Khai sinh Đoàn Hướng Đạo Công Giáo đầu tiên tại Việt Nam: Đoàn Trần Lục
Đễ ghi nhớ ngày kỉ niệm 100 năm Phong Traò Hướng Đạo thế giới, chúng tôi xin được ghi lại lịch sử và biến cố Đoàn Hướng Đạo Công Giáo đầu tiên: Đoàn Trần Lục được thành lập ra sao. Tài liệu này được tổng hợp lại do bút tích của Trưởng Trần Văn Thao đã trao lại cho tôi vào năm 1993 tại tư gia của Trưởng ở Canoga Park, California, và sau nhiều cuộc nói truyện mà Trưởng đã kể lại cho tôi về những diễn tiến, tổ chức và các nhân sự liên quan tới Hướng Đạo Việt Nam trong thời kỳ phôi thai của Phong trào Hướng Đạo tại Việt Nam. Sau đây là chính những lời kể hoặc được trích ra từ bút tích của Trưởng Trần Văn Thao về Hướng Đạo Công Giáo Việt Nam. (LM Trần Công Nghị)
... Cũng trong năm 1930, một nhóm anh em thanh niên Công giáo ở Hải Phòng bắt đầu tìm hiểu về đường hướng Phong Trào Hướng Đạo.
Đầu tháng 9 năm 1930, LM Larmurier thuộc Dòng Đa Minh, lúc đó đang lo mục vụ cho người Pháp tại thành phố Hải Phòng, đã triệu tập anh em thanh niên Việt Nam trong giáo xứ Hải Phòng để giới thiệu Hướng Đạo, một phong trào thanh niên mới cho thanh thiếu niên Việt Nam và chọn một số anh em đứng ra lo việc xây dựng các đơn vị Hướng Đạo cho giáo xứ Hải Phòng trước, coi như một thử nghiệm.
LM Marmurier có ý định rằng nếu có kết quả tốt, phong trào này sẽ lan ra các giáo phận khác như Thái Bình, Bùi Chu, Phát Diệm, và Bắc Ninh, mà đa số các giáo phận này lúc bấy giờ do Dòng Đa Minh Tây Ban Nha đảm trách.
Sau buổi họp đầu tiên nêu trên, 4 anh gồm Nguyễn văn Đắc, Nguyễn văn Bảo, Nguyễn đức Lợi và Trần văn Thao được ủy nhiệm tìm hiểu và thành lập đơn vị Hướng Đạo cho giáo xứ Hải Phòng.
“Thật là liều”, chính các anh nêu trên sau này đã thú nhận như thế. Các anh nói: “Chúng tôi, có ai biết gì về Hướng đạo đâu, từ lý thuyết đến thực hành. Kể cả Hướng Đạo là gì? chúng tôi cũng mù tịt. Nhưng tin ở lời hứa của linh mục Larmurier là ngài sẽ cung cấp tài liệu cho chúng tôi để học hỏi và tìm hiểu”.
Cha còn nói thêm: “Hướng Đạo dùng giải trí để giáo dục thanh thiếu nên trở thành người con ngoan trong gia đình, học trò tốt tại học đường và công dân chân chính ngoài xã hội. Hướng Đạo còn giúp ích cho chính đoàn sinh cả về tinh thần lẫn thể xác”.
Chính những câu nói trên đây là động cơ thúc đẩy chúng tôi nhận trách nhiệm thành lập đơn vị Hướng Đạo Công giáo.
Thế là từ đó, chúng tôi đi tìm hiểu, học hỏi, không kể ngày đêm, đến những nơi có thể học cho biết rành rẽ về đường hướng và sinh hoạt của Phong Trào Hướng Đạo.
Một tuần lễ sau ngày họp với Cha Larmurier, chúng tôi nhận được 3 cuốn sách Eclaireurs của Baden Powell, Scout de France của LM Jacques Sévin, và cuốn Céremonial do Đoàn Hướng Đạo Hà Nội cho mượn.
Chúng tôi chia nhau ra đọc những sách này một cách say sưa, và từ đó, mỗi sáng Chúa Nhật và tối Thứ Năm, bốn chúng tôi cũng họp nhau, thảo luận, đọc lại các đoạn sách đã đọc trước để thu thập chính xác, ghi chép vào sổ riêng những chi tiết hành động cụ thể và cần thiết.
