Thượng Hội Đồng Giám Mục về Amazon đã tổ chức phiên khoáng đại đầu tiên vào sáng ngày 7 tháng 10 tại Đại Sảnh Phaolô VI. Các nghị phụ đã được nghe diễn từ của Đức Phanxicô.
Đức Giáo Hoàng đề cập ngay đến bản chất “tử đạo” của Tài Liệu Làm Việc, hóa giải phần nào các ưu tư lo lắng của một số người thuộc phe duy truyền thống xưa nay vốn chỉ trích nó. Thực vậy, theo ngài, Tài Liệu Làm Việc là bản văn soạn ra để “bị hủy bỏ”, dù sau nhiều tham khảo cùng khắp. Vì nó chỉ là khởi điểm để Chúa Thánh Thần hoạt động: Người mới là Đấng hành động chính của Thượng Hội Đồng.
Đức Giáo Hoàng tha thiết: “Nay chúng ta phải để Chúa Thánh Thần tự phát biểu trong cuộc tụ họp này, tự phát biểu giữa chúng ta, tự phát biểu với chúng ta, qua chúng ta, và tự phát biểu bất kể chúng ta”.
Cụ thể, ngài xin các nghị phụ “suy tư, đối thoại, lắng nghe một cách khiêm nhường...”.
Ngài nhận định rằng ta phải chăm sóc diễn trình Thượng Hội Đồng như chăm sóc một đứa bé sơ sinh, vì cả hai đều “cần sự ấm áp của cộng đồng; cả hai đều cần sự ấm áp của Mẹ Giáo Hội”.
Ngài cho hay nó cần một bầu khí huynh đệ và tôn trọng cũng như “bầu khí thân mật...”. Điều này đòi một sự “tế nhị và thận trọng khôn ngoan trong thông đạt”, nhưng không thân mật kiểu “bí mật” của các hội tam điểm mà là bí nhiệm của cộng đồng Giáo Hội.
Đức Thánh Cha cho hay sẽ có những buổi họp báo và các dịch vụ khác dành cho các nhà báo, những người có nhiệm vụ thông tin, nhưng nhấn mạnh rằng diễn trình Thượng Hội Đồng “có thể bị hủy hoại đôi chút” nếu người ta phát biểu ý kiến bên ngoài phòng Thượng Hội Đồng.
Ngài phê phán điều ngài gọi là “Thượng Hội Đồng bên trong và Thượng Hội Đồng bên ngoài” từng diễn ra trong một số Thượng Hội Đồng mới đây.
“Thượng Hội bên trong theo con đường của Mẹ Giáo Hội, biết chăm sóc diễn trình. Còn Thượng Hội Đồng bên ngoài, vì thông tin một cách cẩu thả, thiếu thận trọng khôn ngoan, khiến những người đưa tin chính thức sa vào lầm lỗi”.
Ngài cho biết mục đích của Thượng Hội Đồng không phải là sáng chế ra các chương trình xã hội hay hoạt động mục vụ “theo cùng một lối không chiêm niệm”.
Bởi thế, cũng như tại Thượng Hội Đồng Giám Mục về Thanh Niên, ngài yêu cầu cứ sau 4 bài phát biểu, sẽ có 4 phút im lặng để suy nghĩ nội tâm.
Ngài khuyên mọi người có một trái tim mục vụ đối với những người sống trong vùng Amazon: “tiếp cận rón rén, tôn kính lịch sử của họ, các nền văn hóa của họ, lối sống buen vivir, theo nguyên nghĩa của hạn từ, không theo nghĩa xã hội mà chúng ta vốn gán cho nó”.
Ngài lên án “chủ nghĩa thực dân ý thức hệ” và ước muốn của một số người muốn “thuần hóa các dân tộc bản địa”: “Việc đồng nhất hóa và chủ nghĩa tập trung đồng nhất hóa không để tính chân thực của nền văn hóa các dân tộc xuất đầu lộ diện. Các ý thức hệ đều là một vũ khí nguy hiểm. Chúng ta luôn có khuynh hướng bám lấy một ý thức hệ để giải thích một dân tộc. Các ý thức hệ luôn có tính giản lược và dẫn chúng ta tới chỗ cường điệu trong chù trương của mình chỉ để hiểu về phương diện trí thức, mà không chịu tiếp nhận. Hiểu mà không chịu tán thưởng”.
Ngài bảo ngài buồn khi người ta nhạo báng người dâng của lễ trong Thánh Lễ khai mạc Thượng Hội Đồng vì ông ta đội chiếc nón lông thú. Ngài hỏi: “Hãy cho tôi hay: đâu là chỗ khác nhau giữa việc đội nón lông thú trên đầu và chiếc nón ba múi do một số viên chức trong các bộ sở của chúng ta đội?”
Bởi thế, ngài xin các nghị phụ đi quá hơn việc đề ra “các biện pháp thực tiễn” để có được các “viễn tượng có tính mô hình”.
Hiểu và phục vụ người dân diễn ra tốt hơn khi bước theo con đường đồng nghị, chứ không bàn tròn hoặc hội nghị: “Vì Thượng Hội Đồng không phải là một nghị viện, nó không phải là một trung tâm nhận gọi vào (call center), nó không nhằm chứng tỏ ai có quyền lực hơn đối với các phương tiện truyền thông hay ai có quyền lực trong các mạng lưới có thể áp đặt bất cứ ý nghĩ hay kế hoạch nào”.
