VATICAN CITY (CNS) - Vụ án Galileo Galilei 400 năm trước và vụ Pháp đình Dị giáo (Inquisition) nay vẫn còn là một lời cảnh giác có giá trị về việc các nhà khoa học chẳng nên đảm nhiệm vai trò dạy bảo giáo hội về đức tin, và giáo hội, khi tiếp xúc với những khám phá của khoa học, phải rất mực cẩn trọng. Đó là lời tuyên bố của vị bộ trưởng Văn khố Mật Tòa thánh Vatican, Đức giám mục Sergio Pagano.
Trong buổi trình bầy một bộ sưu tập đã được cập nhật và mở rộng các tài liệu của Tòa thánh liên quan đến phiên tòa xử Galileo vì lạc giáo, đức giám mục Pagano nói rằng trường hợp đã xảy ra này dạy cho người Kitô hữu phải tuyệt đối cẩn trọng khi dùng Kinh Thánh để đưa ra những phán đoán về khoa học.
Ngài nói: Người Công giáo phải cẩn thận “đừng để phạm phải những lầm lỗi như chúng ta đã phạm lúc đó” khi áp dụng các văn bản Kinh Thánh theo nghĩa đen vào các vấn đề khoa học.
Chẳng hạn, “Tôi liên tưởng đến tế bào gốc, về thuyết ưu sinh (eugenics), về các vấn đề nghiên cứu khoa học trong vũ trụ này, đôi khi tôi có cảm tưởng rằng chúng bị lên án với cùng những định kiến ngày trước người ta dùng” để kết tội Galileo vào năm 1633 khi ông bảo vệ lý thuyết của Copernic như một sự kiện có thật, cho rằng trái đất quay chung quanh mặt trời.
Ngài nói: “Chúng ta phải học hỏi thêm, phải khôn ngoan hơn, phải cân nhắc các sự kiện và phải rất chú tâm để cho Kinh Thánh – là gia tài không khiếm khuyết và không thể sai lầm trong phạm vi mạc khải thần thiêng – được giải thích một cách chính xác.”
Liền sau buổi họp báo ngày 2 tháng 7 với những lời phát biểu như trên, đức giám mục Pagano công bố một bản tuyên bố minh xác ngắn.
Bản tuyên bố nói: “Vụ Galileo dạy khoa học đừng giữ vai trò dạy bảo giáo hội về những vấn đề đức tin cũng như Kinh Thánh, và đồng thời cũng dạy giáo hội phải tiếp cận các vấn đề khoa học với rất nhiều khiêm tốn và cẩn trọng – có lẽ ngay cả với những người liên hệ đến việc nghiên cứu rất hiện đại về các tế bào gốc ngày nay chẳng hạn.”
Trong buổi họp báo, đức giám mục Pagano nói rằng thực ra Galileo đã cố thuyết phục các nhà thần học đọc Kinh Thánh theo “đường lối Công giáo”, đừng vụ nguyên văn từng chữ, chỉ trong một hoặc hai đoạn văn, chẳng hạn như Thánh vịnh 19:6 ngụ ý nói rằng trái đất đứng nguyên trong khi mặt trời chuyển động trên bầu trời.
Hồi tháng 10 năm 1992 Đức giáo hoàng Gioan Phaolô II đã chính thức công nhận rằng giáo hội đã lầm khi kết án Galileo, mặc dầu lý thuyết mà ông giảng dạy như một sự kiện thực tế mãi 100 năm sau mới được chứng minh.
Khi công nhận sai lầm của giáo hội, Đức giáo hoàng Gioan Phaolô II nói rằng các nhà thần học và các vị chức sắc giáo hội vào thế kỷ 17, khi xét đoán Galileo, đã dựa trên một lời giải thích theo nghĩa đen những lời trong Kinh Thánh khẳng định rằng trái đất là trung tâm cố định của vũ trụ.
