qui ước này, ngoài những qui định hết sức chung chung, không cần thiết, thì điều 6 của bản qui ước là đáng lưu tâm hơn cả:
“Các cá nhân, hộ gia đình cam kết không tổ chức học, truyền đạo trái phép, không tụ tập đông người để cầu kinh, cầu nguyện (chỉ tu tại gia đình). Không tổ chức các nghi lễ tôn giáo khi chưa được chính quyền địa phương cho phép, không tự ý xây dựng nhà thờ, nhà nguyện, nhà giáo lý và các công trình phục vụ các hoạt động tôn giáo khi chưa được các ngành chức năng cho phép. Không tự ý tổ chức quyên góp, không tự ý nhận tiền, vật tủ, vật phẩm, quà tặng của các tổ chức tôn giáo.
Không tự ý đặt ra các nghi lễ hoạt động tôn giáo trái với qui định của nhà nước. Nghiêm chỉnh chấp hành đầy đủ các qui định của Pháp lệnh Tín ngưỡng tôn giáo và Nghị định 22/NĐ-CP về hướng dẫn thực hiện pháp lệnh tín ngưỡng tôn giáo” .
Theo Công ước quốc tế về nhân quyền mà Việt Nam đã long trọng ký kết thì, “mọi người đều có quyền tự do tư tưởng, ý thức về đạo đức và tôn giáo (…) cho dù một mình hay trong cộng đồng và ở nơi riêng tư hay chốn công cộng, để bày tỏ niềm tin hay tôn giáo của mình khi giáo huấn, thực hành, thờ cúng và làm lễ”.
Giáo hội Công giáo Việt Nam là một tổ chức xã hội của người Công giáo và được Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam công nhận, Pháp lệnh về Tín ngưỡng tôn giáo, tại Điều 9 khoản 1 ghi rõ: “Người có tín ngưỡng, tín đồ được tự do bày tỏ đức tin, thực hành các nghi thức thờ cúng, cầu nguyện và tham gia các hình thức sinh hoạt, phục vụ lễ hội, lễ nghi tôn giáo và học tập giáo lý tôn giáo mà mình tin theo” . Thì không có lý do gì địa phương lại “ngồi” trên nhà nước để cấm đoán giáo dân như ông Chủ tịch Thuận làm.
Cũng cần biết rằng, bản hương ước của tổ 4 được lập ngày 1/8/2006 trong hoàn cảnh những người Công giáo làm ăn sinh sống tại Sơn La công khai sinh hoạt tôn giáo cộng đồng và nhà nước tự trị về tôn giáo Sơn La ban hành các văn bản, các tài liệu nhằm chống phá Giáo hội Công giáo Sơn La.
Hiện nay, toàn tỉnh Sơn La, theo thống kê chưa đầy đủ, có khoảng 3.000 giáo dân Công giáo người Kinh và 1.000 giáo dân H’Mông. Họ đang phải đối diện với nhiều bách hại đến từ các cấp chính quyền tỉnh Sơn La. Giáo dân H’Mông tập trung nhiều ở huyện Mường La, một số bản thuộc huyện Mai Sơn và một số bản thuộc huyện Sông Mã – giáp biên giới Lào. Nhiều người trong số họ vì không chịu được những bách hại hà khắc đã tạm thời “nghỉ đạo” (theo cách nói của anh chị em giáo dân người H’Mông).
Toàn tỉnh Sơn La không có bất cứ một ngôi thánh đường nào. Giáo dân phải cầu nguyện tại các tư gia nhưng luôn bị đe dọa về mọi mặt, từ triệt hạ kinh tế cho tới những dọa nạt, sách nhiễu. Tại các trường học, học sinh Công giáo bị bôi nhọ, nhục mạ. Các bản làng có anh chị em công giáo H’Mông, người Công giáo bị chèn ép, đe dọa. Hầu hết số giáo dân Công giáo H’Mông chưa một lần được tham dự thánh lễ. Nhiều người từ khi theo đạo cho tới chết vẫn chưa được xưng tội, rước lễ lần đầu, chưa một lần được gặp các linh mục, tu sĩ. Họ thực sự là những “tù nhân tôn giáo” ngay trên chính mảnh đất của mình.
