Ngày 18 tháng 1 năm 2007, Đức Tổng Giám Mục đã về dâng thánh lễ Cung Hiến Nhà thờ và bàn thờ tại Giáo xứ Hoàng Xá, nằm trên địa bàn tỉnh Hưng Yên, thuộc Giáo Phận Hà Nội, dưới quyền quản xứ của cha Giuse Vũ Ngọc Ruẫn. Cùng đồng tế với Đức Tổng Giám mục còn có 17 cha thuộc Giáo phận Hà Nội và giáo phận Thái Bình.
Sau đây là tiểu sử của giáo xứ Hoàng Xá
Kể từ ngày thành lập, trước đây, xứ Hoàng Xá được gọi là Phiên Ba của xứ Yên Mỹ, Cha xứ là Cha già Chạc, Cha phó là Cha Chỉ, các Cha thường xuyên về Phiên Ba (Hoàng Xá) cho lễ. Đến năm 1916 Bề trên cử cha Giáp về coi sóc Phiên Ba, được phân là xứ Hoàng Xá. Khi Cha Giáp về nhận xứ thì Hoàng Xá đã có 7 gian nhà thờ gỗ lợp gianh có từ lâu đời. Hiện nay vẫn còn lại người về lợp 17 gian nhà xứ bằng gỗ và các nội thất, nhà xứ, một bộ chuông 6 quả, một cỗ kiệu, một hội kèn đồng, một mặt nhật và đồ lễ, hiện nay đang sử dụng. Cha đã thành lập các họ lẻ trong Xứ, và đến năm 1933 thì Cha qua đời, cha coi sóc xứ Hoàng Xá được 17 năm, hưởng thọ 79 tuổi.
Cha Kiêm: năm 1934 Bề trên cử cha Kiêm về coi sóc xứ Hoàng Xá, Cha đã xây dựng được 3 gian nhà thờ mới nối dài với nhà thờ cũ, một cây tháp làm dở và một nhà thờ họ Yên Từ xong và nhà thờ Bồng, được 1 năm thì cha qua đời và đã làm được 2 nhà thờ, Cha sống ở nhà thờ xứ Hoàng Xá được 12 tháng, cha tạ thế năm 1935, hưởng thọ 70 tuổi.
Cha Bao: năm 1936 Bề trên cử cha Bao về coi sóc xứ Hoàng Xá, Cha tiếp tục công trình cây tháp còn đang giở dang mà Cha Kiêm làm chưa xong cho đến hoàn thành và cây tháp nhà thờ xứ được khánh thành năm 1937 và xây dựng các nhà giáo của các họ trong cả xứ.
Cha coi sóc ở xứ Hoàng Xá được 9 năm thì được Bề trên cử Cha về làm Cha phó ở xứ Bút Đông (năm 1945). Bề trên cử Cha Thái về xứ Hoàng Xá được 10 tháng thì Cha qua đời (năm 1946), hưởng thọ 60 tuổi.
Bề trên lại điều cha Bao về lại xứ Hoàng Xá, đựơc 2 năm, tức năm 1947 thì Cha qua đời hưởng thọ 72 tuổi. Xứ Hoàng Xá từ năm 1947 đến năm 1950 không có Cha Xứ do Cha Phẩm ở xứ Tầm Khê (Chằm) là Cha tổng quản của 6 xứ, vì thế Cha đã điều Cha Hoá làm Cha phó xứ Chằm và cha Hán là Cha phó ở xứ Bút Đông thường xuyên về giúp xứ Hoàng Xá trong vòng 3 năm.
Đến năm 1951 Bề trên sai Cha Phaolô Vũ Ngọc Chỉnh là Cha phó xứ Hoàng Nguyên về làm Cha chính xứ Hoàng Xá, đến năm 1955 xứ Hoàng Nguyên không có Cha xứ, xứ Bái Xuyên thì Cha già Khánh bị liệt nên Bề trên sai Cha phụ trách 2 xứ. Đến năm 1956 về mặt hành chính do chính sách khó khăn nên Cha không về xứ Hoàng Xá được, Cha phải nhờ Cha già Tính xứ Ngọc Đồng về giúp xứ Hoàng Xá như là Cha xứ. Cha rất thương nhớ giáo dân nên có lúc Cha đã phải ăn mặc như giáo dân âm thầm về thăm vài chục phút rồi lại ra đi, giữa Cha con chỉ có những con mắt đẫm lệ trông nhau vì là một Cha xứ mà lâu ngày không được đến, Cha không về được với Giáo xứ, nhưng Cha đã chỉ đạo các công việc trong Giáo xứ và Cha còn cho tiền xây 6 gian Nhà xứ to đẹp. Mất một thời gian 10 năm thì Cha lại được về Hoàng Xá như Cha phụ trách. Nhưng hạn chế khi về phải có đơn và Chính quyền đồng ý mới được đến.
