Sáng ngày 7 tháng 10, tại Đại Sảnh Phaolô VI, sau diễn từ của Đức Phanxicô và của Đức Hồng Y Baldisseri, Tổng tường trình viên là Đức Hồng Y Claudio Hummes đã có bài tường trình với toàn bộ Thượng Hội Đồng đặc biệt về Vùng Amazon.
Linh mục có gia đình và vai trò phụ nữ
Không để mất thì giờ, Đức Hồng Y Hummes trình bầy ngay 2 vấn đề gây sốt nóng trong Giáo Hội hiện nay: các linh mục có gia đình và vai trò phụ nữ.
Về vấn đề thứ nhất, Đức Hồng Y Hummes cho hay bối cảnh là “thiếu các linh mục phục vụ các cộng đoàn địa phương trong vùng, với việc do đó thiếu cử hành Thánh Thể, ít nhất trong các Chúa Nhật, cũng như thiếu các bí tích khác”.
Ngài nhận định rằng “tham dự việc cử hành ThánhThể, ít nhất vào các Chúa Nhật, là điều cốt yếu cho việc phát triển trọn vẹn và tiệm tiến các cộng đồng Kitô hữu và cho cảm nghiệm đích thực Lời Chúa trong đời sống người ta”.
Ngài cho hay bối cảnh trên khiến “trong các giai đoạn tham khảo, các cộng đồng địa phương, các nhà truyền giáo và các dân tộc bản địa... đã thỉnh cầu rằng nên mở ra nẻo đường truyền chức cho các người đàn ông có gia đình vốn là cư dân trong các cộng đồng của họ, mặc dù ta vẫn khẳng nhận tầm quan trọng của đặc sủng sống độc thân trong Giáo Hội”.
Về vấn đề thứ hai, Đức Hồng Y Hummes cho rằng “Đứng trước số lớn các phụ nữ ngày nay đang lãnh đạo các cộng đồng trong vùng Amazon, đã có thỉnh cầu nên công nhận việc phục vụ này và cố gắng củng cố nó bằng một thừa tác vụ thích đáng dành cho phụ nữ sống trong các cộng đồng này", nhưng không chuyên biệt cho hay “thừa tác vụ thích đáng” này là gì.
John Allen cho hay việc nhắc đến phụ nữ như trên đã được Phòng Thượng Hội Đồng hoan hô vang dội. Năm 2016, Đức Phanxicô đã thiết lập một ủy ban để nghiên cứu khả thể truyền chức phó tế cho phụ nữ. Nhưng Ủy ban này không đạt được nhất trí về khả thể ấy. Nên hồi tháng Năm vừa qua, Đức Phanxicô nói rằng “tôi không sợ nghiên cứu, nhưng cho đến nay, vấn đế ấy không tiến hành được”.
Còn về vấn đề thứ nhất, người ta sợ đề xuất này, giống như con ngựa thành Troy, sẽ dẫn đến việc bãi bỏ luật độc thân của linh mục. Nhưng đồng thời nó rõ ràng đáp ứng nhu cầu Amazon, như chính nhận định của Đức Phanxicô trong một cuộc phỏng vấn năm 2017.
Được sự khích lệ của Thượng Hội Đồng, Đức Hồng Y Hummes mạnh dạn thúc giục các nghị phụ đừng bị dính cứng vào chủ nghĩa duy truyền thống. Ngài nói “chủ nghĩa duy truyền thống, nằm ỳ trong quá khứ, là một điều nhưng truyền thống đích thực, vốn là lịch sử sống động của Giáo Hội, lại là một điều khác”. Vì mỗi thế hệ trong Giáo Hội "làm giầu truyền thống này trong thời hiện tại bằng kinh nghiệm và cách hiểu đức tin vào Chúa Giêsu Kitô riêng của họ”.
Ngài cho rằng, như Đức Phanxicô từng giảng, “Thiên Chúa luôn đem lại sự mới mẻ, và đòi chúng ta phải tin tưởng hoàn toàn”.
Bảo vệ các cộng đồng bản địa Amazon và sinh thái
Đức Hồng Y Hummes cũng kêu gọi Thượng Hội Đồng mạnh mẽ bảo vệ gần 400 cộng đồng bản địa của Vùng Amazon.
Ngài nói “điều cần thiết là quyền làm những người thủ diễn hàng đầu trong chính lịch sử của họ được trả lại và được bảo đảm cho các dân tộc bản địa, như các chủ thể chứ không phải như đối tượng của tinh thần hay nạn nhân của chủ nghĩa thực dân của bất cứ ai”.