Việc ông Chủ tịch phường Quyết Thắng, thành phố Sơn La tự ý ban lệnh giới nghiêm vào đêm 24/12, không chỉ vi phạm pháp luật, mà còn phản ánh một chính sách đàn áp tôn giáo đã ngấm vào máu của một số vị hữu trách Nhà nước Sơn La. Sự kiện ấy cũng cho thấy sự coi thường pháp luật, đứng trên pháp luật của một bộ phận những người có trách nhiệm trong cơ quan công quyền thành phố Sơn La. Nhưng những hiện tượng vi phạm pháp luật này không bao giờ bị xử lý. Thực chất là nhà nước đã cố tình dung túng cho các địa phương thi hành chính sách tiêu diệt tôn giáo càng nhiều càng tốt, càng hết càng hay.
Những người có mặt tại tổ 4 phường Quyết Thắng tối 24/12 vừa qua và những ai đã nghe ông Chủ tịch phường Quyết Thắng trả lời phóng viên Gia Minh trên RFA, thì đều hiểu rằng chuyện giới nghiêm là có thật (ông chủ tịch phường đã xác nhận và loa phường đã chính thức công bố công khai). Và, mục tiêu duy nhất của lệnh giới nghiêm là để ngăn cản những người Công giáo tới tổ 4 phường Quyết Thắng mừng lễ Noel.
Thực tế, không có chuyện người dân nhất trí 100% với lệnh giới nghiêm như ông Chủ tịch phường Quyết Thắng đã khẳng định và sự thật là qui ước của tổ 4 phường Quyết Thắng cũng không có điều khoản nào “cấm đi lại tại khu vực kể từ 23 giờ”. Bên cạnh đó, có một sự thật khác là suốt cả năm mọi người có thể qua lại khu vực này bất kể giờ nào mà không hề bị ngăn cản.
Kể cả trường hợp có 100% người dân nhất trí đi nữa nhưng là vi phạm pháp luật thì chính người ban hành ra nó phải bị trừng trị.
Chuyện ngăn cản giáo dân tới dự lễ Noel vào tối 24/12 vừa qua bằng việc ban bố lệnh giới nghiêm của ông chủ tịch phường cho thấy tự do tôn giáo tại Việt Nam nói chung và Sơn La nói riêng vẫn là một thứ xa xỉ phẩm.
Theo chúng tôi được biết, Giám mục Hưng Hóa Vũ Huy Chương cũng đã nhiều lần phản ánh tình trạng này với chính quyền Trung ương, thế nhưng nhiều năm đã trôi qua mà tình hình tự do tôn giáo tại Tây Bắc nói chung và tại Nhà nước Sơn La nói riêng vẫn giậm chân tại chỗ, nhiều nơi tình hình còn tệ hại hơn trước.
Một ông chủ tịch phường cho mình cái quyền to hơn Chủ tịch nước, ban ra những qui ước, những “lệnh mồm” vi phạm pháp luật nhưng vẫn tại vị và hình như vừa rồi còn được trao bằng khen, thì phải hiểu rằng ông chủ tịch phường Quyết Thắng đang xuất sắc thực hiện đúng chủ trương, chính sách của đảng và nhà nước Việt Nam về tôn giáo.
Qua sự kiện ông Chủ tịch phường Quyết Thắng ký phê duyệt hương ước của tổ 4 và ban lệnh giới nghiêm vi phạm pháp luật vào đêm 24/12 tại tổ 4 phường Quyết Thắng, thành phố Sơn La cho thấy nhà nước Việt Nam, cách riêng nhà nước Sơn La càng ngày càng tinh vi trong chính sách đàn áp các tôn giáo.
Hà Nội, ngày 5 tháng 1 năm 2008
Trong cuộc trả lời phỏng vấn phóng viên Gia Minh (RFA), ông Chủ tịch phường Quyết Thắng Nguyễn Đình Thuận khẳng định chuyện giới nghiêm là có thật và đây là qui ước đã được 100% dân chúng của tổ dân phố 4 phường Quyết Thắng thông qua. Trong khi đó, những người dân tại tổ 4 nói, họ chỉ biết đến “lệnh giới nghiêm” qua thông báo trên loa của phường vào chính ngay đêm 24/12/2008. Và, cũng không hề có bất cứ cuộc họp nào trong phường bàn về vấn đề này.
Có hay không lệnh giới nghiêm trong hương ước tổ 4?
Chúng tôi vừa được những người thân quen cung cấp cho bản qui ước của tổ 4 phường Quyết Thắng, thành phố Sơn La.