Năm 1972 Nhà nước khai sông (dòng chảy) để phân lũ, giáo dân xứ Hoàng Xá phải di dân đến địa điểm mới cách 2 cây số, còn Nhà thờ Cha xứ đã nhờ Cha già Tình trực tiếp chỉ đạo cho giáo dân dỡ nhà Xứ ra làm trước và tượng đi hơn 2 cây số về địa điểm mới và chạy mộ 4 Cha và một Thầy Giảng về nơi mới.
Đến năm 1979 sông lở gần đến Nhà thờ cũ, Cha Xứ lại chỉ đạo cho giáo dân phải dỡ Nhà thờ không thì Nhà thờ sẽ bị lở xuống sông. Cộng đồng trong giáo xứ làm đơn đề nghị các cấp xin dỡ và di chuyển ra địa điểm mới, các cơ quan đồng ý cho giáo dân được dỡ nhưng không cho xây chỗ 2 Cha đã đặt hướng, cũng ở chỗ đất nội tự đã cấp chỉ cho dỡ nhà xứ mới xây ra rồi dựng 7 gian nhà thờ gỗ cũ trong tường Nhà Xứ thôi nên Cha xứ bảo cũng phải dỡ Nhà xứ để làm Nhà thờ, không có Nhà xứ còn hơn không có Nhà thờ. Khi dỡ thì bị mối nên đã hư hỏng nhiều, Cha già Tình cho một số cột gỗ về thay hoành và rui.
Đến năm 1980 Cha xứ về bỏ nóc và làm lễ tạ ơn, Cha đã thu xếp cùng ban trùm trong xứ làm đơn xin chuyển mộ 4 Cha về nơi nội tự một lần nữa. Khi Cha già Tính qua đời, người lại nhờ Cha Phạm Văn Tuyên là Cha xứ Ngọc Đồng sang hỗ trợ giúp giáo dân xứ Hoàng Xá thay Cha. Đến năm 1986 Cha Phaolô Vũ Ngọc Chỉnh qua đời, Cha coi sóc xứ Hoàng Xá được 39 năm, hưởng thọ 79 tuổi. Cha đã thương giáo xứ cách đặc biệt, khi Cha qua đời, tất cả các xứ do Cha coi sóc mồ côi 10 tháng không có Cha, trong khi đó thì giáo xứ Hoàng Xá được Cha Phạm Văn Tuyên thường xuyên đến giúp, cho đến khi Cha Tuyên chuyển về xứ Hưng Yên.
Đến tháng 11 năm 1986 Bề trên cử Cha Giuse Bùi Tám về làm chính xứ Hoàng Nguyên, đồng thời quản nhiệm xứ Hoàng Xá thì Nhà thờ Hoàng Xá lại phải chạy sông lở, Nhà thờ Hoàng Hạ được dỡ chạy đến khu vực mới, Cha đã điều các dân lực thuộc Cha coi sóc mang cơm nắm ra bãi giữa để dỡ chuyển Nhà thờ họ Hoàng Hạ đến nơi an toàn.
Cha Giuse Bùi Tám đau yếu nên ít về Hoàng Xá, lúc đó xứ Ngọc Đồng chưa có Cha xứ thì Cha lại nhờ Cha Giuse Nguyễn Văn Ban xứ Sài Quất về hỗ trợ xứ Hoàng Xá. Và được sự đồng ý của cha xứ, cha đã thành lập các hội đoàn trong xứ và trong các họ, và cơi cây tháp nhà thờ cao thêm 10m.