Về triết lý “xanh” của Thượng Hội Đồng, Đức Hồng Y Hummes thúc giục phải có một lập trường mạnh mẽ về sinh thái. Ngài nói: “Giáo Hội của chúng ta là một Giáo Hội ý thức rằng sứ mệnh tôn giáo của mình, phù hợp với đức tin vào Chúa Giêsu Kitô, nhất thiết bao gồm ‘việc chăm sóc ngôi nhà chung’. Sự nối kết này cũng chứng tỏ rằng tiếng kêu của lãnh thổ và của người nghèo tại vùng này là một và cùng như nhau”.
Đức Hồng Y Hummes cho rằng “Thượng Hội Đồng Giám Mục này được tổ chức trong bối cảnh một cuộc khủng hoảng khí hậu và sinh thái trầm trọng và khẩn trương, liên hệ tới toàn thể hành tinh. Vì hành tinh này đang kinh qua sự tàn phá, cướp bóc và hạ cấp gia tốc các tài nguyên trái đất, tất cả được cổ vũ bởi một mô hình kỹ trị được hoàn cầu hóa, có tính trấn lột và phá phách”.
Ngài kê khai một số đe dọa chuyên biệt đối với vùng Amazon hiện nay và thúc giục các nghị phụ lưu ý:
o Kết tội và ám sát các nhà lãnh đạo và bảo vệ lãnh thổ.
o Chiếm hữu và tư hữu hóa các tài nguyên thiên nhiên như nước chẳng hạn.
o Cả các nhượng quyền đốn gỗ hợp pháp lẫn việc đốn gỗ bất hợp pháp.
o Săn bắn và chài lưới trấn lột, chủ yếu trong các sông ngòi.
o Các dự án vĩ đại, như các nhượng quyền thủy điện và khai thác rừng, đốn cây cho việc sản xuất độc canh, xây đường bộ và đường sắt, hoặc các dự án khai mỏ và dầu khí.
o Ô nhiễm gây ra bởi kỹ nghệ khai khoáng từng gây ra nhiều nan đề và bệnh tật, nhất là nơi trẻ em và người trẻ.
o Buôn bán ma túy.
o Các vấn đề xã hội phát sinh, liên hệ với các đe dọa trên, như rượu chè, bạo lực chống phụ nữ, mãi dâm, buôn bán người, đánh mất văn hóa và bản sắc bản địa, và các điều kiện nghèo đói.
Dưới góc độ các điều dẫn thượng, Đức Hồng Y Hummes kết thúc bằng cách liệt kê một số “vấn đề nòng cốt” để các nghị phụ suy xét.
o Một giáo hội đi ra ngoài và các nẻo đường mới của nó trong vùng Amazon.
o Khuôn mặt Amazon của Giáo Hội: Hội nhập văn hóa và tính liên văn hóa trong bối cảnh truyền giáo và giáo hội.
o Các thừa tác vụ trong Giáo Hội tại Vùng Amazon: linh mục đoàn, phó tế đoàn, các thừa tác vụ và vai trò do phụ nữ thủ diễn.
o Việc do Giáo Hội thực hiện trong việc chăm sóc “ngôi nhà chung”; lắng nghe trái đất và người nghèo; nền sinh thái toàn diện gồm cả môi trường, kinh tế, xã họi và văn hóa.
o Giáo Hội Amazon trong thực tại đô thị.
o Các vấn đề liên quan tới nước.
o Các vấn đề khác.
Trước bài trình bầy của Đức Hồng Y Hummes, Đức Hồng Y Bladisseri, Tổng thư Ký Thượng Hội Đồng Giám Mục, đã đưa ra một tổng quán khá dài về lịch sử và các thủ tục của phiên họp. Ngài nói rằng mục đích của cuộc họp là tập chú vào “khu vườn hết sức phong phú và nhiều tài nguyên thiên nhiên này, đất mẹ của các dân tộc bản địa với một lịch sử và khuôn mặt không thể nhầm lẫn với ai khác, và một lãnh thổ đang bị đe dọa bởi tham vọng đào ngũ của con người thay vì được chăm sóc”.
Theo trình bầy của Đức Hồng Y Baldisseri, Thượng Hội Đồng sẽ thay đổi giữa các phiên khoáng đại trong đó các tham dự viên có thể nói với toàn thể Thượng Hội Đồng, và các nhóm làm việc nhỏ hơn được tổ chức theo ngôn ngữ trong đó, các ngài được phát biểu tự do hơn. Phiên họp đầu tiên của các nhóm nhỏ này dự định sẽ diễn ra vào hôm thứ Tư, 9/10.