Trong thời gian này chúng tôi cũng được các Trưởng Hướng Đạo người Pháp hiện đang sống ở Việt nam dậy chúng tôi cách thắt gút giây, đánh morse và semaphorem hội họp và các chuyên môn khác của Hướng Đạo.
Ngoài những sách mượn hay mua được, chúng tôi còn cố gắng tìm hiểu về kinh nghiệm của các trưởng người Việt ở Hà Nội đã đi trước. Sự kiên trì này đã đem lại cho chúng tôi những kết quả mong muốn.
Cuối năm 1930, chúng tôi lại nhận được thêm một ít sách khác của Hướng Đạo từ Pháp gửi sang. Ngoài 3 cuốn sách nói trên còn có cuốn Le Camping, Le Matelotage, Pour Devenir Scout de France, Le Scout de 2e Classe, Le Scout de 1ere Classe và cuốn Le Lauveteau.
Dòng dã sau 6 tháng liền qua sự học tập và nghiên cứu về phong trào Hướng Đạo, vào dịp Tết Tân Mùi 1931, chúng tôi bắt đầu dự định cho ra mắt dơn vị Hướng Đạo đầu tiên. Chúng tôi phân công như sau:
Vào tháng 4 năm 1931, tôi đi Hà Nội để tập sự trong Đoàn Êveque d’Adran do Trưởng Dousset làm Trưởng Đoàn và LM Joseph Dépaulis là Tuyên Úy. Sau đó tham dự cuộc khảo sát khả năng Hướng Đạo và vào ngày Chúa Nhật đầu Tháng Năm 1931 thì tôi Tuyên Hứa gia nhập Hướng Đạo.
Tham dự lễ tuyên hức của tôi ngoài các Trưởng và đoàn sinh Đoàn Evêque d’Adran còn có Trưởng Đoàn và Linh mục Tuyên Úy và đoàn sinh của Đoàn General de Maudbury và Admiral Courbet. Cha Dépaulis ban Phépo Lành cho tôi và Trưởng Dousset nhận Lời Hứa của tôi.
Chính thức trở thành một Hướng Đạo Sinh rồi, tôi bắt đầu tập nghề đội Trưởng trong Đội Lynx và nghề Đoàn Trưởng trong Thiếu Đoàn Evêque d’Adran.
Để học cho thành nghề của cả hai cấp nói trên, tôi chỉ vỏn vẹn có 2 tuần lễ.
Khi tôi về lại Hải Phòng, thì 3 anh bạn của tôi đã thâu nhận thêm 12 anh em mới và đang huấn luyện các chuyên môn Hướng Đạo cho họ.
Sau đó trong một buổi họp có sự hiện diện của Ông Hội Trưởng và Cha Tuyên Úy đồng chủ tọa, với sự tham dự của các bạn của tôi, tôi trình bầy mọi sự về việc học tập của tôi ở Hà Nội, đồng thời trình Hội Đồng một phong thư còn gắn kín, trong đó Trưởng Dousset và Cha Dépaulis đã viết về sự học hỏi của tôi. CÁc vị chủ tọa đã nhắn nhủ tôi và truyền lại cho anh em những điều tôi đã học được và chuẩn bị cho 12 anh em mới để được tuyên hứa càng sớm càng tốt.
Hội Đồng cũng ủy nhiệm tôi phải tranh thủ thời gian về chương trình huấn luyện và chuẩn bị lễ tuyên hứa cho anh em.
Tôi đã ấn định cho 3 anh Lợi, Đắc và Bảo tuyên hứa và Chúa Nhật đầu tháng 7 năm 1931 và 12 anh em mới tuyên hứa và Chúa Nhật thứ hai giữa tháng 7 năm 1931.
Thế là Đơn vị Hướng Đạo Công Giáo đầu tiên là Đoàn Trần Lục đã được thành lập với Lễ Tuyên Hứa được tổ chức tại Trường Dòng Thánh Giuse Hải Phòng vào giữa tháng 7 năm 1931.
