Theo Văn phòng báo chí Tòa Thánh, ngày 21 tháng 1, 2022, nhân tiếp kiến các đại diện của Bộ Giáo Lý Đức Tin tham dự phiên họp toàn thể hàng năm của Bộ, Đức Phanxicô đã chia sẻ với họ “về ba chữ phẩm giá, biện phân và đức tin”. Sau đây là nguyên văn lời ngài:
Chữ đầu tiên: phẩm giá. Như tôi đã viết ở đầu Thông điệp Fratelli Tutti, tôi mong muốn mãnh liệt rằng “trong thời đại chúng ta, bằng cách thừa nhận phẩm giá của mỗi con người, chúng ta có thể góp phần vào việc tái sinh một khát vọng phổ quát về tình huynh đệ” (8). Nếu tình huynh đệ là đích đến mà Đấng Tạo Hóa đã chỉ định làm đường đi cho nhân loại, thì chính lộ vẫn là sự công nhận phẩm giá của mỗi con người.
Tuy nhiên, trong thời đại chúng ta, một thời đại bị đánh dấu bởi rất nhiều căng thẳng liên quan đến xã hội, chính trị và thậm chí cả sức khỏe nữa, càng ngày chúng ta càng bị cám dỗ coi người khác như người xa lạ hoặc kẻ thù, phủ nhận nhân phẩm thực sự của họ. Do đó, đặc biệt trong thời điểm này, chúng ta buộc phải nhắc nhớ, “thời này thuận lợi hay không thuận lợi” (2Tm 4:2), và trung thành tuân theo giáo huấn hơn hai ngàn năm của Giáo hội; ta cũng phải nhớ rằng phẩm giá của mỗi con người đều có một đặc tính nội tại và có giá trị từ thời điểm thụ thai cho đến khi chết tự nhiên. Chính sự khẳng định phẩm giá đó là điều kiện tiên quyết bất khả xâm phạm đối với việc bảo vệ sự hiện hữu bản thân và xã hội, và cũng là điều kiện cần thiết để tình huynh đệ và tình hữu nghị xã hội được thể hiện giữa mọi dân tộc trên trái đất.
Ngay từ những ngày đầu sứ mệnh của mình, Giáo hội đã luôn công bố và cổ vũ giá trị vô hình của phẩm giá con người. Nhân tính thực sự là kiệt tác của sáng thế: được Thiên Chúa ước muốn và yêu quý như một đối tác trong các kế hoạch vĩnh cửu của Người, và vì sự cứu rỗi của chúng ta, Chúa Giêsu đã hiến mạng sống của Người cho đến chết trên thập giá, cho mọi người, cho mỗi người chúng ta.
Do đó, tôi cảm ơn anh chị em vì sự suy tư mà anh chị em đã thực hiện về phẩm giá con người, bằng cách xem xét các thách thức mà tình hình hiện nay đang đặt ra về phương diện này.
Chữ thứ hai là biện phân. Ngày nay, nghệ thuật biện phân ngày càng được yêu cầu nhiều hơn nơi các tín hữu. Trong thời đại đổi thay mà chúng ta hiện đang trải qua, một mặt các tín hữu thấy mình phải đối đầu với những câu hỏi phức tạp và chưa từng có, mặt khác, nhu cầu linh đạo ngày càng tăng mà không phải lúc nào cũng tìm thấy điểm quy chiếu của nó trong Tin Mừng. Vì vậy, họ thường xuyên phải đối phó với các hiện tượng siêu nhiên, mà vì thế, ta phải đem lại cho dân Thiên Chúa các chỉ dẫn chắc chắn và vững chãi.
Sau đó, việc thực hiện biện phân phải tìm ra một lĩnh vực ứng dụng cần thiết trong cuộc chiến chống lại mọi loại lạm dụng. Với ơn Chúa giúp đỡ, Giáo hội kiên quyết theo đuổi cam kết của mình trong việc mang lại công lý cho các nạn nhân bị các thành viên của mình lạm dụng, bằng cách áp dụng một cách đặc biệt cẩn trọng và tuân thủ nghiêm ngặt luật lệ giáo hội có liên quan. Dưới ánh sáng này, gần đây tôi đã cập nhật Các Quy định về các tội danh dành cho Bộ Giáo lý Đức tin, với ý định làm cho hành động pháp lý nhạy bén hơn. Hành động tư pháp một mình không đủ để ngăn chặn hiện tượng này, nhưng nó là một bước cần thiết để tái lập công lý, sửa chữa tai tiếng và sửa trị người phạm tội.