Đức giám mục Pagano nói giả như Galileo đã ngừng lại ở điểm cho rằng sự chuyển động của trái đất chung quanh mặt trời chỉ mới là một giả thuyết, thì có lẽ ông đã không bị kết án.
Ngài nói: Nhưng các viên chức giáo hội lúc đó cũng có những lý do xác đáng để nghi ngờ Galileo và những lời khẳng định của ông, bởi vì những điều đó mâu thuẫn với giảng huấn của Kinh Thánh và cũng bởi coi ông như một nhà khoa học cố dạy bảo giáo hội một điều giáo hội phải tin, “điều đó ngày này quý vị vẫn còn thấy.”
Những người kết tội Galileo lúc đó cũng “chẳng phải là những kẻ ngu đần”, họ thấy mặt trời mọc, mặt trời lặn, và Galileo đã không chứng minh rằng không có chuyện đó.
“Ngày nay, vào năm 2009 này, chúng ta có các vệ tinh trên đầu. Chúng ta có thể nhận diện mọi sự vật. Chúng ta có thể thấy được trái đất trong mọi khoảnh khắc thực tại của nó. Chúng ta thấy được mặt trời. Chúng ta đã chụp hình được Hỏa tinh. Chúng ta đã đặt chân lên mặt trăng. Vì thế mà chúng ta biết được thực tại khoa học.”
Nhưng nếu quý vị đọc báo chí hoặc nghe đài phát thanh hàng ngày, quý vị thấy nói rằng vào giờ nào đó “mặt trời mọc”, vào giờ nào đó “mặt trời lặn”. Mà tất cả chúng ta đều biết mặt trời đâu có mọc, đâu có lặn, nhưng mọi người đều nói thế cả.”
Cuốn sách đức giám mục Pagano biên tập và trình bầy nhan đề “Các tài liệu của Tòa thánh từ vụ án Galileo 1611-1741”, được nhật tu từ một bản ấn hành năm 1984. Sách gồm 20 tài liệu được phát hiện trong thời gian 25 năm qua.
Đức giám mục cho biết hầu hết các tài liệu mới này đến từ văn khố của Thánh bộ Đức Tin, và gồm có những lá thư của Tòa thánh không cho phép người Công giáo, kể cả hàng giáo sĩ, được đọc và nghiên cứu các văn phẩm của Galileo.
Trong buổi trình bầy một bộ sưu tập đã được cập nhật và mở rộng các tài liệu của Tòa thánh liên quan đến phiên tòa xử Galileo vì lạc giáo, đức giám mục Pagano nói rằng trường hợp đã xảy ra này dạy cho người Kitô hữu phải tuyệt đối cẩn trọng khi dùng Kinh Thánh để đưa ra những phán đoán về khoa học.
Ngài nói: Người Công giáo phải cẩn thận “đừng để phạm phải những lầm lỗi như chúng ta đã phạm lúc đó” khi áp dụng các văn bản Kinh Thánh theo nghĩa đen vào các vấn đề khoa học.
Chẳng hạn, “Tôi liên tưởng đến tế bào gốc, về thuyết ưu sinh (eugenics), về các vấn đề nghiên cứu khoa học trong vũ trụ này, đôi khi tôi có cảm tưởng rằng chúng bị lên án với cùng những định kiến ngày trước người ta dùng” để kết tội Galileo vào năm 1633 khi ông bảo vệ lý thuyết của Copernic như một sự kiện có thật, cho rằng trái đất quay chung quanh mặt trời.
Ngài nói: “Chúng ta phải học hỏi thêm, phải khôn ngoan hơn, phải cân nhắc các sự kiện và phải rất chú tâm để cho Kinh Thánh – là gia tài không khiếm khuyết và không thể sai lầm trong phạm vi mạc khải thần thiêng – được giải thích một cách chính xác.”
Liền sau buổi họp báo ngày 2 tháng 7 với những lời phát biểu như trên, đức giám mục Pagano công bố một bản tuyên bố minh xác ngắn.