Bản qui ước được lập ngày 1/8/2006, gồm 10 điều, 5 trang A4, do ông Nguyễn Đình Thuận - Chủ tịch phường Quyết Thắng, tự cho mình to hơn Chủ tịch nước, phê duyệt.
Toàn bộ 10 điều của bản hương ước không có chỗ nào qui định về lệnh giới nghiêm như ông chủ tịch phường Quyết Thắng đã khẳng định.
Như vậy, có thể khẳng định, đây chỉ là “lệnh mồm” của ông Chủ tịch phường Quyết Thắng ban ra nhằm ngăn cản giáo dân Công giáo tới tham dự buổi cầu nguyện đêm Giáng sinh 2008 vừa qua, thể hiện chính sách đàn áp tôn giáo có hệ thống từ nhận thức của các quan chức trong tỉnh tới các bản hương ước trái qui định pháp luật.
Bản qui ước của tổ 4 – bằng chứng cụ thể về chính sách đàn áp tôn giáo
Trong bản qui ước này, ngoài những qui định hết sức chung chung, không cần thiết, thì điều 6 của bản qui ước là đáng lưu tâm hơn cả:
“Các cá nhân, hộ gia đình cam kết không tổ chức học, truyền đạo trái phép, không tụ tập đông người để cầu kinh, cầu nguyện (chỉ tu tại gia đình). Không tổ chức các nghi lễ tôn giáo khi chưa được chính quyền địa phương cho phép, không tự ý xây dựng nhà thờ, nhà nguyện, nhà giáo lý và các công trình phục vụ các hoạt động tôn giáo khi chưa được các ngành chức năng cho phép. Không tự ý tổ chức quyên góp, không tự ý nhận tiền, vật tủ, vật phẩm, quà tặng của các tổ chức tôn giáo.
Không tự ý đặt ra các nghi lễ hoạt động tôn giáo trái với qui định của nhà nước. Nghiêm chỉnh chấp hành đầy đủ các qui định của Pháp lệnh Tín ngưỡng tôn giáo và Nghị định 22/NĐ-CP về hướng dẫn thực hiện pháp lệnh tín ngưỡng tôn giáo” .
Theo Công ước quốc tế về nhân quyền mà Việt Nam đã long trọng ký kết thì, “mọi người đều có quyền tự do tư tưởng, ý thức về đạo đức và tôn giáo (…) cho dù một mình hay trong cộng đồng và ở nơi riêng tư hay chốn công cộng, để bày tỏ niềm tin hay tôn giáo của mình khi giáo huấn, thực hành, thờ cúng và làm lễ”.
Giáo hội Công giáo Việt Nam là một tổ chức xã hội của người Công giáo và được Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam công nhận, Pháp lệnh về Tín ngưỡng tôn giáo, tại Điều 9 khoản 1 ghi rõ: “Người có tín ngưỡng, tín đồ được tự do bày tỏ đức tin, thực hành các nghi thức thờ cúng, cầu nguyện và tham gia các hình thức sinh hoạt, phục vụ lễ hội, lễ nghi tôn giáo và học tập giáo lý tôn giáo mà mình tin theo” . Thì không có lý do gì địa phương lại “ngồi” trên nhà nước để cấm đoán giáo dân như ông Chủ tịch Thuận làm.
Cũng cần biết rằng, bản hương ước của tổ 4 được lập ngày 1/8/2006 trong hoàn cảnh những người Công giáo làm ăn sinh sống tại Sơn La công khai sinh hoạt tôn giáo cộng đồng và nhà nước tự trị về tôn giáo Sơn La ban hành các văn bản, các tài liệu nhằm chống phá Giáo hội Công giáo Sơn La.
Hiện nay, toàn tỉnh Sơn La, theo thống kê chưa đầy đủ, có khoảng 3.000 giáo dân Công giáo người Kinh và 1.000 giáo dân H’Mông. Họ đang phải đối diện với nhiều bách hại đến từ các cấp chính quyền tỉnh Sơn La. Giáo dân H’Mông tập trung nhiều ở huyện Mường La, một số bản thuộc huyện Mai Sơn và một số bản thuộc huyện Sông Mã – giáp biên giới Lào. Nhiều người trong số họ vì không chịu được những bách hại hà khắc đã tạm thời “nghỉ đạo” (theo cách nói của anh chị em giáo dân người H’Mông).