Nhân dịp này, Đức Hồng Y Baldisseri nói với các tham dự viên họ được tự do trả lời phỏng vấn và thảo luận về Thượng Hội Đồng một cách công khai trong giờ rảnh, nhưng đừng sử dụng các phương tiện truyền thông xã hội để chia sẻ ấn tượng trong các buổi làm việc thực sự.
 |
Linh mục có gia đình và vai trò phụ nữ
Không để mất thì giờ, Đức Hồng Y Hummes trình bầy ngay 2 vấn đề gây sốt nóng trong Giáo Hội hiện nay: các linh mục có gia đình và vai trò phụ nữ.
Về vấn đề thứ nhất, Đức Hồng Y Hummes cho hay bối cảnh là “thiếu các linh mục phục vụ các cộng đoàn địa phương trong vùng, với việc do đó thiếu cử hành Thánh Thể, ít nhất trong các Chúa Nhật, cũng như thiếu các bí tích khác”.
Ngài nhận định rằng “tham dự việc cử hành ThánhThể, ít nhất vào các Chúa Nhật, là điều cốt yếu cho việc phát triển trọn vẹn và tiệm tiến các cộng đồng Kitô hữu và cho cảm nghiệm đích thực Lời Chúa trong đời sống người ta”.
Ngài cho hay bối cảnh trên khiến “trong các giai đoạn tham khảo, các cộng đồng địa phương, các nhà truyền giáo và các dân tộc bản địa... đã thỉnh cầu rằng nên mở ra nẻo đường truyền chức cho các người đàn ông có gia đình vốn là cư dân trong các cộng đồng của họ, mặc dù ta vẫn khẳng nhận tầm quan trọng của đặc sủng sống độc thân trong Giáo Hội”.
Về vấn đề thứ hai, Đức Hồng Y Hummes cho rằng “Đứng trước số lớn các phụ nữ ngày nay đang lãnh đạo các cộng đồng trong vùng Amazon, đã có thỉnh cầu nên công nhận việc phục vụ này và cố gắng củng cố nó bằng một thừa tác vụ thích đáng dành cho phụ nữ sống trong các cộng đồng này", nhưng không chuyên biệt cho hay “thừa tác vụ thích đáng” này là gì.
John Allen cho hay việc nhắc đến phụ nữ như trên đã được Phòng Thượng Hội Đồng hoan hô vang dội. Năm 2016, Đức Phanxicô đã thiết lập một ủy ban để nghiên cứu khả thể truyền chức phó tế cho phụ nữ. Nhưng Ủy ban này không đạt được nhất trí về khả thể ấy. Nên hồi tháng Năm vừa qua, Đức Phanxicô nói rằng “tôi không sợ nghiên cứu, nhưng cho đến nay, vấn đế ấy không tiến hành được”.
Còn về vấn đề thứ nhất, người ta sợ đề xuất này, giống như con ngựa thành Troy, sẽ dẫn đến việc bãi bỏ luật độc thân của linh mục. Nhưng đồng thời nó rõ ràng đáp ứng nhu cầu Amazon, như chính nhận định của Đức Phanxicô trong một cuộc phỏng vấn năm 2017.
Được sự khích lệ của Thượng Hội Đồng, Đức Hồng Y Hummes mạnh dạn thúc giục các nghị phụ đừng bị dính cứng vào chủ nghĩa duy truyền thống. Ngài nói “chủ nghĩa duy truyền thống, nằm ỳ trong quá khứ, là một điều nhưng truyền thống đích thực, vốn là lịch sử sống động của Giáo Hội, lại là một điều khác”. Vì mỗi thế hệ trong Giáo Hội "làm giầu truyền thống này trong thời hiện tại bằng kinh nghiệm và cách hiểu đức tin vào Chúa Giêsu Kitô riêng của họ”.
Ngài cho rằng, như Đức Phanxicô từng giảng, “Thiên Chúa luôn đem lại sự mới mẻ, và đòi chúng ta phải tin tưởng hoàn toàn”.
Bảo vệ các cộng đồng bản địa Amazon và sinh thái
Đức Hồng Y Hummes cũng kêu gọi Thượng Hội Đồng mạnh mẽ bảo vệ gần 400 cộng đồng bản địa của Vùng Amazon.
Ngài nói “điều cần thiết là quyền làm những người thủ diễn hàng đầu trong chính lịch sử của họ được trả lại và được bảo đảm cho các dân tộc bản địa, như các chủ thể chứ không phải như đối tượng của tinh thần hay nạn nhân của chủ nghĩa thực dân của bất cứ ai”.
