1. Trung Quốc đáp trả bằng những lời đe dọa sau khi Mỹ bắn hạ khinh khí cầu gián điệp

Quân đội Hoa Kỳ hôm thứ Bảy đã bắn hạ một khinh khí cầu do thám Trung Quốc ngoài khơi bờ biển Carolina sau khi nó đi ngang qua các địa điểm quân sự nhạy cảm trên khắp Bắc Mỹ.

Trung Quốc khẳng định việc khinh khí cầu này bay vào đất Mỹ là một tai nạn liên quan đến một máy bay dân sự và đe dọa sẽ trả đũa.

Tổng thống Joe Biden đã ra lệnh bắn hạ khinh khí cầu sớm hơn, vào hôm thứ Tư. Nhưng các quan chức Mỹ cho biết ông được khuyên rằng thời điểm tốt nhất để thực hiện chiến dịch là khi nó ra tới vùng biển.

Các quan chức quân sự xác định rằng việc bắn hạ nó từ độ cao 18.288 mét sẽ gây rủi ro không đáng có cho những người trên mặt đất.

Trung Quốc đáp lại rằng họ bảo lưu quyền “thực hiện các hành động tiếp theo” và chỉ trích Mỹ vì “một phản ứng rõ ràng là thái quá và vi phạm nghiêm trọng thông lệ quốc tế”.

Trong tuyên bố hôm Chúa Nhật, Phát ngôn nhân Bộ Ngoại Giao Trung Quốc Hoa Xuân Oánh nói: “Trung Quốc sẽ kiên quyết bảo vệ các quyền và lợi ích hợp pháp của công ty liên quan, đồng thời bảo lưu quyền thực hiện các hành động đáp trả tiếp theo.”

Sự hiện diện của khinh khí cầu trên bầu trời nước Mỹ trong tuần này đã giáng một đòn nặng nề vào mối quan hệ Mỹ-Trung vốn đã căng thẳng và đã đi xuống trong nhiều năm. Nó khiến Ngoại trưởng Antony Blinken đột ngột hủy bỏ chuyến công du Bắc Kinh được dự trù nhằm giảm bớt căng thẳng giữa hai nước.

“Họ đã hạ nó thành công và tôi muốn khen ngợi những phi công của chúng ta đã làm được điều đó,” Biden nói sau khi đáp xuống chiếc Air Force One trên đường đến Trại David.

Khinh khí cầu mầu trắng khổng lồ được phát hiện vào sáng thứ Bảy trên Carolinas khi nó đến gần bờ biển Đại Tây Dương.

Khoảng 2:39 chiều theo giờ Miền Đông Hoa Kỳ, một máy bay chiến đấu F-22 đã bắn một hỏa tiễn vào khinh khí cầu, làm thủng nó khi nó cách bờ biển khoảng 6 hải lý gần Myrtle Beach, Nam Carolina, Phát ngôn nhân Ngũ Giác Đài, Chuẩn tướng Pat Ryder, cho biết như trên.

Cảnh tượng này khiến người Mỹ nhìn lên bầu trời cả tuần, tự hỏi liệu quả bóng bay bí ẩn có lơ lửng trên họ hay không.

Hôm thứ Bảy, Ashlyn Preaux, 33 tuổi, đi ra ngoài để nhận thư ở Forestbrook, Nam Carolina, và nhận thấy những người hàng xóm của cô ấy đang nhìn lên - và quả bóng bay ở đó, trên bầu trời xanh không mây. Sau đó, cô nhìn thấy máy bay chiến đấu lượn vòng và quả bóng bay bị trúng đạn.

“Tôi không ngờ hôm nay thức dậy sẽ tham gia một bộ phim 'Top Gun',” cô nói.

Các mảnh vỡ đã rơi xuống vùng nước sâu 14 mét, nông hơn so với dự kiến của các quan chức, và nó lan ra khoảng 11 km và hoạt động thu hồi bao gồm một số tàu.

Các quan chức ước tính nỗ lực phục hồi sẽ hoàn thành trong một thời gian ngắn chứ không phải vài tuần.

Tổng thống Joe Biden nói chuyện với các thành viên báo chí sau khi bước xuống chiếc Air Force One tại Sân bay Khu vực Hagerstown ở Hagerstown hôm Thứ Bảy, ngày 4 tháng 2, trên đường đến Trại David vào cuối tuần.