Sau khi tuyên hứa rồi, tôi phân chia và troa trách vụ như sau:
Sau lễ Tuyên Hứa của các anh em, chúng tôi bắt đầu sinh hoạt như một Đoàn Kiểu Mẫu cho đến tháng 9 năm 1931 thì chúng tôi quyết định mở rộng Đoàn Trần Lục để đón tiếp những anh em đang chờ đợi gia nhập phong trào Hướng Đạo Công Giáo. Quyết định như sau:
Anh Nguyễn Đức Lợi phụ trách Tráng Đoàn, lấy 2 anh lớn tuổi để làm phụ tá, thành lập Đội. Tiếp đón các anh em lớn tuổi muốn gia nhập.
Anh Nguyễn Văn Đức, chọn 4 anh em xuất sắc nhất, đã tuyên hứa làm Đội trưởng và 4 anh nữa làm Phó đội để đón nhận các em Thiếu Nhi gia nhập phong trào.
Anh Nguyễn văn Bảo, cũng chọn lấy 2 anh lớn tuổi đã tuyên hứa làm Phó đội để lập Bầy.
Còn tôi Trần Văn Thao có trách nhiệm lo chung các việc của Liên Đoàn và phụ giúp các Trưởng kia khi cần đến.
Hai năm sau, từ khi Liên Đoàn Trần Lục được thành lập, chúng tôi lập thêm:
Thiếu Đoàn Joseph Khang (tên một vị Tử Đạo Việt Nam) với khăn quàng vàng viền tím
Tráng Đoàn Petrus Ký, khăn quàng vàng viển đỏ, tráng sinh hỗn hợp gồm cả lương lẫn giáo. Đặc biệt trong Tráng Đoàn đầu tiên này có 2 nhạc sĩ là Hoàng Qúy và Văn Cao.
(Viết theo bút tích tài liệu và lời kể của Trưởng Trần Văn Thao, Hè 1997)
Đễ ghi nhớ ngày kỉ niệm 100 năm Phong Traò Hướng Đạo thế giới, chúng tôi xin được ghi lại lịch sử và biến cố Đoàn Hướng Đạo Công Giáo đầu tiên: Đoàn Trần Lục được thành lập ra sao. Tài liệu này được tổng hợp lại do bút tích của Trưởng Trần Văn Thao đã trao lại cho tôi vào năm 1993 tại tư gia của Trưởng ở Canoga Park, California, và sau nhiều cuộc nói truyện mà Trưởng đã kể lại cho tôi về những diễn tiến, tổ chức và các nhân sự liên quan tới Hướng Đạo Việt Nam trong thời kỳ phôi thai của Phong trào Hướng Đạo tại Việt Nam. Sau đây là chính những lời kể hoặc được trích ra từ bút tích của Trưởng Trần Văn Thao về Hướng Đạo Công Giáo Việt Nam. (LM Trần Công Nghị)
 |
| Bút tích của Trưởng Hướng Đạo Trần Văn Thao |
... Cũng trong năm 1930, một nhóm anh em thanh niên Công giáo ở Hải Phòng bắt đầu tìm hiểu về đường hướng Phong Trào Hướng Đạo.
Đầu tháng 9 năm 1930, LM Larmurier thuộc Dòng Đa Minh, lúc đó đang lo mục vụ cho người Pháp tại thành phố Hải Phòng, đã triệu tập anh em thanh niên Việt Nam trong giáo xứ Hải Phòng để giới thiệu Hướng Đạo, một phong trào thanh niên mới cho thanh thiếu niên Việt Nam và chọn một số anh em đứng ra lo việc xây dựng các đơn vị Hướng Đạo cho giáo xứ Hải Phòng trước, coi như một thử nghiệm.
LM Marmurier có ý định rằng nếu có kết quả tốt, phong trào này sẽ lan ra các giáo phận khác như Thái Bình, Bùi Chu, Phát Diệm, và Bắc Ninh, mà đa số các giáo phận này lúc bấy giờ do Dòng Đa Minh Tây Ban Nha đảm trách.
Sau buổi họp đầu tiên nêu trên, 4 anh gồm Nguyễn văn Đắc, Nguyễn văn Bảo, Nguyễn đức Lợi và Trần văn Thao được ủy nhiệm tìm hiểu và thành lập đơn vị Hướng Đạo cho giáo xứ Hải Phòng.