Về triết lý “xanh” của Thượng Hội Đồng, Đức Hồng Y Hummes thúc giục phải có một lập trường mạnh mẽ về sinh thái. Ngài nói: “Giáo Hội của chúng ta là một Giáo Hội ý thức rằng sứ mệnh tôn giáo của mình, phù hợp với đức tin vào Chúa Giêsu Kitô, nhất thiết bao gồm ‘việc chăm sóc ngôi nhà chung’. Sự nối kết này cũng chứng tỏ rằng tiếng kêu của lãnh thổ và của người nghèo tại vùng này là một và cùng như nhau”.
Đức Hồng Y Hummes cho rằng “Thượng Hội Đồng Giám Mục này được tổ chức trong bối cảnh một cuộc khủng hoảng khí hậu và sinh thái trầm trọng và khẩn trương, liên hệ tới toàn thể hành tinh. Vì hành tinh này đang kinh qua sự tàn phá, cướp bóc và hạ cấp gia tốc các tài nguyên trái đất, tất cả được cổ vũ bởi một mô hình kỹ trị được hoàn cầu hóa, có tính trấn lột và phá phách”.
Ngài kê khai một số đe dọa chuyên biệt đối với vùng Amazon hiện nay và thúc giục các nghị phụ lưu ý:
o Kết tội và ám sát các nhà lãnh đạo và bảo vệ lãnh thổ.
o Chiếm hữu và tư hữu hóa các tài nguyên thiên nhiên như nước chẳng hạn.
o Cả các nhượng quyền đốn gỗ hợp pháp lẫn việc đốn gỗ bất hợp pháp.
o Săn bắn và chài lưới trấn lột, chủ yếu trong các sông ngòi.
o Các dự án vĩ đại, như các nhượng quyền thủy điện và khai thác rừng, đốn cây cho việc sản xuất độc canh, xây đường bộ và đường sắt, hoặc các dự án khai mỏ và dầu khí.
o Ô nhiễm gây ra bởi kỹ nghệ khai khoáng từng gây ra nhiều nan đề và bệnh tật, nhất là nơi trẻ em và người trẻ.
o Buôn bán ma túy.
o Các vấn đề xã hội phát sinh, liên hệ với các đe dọa trên, như rượu chè, bạo lực chống phụ nữ, mãi dâm, buôn bán người, đánh mất văn hóa và bản sắc bản địa, và các điều kiện nghèo đói.
Dưới góc độ các điều dẫn thượng, Đức Hồng Y Hummes kết thúc bằng cách liệt kê một số “vấn đề nòng cốt” để các nghị phụ suy xét.
o Một giáo hội đi ra ngoài và các nẻo đường mới của nó trong vùng Amazon.
o Khuôn mặt Amazon của Giáo Hội: Hội nhập văn hóa và tính liên văn hóa trong bối cảnh truyền giáo và giáo hội.
o Các thừa tác vụ trong Giáo Hội tại Vùng Amazon: linh mục đoàn, phó tế đoàn, các thừa tác vụ và vai trò do phụ nữ thủ diễn.
o Việc do Giáo Hội thực hiện trong việc chăm sóc “ngôi nhà chung”; lắng nghe trái đất và người nghèo; nền sinh thái toàn diện gồm cả môi trường, kinh tế, xã họi và văn hóa.
o Giáo Hội Amazon trong thực tại đô thị.
o Các vấn đề liên quan tới nước.
o Các vấn đề khác.
Trước bài trình bầy của Đức Hồng Y Hummes, Đức Hồng Y Bladisseri, Tổng thư Ký Thượng Hội Đồng Giám Mục, đã đưa ra một tổng quán khá dài về lịch sử và các thủ tục của phiên họp. Ngài nói rằng mục đích của cuộc họp là tập chú vào “khu vườn hết sức phong phú và nhiều tài nguyên thiên nhiên này, đất mẹ của các dân tộc bản địa với một lịch sử và khuôn mặt không thể nhầm lẫn với ai khác, và một lãnh thổ đang bị đe dọa bởi tham vọng đào ngũ của con người thay vì được chăm sóc”.
Theo trình bầy của Đức Hồng Y Baldisseri, Thượng Hội Đồng sẽ thay đổi giữa các phiên khoáng đại trong đó các tham dự viên có thể nói với toàn thể Thượng Hội Đồng, và các nhóm làm việc nhỏ hơn được tổ chức theo ngôn ngữ trong đó, các ngài được phát biểu tự do hơn. Phiên họp đầu tiên của các nhóm nhỏ này dự định sẽ diễn ra vào hôm thứ Tư, 9/10.
Nhân dịp này, Đức Hồng Y Baldisseri nói với các tham dự viên họ được tự do trả lời phỏng vấn và thảo luận về Thượng Hội Đồng một cách công khai trong giờ rảnh, nhưng đừng sử dụng các phương tiện truyền thông xã hội để chia sẻ ấn tượng trong các buổi làm việc thực sự.