Đến năm 1996 Bề trên bài sai Cha Giuse Vũ Ngọc Ruẫn đang giúp giáo xứ Hà Hồi về làm mục vụ tại xứ Bái Xuyên, Chăm Hạ, Hoà Khê, Hoàng Xá thay Cha Bùi Tám. Đến năm 1998 thì Toà Giám Mục Thái Bình cử Cha Đoàn Xuân Thoả về làm Cha xứ Ngọc Đồng, về mặt hành chính thì xứ Ngọc Đồng cùng huyện với xứ Hoàng Xá. Vì Cha Giuse phụ trách đông giáo dân, nên cha đã nhờ Cha xứ Ngọc Đồng sang hỗ trợ cho các ông già bà cả yếu đau, làm các phép và những ngày lễ Cha không về được. Cha Giuse Vũ Ngọc Ruẫn đã chỉ đạo cho giáo họ Hoàng Hạ xây lại 2 gian cung thánh nhà thờ, 4 gian nhà phòng, 2 tượng đài, các công trình, khuôn viên khu vực, nơi phượng tự của họ giáo. Tiếp đó cha cho tu sửa lại ngôi nhà thờ và xây 1 tháp chuông họ giáo Bồng Châu trước kia bị đất lún, nay đã được hoàn thành.
Năm 2004 được Bề trên giáo phận cho phép, quý cấp xã hội giúp đỡ Cha đã quyết định cho xây lại ngôi nhà thờ họ Sở tại Hoàng Xá (Hoàng Thượng), được bỏ móng ngày 4 tháng 6 năm 2004 và ngày 21 tháng 12 năm 2004 được Đức Tổng Giám Mục Giuse (lúc đó ngày đang làm Giám Quản của Giáo phận Hà Nội) về dâng thánh lễ và đặt viên đá đầu tiên. Kể từ đó Cha đã chỉ đạo xây dựng nhà thờ chính xứ Hoàng Xá và đến nay đã hoàn thành.
Và hôm nay, Đức Cha Giuse Tổng Giám Mục Hà Nội đã thương lại về thăm mục vụ cắt băng khánh thành, thánh hiến ngôi thánh đường và bàn thờ với tước hiệu Đức Mẹ Hồn Xác Lên Trời, để từ đây ngôi thánh đường này, Thiên Chúa là Cha gặp con cái của Ngài và con dân Ngài gặp gỡ thân tình với Thiên Chúa là Cha. Đồng thời anh em một Cha gặp gỡ chia sẻ niềm tin và tình yêu, là dấu chỉ ngôi nhà thờ thiêng liêng là Giáo Hội Chúa Kitô mà mỗi người là những viên đá sống động.
Lm Giuse Vũ Ngọc Ruẫn
Sau đây là tiểu sử của giáo xứ Hoàng Xá
Kể từ ngày thành lập, trước đây, xứ Hoàng Xá được gọi là Phiên Ba của xứ Yên Mỹ, Cha xứ là Cha già Chạc, Cha phó là Cha Chỉ, các Cha thường xuyên về Phiên Ba (Hoàng Xá) cho lễ. Đến năm 1916 Bề trên cử cha Giáp về coi sóc Phiên Ba, được phân là xứ Hoàng Xá. Khi Cha Giáp về nhận xứ thì Hoàng Xá đã có 7 gian nhà thờ gỗ lợp gianh có từ lâu đời. Hiện nay vẫn còn lại người về lợp 17 gian nhà xứ bằng gỗ và các nội thất, nhà xứ, một bộ chuông 6 quả, một cỗ kiệu, một hội kèn đồng, một mặt nhật và đồ lễ, hiện nay đang sử dụng. Cha đã thành lập các họ lẻ trong Xứ, và đến năm 1933 thì Cha qua đời, cha coi sóc xứ Hoàng Xá được 17 năm, hưởng thọ 79 tuổi.
Cha Kiêm: năm 1934 Bề trên cử cha Kiêm về coi sóc xứ Hoàng Xá, Cha đã xây dựng được 3 gian nhà thờ mới nối dài với nhà thờ cũ, một cây tháp làm dở và một nhà thờ họ Yên Từ xong và nhà thờ Bồng, được 1 năm thì cha qua đời và đã làm được 2 nhà thờ, Cha sống ở nhà thờ xứ Hoàng Xá được 12 tháng, cha tạ thế năm 1935, hưởng thọ 70 tuổi.