“Thật là liều”, chính các anh nêu trên sau này đã thú nhận như thế. Các anh nói: “Chúng tôi, có ai biết gì về Hướng đạo đâu, từ lý thuyết đến thực hành. Kể cả Hướng Đạo là gì? chúng tôi cũng mù tịt. Nhưng tin ở lời hứa của linh mục Larmurier là ngài sẽ cung cấp tài liệu cho chúng tôi để học hỏi và tìm hiểu”.
Cha còn nói thêm: “Hướng Đạo dùng giải trí để giáo dục thanh thiếu nên trở thành người con ngoan trong gia đình, học trò tốt tại học đường và công dân chân chính ngoài xã hội. Hướng Đạo còn giúp ích cho chính đoàn sinh cả về tinh thần lẫn thể xác”.
Chính những câu nói trên đây là động cơ thúc đẩy chúng tôi nhận trách nhiệm thành lập đơn vị Hướng Đạo Công giáo.
Thế là từ đó, chúng tôi đi tìm hiểu, học hỏi, không kể ngày đêm, đến những nơi có thể học cho biết rành rẽ về đường hướng và sinh hoạt của Phong Trào Hướng Đạo.
Một tuần lễ sau ngày họp với Cha Larmurier, chúng tôi nhận được 3 cuốn sách Eclaireurs của Baden Powell, Scout de France của LM Jacques Sévin, và cuốn Céremonial do Đoàn Hướng Đạo Hà Nội cho mượn.
Chúng tôi chia nhau ra đọc những sách này một cách say sưa, và từ đó, mỗi sáng Chúa Nhật và tối Thứ Năm, bốn chúng tôi cũng họp nhau, thảo luận, đọc lại các đoạn sách đã đọc trước để thu thập chính xác, ghi chép vào sổ riêng những chi tiết hành động cụ thể và cần thiết.
Trong thời gian này chúng tôi cũng được các Trưởng Hướng Đạo người Pháp hiện đang sống ở Việt nam dậy chúng tôi cách thắt gút giây, đánh morse và semaphorem hội họp và các chuyên môn khác của Hướng Đạo.
Ngoài những sách mượn hay mua được, chúng tôi còn cố gắng tìm hiểu về kinh nghiệm của các trưởng người Việt ở Hà Nội đã đi trước. Sự kiên trì này đã đem lại cho chúng tôi những kết quả mong muốn.
Cuối năm 1930, chúng tôi lại nhận được thêm một ít sách khác của Hướng Đạo từ Pháp gửi sang. Ngoài 3 cuốn sách nói trên còn có cuốn Le Camping, Le Matelotage, Pour Devenir Scout de France, Le Scout de 2e Classe, Le Scout de 1ere Classe và cuốn Le Lauveteau.
Dòng dã sau 6 tháng liền qua sự học tập và nghiên cứu về phong trào Hướng Đạo, vào dịp Tết Tân Mùi 1931, chúng tôi bắt đầu dự định cho ra mắt dơn vị Hướng Đạo đầu tiên. Chúng tôi phân công như sau:
| Tên đơn vị | Đoàn Trần Lục |
| Khăn quàng | Mầu vàng viền xanh lá mạ |
| Tuyên Úy | LM Larmurier |
| Hội trưởng | Ông Nguyễn Xuân Dương |
| Cờ đoàn | Mầu xanh lá mạ, chính giữa có Thánh giá đỏ viền vàng (thánh giá Malte) |
| có bông Bách Hợp đỏ nằm giữa Thánh giá, trên Thánh giá có hàng chữ | |
| Hướng Đạo Công Giáo Việt Nam và dưới có chữ Hải Phòng | |
| Tài chánh và liên lạc | Trần Văn Thao, đi Hà Nội để lấy lửa Hướng Đạo về |
| Ghi lịch sử, dậy hát, Ngành Tráng | Anh Nguyễn Đức Lợi |
| Nghiên cứu Ngành Thiếu | Anh Nguyễn Văn Đắc |
| Nghiên cứu Ngành Ấu | Anh Nguyễn Văn Bảo |
Tham dự lễ tuyên hức của tôi ngoài các Trưởng và đoàn sinh Đoàn Evêque d’Adran còn có Trưởng Đoàn và Linh mục Tuyên Úy và đoàn sinh của Đoàn General de Maudbury và Admiral Courbet. Cha Dépaulis ban Phépo Lành cho tôi và Trưởng Dousset nhận Lời Hứa của tôi.