Ngài bảo: Giáo Hội không phải là một “đa số” hay có tính “gây xúc động” (sensationalist).
 |
Đức Giáo Hoàng đề cập ngay đến bản chất “tử đạo” của Tài Liệu Làm Việc, hóa giải phần nào các ưu tư lo lắng của một số người thuộc phe duy truyền thống xưa nay vốn chỉ trích nó. Thực vậy, theo ngài, Tài Liệu Làm Việc là bản văn soạn ra để “bị hủy bỏ”, dù sau nhiều tham khảo cùng khắp. Vì nó chỉ là khởi điểm để Chúa Thánh Thần hoạt động: Người mới là Đấng hành động chính của Thượng Hội Đồng.
Đức Giáo Hoàng tha thiết: “Nay chúng ta phải để Chúa Thánh Thần tự phát biểu trong cuộc tụ họp này, tự phát biểu giữa chúng ta, tự phát biểu với chúng ta, qua chúng ta, và tự phát biểu bất kể chúng ta”.
Cụ thể, ngài xin các nghị phụ “suy tư, đối thoại, lắng nghe một cách khiêm nhường...”.
Ngài nhận định rằng ta phải chăm sóc diễn trình Thượng Hội Đồng như chăm sóc một đứa bé sơ sinh, vì cả hai đều “cần sự ấm áp của cộng đồng; cả hai đều cần sự ấm áp của Mẹ Giáo Hội”.
Ngài cho hay nó cần một bầu khí huynh đệ và tôn trọng cũng như “bầu khí thân mật...”. Điều này đòi một sự “tế nhị và thận trọng khôn ngoan trong thông đạt”, nhưng không thân mật kiểu “bí mật” của các hội tam điểm mà là bí nhiệm của cộng đồng Giáo Hội.
Đức Thánh Cha cho hay sẽ có những buổi họp báo và các dịch vụ khác dành cho các nhà báo, những người có nhiệm vụ thông tin, nhưng nhấn mạnh rằng diễn trình Thượng Hội Đồng “có thể bị hủy hoại đôi chút” nếu người ta phát biểu ý kiến bên ngoài phòng Thượng Hội Đồng.
Ngài phê phán điều ngài gọi là “Thượng Hội Đồng bên trong và Thượng Hội Đồng bên ngoài” từng diễn ra trong một số Thượng Hội Đồng mới đây.
“Thượng Hội bên trong theo con đường của Mẹ Giáo Hội, biết chăm sóc diễn trình. Còn Thượng Hội Đồng bên ngoài, vì thông tin một cách cẩu thả, thiếu thận trọng khôn ngoan, khiến những người đưa tin chính thức sa vào lầm lỗi”.
Ngài cho biết mục đích của Thượng Hội Đồng không phải là sáng chế ra các chương trình xã hội hay hoạt động mục vụ “theo cùng một lối không chiêm niệm”.
Bởi thế, cũng như tại Thượng Hội Đồng Giám Mục về Thanh Niên, ngài yêu cầu cứ sau 4 bài phát biểu, sẽ có 4 phút im lặng để suy nghĩ nội tâm.
Ngài khuyên mọi người có một trái tim mục vụ đối với những người sống trong vùng Amazon: “tiếp cận rón rén, tôn kính lịch sử của họ, các nền văn hóa của họ, lối sống buen vivir, theo nguyên nghĩa của hạn từ, không theo nghĩa xã hội mà chúng ta vốn gán cho nó”.
Ngài lên án “chủ nghĩa thực dân ý thức hệ” và ước muốn của một số người muốn “thuần hóa các dân tộc bản địa”: “Việc đồng nhất hóa và chủ nghĩa tập trung đồng nhất hóa không để tính chân thực của nền văn hóa các dân tộc xuất đầu lộ diện. Các ý thức hệ đều là một vũ khí nguy hiểm. Chúng ta luôn có khuynh hướng bám lấy một ý thức hệ để giải thích một dân tộc. Các ý thức hệ luôn có tính giản lược và dẫn chúng ta tới chỗ cường điệu trong chù trương của mình chỉ để hiểu về phương diện trí thức, mà không chịu tiếp nhận. Hiểu mà không chịu tán thưởng”.
Ngài bảo ngài buồn khi người ta nhạo báng người dâng của lễ trong Thánh Lễ khai mạc Thượng Hội Đồng vì ông ta đội chiếc nón lông thú. Ngài hỏi: “Hãy cho tôi hay: đâu là chỗ khác nhau giữa việc đội nón lông thú trên đầu và chiếc nón ba múi do một số viên chức trong các bộ sở của chúng ta đội?”
Bởi thế, ngài xin các nghị phụ đi quá hơn việc đề ra “các biện pháp thực tiễn” để có được các “viễn tượng có tính mô hình”.
Hiểu và phục vụ người dân diễn ra tốt hơn khi bước theo con đường đồng nghị, chứ không bàn tròn hoặc hội nghị: “Vì Thượng Hội Đồng không phải là một nghị viện, nó không phải là một trung tâm nhận gọi vào (call center), nó không nhằm chứng tỏ ai có quyền lực hơn đối với các phương tiện truyền thông hay ai có quyền lực trong các mạng lưới có thể áp đặt bất cứ ý nghĩ hay kế hoạch nào”.
Ngài bảo: Giáo Hội không phải là một “đa số” hay có tính “gây xúc động” (sensationalist).