Cha Bao: năm 1936 Bề trên cử cha Bao về coi sóc xứ Hoàng Xá, Cha tiếp tục công trình cây tháp còn đang giở dang mà Cha Kiêm làm chưa xong cho đến hoàn thành và cây tháp nhà thờ xứ được khánh thành năm 1937 và xây dựng các nhà giáo của các họ trong cả xứ.
Cha coi sóc ở xứ Hoàng Xá được 9 năm thì được Bề trên cử Cha về làm Cha phó ở xứ Bút Đông (năm 1945). Bề trên cử Cha Thái về xứ Hoàng Xá được 10 tháng thì Cha qua đời (năm 1946), hưởng thọ 60 tuổi.
 |
| Lễ cung hiến thánh đường xứ Hoàng Xá, Hưng Yên |
Đến năm 1951 Bề trên sai Cha Phaolô Vũ Ngọc Chỉnh là Cha phó xứ Hoàng Nguyên về làm Cha chính xứ Hoàng Xá, đến năm 1955 xứ Hoàng Nguyên không có Cha xứ, xứ Bái Xuyên thì Cha già Khánh bị liệt nên Bề trên sai Cha phụ trách 2 xứ. Đến năm 1956 về mặt hành chính do chính sách khó khăn nên Cha không về xứ Hoàng Xá được, Cha phải nhờ Cha già Tính xứ Ngọc Đồng về giúp xứ Hoàng Xá như là Cha xứ. Cha rất thương nhớ giáo dân nên có lúc Cha đã phải ăn mặc như giáo dân âm thầm về thăm vài chục phút rồi lại ra đi, giữa Cha con chỉ có những con mắt đẫm lệ trông nhau vì là một Cha xứ mà lâu ngày không được đến, Cha không về được với Giáo xứ, nhưng Cha đã chỉ đạo các công việc trong Giáo xứ và Cha còn cho tiền xây 6 gian Nhà xứ to đẹp. Mất một thời gian 10 năm thì Cha lại được về Hoàng Xá như Cha phụ trách. Nhưng hạn chế khi về phải có đơn và Chính quyền đồng ý mới được đến.
Năm 1972 Nhà nước khai sông (dòng chảy) để phân lũ, giáo dân xứ Hoàng Xá phải di dân đến địa điểm mới cách 2 cây số, còn Nhà thờ Cha xứ đã nhờ Cha già Tình trực tiếp chỉ đạo cho giáo dân dỡ nhà Xứ ra làm trước và tượng đi hơn 2 cây số về địa điểm mới và chạy mộ 4 Cha và một Thầy Giảng về nơi mới.
Đến năm 1979 sông lở gần đến Nhà thờ cũ, Cha Xứ lại chỉ đạo cho giáo dân phải dỡ Nhà thờ không thì Nhà thờ sẽ bị lở xuống sông. Cộng đồng trong giáo xứ làm đơn đề nghị các cấp xin dỡ và di chuyển ra địa điểm mới, các cơ quan đồng ý cho giáo dân được dỡ nhưng không cho xây chỗ 2 Cha đã đặt hướng, cũng ở chỗ đất nội tự đã cấp chỉ cho dỡ nhà xứ mới xây ra rồi dựng 7 gian nhà thờ gỗ cũ trong tường Nhà Xứ thôi nên Cha xứ bảo cũng phải dỡ Nhà xứ để làm Nhà thờ, không có Nhà xứ còn hơn không có Nhà thờ. Khi dỡ thì bị mối nên đã hư hỏng nhiều, Cha già Tình cho một số cột gỗ về thay hoành và rui.
Đến năm 1980 Cha xứ về bỏ nóc và làm lễ tạ ơn, Cha đã thu xếp cùng ban trùm trong xứ làm đơn xin chuyển mộ 4 Cha về nơi nội tự một lần nữa. Khi Cha già Tính qua đời, người lại nhờ Cha Phạm Văn Tuyên là Cha xứ Ngọc Đồng sang hỗ trợ giúp giáo dân xứ Hoàng Xá thay Cha. Đến năm 1986 Cha Phaolô Vũ Ngọc Chỉnh qua đời, Cha coi sóc xứ Hoàng Xá được 39 năm, hưởng thọ 79 tuổi. Cha đã thương giáo xứ cách đặc biệt, khi Cha qua đời, tất cả các xứ do Cha coi sóc mồ côi 10 tháng không có Cha, trong khi đó thì giáo xứ Hoàng Xá được Cha Phạm Văn Tuyên thường xuyên đến giúp, cho đến khi Cha Tuyên chuyển về xứ Hưng Yên.