Cam kết biện phân tương tự cũng cần thiết trong một lĩnh vực khác mà anh chị em đang quan tâm hàng ngày: việc tháo gỡ dây hôn phối in favorem fidei (vì đức tin). Khi, nhờ năng quyền Phêrô, Giáo hội cho phép tháo gỡ dây hôn phối không có tính bí tích, thì vấn đề không những chỉ là kết thúc một cuộc hôn nhân theo giáo luật, một cuộc hôn nhân, trên thực tế, đã thất bại, nhưng trên thực tế, qua hành vi có tính mục vụ một cách nổi bật này, tôi luôn có ý định cổ vũ đức tin Công Giáo – in favorem fidei (vì đức tin)! - trong cuộc kết hợp mới và trong gia đình, mà cuộc hôn nhân mới này là hạt nhân.
Và ở đây tôi cũng muốn tạm dừng để nói về nhu cầu biện phân trong diễn trình đồng nghị. Người ta có thể nghĩ rằng hành trình đồng nghị có nghĩa phải lắng nghe mọi người, bằng việc thực hiện một cuộc thăm dò và đem lại các kết quả. Nhiều lá phiếu, nhiều lá phiếu, nhiều lá phiếu … Không. Một hành trình đồng nghị mà không có việc biện phân không phải là một hành trình đồng nghị. Trong diễn trình đồng nghị, điều cần thiết là phải liên tục biện phân các ý kiến, các quan điểm và các suy tư. Người ta không thể lên đường làm cuộc hành trình đồng nghị nếu không có việc biện phân. Việc biện phân này là điều làm cho một Thượng hội đồng thực sự trở thành Thượng hội đồng, trong đó nhân vật quan trọng nhất chính là Chúa Thánh Thần, chứ không phải một nghị viện hay một cuộc thăm dò ý kiến, điều mà các phương tiện truyền thông có thể làm được. Vì vậy, tôi xin nhấn mạnh: việc biện phân là điều quan trọng trong diễn đồng nghị.
Chữ cuối cùng là đức tin. Thánh Bộ của anh chị em được yêu cầu không những chỉ bảo vệ mà còn cổ vũ đức tin. Không có đức tin, sự hiện diện của các tín hữu trên thế giới sẽ chỉ còn là sự hiện diện của một cơ quan nhân đạo. Đức tin phải là tâm điểm của đời sống và hành động của mọi người đã được rửa tội. Và không phải là một đức tin chung chung hay mơ hồ, như thể nó là thứ rượu pha loãng mất hết giá trị, nhưng là một đức tin chân chính, trong sáng, như Chúa đòi hỏi khi Người nói với các môn đồ: “Nếu các con có đức tin to bằng hạt cải…” (Lc 17:6). Vì lý do này, chúng ta không bao giờ được quên rằng “một đức tin không gây rắc rối cho chúng ta là một đức tin rắc rối. Một đức tin không nêu câu hỏi là một đức tin phải được đặt câu hỏi. Một đức tin không đánh thức chúng ta là một đức tin cần được đánh thức. Một đức tin không lay động chúng ta là một đức tin cần phải lay động ”(Diễn văn trước Giáo triều Rôma, ngày 21 tháng 12 năm 2017).
Chúng ta đừng hài lòng với một đức tin hâm hấp, theo thói quen, sách giáo khoa. Chúng ta hãy hợp tác với Chúa Thánh Thần, và chúng ta hãy hợp tác với nhau, để ngọn lửa mà Chúa Giêsu đã đến để mang vào thế giới có thể tiếp tục bùng cháy và thổi bùng tâm hồn mọi người.
Các bạn thân mến, tôi cảm ơn các bạn rất nhiều vì công việc của các bạn và tôi khuyến khích các bạn tiếp tục với sự giúp đỡ của Chúa. Và xin đừng quên cầu nguyện cho tôi. Cảm ơn các bạn.