Các quan chức quốc phòng và quân sự Hoa Kỳ cho biết hôm thứ Bảy rằng khinh khí cầu đã đi vào khu vực phòng không của Hoa Kỳ ở phía bắc quần đảo Aleutian vào ngày 28 Tháng Giêng và di chuyển phần lớn trên đất liền qua Alaska và sau đó vào không phận Canada ở Lãnh thổ Tây Bắc vào hôm thứ Hai. Nó đã quay trở lại lãnh thổ Hoa Kỳ qua phía bắc Idaho vào hôm thứ Ba, ngày Tòa Bạch Ốc cho biết Biden lần đầu tiên được thông báo về nó.

Khinh khí cầu được phát hiện hôm thứ Năm trên Montana, nơi có Căn cứ Không quân Malmstrom, có các hầm chứa hỏa tiễn hạt nhân.

Hai quan chức quốc phòng cấp cao cho biết người Mỹ đã có thể thu thập thông tin tình báo về khinh khí cầu khi nó bay qua nước Mỹ, và dành r một số ngày để phân tích và tìm hiểu cách nó di chuyển cũng như khả năng giám sát của nó.

Các quan chức đã thông báo với các phóng viên với điều kiện giấu tên.

Các quan chức cho biết quân đội Hoa Kỳ liên tục đánh giá mối đe dọa và kết luận rằng công nghệ trên khinh khí cầu không cung cấp cho Trung Quốc thông tin tình báo quan trọng ngoài những gì họ có thể thu được từ vệ tinh, mặc dù Hoa Kỳ đã thực hiện các bước để giảm thiểu những thông tin mà họ có thể thu thập được.

2. Nhà nước và truyền thông Trung Quốc phản ứng thế nào với vụ khinh khí cầu bay ngang nước Mỹ

Tờ Newsweek có bài tường trình nhan đề “How Chinese State and Media Are Responding to Balloon Across U.S.”, nghĩa là “Nhà nước và truyền thông Trung Quốc phản ứng thế nào với khinh khí cầu trên khắp nước Mỹ.” Xin kính mời quý vị và anh chị em theo dõi bản dịch sang Việt Ngữ.

Các quan chức và phương tiện truyền thông nhà nước Trung Quốc đã đáp lại trước phản ứng của Hoa Kỳ đối với một khinh khí cầu bị nghi ngờ do thám của Trung Quốc bằng những lời chỉ trích và sự tức giận rõ ràng khi Ngoại trưởng Antony Blinken hoãn chuyến thăm Bắc Kinh.

Bộ Ngoại giao Trung Quốc đã mô tả khinh khí cầu là một “khí cầu dân sự” chủ yếu được sử dụng để theo dõi thời tiết nhưng Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ cho biết các quan chức của họ tin rằng nó có “khả năng do thám”.

Hoãn chuyến đi đến Trung Quốc vào thứ Sáu, Blinken gọi vật thể này là một khinh khí cầu “do thám” và cho biết sự hiện diện của nó trên lãnh thổ Hoa Kỳ là “một hành động vô trách nhiệm”.

Trong một tuyên bố hôm thứ Bảy, Bộ Ngoại giao Trung Quốc khẳng định rằng khinh khí cầu đã vô tình đi vào không phận Hoa Kỳ và tấn công thẳng vào những ai nói khác với Bắc Kinh.

“Đây hoàn toàn là tình huống bất ngờ, bất khả kháng và sự việc đã rất rõ ràng”, phát ngôn nhân Bộ Ngoại Giao cho biết. “Trung Quốc luôn hành động theo đúng luật pháp quốc tế và tôn trọng chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của tất cả các nước.”

“Chúng tôi không có ý định vi phạm và chưa bao giờ vi phạm lãnh thổ hoặc không phận của bất kỳ quốc gia có chủ quyền nào. Một số chính trị gia và phương tiện truyền thông ở Mỹ đã thổi phồng nó lên để công kích và bôi nhọ Trung Quốc. Phía Trung Quốc kiên quyết phản đối điều đó,” tuyên bố cho biết.