Chính thức trở thành một Hướng Đạo Sinh rồi, tôi bắt đầu tập nghề đội Trưởng trong Đội Lynx và nghề Đoàn Trưởng trong Thiếu Đoàn Evêque d’Adran.
Để học cho thành nghề của cả hai cấp nói trên, tôi chỉ vỏn vẹn có 2 tuần lễ.
Khi tôi về lại Hải Phòng, thì 3 anh bạn của tôi đã thâu nhận thêm 12 anh em mới và đang huấn luyện các chuyên môn Hướng Đạo cho họ.
Sau đó trong một buổi họp có sự hiện diện của Ông Hội Trưởng và Cha Tuyên Úy đồng chủ tọa, với sự tham dự của các bạn của tôi, tôi trình bầy mọi sự về việc học tập của tôi ở Hà Nội, đồng thời trình Hội Đồng một phong thư còn gắn kín, trong đó Trưởng Dousset và Cha Dépaulis đã viết về sự học hỏi của tôi. CÁc vị chủ tọa đã nhắn nhủ tôi và truyền lại cho anh em những điều tôi đã học được và chuẩn bị cho 12 anh em mới để được tuyên hứa càng sớm càng tốt.
Hội Đồng cũng ủy nhiệm tôi phải tranh thủ thời gian về chương trình huấn luyện và chuẩn bị lễ tuyên hứa cho anh em.
Tôi đã ấn định cho 3 anh Lợi, Đắc và Bảo tuyên hứa và Chúa Nhật đầu tháng 7 năm 1931 và 12 anh em mới tuyên hứa và Chúa Nhật thứ hai giữa tháng 7 năm 1931.
Thế là Đơn vị Hướng Đạo Công Giáo đầu tiên là Đoàn Trần Lục đã được thành lập với Lễ Tuyên Hứa được tổ chức tại Trường Dòng Thánh Giuse Hải Phòng vào giữa tháng 7 năm 1931.Sau khi tuyên hứa rồi, tôi phân chia và troa trách vụ như sau:
- Anh Nguyễn đức Lợi làm Phó Đoàn Trưởng
- Anh Nguyễn văn Đắc và Anh Nguyễn văn Bảo làm hai đội Trưởng, chia nhau mỗi người phụ trách 6 anh em mới làm Đội viên.
Sau lễ Tuyên Hứa của các anh em, chúng tôi bắt đầu sinh hoạt như một Đoàn Kiểu Mẫu cho đến tháng 9 năm 1931 thì chúng tôi quyết định mở rộng Đoàn Trần Lục để đón tiếp những anh em đang chờ đợi gia nhập phong trào Hướng Đạo Công Giáo. Quyết định như sau:
Anh Nguyễn Đức Lợi phụ trách Tráng Đoàn, lấy 2 anh lớn tuổi để làm phụ tá, thành lập Đội. Tiếp đón các anh em lớn tuổi muốn gia nhập.
Anh Nguyễn Văn Đức, chọn 4 anh em xuất sắc nhất, đã tuyên hứa làm Đội trưởng và 4 anh nữa làm Phó đội để đón nhận các em Thiếu Nhi gia nhập phong trào.
Anh Nguyễn văn Bảo, cũng chọn lấy 2 anh lớn tuổi đã tuyên hứa làm Phó đội để lập Bầy.
Còn tôi Trần Văn Thao có trách nhiệm lo chung các việc của Liên Đoàn và phụ giúp các Trưởng kia khi cần đến.
Hai năm sau, từ khi Liên Đoàn Trần Lục được thành lập, chúng tôi lập thêm:
Thiếu Đoàn Joseph Khang (tên một vị Tử Đạo Việt Nam) với khăn quàng vàng viền tím
Tráng Đoàn Petrus Ký, khăn quàng vàng viển đỏ, tráng sinh hỗn hợp gồm cả lương lẫn giáo. Đặc biệt trong Tráng Đoàn đầu tiên này có 2 nhạc sĩ là Hoàng Qúy và Văn Cao.
(Viết theo bút tích tài liệu và lời kể của Trưởng Trần Văn Thao, Hè 1997)