Bản tuyên bố nói: “Vụ Galileo dạy khoa học đừng giữ vai trò dạy bảo giáo hội về những vấn đề đức tin cũng như Kinh Thánh, và đồng thời cũng dạy giáo hội phải tiếp cận các vấn đề khoa học với rất nhiều khiêm tốn và cẩn trọng – có lẽ ngay cả với những người liên hệ đến việc nghiên cứu rất hiện đại về các tế bào gốc ngày nay chẳng hạn.”
Trong buổi họp báo, đức giám mục Pagano nói rằng thực ra Galileo đã cố thuyết phục các nhà thần học đọc Kinh Thánh theo “đường lối Công giáo”, đừng vụ nguyên văn từng chữ, chỉ trong một hoặc hai đoạn văn, chẳng hạn như Thánh vịnh 19:6 ngụ ý nói rằng trái đất đứng nguyên trong khi mặt trời chuyển động trên bầu trời.
Hồi tháng 10 năm 1992 Đức giáo hoàng Gioan Phaolô II đã chính thức công nhận rằng giáo hội đã lầm khi kết án Galileo, mặc dầu lý thuyết mà ông giảng dạy như một sự kiện thực tế mãi 100 năm sau mới được chứng minh.
Khi công nhận sai lầm của giáo hội, Đức giáo hoàng Gioan Phaolô II nói rằng các nhà thần học và các vị chức sắc giáo hội vào thế kỷ 17, khi xét đoán Galileo, đã dựa trên một lời giải thích theo nghĩa đen những lời trong Kinh Thánh khẳng định rằng trái đất là trung tâm cố định của vũ trụ.
Đức giám mục Pagano nói giả như Galileo đã ngừng lại ở điểm cho rằng sự chuyển động của trái đất chung quanh mặt trời chỉ mới là một giả thuyết, thì có lẽ ông đã không bị kết án.
Ngài nói: Nhưng các viên chức giáo hội lúc đó cũng có những lý do xác đáng để nghi ngờ Galileo và những lời khẳng định của ông, bởi vì những điều đó mâu thuẫn với giảng huấn của Kinh Thánh và cũng bởi coi ông như một nhà khoa học cố dạy bảo giáo hội một điều giáo hội phải tin, “điều đó ngày này quý vị vẫn còn thấy.”
Những người kết tội Galileo lúc đó cũng “chẳng phải là những kẻ ngu đần”, họ thấy mặt trời mọc, mặt trời lặn, và Galileo đã không chứng minh rằng không có chuyện đó.
“Ngày nay, vào năm 2009 này, chúng ta có các vệ tinh trên đầu. Chúng ta có thể nhận diện mọi sự vật. Chúng ta có thể thấy được trái đất trong mọi khoảnh khắc thực tại của nó. Chúng ta thấy được mặt trời. Chúng ta đã chụp hình được Hỏa tinh. Chúng ta đã đặt chân lên mặt trăng. Vì thế mà chúng ta biết được thực tại khoa học.”
Nhưng nếu quý vị đọc báo chí hoặc nghe đài phát thanh hàng ngày, quý vị thấy nói rằng vào giờ nào đó “mặt trời mọc”, vào giờ nào đó “mặt trời lặn”. Mà tất cả chúng ta đều biết mặt trời đâu có mọc, đâu có lặn, nhưng mọi người đều nói thế cả.”
Cuốn sách đức giám mục Pagano biên tập và trình bầy nhan đề “Các tài liệu của Tòa thánh từ vụ án Galileo 1611-1741”, được nhật tu từ một bản ấn hành năm 1984. Sách gồm 20 tài liệu được phát hiện trong thời gian 25 năm qua.
Đức giám mục cho biết hầu hết các tài liệu mới này đến từ văn khố của Thánh bộ Đức Tin, và gồm có những lá thư của Tòa thánh không cho phép người Công giáo, kể cả hàng giáo sĩ, được đọc và nghiên cứu các văn phẩm của Galileo.