Các phương tiện truyền thông tiếng Anh của nhà nước cũng chỉ trích những tuyên bố rằng khinh khí cầu đang được sử dụng cho mục đích do thám. Tờ China Daily đăng tải cái mà nó mô tả là “một bài xã luận chớp nhoáng” vào thứ Bảy nói rằng khinh khí cầu không phải là nguyên nhân khiến Blinken hủy chuyến đi của mình.

“Mặc dù Trung Quốc đã giải thích rõ ràng và minh bạch rằng khinh khí cầu được phát hiện ở Mỹ là một tàu dân sự được thiết kế cho mục đích khí tượng và việc nó vào Mỹ là ngoài ý muốn, Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken vẫn lấy đó làm cái cớ để hoãn chuyến thăm Trung Quốc đã được lên kế hoạch,” tờ báo cho biết.

China Daily, giống như Bộ Ngoại giao của nước này, đã đổ lỗi cho các bộ phận của giới truyền thông Hoa Kỳ, nói rằng quyết định của Blinken “dựa trên sự thổi phồng vấn đề của một số hãng truyền thông”.

Tờ báo cho biết: “Bằng cách giật gân mối đe dọa được cho là của khinh khí cầu do thám, các phương tiện truyền thông và chính trị gia Hoa Kỳ đang gây tổn hại cho quan hệ Trung-Mỹ. Nhưng họ nên từ bỏ ảo tưởng về việc Trung Quốc từ bỏ lợi ích cốt lõi của mình hoặc đầu hàng vô điều kiện trước áp lực của Mỹ để duy trì quan hệ song phương.”

Hôm thứ Sáu, tờ Hoàn Cầu Thời Báo của nhà nước cũng khẳng định quan điểm của nhà nước rằng khinh khí cầu không được sử dụng để do thám.

“Trước khi làm rõ sự thật, quân đội và truyền thông Hoa Kỳ đã cáo buộc Trung Quốc làm gián điệp, và vụ việc này đã đưa việc Hoa Kỳ thổi phồng gần đây về ‘mối đe dọa Trung Quốc’ lên một tầm cao mới,” tờ báo viết.

Trích dẫn các nhà phân tích giấu tên của Trung Quốc, bài báo cho biết “vụ đóng thế không được chứng minh bằng các chứng cớ cụ thể này có thể gây ra căng thẳng mới cho quan hệ Trung Quốc-Mỹ, vì đây là bước tiếp theo các động thái mạnh mẽ hơn của Mỹ nhằm kiềm chế Trung Quốc trong lĩnh vực quân sự, công nghệ và ngoại giao cũng như về các vấn đề quan tâm cốt lõi của Trung Quốc, bao gồm cả đảo Đài Loan.”

Trung Quốc tuyên bố Đài Loan là một phần lãnh thổ của mình nhưng hòn đảo này có chính phủ riêng phản đối sự cai trị của Trung Quốc. Hoa Kỳ, giống như hầu hết các quốc gia trên thế giới, không công nhận Đài Loan là một quốc gia độc lập nhưng các chính quyền liên tiếp của Hoa Kỳ đã cung cấp viện trợ quân sự cho hòn đảo này.

Lưỡng đảng chỉ trích Trung Quốc về khinh khí cầu, với một số đảng viên Đảng Dân chủ trong Ủy ban Lựa chọn Hạ viện mới về Cạnh tranh Chiến lược giữa Hoa Kỳ và Đảng Cộng sản Trung Quốc bày tỏ mối quan ngại của họ với Newsweek vào hôm thứ Sáu.

Dân biểu Andy Kim gọi khinh khí cầu là “một động thái liều lĩnh của chế độ Chủ tịch Tập Cận Bình, làm tăng thêm các mối quan hệ trong khi cung cấp cho họ rất ít giá trị tình báo thực tế. Lẽ ra nó không bao giờ nên xảy ra và chúng ta phải làm việc để bảo đảm rằng nó sẽ không bao giờ xảy ra nữa.”

Newsweek đã liên hệ với Bộ Ngoại giao Trung Quốc để bình luận thêm.

3. Các phản ứng không bị kiểm duyệt trên internet Trung Quốc phản ánh lập trường chính thức của bọn cầm quyền rằng Hoa Kỳ đang thổi phồng tình hình.