Đến tháng 11 năm 1986 Bề trên cử Cha Giuse Bùi Tám về làm chính xứ Hoàng Nguyên, đồng thời quản nhiệm xứ Hoàng Xá thì Nhà thờ Hoàng Xá lại phải chạy sông lở, Nhà thờ Hoàng Hạ được dỡ chạy đến khu vực mới, Cha đã điều các dân lực thuộc Cha coi sóc mang cơm nắm ra bãi giữa để dỡ chuyển Nhà thờ họ Hoàng Hạ đến nơi an toàn.
Cha Giuse Bùi Tám đau yếu nên ít về Hoàng Xá, lúc đó xứ Ngọc Đồng chưa có Cha xứ thì Cha lại nhờ Cha Giuse Nguyễn Văn Ban xứ Sài Quất về hỗ trợ xứ Hoàng Xá. Và được sự đồng ý của cha xứ, cha đã thành lập các hội đoàn trong xứ và trong các họ, và cơi cây tháp nhà thờ cao thêm 10m.
Đến năm 1996 Bề trên bài sai Cha Giuse Vũ Ngọc Ruẫn đang giúp giáo xứ Hà Hồi về làm mục vụ tại xứ Bái Xuyên, Chăm Hạ, Hoà Khê, Hoàng Xá thay Cha Bùi Tám. Đến năm 1998 thì Toà Giám Mục Thái Bình cử Cha Đoàn Xuân Thoả về làm Cha xứ Ngọc Đồng, về mặt hành chính thì xứ Ngọc Đồng cùng huyện với xứ Hoàng Xá. Vì Cha Giuse phụ trách đông giáo dân, nên cha đã nhờ Cha xứ Ngọc Đồng sang hỗ trợ cho các ông già bà cả yếu đau, làm các phép và những ngày lễ Cha không về được. Cha Giuse Vũ Ngọc Ruẫn đã chỉ đạo cho giáo họ Hoàng Hạ xây lại 2 gian cung thánh nhà thờ, 4 gian nhà phòng, 2 tượng đài, các công trình, khuôn viên khu vực, nơi phượng tự của họ giáo. Tiếp đó cha cho tu sửa lại ngôi nhà thờ và xây 1 tháp chuông họ giáo Bồng Châu trước kia bị đất lún, nay đã được hoàn thành.
Năm 2004 được Bề trên giáo phận cho phép, quý cấp xã hội giúp đỡ Cha đã quyết định cho xây lại ngôi nhà thờ họ Sở tại Hoàng Xá (Hoàng Thượng), được bỏ móng ngày 4 tháng 6 năm 2004 và ngày 21 tháng 12 năm 2004 được Đức Tổng Giám Mục Giuse (lúc đó ngày đang làm Giám Quản của Giáo phận Hà Nội) về dâng thánh lễ và đặt viên đá đầu tiên. Kể từ đó Cha đã chỉ đạo xây dựng nhà thờ chính xứ Hoàng Xá và đến nay đã hoàn thành.
Và hôm nay, Đức Cha Giuse Tổng Giám Mục Hà Nội đã thương lại về thăm mục vụ cắt băng khánh thành, thánh hiến ngôi thánh đường và bàn thờ với tước hiệu Đức Mẹ Hồn Xác Lên Trời, để từ đây ngôi thánh đường này, Thiên Chúa là Cha gặp con cái của Ngài và con dân Ngài gặp gỡ thân tình với Thiên Chúa là Cha. Đồng thời anh em một Cha gặp gỡ chia sẻ niềm tin và tình yêu, là dấu chỉ ngôi nhà thờ thiêng liêng là Giáo Hội Chúa Kitô mà mỗi người là những viên đá sống động.
Lm Giuse Vũ Ngọc Ruẫn