Toàn tỉnh Sơn La không có bất cứ một ngôi thánh đường nào. Giáo dân phải cầu nguyện tại các tư gia nhưng luôn bị đe dọa về mọi mặt, từ triệt hạ kinh tế cho tới những dọa nạt, sách nhiễu. Tại các trường học, học sinh Công giáo bị bôi nhọ, nhục mạ. Các bản làng có anh chị em công giáo H’Mông, người Công giáo bị chèn ép, đe dọa. Hầu hết số giáo dân Công giáo H’Mông chưa một lần được tham dự thánh lễ. Nhiều người từ khi theo đạo cho tới chết vẫn chưa được xưng tội, rước lễ lần đầu, chưa một lần được gặp các linh mục, tu sĩ. Họ thực sự là những “tù nhân tôn giáo” ngay trên chính mảnh đất của mình.
Việc ông Chủ tịch phường Quyết Thắng, thành phố Sơn La tự ý ban lệnh giới nghiêm vào đêm 24/12, không chỉ vi phạm pháp luật, mà còn phản ánh một chính sách đàn áp tôn giáo đã ngấm vào máu của một số vị hữu trách Nhà nước Sơn La. Sự kiện ấy cũng cho thấy sự coi thường pháp luật, đứng trên pháp luật của một bộ phận những người có trách nhiệm trong cơ quan công quyền thành phố Sơn La. Nhưng những hiện tượng vi phạm pháp luật này không bao giờ bị xử lý. Thực chất là nhà nước đã cố tình dung túng cho các địa phương thi hành chính sách tiêu diệt tôn giáo càng nhiều càng tốt, càng hết càng hay.
Những người có mặt tại tổ 4 phường Quyết Thắng tối 24/12 vừa qua và những ai đã nghe ông Chủ tịch phường Quyết Thắng trả lời phóng viên Gia Minh trên RFA, thì đều hiểu rằng chuyện giới nghiêm là có thật (ông chủ tịch phường đã xác nhận và loa phường đã chính thức công bố công khai). Và, mục tiêu duy nhất của lệnh giới nghiêm là để ngăn cản những người Công giáo tới tổ 4 phường Quyết Thắng mừng lễ Noel.
Thực tế, không có chuyện người dân nhất trí 100% với lệnh giới nghiêm như ông Chủ tịch phường Quyết Thắng đã khẳng định và sự thật là qui ước của tổ 4 phường Quyết Thắng cũng không có điều khoản nào “cấm đi lại tại khu vực kể từ 23 giờ”. Bên cạnh đó, có một sự thật khác là suốt cả năm mọi người có thể qua lại khu vực này bất kể giờ nào mà không hề bị ngăn cản.
Kể cả trường hợp có 100% người dân nhất trí đi nữa nhưng là vi phạm pháp luật thì chính người ban hành ra nó phải bị trừng trị.
Chuyện ngăn cản giáo dân tới dự lễ Noel vào tối 24/12 vừa qua bằng việc ban bố lệnh giới nghiêm của ông chủ tịch phường cho thấy tự do tôn giáo tại Việt Nam nói chung và Sơn La nói riêng vẫn là một thứ xa xỉ phẩm.
Theo chúng tôi được biết, Giám mục Hưng Hóa Vũ Huy Chương cũng đã nhiều lần phản ánh tình trạng này với chính quyền Trung ương, thế nhưng nhiều năm đã trôi qua mà tình hình tự do tôn giáo tại Tây Bắc nói chung và tại Nhà nước Sơn La nói riêng vẫn giậm chân tại chỗ, nhiều nơi tình hình còn tệ hại hơn trước.
Một ông chủ tịch phường cho mình cái quyền to hơn Chủ tịch nước, ban ra những qui ước, những “lệnh mồm” vi phạm pháp luật nhưng vẫn tại vị và hình như vừa rồi còn được trao bằng khen, thì phải hiểu rằng ông chủ tịch phường Quyết Thắng đang xuất sắc thực hiện đúng chủ trương, chính sách của đảng và nhà nước Việt Nam về tôn giáo.
Qua sự kiện ông Chủ tịch phường Quyết Thắng ký phê duyệt hương ước của tổ 4 và ban lệnh giới nghiêm vi phạm pháp luật vào đêm 24/12 tại tổ 4 phường Quyết Thắng, thành phố Sơn La cho thấy nhà nước Việt Nam, cách riêng nhà nước Sơn La càng ngày càng tinh vi trong chính sách đàn áp các tôn giáo.
Hà Nội, ngày 5 tháng 1 năm 2008