Một số người lợi dụng nó như một cơ hội để chế giễu hệ thống phòng thủ của Hoa Kỳ, nói rằng Hoa Kỳ thậm chí không thể chống lại một khinh khí cầu. Những người có ảnh hưởng theo chủ nghĩa dân tộc đã lợi dụng tin tức này để chế nhạo Hoa Kỳ.

Trung Quốc đã phủ nhận mọi tuyên bố về hoạt động gián điệp và cho biết đây là khinh khí cầu dân dụng dành cho nghiên cứu khí tượng học. Bộ Ngoại giao nhấn mạnh hành trình của khinh khí cầu nằm ngoài tầm kiểm soát và kêu gọi Mỹ không “bôi xấu” nước này vì khinh khí cầu.

Trước khi chính thức xác nhận đây là khinh khí cầu của mình, Tổng biên tập tờ Hoàn Cầu Thời Báo (环球时报 - Global Times) là Hồ Hi Kim (Hu Xijin-胡希金) đã cho rằng Mỹ đang dựng chuyện, vụ khinh khí cầu này là câu chuyện được Hoa Kỳ thêu dệt từ đầu đến cuối và nếu có thì khinh khí cầu ấy không phải là của Trung Quốc.

4. Biden đối mặt với chỉ trích về phản ứng khinh khí cầu gián điệp

Thượng nghị sĩ bang Mississippi Roger Wicker, đảng viên Cộng hòa hàng đầu trong Ủy ban Quân vụ Thượng viện cho biết: “Việc cho phép một khinh khí cầu do thám của Đảng Cộng sản Trung Quốc đi khắp lục địa Hoa Kỳ trước khi phản đối sự hiện diện của nó là một dự báo thảm hại về sự yếu kém của Tòa Bạch Ốc”.

Thượng nghị sĩ Thom Tillis, RN.C., đã tweet: “Bây giờ giai đoạn đáng xấu hổ này đã kết thúc, chúng ta cần câu trả lời từ Chính quyền Biden về quy trình ra quyết định. Cộng sản Trung Quốc được phép xâm phạm chủ quyền của Mỹ mà không bị cản trở trong nhiều ngày. Chúng ta phải chuẩn bị tốt hơn cho những hành động khiêu khích và xâm nhập trong tương lai của Đảng Cộng sản Trung Quốc.”

Thượng nghị sĩ Lindsey Graham, của Đảng Cộng Hòa đơn vị South Carolina tích cực hơn: “Xin cảm ơn những người đàn ông và phụ nữ của quân đội Hoa Kỳ, những người chịu trách nhiệm hoàn thành sứ mệnh bắn hạ khinh khí cầu giám sát của Trung Quốc.

“Chính quyền Biden đã làm đúng khi hạ nó xuống.”

Trung Quốc đã tuyên bố rằng khinh khí cầu chỉ là một “khí cầu” nghiên cứu thời tiết đã bị thổi bay. Ngũ Giác Đài bác bỏ điều đó — cũng như lập luận của Trung Quốc rằng nó không được sử dụng để giám sát và chỉ có khả năng điều hướng hạn chế.

5. Quan chức Tòa Bạch Ốc nói rằng Biden đã thực hiện “hành động có trách nhiệm” bằng cách chờ lúc thuận tiện mới bắn hạ khinh khí cầu Trung Quốc

Một quan chức Tòa Bạch Ốc cho biết hôm thứ Bảy rằng Tổng thống Joe Biden và các cố vấn quân sự của ông đã thực hiện “hành động có trách nhiệm” bằng cách chờ lúc thuận tiện mới bắn hạ khinh khí cầu Trung Quốc cho đến khi nó ra tới biển, giảm thiểu rủi ro mà nó có thể gây ra cho những người trên mặt đất nếu nó bị bắn hạ trên lục địa Mỹ.

Biden nói với các phóng viên hôm thứ Bảy rằng ban đầu ông yêu cầu Ngũ Giác Đài bắn hạ khinh khí cầu vào hôm thứ Tư, nhưng cuối cùng ông đồng ý với đánh giá của quân đội rằng việc bắn hạ nó trên đất liền có thể khiến tính mạng người Mỹ gặp nguy hiểm và nên được thực hiện trên vùng biển rộng.

“Tổng thống đã đồng ý và chỉ đạo họ hạ gục nó ngay khi có thể an toàn trên mặt nước,” quan chức Tòa Bạch Ốc nói với CNN hôm thứ Bảy. “Kết quả là, họ đã phát triển một kế hoạch hạ khinh khí cầu khi nó ở trên mặt nước, trong không phận lãnh thổ của Hoa Kỳ.”

“Đây là hành động có trách nhiệm mà Tổng tư lệnh phải thực hiện,” quan chức này nói thêm. “Ông ấy ưu tiên sự an toàn của người dân Mỹ. Ông bảo đảm rằng quân đội thực hiện các bước để bảo vệ khỏi việc khinh khí cầu thu thập thông tin nhạy cảm, giảm thiểu bất kỳ giá trị tình báo nào đối với Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa. Và, chúng ta đã có thể theo dõi khinh khí cầu và thu thập thông tin về nó.”

Điều này xảy ra sau khi các đảng viên Cộng hòa chỉ trích tổng thống vì đã không thực hiện các bước để bắn hạ quả bóng bay sớm hơn. Các đảng viên Cộng hòa hàng đầu trong Ủy ban Dịch vụ Vũ trang ở cả Hạ viện và Thượng viện gọi vụ việc là sự thể hiện “yếu kém” và thề sẽ tìm kiếm câu trả lời từ chính quyền. Họ cũng bày tỏ lo ngại rằng việc không bắn hạ khinh khí cầu Trung Quốc sớm đã cho Bắc Kinh cơ hội gieo rắc trên diện rộng những thứ không mong muốn mà Hoa Kỳ cần phải nhanh chóng tìm ra.

6. Costa Rica xác nhận đã nhìn thấy khinh khí cầu thứ hai trên bầu trời San Jose

Costa Rica vào tối thứ Bảy xác nhận đã có người nhìn thấy vào đầu tuần này một khinh khí cầu quan sát lớn màu trắng bay qua thủ đô San Jose.

Khinh khí cầu này có bề ngoài tương tự như khinh khí cầu của Trung Quốc bị Mỹ bắn hạ.

Tổng giám đốc Hàng không dân dụng của Costa Rica, Fernando Naranjo Elizondo, nói với CNN rằng khí cầu được phát hiện phía trên San Jose hôm thứ Năm “không phải là khinh khí cầu có nguồn gốc từ Costa Rica.”

Lưu ý rằng khinh khí cầu này không hề rơi xuống lãnh thổ Costa Rica, ông nói rằng không có kế hoạch điều tra thêm “vì khinh khí cầu này đã biến mất.”

7. Trung Quốc đã tìm cách giảm nhẹ việc hủy bỏ chuyến đi của Blinken.

“Trên thực tế, Mỹ và Trung Quốc chưa bao giờ thông báo về bất kỳ chuyến thăm nào, việc Mỹ đưa ra bất kỳ thông báo nào như vậy là việc riêng của họ và chúng ta tôn trọng điều đó,” Bộ Ngoại giao Trung Quốc cho biết trong một tuyên bố.

Ngũ Giác Đài cũng thừa nhận các báo cáo về khinh khí cầu thứ hai bay qua Mỹ Latinh.

“Bây giờ chúng ta đánh giá đó là một khinh khí cầu giám sát khác của Trung Quốc,” Phát ngôn nhân Ngũ Giác Đài, Chuẩn tướng Pat Ryder, nói.

Bộ Ngoại giao Trung Quốc đã không trả lời ngay lập tức câu hỏi về khinh khí cầu thứ hai.

Blinken, người dự kiến rời Washington đến Bắc Kinh vào cuối ngày thứ Sáu, cho biết ông đã nói với nhà ngoại giao cấp cao Trung Quốc Vương Nghị trong một cuộc điện thoại rằng việc thả khinh khí cầu bay qua Mỹ là “một hành động vô trách nhiệm và quyết định của Trung Quốc thực hiện hành động này ngay trước thời điểm chuyến thăm của tôi sẽ gây bất lợi cho các cuộc thảo luận quan trọng mà chúng ta đã chuẩn bị để có.”